Θάλασσα Ανταμάν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{coord|10|N|96|E|type:waterbodyWikidataCoord|display=title}}

Η Θάλασσα Ανταμάν παραδοσιακά αποτελεί τόπο αλιείας και μεταφοράς αγαθών ανάμεσα στις παράκτιες χώρες που βρέχονται από τα νερά της και οι [[κοραλλιογενής ύφαλος|κοραλλιογενείς ύφαλοι]] και τα νησιά της είναι δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί. Η [[αλιεία]] και οι [[Τουρισμός|τουριστικές]] υποδομές της περιοχής υπέστησαν σοβαρό πλήγμα από το μεγάλο [[Σεισμός του Ινδικού Ωκεανού (2004)|σεισμό του Ινδικού Ωκεανού τοτον Δεκέμβριο του 2004]] και το [[τσουνάμι]] που επακολούθησε της μεγάλης [[Σεισμός|σεισμικής δόνησης]].

Στα νοτιοανατολικά νοητά της σύνορα η Θάλασσα Ανταμάν στενεύει και σχηματίζονται τα [[Πορθμός της Μαλάκκας|Στενά]] της [[ΜαλάκαΜαλάκκα]]ς, που διαχωρίζουν τη [[Μαλαϊκή Χερσόνησος|Μαλαϊκή Χερσόνησοχερσόνησο]] από το [[Ινδονησία|ινδονησιακό]] νησί της [[Σουμάτρα]]ς. Ο [[Διεθνής Υδρογραφικός Οργανισμός]] ορίζει τα όρια της Θάλασσας Ανταμάν (ή αλλιώς Θάλασσα της ΜπούρμαΜπούρμας) ως εξής <ref name=ihoohi>{{Cite web |url=http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf |title=Όρια θαλασσών σύμφωνα με τοτον Διεθνή Υδρογραφικό Οργανισμό |accessdate=2013-06-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111008191433/http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf |archivedate=2011-10-08 |url-status=dead }}</ref>:

* ''Νοτιοδυτικά'': Μια γραμμή που περνά από την περιοχή Ετζόνγκ Ράγια ({{coord|5|32|N|95|12|E|display=inline}}) στη Σουμάτρα στο Ποελόε Μπρας (Breuëh) και μέσω των δυτικών νησιών του συμπλέγματος των [[νησιών Νικομπάρ]] της Ινδίας έως το Σάντι Πόιντ στο νησί Μικρό Ανταμάν, κατά τέτοιον τρόπο που όλα τα παρακείμενα νερά ανήκουν στη Θάλασσα της ΜπούρμαΜπούρμας.

* ''Βορειοδυτικά'': Το ανατολικό όριο του [[Κόλπος της Βεγγάλης|Κόλπου της Βεγγάλης]]<ref name=ihoohi/>

* ''Νοτιοανατολικά'': Μια γραμμή που ενώνει το Λεμ Βοαλάν (7°47'N) της [[Ταϊλάνδη]]ς και το Πέντροπουντ (5°40'N) στη Σουμάτρα.

Σε γενικές γραμμές ακολουθώντας μια κατεύθυνση Βορρά-Νότου στοστον πυθμένα της Θάλασσας Ανταμάν βρίσκεται το σύνορο ανάμεσα σε δύο [[τεκτονικές πλάκες]], την πλάκα της [[Μιανμάρ|Μπούρμας]] και την πλάκα της [[Νήσοι Σούνδες|Σούνδης]]. Αυτές οι πλάκες (ή μικροπλάκες) πιστεύεται ότι παλαιότερα είχαν αποτελέσει τμήματα της μεγαλύτερης [[Ευρασιατική πλάκα|ευρασιατικής πλάκας]], αλλά σχηματίστηκαν όταν εντάθηκε η δραστηριότητα του ρήγματος ολίσθησης, καθώς η [[ινδική πλάκα]] άρχισε την ουσιαστική της σύγκρουση με την [[Ευρασία|ευρασιατική ήπειρο]]. Ως αποτέλεσμα δημιουργήθηκε μια λεκάνη οπισθοτόξου στο κέντρο, που άρχισε να σχηματίζει την περιθωριακή λεκάνη που θα γινόταν η Θάλασσα Ανταμάν, τα τωρινά στάδια της οποίας ξεκίνησαν κατά προσέγγιση πριν από 3-4 εκατομμύρια χρόνια <ref>{{Cite web |url=http://www.agu.org/meetings/cc02cabstracts/curray-p.pdf |title=Τεκτονική και ιστορία της Θάλασσας Ανταμάν |accessdate=2013-06-30 |archive-date=2005-03-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050323100450/http://www.agu.org/meetings/cc02cabstracts/curray-p.pdf |url-status=dead }}</ref>.

