بۆ ناوەڕۆک بازبدە

شەڕ لە عێراق (٢٠١٤–٢٠١٧): جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
گەڕان بە مێژوودا
→ گۆڕانکاریی کۆنترگۆڕانکاریی نوێتر ←
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دیداریویکیدەق
No edit summary
ب بۆت: پارامەترە دووبارەکان کە ھەمان نرخیان ھەیە لابران (بێجگە لە کۆتا دانە)؛ ناوی پارامەترە کۆنەکان نوێ کرایەوە؛ نرخی کۆنی پارامەترەکان نوێ کرایەوە؛ بەکوردیکردنی شێوازی ڕێکەوتەکان (بە بەکارھێنانی وپ:نپس)
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
{{Infobox military conflict|main|conflict=شەڕی عێراق (٢٠١٤–٢٠١٧)|partof=[[شەڕەکانی عێراق]], [[شەڕی تیرۆر]], [[پەرەسەندنی شەڕی ناوخۆی سوریا]] و [[شەڕی دژ بە داعش]]|image=ISOF APC on the street of Mosul, Northern Iraq, Western Asia. 16 November, 2016.jpg|image_size=300px|caption=[[ھێزی تایبەتی عێراقی]] [[ھامڤی]] لەسەر شەقامی مووسڵ, لە باکوری عێراق, ١٦ی تشرینی دووەمی ساڵی ٢٠١٦ لە [[شەڕی مووسڵ (٢٠١٦)| شەڕی مووسڵ]]|date=٣٠ کانوونی یەکەمی ٢٠١٤<ref>{{cite web|url=http://www.globalsecuritystudies.com/Gulmonhamad%20ISIS%20AG.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20150701210021/http://www.globalsecuritystudies.com/Gulmonhamad%20ISIS%20AG.pdf|archive-date=1 July 2015|title=The Rise and Fall of the Islamic State of Iraq and Al-Sham (Levant) ISIS|quote=The continued and even escalating sectarian tensions and acts like the demolition of demonstration camps led to an all-out revolt against the government institutions on the eve of the New Year 2014 in the western province Ramadi. ISIS seized this golden opportunity and gained control over a swath of territories in Anbar province, especially its two large cities, Ramadi and Fallujah.|access-date=11 June 2017}}</ref><ref>{{cite magazine|url=http://www.newyorker.com/news/news-desk/watching-isis-flourish-where-we-once-fought|title=Watching ISIS Flourish Where We Once Fought|last=Ackerman|first=Elliot|date=17 June 2014|magazine=The New Yorker}}</ref> – نۆی کانوونی دووەمی ٢٠١٧ <ref name="Reuters">{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-iraq-islamicstate/iraq-declares-final-victory-over-islamic-state-idUSKBN1E30B9|title=Iraq declares final victory over Islamic State|publisher=Reuters|date=9 December 2017}}</ref><br />({{small|{{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=30|year1=2013|month2=12|day2=9|year2=2017}}}})|place=عێراق|combatants_header=[[لیستی گروپە چەکدارەکانی شەڕی ناوخۆی عێراق|شەڕکەرە سەرەکییەکان]]|combatant2='''{{flagicon|Islamic State of Iraq and the Levant}} [[دەوڵەتی ئیسلامی (داعش)]]'''
{{Infobox military conflict|main|conflict=شەڕی عێراق (٢٠١٤–٢٠١٧)|partof=[[شەڕەکانی عێراق]], [[شەڕی تیرۆر]], [[پەرەسەندنی شەڕی ناوخۆی سوریا]] و [[شەڕی دژ بە داعش]]|image=ISOF APC on the street of Mosul, Northern Iraq, Western Asia. 16 November, 2016.jpg|image_size=300px|caption=[[ھێزی تایبەتی عێراقی]] [[ھامڤی]] لەسەر شەقامی مووسڵ, لە باکوری عێراق, ١٦ی تشرینی دووەمی ساڵی ٢٠١٦ لە [[شەڕی مووسڵ (٢٠١٦)| شەڕی مووسڵ]]|date=٣٠ کانوونی یەکەمی ٢٠١٤<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.globalsecuritystudies.com/Gulmonhamad%20ISIS%20AG.pdf|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20150701210021/http://www.globalsecuritystudies.com/Gulmonhamad%20ISIS%20AG.pdf|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١ی تەممووزی ٢٠١٥|سەردێڕ=The Rise and Fall of the Islamic State of Iraq and Al-Sham (Levant) ISIS|وتەگێڕانەوە=The continued and even escalating sectarian tensions and acts like the demolition of demonstration camps led to an all-out revolt against the government institutions on the eve of the New Year 2014 in the western province Ramadi. ISIS seized this golden opportunity and gained control over a swath of territories in Anbar province, especially its two large cities, Ramadi and Fallujah.|ڕێکەوتی سەردان=١١ی حوزەیرانی ٢٠١٧}}</ref><ref>{{cite magazine|url=http://www.newyorker.com/news/news-desk/watching-isis-flourish-where-we-once-fought|title=Watching ISIS Flourish Where We Once Fought|last=Ackerman|first=Elliot|date=17 June 2014|magazine=The New Yorker}}</ref> – نۆی کانوونی دووەمی ٢٠١٧ <ref name="Reuters">{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-iraq-islamicstate/iraq-declares-final-victory-over-islamic-state-idUSKBN1E30B9|title=Iraq declares final victory over Islamic State|publisher=Reuters|date=9 December 2017}}</ref><br />({{small|{{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=30|year1=2013|month2=12|day2=9|year2=2017}}}})|place=عێراق|combatants_header=[[لیستی گروپە چەکدارەکانی شەڕی ناوخۆی عێراق|شەