Ιουδαϊσμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτα: Αναιρέθηκε |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
| (4 ενδιάμεσες εκδόσεις από 4 χρήστες δεν εμφανίζονται) | |||
Γραμμή 1:
:''Το λήμμα σχετίζεται με την Ιουδαϊκή θρησκεία. Ζητήματα σχετικά με εθνικές, ιστορικές και πολιτισμικές όψεις της Ιουδαϊκής ταυτότητας αναφέρονται στο λήμμα [[Εβραίοι]].''
{{Ιουδαϊσμός}}
{{Ιστορία του Ισραήλ}}
Ο '''Ιουδαϊσμός''' είναι η παραδοσιακή [[θρησκεία]] των [[Εβραίοι|Εβραίων]] ανά τον κόσμο, με περίπου 20 εκατομμύρια πιστούς κατά το 2006. Κατατάσσεται στη δωδέκατη σε τάξη μεγέθους θέση οργανωμένης τηρούμενης [[Μονοθεϊστική θρησκεία|μονοθεϊστική]]<nowiki/>ς θρησκείας. Είναι μία από τις αρχαιότερες θρησκευτικές παραδόσεις που υφίστανται στον σύγχρονο κόσμο. Οι αξίες και η ιστορία του εβραϊκού λαού συνιστούν μείζον θεμέλιο άλλων θρησκειών, όπως είναι ο [[Χριστιανισμός]], το [[Ισλάμ]], οι [[Σαμαρείτες]] και η [[Πίστη Μπαχάι]], οι οποίες μαζί με τον Ιουδαϊσμό ανήκουν στην ευρύτερη κατηγορία των λεγόμενων [[Αβρααμικές θρησκείες|Αβρααμικών θρησκειών.]] ▼
▲Κατατάσσεται στη δωδέκατη σε τάξη μεγέθους θέση οργανωμένης τηρούμενης [[Μονοθεϊστική θρησκεία|μονοθεϊστική]]<nowiki/>ς θρησκείας. Είναι μία από τις αρχαιότερες θρησκευτικές παραδόσεις που υφίστανται στον σύγχρονο κόσμο. Οι αξίες και η ιστορία του εβραϊκού λαού συνιστούν μείζον θεμέλιο άλλων θρησκειών, όπως είναι ο [[Χριστιανισμός]], το [[Ισλάμ]], οι [[Σαμαρείτες]] και η [[Πίστη Μπαχάι]], οι οποίες μαζί με τον Ιουδαϊσμό ανήκουν στην ευρύτερη κατηγορία των λεγόμενων [[Αβρααμικές θρησκείες|Αβρααμικών θρησκειών.]]
Ο Ιουδαϊσμός σπανίως υπήρξε ενιαίος στην έκφραση και την άσκησή του (αν και ήταν πάντα μονοθεϊστικός ως προς τη [[θεολογία]] του), ενώ επίσης διαφέρει από πολλές θρησκείες ως προς το γεγονός ότι η κεντρική αυθεντία δεν αποδίδεται σε κάποιο άτομο αλλά μάλλον στις ιερές [[Αγία Γραφή|Γραφές]] ([[Τανάκ]]) και στις μακραίωνες [[Παραδόσεις (θρησκευτικές)|παραδόσεις]] ([[Χαλακά]]).<ref name=":0">{{Cite book|title=Συγκριτική Θρησκειολογία|first=Μάριος|last=Μπέγζος|publisher=Εκδόσεις Γρηγόρη|isbn=978-960-333-702-7|year=2011|location=Αθήνα|page=124-131|quote=}}</ref> Βέβαια, ο Ιουδαϊσμός σε όλες τις παραλλαγές του παρέμεινε προσδεδεμένος σε έναν αριθμό θρησκευτικών αρχών, η σημαντικότερη εκ των οποίων είναι η πίστη ότι υπάρχει ένας μοναδικός, [[Παντογνωσία|παντογνώστης]], [[Παντοδυναμία|παντοδύναμος]], πανάγαθος, υπερβατικός [[Θεός]], יהוה ([[Τετραγράμματο|ΓΧΒΧ]]), που αποδίδεται στα ελληνικά ως [[Ιεχωβά]] ή [[Γιαχβέ]], ο οποίος [[Γένεση (βιβλίο)|δημιούργησε]] το [[σύμπαν]] και συνεχίζει να το κυβερνά. Σύμφωνα με την παραδοσιακή εβραϊκή πίστη, ο Θεός που δημιούργησε τον κόσμο, εγκαθίδρυσε μια [[Διαθήκη (Ισραήλ)|διαθήκη]] με τον εβραϊκό λαό, και του αποκάλυψε τους νόμους του και τις εντολές του με τη μορφή της [[Τορά]] (συνήθως αναφέρεται και ως «Μωσαϊκός Νόμος»).
