Lihimi Laɣinsi Suurili ni yi shɛli na

{{Databox}}
'''Laɣinsi Suurili''' (Al-Ahzaab ٱلْأَحْزَاب)<ref name=quran>[https://www.islamic-invitation.com/book_details.php?bID=2014 Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni]. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).</ref>

Suurili ŋɔ maa wuhirila bɛ ni tuhiri kuri kaya ni ta’ada shɛŋa din bi saɣisi ni Muslinsi daadiini, ka zaandi Naawuni ni bɔri shεli shɛm. Dinzuɣu, kaya ni ta’ada din bi taɣili ni Muslinsi daadiini, tɔ! Di bi tu kamaata ni Muslimi gbibi li.

==Aaya nima==
Aaya nima:<ref>[https://quranenc.com/en/browse/dagbani_ghatubo Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation], by Muhammad Baba Gutubu.</ref>

*1. Yaa nyini Annabi! Zom Naawuni, ka miri ka a doli chεfurinim’ mini munaafichinima. Achiika! Naawuni nyɛla Baŋda, Yεmgoliŋgalana.
*2. Yaha! Doli bɛ ni siɣisiri shɛli wahayi n-tira na a Duuma (Naawuni) sani. Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun mi din sɔɣi yi tuuntumsa puuni.
*3. Yaha! Zaŋmi a yɛla dalim Naawuni, Naawuni mi saɣibɛ ni dalindi so.
*4. Naawuni bi zaŋ suhiri ayi n-niŋ ninvuɣu yino niŋgbina ni, O mi bi zaŋ yi paɣa shεba yini zaŋ leei yi manim’ maa ka bɛ shiri nyɛ yi manima. Yaha! O bi zaŋ yini zaŋdi shεba bihi n-leeri yi bihi la, ka bɛ shiri nyɛla yi bihi. Ŋɔ maa nyɛla yi zilima zuɣu ka yiyεri li, ka Naawuni mi yεriya di yεlimaŋli ni nyɛ shεli, Ŋuna n-lahi nyɛŊun dolsira n-zaŋ chaŋ sochibga.
*5. Bolimi ya ba (bihi) ni bɛ banim’ yuya, dina n-nyɛ aadalsi Naawuni sani. Amaa! Yi yi ʒibɛ banim’ yuya, tɔ! (Bolimi ya ba) yi mabihi, ni yi sɔŋdiba adiini puuni. Amaa! Taali ka yi zuɣu yi ni sargi shεli puuni. Amaa! (Yi mali taali) yi ni niŋ shɛli ka mi li yi suhiri ni ka di nyɛ nakpaɣandi. Yaha! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Nambɔzobonaa.
*6. Annabi (Muhammadu) n-nyɛŋun tu ni ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yɛlimaŋli yu n-gari bɛ mammaŋa, ka opaɣaba nyɛ bɛ manima. Yaha! Dɔɣiriba n-nyɛ ban miri taba Naawuni zalgu puuni n-gari bɛ Muslim’ taba mini ban zo Hiʒira, naɣila yi yi bɔri ni yiniŋ yi simnim’ vɛnyɛliŋga. Ŋɔ maa pun sabi mi n-do kundili (Lauhul Mahfuuzu) puuni.
*7. (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli Ti (Tinim’ Naawuni) ni daa gbaai alikauli ni Annabi nima, n-ti pahi nyini (Annabi Muhammadu), ni Annabi Nuhu, ni Annabi Ibrahima, ni Annabi Musa mini Annabi Issa Mariam bia. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) daa niŋ ba alikauli kpeeni.
*8. Domin O (Naawuni) ti bɔhi yɛlimaŋlinima n-zaŋ chaŋ bɛ yεlimaŋli polo, ka kpaɣisila azaaba kpeeni n-guli chεfurinima.
*9. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Teemi ya Naawuni ni tin ya ni’ima shεli saha shεli tobbihi shɛba ni daa liri ya, ka Ti daa tim pɔhim bɛ sani, ni tobbihi shεba (Malaaikanim’) yi ni daa bi nya ba. Yaha! Naawuni nyεla Ŋun nyari yi tuuntumsa.