Το σύνορο ανάμεσα σε δύο μεγάλες τεκτονικές πλάκες έχει ως αποτέλεσμα την ύπαρξη υψηλής [[Σεισμός|σεισμικής δραστηριότητας]] στην περιοχή. Έχουν καταγραφεί πολυάριθμοι σεισμοί, από τους οποίους τουλάχιστον έξι (τα έτη 1797, 1833, 1861, 2004, 2005 και 2007) ήταν 8,4 βαθμών της [[Κλίμακα Ρίχτερ|Κλίμακαςκλίμακας Ρίχτερ]] ή και περισσότερο. Στις 26 Δεκεμβρίου του 2004 ένα μεγάλο τμήμα του συνόρου ανάμεσα στην τεκτονική πλάκα της ΜπούρμαΜπούρμας και την [[Ινδο-Αυστραλιανή πλάκα|ινδοαυστραλιανή πλάκα]] "«γλίστρησε"» προκαλώντας τον [[Σεισμός του Ινδικού Ωκεανού (2004)|Σεισμό του Ινδικού Ωκεανού]] του 2004. Αυτός ο μεγασεισμός ήταν 9,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Περίπου 1.300-1.600 χιλιόμετρα του συνόρου ανάμεσα στις τεκτονικές πλάκες βρέθηκαν σε εφίππευση μεταξύ τους και μετατοπίστηκαν περίπου 20 μέτρα, με τον πυθμένα της θάλασσας να ανεβαίνει αρκετά μέτρα <ref>[http://walrus.wr.usgs.gov/reports/reprints/Geist_BSSA_97.pdf Επιπτώσεις του σεισμού της 26/12/2004 στην πρόβλεψη των τσουνάμι κλπ.] {{en}}</ref>. Αυτή η άνοδος του πυθμένα της θάλασσας προκάλεσε ένα πελώριο [[τσουνάμι]] με ύψος σύμφωνα με τις εκτιμήσεις 28 μέτρων που οδήγησε στον θάνατο περίπου 280.000 ανθρώπων στις ακτές του [[Ινδικός Ωκεανός|Ινδικού Ωκεανού]]<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4204385.stm BBC News: Indonesia quake toll jumps again] {{en}}</ref>. Μετά τον αρχικό σεισμό υπήρξε μια ακολουθία μετασεισμών σε όλο το τόξο των νησιών [[Νήσοι Ανταμάν|Ανταμάν]] και [[Νήσοι Νικομπάρ|Νικομπάρ]]. Οι τουριστικές υποδομές και ο τομέας της αλιείας υπέστησαν μεγάλο πλήγμα από το τραγικό αυτό συμβάν.