Γραμμή 19 ⟶ 18 :
</ref>
Σήμερα, τα μεγαλύτερα ρεύματα της Εβραϊκής θρησκείας είναι ο [[Ορθόδοξος Ιουδαϊσμός]] (Ιουδαϊσμός Χαρεδί και Σύγχρονος Ορθόδοξος Ιουδαϊσμός), ο [[Συντηρητικός Ιουδαϊσμός]] και ο Μεταρρυθμιστικός Ιουδαϊσμός. Κύριες πηγές διαφοροποίησης μεταξύ αυτών των ομάδων είναι οι προσεγγίσεις τους στον Εβραϊκό νόμο, η αυθεντία της Ραββινικής παράδοσης και η σημασία του Κράτους του [[Ισραήλ]].<ref>
{{cite web
|language=en|url=http://www.majorreligions.com/jewish_denominations.php |title=Jewish Denominations |publisher=majorreligions.com |date= |accessdate=23 August 2019}}
Γραμμή 27 ⟶ 26 :
[[Αρχείο:Torah and jad.jpg|thumb|Η [[Τορά]] περιέχει τα βιβλία που αποδίδονται κατά την παράδοση στον [[Μωυσής|Μωυσή]], τα πέντε πρώτα της [[Εβραϊκή Βίβλος|Εβραϊκής Βίβλου]]. Βλ. [[Πεντάτευχος]]]]
Το θέμα των [[Εβραϊκές Γραφές|Εβραϊκών Γραφών]] είναι η εξιστόρηση της σχέσης των [[Ισραηλίτες|Ισραηλιτών]] (
Σύμφωνα με τον [[Ορθόδοξος Ιουδαϊσμός|Ορθόδοξο Ιουδαϊσμό]] και τους βαθιά θρησκευόμενους Εβραίους, ο βιβλικός πατριάρχης Αβραάμ ήταν ο πρώτος Εβραίος. Η [[ραββινική φιλολογία]] αναφέρει ότι ήταν ο πρώτος από γενεάς του [[Νώε]] που αποκήρυξε δημόσια την [[ειδωλολατρία]] και κήρυξε τον μονοθεϊσμό. Το αποτέλεσμα ήταν η υπόσχεση του Θεού ότι θα αποκτούσε τέκνα (Γένεση 15:5) και μέσω του "σπέρματός του θα ευλογούνταν όλα τα έθνη της γης" (Γένεση 22:15-18). Πρωτότοκος του Αβραάμ ήταν ο [[Ισμαήλ]] και δευτερότοκος ο [[Ισαάκ]], για τον οποίο ο Θεός προσδιόρισε ότι θα συνέχιζε το έργο του Αβραάμ και θα κληρονομούσε τη [[γη του Ισραήλ]] -επονομαζόμενη τότε [[Χαναάν]]- μετά την εξορία και τη λύτρωσή του. Ο Θεός έστειλε τον πατριάρχη [[Ιακώβ]] και τα παιδιά του στην [[Αρχαία Αίγυπτος|Αίγυπτο]], όπου μετά από πολλές γενεές έγιναν σκλάβοι. Τότε ο Θεός έστειλε τον [[Μωυσής|Μωυσή]] να απελευθερώσει τους Ισραηλίτες από τη δουλεία. Μετά την [[Έξοδος των Ισραηλιτών|Έξοδο]] από την Αίγυπτο, ο Θεός οδήγησε τους Ισραηλίτες στο [[όρος Σινά]] όπου τους έδωσε την [[Τορά]], για να καταλήξουν τελικά στη [[γη του Ισραήλ]].
Γραμμή 45 ⟶ 44 :
Μετά από 70 χρόνια [[Επαρχία της Ιουδαίας#Το διάταγμα του Κύρου του Μεγάλου|επετράπη στους Ιουδαίους να επιστρέψουν στην πατρίδα τους]] υπό την καθοδήγηση του [[Έσδρας|Έσδρα]]. Ο Ναός επανοικοδομήθηκε, όπως καταγράφεται στα βιβλία του [[Έσδρας (βιβλίο)|Έσδρα]] και του [[Νεεμίας (βιβλίο)|Νεεμία]]. Ο [[Δεύτερος Ναός]] παρέμεινε άθικτος επί 420 χρόνια, [[Καταστροφή της Ιερουσαλήμ#Η πυρπόληση του Ναού|για να καταστραφεί]] από τον [[Ρωμαϊκή αυτοκρατορία|ρωμαίο]] στρατηγό τότε και κατόπιν αυτοκράτορα [[Τίτος|Τίτο]]. Ο ισραηλιτικός ναός παραμένει ερειπωμένος έως ότου εγερθεί ένας απόγονος του Δαβίδ να αποκαταστήσει τη δόξα του Ισραήλ και να ανοικοδομήσει τον Ναό στην Ιερουσαλήμ.