*10. Saha shεli bɛ (chεfurinim’ maa) ni daa kan ya na yi zuɣusaa mini tiŋa, ni saha shεli yi (Muslinnim’) nina ni daa lebgi, ka suhiri paai yi kukoya ni, ka yi naan mali zilsigu ni Naawuni (O ni tin ya nasara, bee O ku tin ya), ka di nyɛla zilsigu ni yɛlimaŋli.
*11. Nimaa ni, ka bɛ daa dahim ban ti Naawuni yεlimaŋli,ka bɛ daa shiri dam ba damdi kpeeni.
*12. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli munaafichinim’ mini ninvuɣu shεba doro ni bebɛ suhiri ni ni daa yεli: “Naawuni mini O tumo bi niŋ ti alikauli shεli naɣila yɔhim.”
*13. Yaha! Teemi saha shεli salo shɛba bɛ (Munaafichinim’) puuni ni daa yεli: “Yaa yinim’ Yasriba nima (Madina nima)! Yi ka zaashee (din yɛn tooi zani ka tuhi yi dimba), dinzuɣu labmi ya.” Ka bɛ puuni shεba naan bɔri ni Annabi Muhammadu saɣi ti ba (ka bɛ labi yiŋa) ka naan yεra: “Achiika! Ti yiŋsi kpalim la zaɣikuma (so bi guli li), ka di mi pala zaɣikuma, ka shɛli ka bɛ bɔra m-pahila zɔbu (ka bɛ zɔri ka chɛri tobu maa).
*14. Bɛ yi di kpe n-ti liri ba di (Madina) yεɣ’ shɛŋa, din nyaŋa ka bɛ di yεli ba ni bɛ leemi chεfurinima, tɔ! Achiika! Bɛ naan saɣi ti li. Yaha! Bɛ naan ku naɣisi n-ti li naɣila biɛla.
*15. Yaha! Achiika! Bɛ (Munaafichinim’ maa) daa gbaai Naawuni alikauli pɔi ni ŋɔ maa (kadama) bɛ ku lԑbi biri, Naawuni mi daalikauli nyɛla bɛ ni yɛn ti bɔhi shεli zuɣu.
*16. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Yi zobu ku tooi niŋ ya anfaani shεli, diyinyɛla yi zɔrimi ka chεri kpibu bee bɛ ti kun ya, din ŋuna yi mi naan ku wum nyεɣisim shεli naɣila biɛla.
*17. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Ŋuni n-leei yɛn tooi taɣiya ka chɛ Naawuni daazaaba, di yi niŋ ka O bɔri ya ni chuuta shɛli, bee ka O bɔri ya ni nambɔzɔhigu? Yaha! Bɛ ku tooi nya ŋun yɛn taɣi ba, bee ŋun yɛnsɔŋ ba ka pa ni Naawuni.
*18. Achiika! Naawuni mi ninvuɣu shεba ban mɔŋdi ninsalinim’ ni bɛ di chaŋ Naawuni zuɣu tobu ni yi puuni, ni ninvuɣu shεba ban yεri bɛ mabihi: “Kam ya na ti sani (ka chɛ ka Muhammadu chaŋ n-ti kpi tobu ni o ko), bɛ mi bi chani tobu ni naɣila biɛla.
*19. Bɛ nyɛla ban mali ya (Muslinnim’) bεm, amaa! Dabiεm yi ti kana, a ni nya ka bɛ yuunda n-zaŋ kana a (nyini Annabi) sani, ka bɛ nimbihi lebri gindi kamani ninvuɣu so kpibu kulibu ni paai. Saha shεli mi dabiεm ni chaŋ naai, ka bɛ naan doli ya ni bɛ zilim nyεɣisa, ka lahi mali biεm n-zaŋ chaŋ viɛnyɛla tumbu shee. Bannim’ maa bi ti Naawuni yεlimaŋli. Dinzuɣu, ka Naawuni saɣim bɛ tuuntumsa (laara). Yaha! Di lala maa nyɛla soochi n-zaŋ ti Naawuni.