Μέσα στη θάλασσα, στα ανατολικά του κυριότερου αρχιπελάγους των [[Νήσοι Ανταμάν|νησιών Ανταμάν]] (αρχιπέλαγος των Μεγάλων Ανταμάν) βρίσκεται το νησί Μπάρεν (Barren island), το μοναδικό στις μέρες μας [[Ηφαίστειο|ενεργό ηφαίστειο]] που συνδέεται με την [[Ινδική υποήπειρος|ινδική υποήπειρο]]. Αυτό το νησί-ηφαίστειο είναι 3 χμχλμ. σε διάμετρο και υψώνεται 354 μ. πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Η πρόσφατη δραστηριότητά του άρχισε το 1991, μετά από μια ήρεμη περίοδο σχεδόν 200 ετών. Η δραστηριότητα αυτή προκαλείται από τη συνεχιζόμενη καταβύθιση της ινδικής πλάκας κάτω από το [[νησιωτικό τόξο]] των Ανταμάν, που εξαναγκάζει το [[μάγμα]] να ανεβαίνει σε αυτό το σημείο της πλάκας της ΜπούρμαΜπούρμας. Η τελευταία έκρηξη άρχισε στις 17 Σεπτεμβρίου του 2010<ref>[http://www.volcano.si.edu/volcano.cfm?vnum=0600-01= Νήσος Μπάρεν, Εθνικό Μουσείο Φυσικής ιστορίας Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν] {{en}}</ref>. Το ηφαιστειακό νησί του Ναρκοντάμ (Narcondum) που βρίσκεται πιο βόρεια είχε σχηματιστεί επίσης με αυτή τη διαδικασία, όμως, δεν υπάρχουν καταγραφές της δραστηριότητάς του <ref>[http://www.volcano.si.edu/volcano.cfm?vnum=0600-001 Νήσος Ναρκοντάμ, Εθνικό Μουσείο Φυσικής ιστορίας Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν] {{en}}</ref>.

Το κλίμα και η αλατότητα του νερού της Θάλασσας Ανταμάν καθορίζονται κυρίως από τους [[μουσώνες]] της [[Νοτιοανατολική Ασία|νοτιοανατολικής Ασίας]]. Η θερμοκρασία του αέρα παραμένει σταθερή καθ' όλη τη διάρκεια του έτους στους 26&nbsp;°C τοτον Φεβρουάριο και στους 27&nbsp;°C τον Αύγουστο. Η ετήσια [[Βροχή|βροχόπτωση]] αγγίζει τα 3.000&nbsp;mm και οι περισσότερες βροχές πέφτουν το καλοκαίρι. Τα θαλάσσια ρεύματα είναι νοτιοανατολικά και ανατολικά τοτον χειμώνα και νοτιοδυτικά και δυτικά το καλοκαίρι. Η μέση θερμοκρασία του νερού στην επιφάνεια είναι 26–28&nbsp;°C τοτον Φεβρουάριο και 29&nbsp;°C τοτον Μάιο. Η θερμοκρασία του νερού είναι σταθερή στους 4.8&nbsp;°C στα βάθη των 1.600 μ. και κάτω. Η αλατότητα είναι 31.5–32.5‰ το καλοκαίρι και 30.0–33.0‰ τοτον χειμώνα στο νότιο τμήμα. Στο βόρειο τμήμα μειώνεται στο 20–25‰ εξαιτίας της εισροής γλυκού νερού από τον ποταμό [[Ιραουάντι]] της [[Μιανμάρ]]. Οι παλίρροιες λαμβάνουν χώρα δύο φορές την ημέρα με το εύρος τους να φτάνει μέχρι τα 7,2 μέτρα.

