Tref a phlwyf sifil yn Swydd Gaerhirfryn, Gogledd-orllewin Lloegr, ydy Fleetwood.[1] Fe'i lleolir yn ardal an-fetropolitan Bwrdeistref Wyre. Mae'n gorwedd ar lan Bae Morecambe.

Fleetwood
Mathtref, plwyf sifil Edit this on Wikidata
Ardal weinyddolBwrdeistref Wyre
Poblogaeth26,226 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirSwydd Gaerhirfryn
(Sir seremonïol)
GwladBaner Lloegr Lloegr
Cyfesurynnau53.925°N 3.015°W Edit this on Wikidata
Cod SYGE04010589 Edit this on Wikidata
Cod OSSD333479 Edit this on Wikidata
Cod postFY7 Edit this on Wikidata
Map

Mae tramffordd yn cysylltu Fleetwood â Blackpool.

Mae Caerdydd 271.3 km i ffwrdd o Fleetwood ac mae Llundain yn 332.2 km. Y ddinas agosaf ydy Caerhirfryn sy'n 20.5 km i ffwrdd.

Yng Nghyfrifiad 2011 roedd gan y plwyf sifil boblogaeth o 29,939.[2]

Yn ôl Llyfr Dydd y Farn (1086), cantref Amounderness oedd ar ardal adeg hynny, ac yn eiddo i Baron Roger de Poictou, aelod o fyddin y Normaniaid ym 1066. Pan gafodd o ei ddiarddel, rhoddwyd y tir i Theobald Walter, ac yn y pen draw i’r brenin, a gwerthwyd y tir gan Harri VIII yn ystod Diddymu’r Mynachlogydd[3].

Etifeddodd Syr Peter Hesketh stad Rossall ym 1824 a phenderfynodd greu porthladd a chyrchfan wyliau. Gofynnodd y pensaer Decimus Burton i gynllunio'r dref. Agorwyd marchnad ym 1840. Yn yr un flwyddyn, goleuwyd Goleudy Pharos a'r Goleudy Is, cynlluniwyd gan Burton[4]. Ffurfiwyd Rheilffordd Cwmni Rheilffordd, Harbwr a Phorthladd Preston a Wyre, ac agorwyd rheilffordd rhwng Preston a Fleetwood ar 15 Gorffennaf 1840[3]. Adeiladwyd Pier Fleetwood ym 1906, 600 troedfedd o hyd. Agorwyd y pier ym 1911. Llosgwyd y pier ym 1952. Cwblhawyd gwaith trwsio ym 1958.[4]

Adeiladwyd Gwesty North Euston ym 1841, yn hannergylch â olygfeydd dros aber Afon Wyre a Bae Morecambe. Ar y pryd doedd ‘na ddim reilffordd ar arfordir gorllewin Lloegr at Yr Alban, felly cyrhaeddodd teithwyr Fleetwood ar drenau i gymryd cwch i Ardrossan, wedyn ar drên arall i Glasgow. Adeiladwyd rheilffordd i’r Alban ym 1847. Agorwyd Marchnad Fleetwood ym 1840.[3] Cynlluniwyd goleudai Pharos ac Is gan Burton, adeiladwyd ym 1840. Adeiladwyd goleudy’r Wyre gan Alexander Mitchell rhwng 1839 a 1840 ar draethell 2 filltir o’r arfordir.[5] Distrywiwyd y goleudy’n rhannol yn 2017.[6]

Agorwyd cangen reilffordd i Blackpool, yn lleihau’r nifer o deithwyr i Fleetwood.

Pasiwyd deddfau i adeiladu palmentydd a goleuadau. Estynnwyd mordeithiau i Ynys Manaw, Derry, Belfast ac Ardrossan.

Daeth Fleetwood yn un o’r porthladdau pysgota mwyaf ym Mhrydain, yn canolbwyntio ar gegddu. Adeiladwyd y doc ym 1877, yn costio £250,000. Creuwyd porthladd cynhwysydd ar safle’r hen orsaf reilffordd, a dechreuodd gwasanaeth rhwng Fleetwood a Larne dwywaith bob dydd ym 1975. Cymerodd Lein Stena drosodd yn 2004, yn hwylio teirgwaith yn ddyddiol. Daeth y wasanaeth i ben yn 2010, efo colled o 140 o swyddi.

Daeth Doc Wyre yn farina i gychod hwylio ym 1995, ac adeiladwyd canolfan manwerthu a thai ar yr ardal glanio.

Adeiladwyd y tramffordd rhwng Blackpool a Fleetwood yn yr 1890au.[3]

Cyfeiriadau

golygu
  1. British Place Names; adalwyd 15 Hydref 2022
  2. City Population; adalwyd 15 Hydref 2022
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 Tudalen hanes ar wefan visitfleetwood.info
  4. 4.0 4.1 "Gwefan fleetwood-fishing-industry". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-05-30. Cyrchwyd 2016-05-07.
  5. Gwefan engineering-timelines
  6. Blackpool Gazette, 26 Gorffennol 2017