*20. Kabɛ (Munaafichinim’ maa) tεhiri ni chεfurinim’ laɣinsi tobbihi maa bi ŋmalgi ka chɛ tobu maa, laɣinsi tobbihi maa mi yi labi na, tɔ! Bɛ naan bɔri ni bɛʒi tiŋkpaŋsi ni (ka tobu di bi paai ba), ka bɔhiri yi (Muslinnim’) lahibali, dinzuɣu hali bɛ yi di be yi puuni, tɔ!Bɛ naan ku tuhi (tobu maa sɔŋ ya) naɣila biɛla (bɛ puuni).
*21. Achiika! Di nyɛla tɔɣisigu zaɣisuŋ n-tin ya (yi Muslinnima) n-zaŋ chaŋ Naawuni tumo (Annabi Muhammadu) hala puuni n-zaŋ ti ŋun bɔri Naawuni sanyoviɛlli, ni Chiyaama biɛrisuŋ, ka teei Naawuni yɛla pam.
*22. Yaha! Saha shεli ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli maa ni daa nya chɛfurinim’ laɣinsi maa, ka bɛ daa yεli: “Ŋɔ maa n-nyɛ Naawuni mini O tumo (Annabi Muhammadu) ni gbaai ti alikauli shεli la, Naawuni mini O tumo shiri niŋ yεlimaŋli.” Yaha! Di daa bi pahi ba shεli naɣila yɛlimaŋtibo, ni maŋ’ zaŋ ti Naawuni.
*23. Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli maa puuni shεba beni m-pali alikauli shεli bɛ ni gbaai Naawuni, bɛ puuni shεba mi beni ka bɛ bukaata daa mali (ka bɛ kpi tobu maa ni, ka ti yɛn kpe Alizanda), ka bɛ puuni shεba mi guhira (kpibu maa), bɛ mi bi taɣi (bɛ ni gbaai Naawuni alikauli shεli maa) taɣibu hali bɛla.
*24. Domin Naawuni ti yo yεlimaŋli nimbɛ yεlimaŋli sanyoo, O mi yi bɔra ka O niŋ munaafichinim’ azaaba, bee ka O deei bɛ tuuba. Achiika! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
*25. Ka Naawuni labsi ninvuɣu shɛba ban niŋ chεfuritali maa nyaaŋa ni bɛ suhuyiɣisili, ka bɛ bi nya viɛnyɛla shɛli. Ka Naawuni ko saɣindi yεlimaŋtiriba (ka chɛ chɛfurinim’ nabiɛri) tobu maa ni. Yaha! Naawuni nyɛla Kpεŋlana, Nyεŋda.
*26. Ka O (Naawuni) siɣisi ninvuɣu shɛba bɛ ni ti litaafi maa puuni shɛba ban sɔŋ ba (chɛfurinim’) maa bɛ yilitamda puuni n-labsi tiŋgbani ni na, ka zaŋ dabεm niŋ bɛ suhiri ni, ka yi (Muslimnim’) ku bɛ puuni shεba, ka gbahi shεba kabɛ nyɛ tobdaba.
*27. Ka zaŋ bɛ tiŋgbana mini bɛ yiya n-ti pahi bɛ daarzichi, ni tiŋgbani shεli yi napɔŋ ni na ʒin no di puuni n-dihi ya fali. Yaha! Naawuni nyɛla Toora binshɛɣu kam zuɣu.
*28. Yaa nyini Annabi! Yεlimi a paɣaba: “Yi yi bɔri Dunia biεhigu mini di nachintεri, tɔ! Yin kam ya na, n-ni chɛ kayi wum nyεɣisim, ka chεn ya chεrisuŋ.”
*29. “Amaa! Yi yi bɔrila Naawuni mini O tumo, n-ti pahi Chiyaama, tɔ! Achiika! Naawuni kpaɣisila laara din galsi n-zaŋ zali yi puuni ban nyε paɣasuma.”