Οι παράκτιες περιοχές της Θάλασσας Ανταμάν χαρακτηρίζονται από [[Μαγκρόβιο δάσος|μαγκρόβια δάση]] και λιβάδια με [[Ποσειδωνία (υδρόβιο φυτό)|Ποσειδωνίες]]. Τα μαγκρόβια καλύπτουν μια έκταση μεγαλύτερη από 600 τ.χμχλμ. των ταϊλανδικών ακτών της [[Μαλαϊκή Χερσόνησος|μαλαϊκής χερσονήσου]], ενώ λιβάδια με [[Ποσειδωνία η ωκεάνιος|ποσειδωνίες]] καλύπτουν μια περιοχή 79 τ.χμχλμ.<ref name="un.org">[http://www.un.org/depts/los/nippon/unnff_programme_home/fellows_pages/fellows_papers/panjarat_0708_thailand_PPT.pdf Sustainable fisheries in the Andaman Sea coast of Thailand (Αειφόροι περιοχές αλιείας στην ανταμανική ακτή της Ταϊλάνδης), Sampan Panjarat]</ref>. Τα μαγκρόβια είναι σε μεγάλο βαθμό η αιτία για την υψηλή παραγωγικότητα που χαρακτηρίζει τα παράκτια ύδατα, αφού οι ρίζες τους παγιδεύουν χώμα και ιζήματα και προσφέρουν καταφύγιο από τους θηρευτές καθώς και χώρο ανάπτυξης σε [[Ψάρι|ψάρια]] και μικρούς [[Υδρόβιος οργανισμός|υδρόβιους οργανισμούς]]. Τα μαγκρόβια προστατεύουν τις ακτές από τον αέρα και τα κύματα και τα κατάλοιπά τους αποτελούν τμήμα της υδρόβιας τροφικής αλυσίδας. Ένα σημαντικό τμήμα των ταϊλανδικών μαγκρόβιων δασών στη Θάλασσα Ανταμάν αποψιλώθηκε για τις εκτεταμένες [[Υδατοκαλλιέργεια|υδατοκαλλιέργειες]] [[Γαρίδα|γαρίδαςγαρίδα]]ς στα υφάλμυρα ύδατα. Τα μαγκρόβια υπέστησαν σημαντικό πλήγμα και από το μεγάλο [[Σεισμός και τσουνάμι του Ινδικού Ωκεανού (2004)|τσουνάμι του 2004]]. Εν μέρει αποκαταστάθηκαν μετά από το συμβάν αυτό, όμως η περιοχή που καλύπτουν συνεχίζει να μειώνεται σταδιακά εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων <ref name="un.org"/>.

Στις ανθρώπινες δραστηριότητες στη Θάλασσα Ανταμάν περιλαμβάνονται η [[αλιεία]] και η [[Μεταφορές|μεταφορά]] αγαθών ανάμεσα στα παράκτια κράτη της περιοχής. Η [[Ταϊλάνδη]] και μόνο παράγει εκατοντάδες χιλιάδες τόνους αλιευμάτων (περίπου 710.000 τόνους το 2000) <ref>[http://books.google.com/books?id=LBlo3nNXy_UC&pg=PA403 Review of Fisheries in OECD Countries 2009: Policies and Summary Statistics], OECD Publishing, 2010 ISBN 92-64-07974-2 σελ. 403</ref>. Για το 2000, από τους περίπου 710.000 τόνους αλιευμάτων, οι 490.000 τόνοι αφορούν αλιεία με τράτες (1.017 σκάφη), 184.000 τόνοι ψάρεμα με κυκλικά δίχτυα (γρι γρι) <ref>{{Cite web |url=http://www.yen.gr/wide/yen.chtm?prnbr=24130 |title=Πληροφορίες για τα γρι γρι |accessdate=2013-07-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150509221642/http://www.yen.gr/wide/yen.chtm?prnbr=24130 |archivedate=2015-05-09 |url-status=dead }}</ref> (415 σκάφη) και περίπου 30.000 τόνοι αλιεία με απλάδια <ref>{{Cite web |url=http://www.yen.gr/wide/yen.chtm?prnbr=24115 |title=Πληροφορίες για τα απλάδια |accessdate=2013-07-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150509230023/http://www.yen.gr/wide/yen.chtm?prnbr=24115 |archivedate=2015-05-09 |url-status=dead }}</ref>. Το ύψος της παραγωγής είναι σημαντικά μικρότερο για τη [[Μαλαισία]], ενώ είναι συγκρίσιμο, ή ίσως και υψηλότερο, για τη [[Μιανμάρ]] <ref>Cassandra De Young [http://books.google.com/books?id=_7JD1V3PijUC&pg=PA178 Indian Ocean], FAO (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας), 2006 ISBN 92-5-105499-1, σελ. 39, 178</ref> . Ο ανταγωνισμός στον τομέα της αλιείας είχε ως αποτέλεσμα πολυάριθμες συγκρούσεις ανάμεσα στη Μιανμάρ (Μπούρμα) και την Ταϊλάνδη. Τα έτη 1998 και 1999 υπήρξαν και νεκροί και από τις δύο πλευρές και η ένταση σχεδόν κλιμακώθηκε σε στρατιωτική σύγκρουση ανάμεσα στις δύο χώρες. Και στις δύο περιπτώσεις, το ταϊλανδικό πολεμικό ναυτικό παρενέβη όταν σκάφη από τη Μπούρμα προσπάθησαν να παρεμποδίσουν ψαράδικα της Ταϊλάνδης στις αμφισβητούμενες θαλάσσιες περιοχές και υπήρξε η σκέψη από το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας να αναπτυχθούν ταϊλανδικά μαχητικά αεροσκάφη. Ψαράδικα πλοία της Ταϊλάνδης επίσης είχαν συχνά βρεθεί αντιμέτωπα με το πολεμικό ναυτικό της Μαλαισίας στοστον βαθμό κατά τον οποίο η ταϊλανδική κυβέρνηση έπρεπε να προειδοποιεί τους ψαράδες της να μην προβαίνουν σε αλιευτικές δραστηριότητες χωρίς άδεια σε ξένα ύδατα <ref>Alan Dupont [http://books.google.com/books?id=uGaINo0FofcC&pg=PA103 East Asia imperilled: transnational challenges to security], Cambridge University Press, 2001 ISBN 0-521-01015-2 σελ. 103–105</ref>.