Η Τορά, [[Γένεση (βιβλίο)|Γένεση]], [[Έξοδος (βιβλίο)|Έξοδος]], [[Λευιτικό (βιβλίο)|Λευιτικό]], [[Αριθμοί (βιβλίο)|Αριθμοί]], και [[Δευτερονόμιο (βιβλίο)|Δευτερονόμιο]], που δόθηκε στο [[όρος Σινά]] συνοψίστηκε στα πέντε αυτά βιβλία του Μωυσή ([[Πεντάτευχος]]). Μαζί με τα βιβλία των προφητών αποκαλείται ''Γραπτή Τορά''. Οι λεπτομέρειες και η ερμηνεία του νόμου, που ονομάζονται ''Προφορική Τορά'' ή προφορικός νόμος στον Ιουδαϊσμό,
== Ο Ιουδαϊσμός στην Αιθιοπία ==
Γραμμή 52 ⟶ 51 :
Η Θεωρία της Ιουδαϊκής Προ-εγκατάστασης αναφέρει ουσιαστικά ότι από τον 8ο-5ο π.Χ. αιώνα, υπήρξε εισροή Ιουδαίων οικιστών τόσο από την [[αρχαία Αίγυπτος|Αίγυπτο]] και το [[Σουδάν]] βόρεια, όσο και από τη Ν. [[Αραβία]] ανατολικά. Είναι αμφισβητούμενος ακόμη ο αριθμός των οικιστών. Το σίγουρο είναι ότι οι έποικοι προηγήθηκαν της έλευσης του [[Χριστιανισμός|Χριστιανισμού]]. Μαρτυρίες για την παρουσία τους υπάρχουν όχι μόνον σε ιστορικά βιβλία, αλλά σε [[τέχνεργο (αρχαιολογία)|τέχνεργα]] που απεικονίζουν αρχαία ιουδαϊκή τελετουργία. Για παράδειγμα ο Ναός στο Γιεχά (Yeha) (επαρχία Τίγκρεϊ), ο οποίος λέγεται ότι οικοδομήθηκε κατά τον 6ο Π.Κ.Ε. αι., θεωρείται [[αρχιτεκτονική|αρχιτεκτονικό]] αντίγραφο άλλων ιουδαϊκών ναών που ανακαλύφθηκαν στο [[Ισραήλ]] και την [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]] κατά τη διάρκεια της προβαβυλωνιακής εποχής (πριν το 606 Π.Κ.Ε.). Ένα άλλο παράδειγμα βρίσκεται στις μοναστικές νήσους της [[λίμνη]]ς Τάνα, (βόρειο Γκοτζάμ), όπου βρέθηκαν αρκετοί αρχαϊκοί λίθινοι βωμοί, διαμορφωμένοι κατά το πρότυπο των ιουδαϊκών θυσιαστηρίων πριν από τον 8ο Π.Κ.Ε. αι. Οι εν λόγω βωμοί ανακαλύφθηκαν όχι απλώς σε καλή κατάσταση, αλλά στην πατίνα του λίθου ανιχνεύθηκαν ίχνη αίματος. Η θυσία αίματος σε λίθινο βωμό (θυσιαστήριο) είναι τυπική ένδειξη ενός πολιτισμού που ακολουθούσε πιστά τον Μωσαϊκό Νόμο.
Αν και καταγράφηκε κατά τον πρώιμο [[μεσαίωνας|μεσαίωνα]], η [[Αγία Γραφή|εξωβιβλική]] [[παραμύθι|παραμυθία]] της σχέσης του Βασιλέα Σολομώντα και της Μακέδα (Μάγδας) Βασίλισσας του Σαβά και της έλευσης της [[Κιβωτός της Διαθήκης|Κιβωτού της Διαθήκης]] λαμβάνει χώρα σε εκείνη της εποχή. Σύμφωνα με την αφήγηση, η βασίλισσα Μακέδα -που κυβερνούσε μια μικρή περιοχή της σύγχρονης νότιας Αιθιοπίας- έκανε ένα μακρύ ταξίδι προσκυνήματος στην Ιερουσαλήμ, γοητευμένη από τη φημισμένη σοφία του Σολομώντα. Κατά τη διάρκεια της εκεί παραμονής της, ο βασιλέας Σολομών γοητεύτηκε από την ομορφιά και την πίστη της και θεώρησε πως πρέπει να την αποκτήσει. Ένα βράδυ διέταξε τους μαγείρους του να αυξήσουν την ποσότητα του [[πιπέρι|πιπεριού]] στο δείπνο. Επίσης, ζήτησε από τους υδροχόους του να μη δώσουν σε κανέναν νερό, εκτός και αν το ενέκρινε ο ίδιος και να τοποθετήσουν ένα λαγήνι νερό στα ιδιαίτερα δώματά του. Η βασίλισσα Μακέδα, συνειδητοποιώντας το κόλπο του έπαιξε μαζί του, σκεπτόμενη ότι θα μπορούσε εύκολα να
== Κριτική ιστορική άποψη της ανάπτυξης του Ιουδαϊσμού ==
| |||