*30.Yaa yinim’ Annabi (Muhammadu) paɣaba! Yi puuni ŋun ti tum tuumbiεɣu zaɣiyini din yi polo ni, tɔ! Bɛ ni nabgi o daazaaba siɣim buyi. Lala maa mi nyɛla soochi n-zaŋ ti Naawuni.
*31. Yaha! Yi puuni ŋun filim o maŋ’ nti Naawuni mini O tumo, ka tum tuunviεlli, tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) ni ti o o sanyoviεlli siɣim buyi, ka mali azrichi shɛli din galsi shili n-guli o.
*32. Yaa yinim’ Annabi (Muammadu) paɣaba! Yi bi ŋmani Dunia paɣa so, yi yi zo Naawuni, tɔ! Yin miri ya ka yi balgi yi yɛltɔɣa, ka doro (Munaafichitali) ni be so suhu ni ti niŋ kore (n-zaŋ kana yi sani). Yaha! Yεlimi ya yεltɔɣa din mali alheeri.
*33. Yaha! Ʒinimi ya yi yiŋsi puuni, ka di yihiri ya nachinsi polo ni kamani tuuli ʒilinsi saha paɣaba ni daa yihiri bɛ nachinsi polo ni shεm. Yaha! Puhimi ya jiŋli, ka tin ya zaka, ka doli ya Naawuni ni O tumo, achiika! Naawuni bɔrimi ni O yihi daɣiri ka chεn ya, yaa yinim’ (Annabi Muhammadu) yiŋnima, ka simsi ya simsibu ni yεlimaŋli.
*34. Yaha! (Yaa yinim’ Annabi paɣaba)! Teemi ya bɛ ni karindi shɛli yi yiŋsi puuni din nyɛ Naawuni (Alkur’aani) aayanima, ni hikima (Annabi Sunnah). Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun balgiri biεhigu n-tiri O daba, Ŋun mi din sɔɣi.
*35. Achiika! Muslim’ dobba ni paɣaba, ni ban ti Naawuni yɛlimaŋli dobba ni paɣaba, ni ban filindi bɛ maŋ’ tiri Naawuni dobba ni paɣaba, ni yεlimaŋlinim’ dobba ni paɣaba, ni suɣulonim’ dobba ni paɣaba, ni ban zɔri Naawuni dobba ni paɣaba, ni ban tiri sara dobba ni paɣaba, ni ban lɔri noli dobba ni paɣaba, ni ban guli bɛ tooni dobba ni paɣaba, ni ban teeri Naawuni yɛla dobba ni paɣaba. Naawuni kpaɣisila chɛmpaŋ, ni sanyoo din bara (Alizanda) n-zaŋ zali ba.
*36. Di bi tu kamaata ni doo bee paɣa ŋun ti Naawuni yεlimaŋli mali bɛ suhu ni bɔri shεli bɛ bɛhigu puuni, di yi ti niŋ ka Naawuni mini O tumo zali zaligu, ŋun ti kpe Naawuni mini O tumo taali ni, tɔ! Achiika! O shiri bɔrgi ya bɔrginsim din be polo ni.
*37. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli a ni daa ti yεli ninvuɣu so Naawuni ni yolsi (Zaidu Ibn Harisah), ka a mi gba yolsi o: “Gbibi a paɣa ka zo Naawuni.” Ka a naan sɔɣiri binshɛɣu a suhi ni, ka di nyɛla Naawuni ni yɛn ti yihi shɛli polo ni, ka a zɔri ninsalinima (domin bɛ ti galimmi a zuɣu), Naawuni mi n-tu kamaata ni a zodabiεm, dinzuɣu saha shεli Zaidu bukaata ni daa ti naai o (Zainabu) ni, ka Ti lo o amiliya n-ti a (Annabi Muhammadu), domin di di ti leei muɣisigu n-ti ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli n-zaŋ chaŋ bi’ shɛba ban pa bɛ mammaŋ’ bidɔɣirisi ni chɛ paɣa shɛba amiliya niŋbu, di yiti niŋ ka bɛ bukaata naai bɛ puuni. Yaha! Naawuni zaligu nyɛla din yɛn niŋ.