Η αλιευτική παραγωγή της Ταϊλάνδης το 2004 είχε ως εξής: [[πελαγικά ψάρια]] 33%, [[Βένθος|βενθικά ψάρια]] 18%, [[κεφαλόποδα]] 7,5%, [[καρκινοειδή]] 4,5%, άχρηστα ψάρια 30% και άλλα σε ποσοστό 7% <ref name="un.org"/>. Τα "«άχρηστα ψάρια"» (αγγλικός όρος ''trash fish'') είναι τα μη βρώσιμα είδη, τα βρώσιμα ψάρια με χαμηλή εμπορική αξία και τα ιχθύδια, που απελευθερώνονται στη θάλασσα. Στα πελαγικά ψάρια τα ποσοστά είχαν ως εξής: [[Γαύρος|γαύροι]] (είδος Stolephorus) 19%, [[Σκουμπρί|σκουμπριά]] Ινδοειρηνικού (Rastrelliger brachysoma) 18%, [[Φρίσσα|φρίσσες]] (είδος Sardinellars) 14%, [[Σαυρίδι|σαυρίδια]] 11% (είδος Decapterus), μακρύουροι [[Τόνος (ψάρι)|τόνοι]] (Thunnus tonggol) 9%, τονάκια της Ανατολής (Euthynnus affinis) 6%, τρεβάλια 6%, μεγαλομάτηδες σούροι (Selar crumenophthalmus) 5%, σκουμπριά των Ινδιών (Rastrelliger kanagurta) 4%, βασιλικά σκουμπριά (Scomberomorus cavalla) 3%, λίτσες με λέπια (Megalaspis cordyla) 2%, λυκόρεγγες 1% και άλλα σε ποσοστό 2%. Η παραγωγή βενθικών ψαριών κυριαρχείτο από Priacanthus tayenus, νεμίπτερους (Nemipterus hexodon), σκαρμούς της Ανατολής (Saurida undosquamis), Saurida elongata και [[Γαρίδα|γαρίδες]] Ινδίας (Metapenaeus affinis) <ref name="un.org"/>. Τα περισσότερα είδη έχουν [[Υπεραλίευση|υπεραλιευτεί]] τις δεκαετίες του '70, του '80 και του '90, εκτός από τα σκουμπριά (Scomberomorus commersoni), τα κοκκάλια (carangidae) και τις λίτσες με λέπια (είδος Meggalaspis). Το συνολικό ποσοστό υπεραλίευσης το 1991 έφτασε το 333% για τα πελαγικά ψάρια και 245% για τα βενθικά είδη. Τα [[κεφαλόποδα]] χωρίζονται στα [[καλαμάρι]]α, τις [[σουπιά|σουπιές]] και τα [[μαλάκια]], όπου στα νερά της Ταϊλάνδης τα καλαμάρια και οι σουπιές κατανέμονται σε 10 οικογένειες, 17 γένη και πάνω από 30 είδη. Τα κύρια είδη μαλακίων που ψαρεύονται στα νερά της Θάλασσας Ανταμάν είναι [[Χτένι|χτένια]], καλογνώμες του Ειρηνικού (Anadara granosa) και [[Κυδώνι (ζώο)|κυδώνια]] της Ιαπωνίας. Η συλλογή τους απαιτεί [[γκαγκάβα|δράγες]] (συρόμενο επαγγελματικό αλιευτικό εργαλείο) που προκαλούν ζημιά στον πυθμένα της θάλασσας αλλά και στις ίδιες και για αυτό έχουν υποχωρήσει στις προτιμήσεις των ψαράδων. Ως συνέπεια, η παραγωγή μαλακίων υπέστη μείωση από 27.374 τόνους το 1999 σε 318 τόνους το 2004. Ενώ τα [[καρκινοειδή]] συνέθεταν μόνο το 4,5% της συνολικής αλιευτικής παραγωγής το 2004 σε όγκο, αντιπροσώπευαν το 21% της συνολικής αξίας. Στην κατηγορία αυτή κυριαρχούσαν η μπανανογαρίδα, η γάμπαρη-τίγρης, η πρασινογαρίδα (king prawn), η metapenaeus macleayi (school prawn), το αστακουδάκι Ινδικού (Thenus orientalis), η γαρίδα mantis, [[Κάβουρας|καβούρια]] και λασποκάβουρες. Το σύνολο των αλιευμάτων το 2004 ήταν 51.607 τόνοι για καλαμάρια και σουπιές και 36.071 τόνοι για τα καρκινοειδή <ref name="un.org"/>.

