Αλέξιος Στρατηγόπουλος

Ο Αλέξιος Στρατηγόπουλος γεννήθηκε τα τέλη του 12ου με αρχές του 13ου αιώνα. Ήταν στρατηγός της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας και είχε λάβει το αξίωμα του Μεγάλου Δομέστικου επί της βασιλείας του Μιχαήλ Η´ του Παλαιολόγου. Έμεινε γνωστός κυρίως λόγω της απελευθέρωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους, η οποία αποτέλεσε την πιο λαμπρή, αλλά ταυτόχρονα και την τελευταία νικηφόρα στρατιωτική επιχείρισή του, καθώς στη συνέχεια ηττάται σε όλες τις επόμενες μάχες, με αποτέλεσμα να αιχμαλωτιστεί και να παραμείνει ταπεινωμένος μέχρι τον θάνατό του.

Αλέξιος Στρατηγόπουλος
Γενικές πληροφορίες
Θάνατος	1271
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αξιωματικός στρατιωτικός
Περίοδος ακμής	1252
Οικογένεια
Σύζυγος	Άννα Ραούλαινα Στρατηγοπούλα
Τέκνα	Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	στρατηγός
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Μέγας Δομέστικος

Βιογραφία

Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, είχε αποκτήσει έναν γιο, τον Κωνσταντίνο, ο οποίος τυφλώθηκε αργότερα από τον Θεόδωρο Β΄ Λάσκαρη. Στις γραπτές πηγές εμφανίζεται, όταν λαμβάνει ηγετικό ρόλο και ανέρχεται στον βαθμό του στρατηγού. Κατά την εκστρατεία της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας εναντίον του Δεσποτάτου της Ηπείρου, που κατέληξε σε μεγάλη ήττα των Νικαιατών, ο Αλέξιος Στρατηγόπουλος αιχμαλωτίζεται και φυλακίζεται στην Ήπειρο. Απελευθερώνεται αργότερα το 1261 από τον ίδιο τον βασιλιά της Νίκαιας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο, με τη διαταγή να κατευθυνθεί με στρατό 800 στρατιωτών στα περίχωρα της Βασιλεύουσας, προκειμένου να κατασκοπεύσει και να τρομοκρατήσει τους αμυνόμενους Λατίνους. Όταν το στρατιωτικό τμήμα με διοικητή τον Αλέξιο Στρατηγόπουλο έφθασε κοντά στην πόλη της Σηλυβρίας στη Θράκη, αγρότες της περιοχής τον πληροφόρησαν ότι ο λατινικός στρατός και ο ενετικός στόλος της Κωνσταντινούπολης απουσίαζαν σε εκστρατεία κατάληψης της νήσου Δαφνουσίας στον Εύξεινο Πόντο, την οποία κατείχαν οι Νικαιείς. Αναφέρεται επίσης ότι κάποιος γεωργός ενημέρωσε τον στρατηγό της Νίκαιας, πως ενώ έμενε εντός των τειχών της Πόλης μπορούσε να βγαίνει καθημερινά για να οδηγήσει σε βοσκή τα ζώα του από την Πύλη της Ζωοδόχου Πηγής, η οποία παρέμενε αφύλακτη.

Η Πύλη της Πηγής ή της Συληβρίας, απ' όπου ο Στρατηγόπουλος και οι άνδρες του εισήλθαν στη Κωνσταντινούπολη στις 25 Ιουλίου 1261

Ο Αλέξιος δεν θα μπορούσε να αφήσει αυτή την ιδανική ευκαιρία ανεκμετάλλευτη. Το ίδιο βράδυ (25 Ιουλίου) εισήλθε με τους στρατιώτες του από την Πύλη της Ζωοδόχου Πηγής και χωρίς να γίνει αντιληπτός σταμάτησε σε μια Μονή κοντά στην πύλη, ενώ απέστειλε κάποιους στρατιώτες ως αγγελιοφόρους στη Νίκαια να ανακοινώσουν τη σημαντική αυτή είδηση. Εν τω μεταξύ ο στρατηγός με το απόσπασμά του επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στους φρουρούς και μετά από κάποιες αψιμαχίες πήρε τον έλεγχο των μεσόγειων τειχών. Μόλις πληροφορήθηκαν την εισβολή και την ήττα της φρουράς, ο Αυτοκράτορας των Λατίνων Βαλδουίνος Β΄ και ο Λατίνος Πατριάρχης της Πόλης μαζί με τους υπόλοιπους Καθολικούς κατοίκους της κατέφυγαν στο λιμάνι, προσμένοντας τον ενετικό στόλο να επιστρέψει και ελπίζοντας να επιβιβαστούν σε αυτόν, ώστε να μην θανατωθούν ή αιχμαλωτιστούν. Οι Ενετοί κατέφθασαν εγκαίρως και παρέλαβαν το τρομαγμένο πλήθος. Δεν πέτυχαν όμως κάτι παραπάνω, αφού οι ενισχύσεις από την Αυτοκρατορία της Νίκαιας είχαν ήδη φτάσει και εκείνοι διέφυγαν από τη θάλασσα, αφήνοντας την Πόλη στους Βυζαντινούς.

Στις 15 Αυγούστου, ανήμερα της εορτής της Κοίμησης της Θεοτόκου, εισήλθε ο Μιχαήλ Η΄ μετά πομπής και γονυπετής στη Χρυσή Πύλη, όπου ακούστηκαν οι Δεκατρείς Προσευχές, τις οποίες συνέθεσε ο Γεώργιος Ακροπολίτης κατά παραγγελία του βασιλιά, με σκοπό να ευχαριστήσει τον Θεό για τη νίκη του. Έπειτα στην Αγία Σοφία στέφθηκε Αυτοκράτωρ των Ρωμαίων.

Αυτός όμως ο θρίαμβος ήταν η τελευταία επιτυχής πράξη του Αλεξίου Στρατηγόπουλου, αφού δεν κατόρθωσε κάποιαν άλλη αξιόλογη επιτυχία. Μάλιστα η επόμενη και τελευταία μεγάλη εκστρατεία που του ανατέθηκε κατέληξε σε πλήρη αποτυχία, καθώς είχε εκστρατεύσει εναντίον του Δεσποτάτου της Ηπείρου και ηττήθηκε, στιγματιζόμενος από τις ήττες του αυτοκρατορικού στρατού και ακόμη περισσότερο από την αιχμαλωσία του κατά τη μάχη του Αυτοκράτορα εναντίον του δεσπότη Νικηφόρου Α΄. Απελευθερώθηκε αργότερα, καθώς ανταλλάχθηκε με την Άννα των Χοενστάουφεν το έτος 1265. Πέθανε μεταξύ των ετών 1271 και 1275, πιθανώς στην Κωνσταντινούπολη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιστοσελίδα Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, Αλέξιος Στρατηγόπουλος