*38. Taali shεli ka Annabi zuɣu ni o tum Naawuni ni niŋ o shɛli talahi, di nyɛla zaligu n-ti (Annabinim’) ban pun garila puuni. Yaha! Naawuni zaligu nyɛla din pun sabi ʒɛya ka yɛn niŋ.
*39. Ninvuɣu shεba ban tiri Naawuni tuuntali ka zɔriO, ka bi lahi zɔri so naɣila Naawuni. Yaha! Naawuni saɣiya ni O nyε Saliya karita (Zaadali).
*40. Annabi Muhammadu pa so ba yi dobba puuni, amaa! O nyɛla Naawuni tumo ka nyɛ Annabinim’ pali. Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun mi binshɛɣu kam.
*41. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Teemi ya Naawuni yɛla teebu pam.
*42. Yaha! Simsim ya O Asiba mini Zaawuni.
*43. Ŋuna (Naawuni) n-nyɛŊun zɔri ya nambɔɣu, n-ti pahi O Malaaika nima, domin O yihi ya zimsim balibu kam ni n-ti kpɛhi neesim ni. Yaha! O nyɛla Ŋun zɔri ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yɛlimaŋli nambɔɣu.
*44. Dabsi’ shεli bɛ ni yɛn ti laɣim ni Ŋuna (Naawuni), bɛ puhigu ti yɛn nyɛla “Salaamun (suhudoo).” Yaha! Ka O mali laara din galsi shili n-guli ba.
*45. Yaa nyini Annabi! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) ti ma mi na ni a ti nyɛ Shɛhiradira, ni suhupiεlli lahibali tira (ni Alizanda), ka nyɛ Valsira (ni buɣum daazaaba).
*46. Ni ŋun boonda n-zaŋ chaŋ Naawuni sani ni O yεda, ka lahi nyɛ furila din neeri pam (n-tiri ninsalinima).
*47. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Tim ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli suhupiεlli lahibali kadama bɛ mali pini shɛli din galsi ka nyɛla din yi Naawuni sani na.
*48. Yaha! Di doli chεfurinim’ mini munaafichi nima. Yaha! Yim bɛ ni niŋdi a biɛrim shɛli ni, ka zaŋ a maŋ’ dalim Naawuni. Yaha! Naawuni saɣibɛ ni dalindi So.
*49. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli,yiyi niŋ Muslim’ paɣaba amiliya ka lahi chɛ ba poi ka na bi shihi ba (dooshee), tɔ! Yi ka idda shεli ka bε yɛn ʒini. Dinzuɣu, chεli ya ka bɛ (paɣaba maa) wum nyεɣisim, ka naan chɛ ba chεrisuŋ.
*50. Yaa nyini Annabi! Ti (Tinim’ Naawuni) niŋ a paɣa shεba a ni yo bɛ sadaachi halalsi n-ti a, ni paɣa shɛba ban nyɛ a sulinsi ka Naawuni labsi ba n-ti a na (chɛfurinim’ nuu ni) ka bɛ pahi tobbuna ni, ni a bapiri bihi, ni a pirinim’ bihi, ni a ŋahiba bihi, ni a mapirinim’ mini a makpemnim’ bihi ban zo hiʒira m-pahi a zuɣu, ni paɣa so ŋun ti Naawuni yεlimaŋli, di yi niŋ ka o tahi o maŋ’ na n-ti ti Annabi, di yi niŋ ka Annabi gba bɔrini o niŋ o amiliya, di nyɛla din gahim n-ti a ko, ka pa ni Muslinnim’ ban zaasa kpalim, achiika! Ti mi Ti ni niŋ shεli talahi n-ti ba (Muslinnima) n-zaŋ chaŋ bɛ paɣaba mini bɛ sulinsi polo, domin di ti di leei muɣisigu n-zaŋ ti a (Annabi). Yaha! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
*51. (Yaa nyini Annabi)! A naɣisirila (dooshee) n-ti a ni bɔri so bɛ (a paɣaba maa) puuni, ka chɛ ka a ni bɔri so miri a na. Yaha! A yi ti bɔri ni paɣa shεba ani niŋ katiŋ’ maa puuni so miri a, tɔ! Di pa taali a zuɣu, dina n-nyɛ din yɛn chɛ ka bɛ (paɣaba maa) suhiri palgi ka bɛ bi niŋ suhusaɣiŋgu, ka di lahi chɛ ka bɛ zaasa saɣi ti a ni ti ba shɛli. Naawuni mi mi din be yi suhiri ni. Yaha! Naawuni nyɛla Baŋda, Suɣulolana titali.