Στους [[Ορυκτό|ορυκτούς πόρους]] της θάλασσας περιλαμβάνονται κοιτάσματα [[Κασσίτερος|κασσίτερου]] στα ανοικτά των ακτών της [[Μαλαισία|Μαλαισίας]] και της Ταϊλάνδης. Σημαντικά λιμάνια είναι τα εξής: [[Νταουέι]], Μουλμέιν, Μεργκί, Παθέιν (ή Μπασσέιν) και [[Γιανγκόν]] (ή Ρανγκούν) στη Μιανμάρ· Τζορτζ Τάουν και [[Πενάνγκ]] στη Μαλαισία· Μπελαουάν στην Ινδονησία.

Η Θάλασσα Ανταμάν, ιδιαίτερα η δυτική ακτή της [[Μαλαϊκή Χερσόνησος|μαλαϊκήςΜαλαϊκής χερσονήσου]], είναι πλούσια σε [[Κοραλλιογενής ύφαλος|κοραλλιογενείς υφάλους]] και παράκτια νησιά με εντυπωσιακή τοπογραφία, όπως το [[Επαρχία του Πουκέτ|Πουκέτ]], τα [[νησιά Πι Πι]], ο βράχος Κο Τάπου και τα νησιά της επαρχίας [[Κράμπι]]. Παρά τις καταστροφές από το μεγάλο σεισμό της [[Σουμάτρα]]ς το 2004 και το τσουνάμι που επακολούθησε αυτού, παραμένουν δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί. Επίσης, η γειτονική ακτή έχει πολυάριθμα θαλάσσια εθνικά πάρκα – -16 μονάχα στην Ταϊλάνδη- – και τέσσερα εξ αυτών είναι υποψήφια για ένταξη στα [[Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς|Μνημείαμνημεία Παγκόσμιαςπαγκόσμιας Πολιτιστικήςπολιτιστικής Κληρονομιάςκληρονομιάς]] της [[Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών|UNESCO]].

== Παραπομπές ==