*52. (Yaa nyini Annabi)! Paɣa shεba bi lahi niŋ halalsi n-ti a ŋɔ maa nyaaŋa, amimirikaa yihi bakaniŋ paɣa shɛba amiliya na n-ti zali bɛ zaa ni, hali bɛ (lala paɣaba maa) viεlim yi paai targi a sani, naɣila a sulinsi. Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun pa nina yuundi binshɛɣu kam.
*53. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Di kpεri ya Annabi yiŋsi ni, naɣila bɛ yi ti saɣi tin ya ni yi kpe na n-ti di bindirigu, ka di pala yi ʒi mi n-guli di (bindirigu maa) niŋbu, amaa! Bɛ yi ti boli ya, tɔ! Yin kpεm ya, yi mi yi di bindirigu maa naai, tɔ! Yin wurimmi ya, ka di pa ni yi ʒimi n-gbibi alizam’ shεli, achiika! Lala maa nyɛla din muɣisiri Annabi, ka o zɔri ya vi. Yaha! Naawuni mi bi zɔri vi ni yεlimaŋli yεlibu. Yaha! Yi yi ti yɛnbɔhi ba (Annabi paɣaba maa) neen’ shεŋa yεla, tɔ! Yin bɔhimi ya ba hijaabi (paateesa) nyaaŋa, dina n-nyɛ kasi nzaŋ ti yi suhiri, ni bɛ gba suhiri. Yaha! Di bɛ niŋ halalsi n-tin ya ni yi niŋ Annabi biɛrim shɛli, bee ka yi kpiɣio paɣaba o kum nyaaŋa kuli mali wɔra, achiika! Lala maa nyɛla yεltɔɣa titali Naawuni sani.
*54. Yi yi yihi shɛli polo ni, bee ka yi sɔɣi li, tɔ! Achiika! Naawuni nyɛla Ŋunmi yɛllikam.
*55. Di pa taali bɛ (Annabi Paɣaba) zuɣu, ni bɛ pilgi bɛ sariti bɛ banim’ sani, ni bɛ bihi sani, ni bɛ tuzodobba sani, ni bɛ tuzodobba bihi sani, ni bɛ tuzobihi mi bihi sani, ni bɛ (Muslim’) paɣa taba sani, n-ti pahi bɛ sulinsi. Yaha! Zom ya Naawuni, Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun nyari yɛllikam.
*56. Achiika! Naawuni ni O Malaaikanim’ niŋdila salaati n-tiri Annabi (Muhammadu). Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Niŋmi ya salaati n-ti o, ka suhi ya suhudoo n-ti o, ka di nyɛ suhudoo ni yɛlimaŋli.
*57. Achiika! Ninvuɣu shεba ban niŋdi Naawuni mini O tumo biɛrim maa, Naawuni narim ba Dunia ni Chiyaama. Yaha! Naawuni kila kpaɣisila filiŋ daazaaba zali n-guli ba (Zaadali).
*58. Yaha! Ninvuɣu shɛba ban niŋdi ban ti Naawuni yεlimaŋli dobba ni paɣaba biɛrim ka di pala bɛ tum la taali shεli, tɔ! Achiika! Bɛʒili bɛ maŋ’ ʒiri ni taali din polo ni.
*59. Yaa nyini Annabi! Yεlimi a paɣaba mini a bipuɣinsi, n-ti pahi ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli paɣaba (kadama) bɛ limsim bɛ maŋ’ ni sitirawaɣila, dina n-nyɛ din yɛn chɛ ka bɛ baŋ ba (kadama bɛ nyɛla amiliya paɣaba), ka di chɛ ka bɛ ku niŋ ba chuuta. Yaha! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
*60. Achiika! Munaafichinim’ mini ninvuɣu shεba doro ni be bɛ suhiri ni, n-ti pahi ban tiri lahibali shɛŋa din nyɛʒiri Madina puuni la yi bi chɛ lala maa, achiika! (Yaa nyini Annabi)! Ti ni chɛ ka a tuhi nyɛŋ ba, din nyaaŋa ka bɛ ku lahi ʒini m-miri a naɣila saha biɛla.
*61. Bɛ nyɛla ninvuɣu shεba bɛ ni narim, dinzuɣu luɣuli kamka bɛ yi nya ba, tɔ!Bɛ (Muslinnim’) gbahimi ba, ka ku ba ni viεnyεla.
*62. Di nyɛla so’ shɛli Naawuni ni daa zaŋ gbaai ninvuɣu shεba ban daŋ tooni maa, a mi ku nya taɣibu ni Naawuni soli.
*63. (Yaa nyini Annabi)! Ninsalinim’ bɔhiri a n-zaŋ chaŋ saha (Chiyaama yiɣisibu dali), tɔ!Yεlima: “Achiika! Di baŋsim bela Naawuni sani. Yaha! Bo nleei baŋsi a nidi yipa shεli ka saha maa nyɛla din be yoma?
*64. Achiika! Naawuni narim chεfurinima, ka kpaɣisi Sa’iir buɣum zali nguli ba.
*65. Ka bɛ nyɛla ban yɛn ti kpalim di puuni kuli mali wɔra, bɛ ti ku nya ŋun yɛn taɣi ba (ka chɛ Naawuni daazaaba), bɛ mi ti bi yɛn nya sɔŋda.
*66. Dabsi’ shεli bɛ ni yɛn ti lebgi bɛ (munaafichinim’) nina m-pili buɣum ni, kabɛ naan yεra: “Yaa ni ti yolitεm, tiyididaa mika doli Naawuni mino O tumo ŋɔ maa (Annabi Muhammadu).
*67. Yaha! Ka bɛ yεli: “Yaa ti Duuma (Naawuni)! Achiika! Tinim’ daa doli la ti toondannim’ mini ti ninvuɣu kara, ka bɛ birgi ti ka chɛ sochibga.
*68. Yaa ti Duuma (Naawuni)! Tim ba a ni yɛn niŋ ti azaaba shεli ŋɔ tatabo siɣim buyi, ka narim ba narimbu din galsi.
*69. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Di leei ya kamani ninvuɣu shεba ban daa niŋ Annabi Musa biɛrim la, ka Naawuni daa yihi o nuu ka chɛ bɛ ni yεli shεm maa ni. Yaha! O daa nyɛla darzalana Naawuni sani.
*70. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Zom ya Naawuni, ka yεli ya yεltɔɣa din tuhi.
*71. O ni mali yi tuuntumsa n-tin ya, ka chɛ yi taya m-paŋ ya. Yaha! Ninvuɣu so ŋun doli Naawuni ni O tumo, tɔ! Achiika! O nya tarli din galsi.
*72. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa zaŋla amaana n-wuhi sagbana mini tiŋgbani, n-ti pahi zoya, ka di zaɣisi li deebu, ka zo li dabiεm, ka ninsala deei li, achiika! O nyɛla ŋun sooi zualinsi dibu, ŋun ʒilinsi zooi.
*73. Domin Naawuni niŋ munaafichinim’ dobba ni paɣaba azaaba, n-ti pahi buɣujɛmdiba dobba ni paɣaba, ka deei ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli dobba ni paɣaba tuuba. Yaha! Achiika! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.

==Kundivihira==
<references/>

{{Alikuraan}}

[[Pubu:Alikuraan]]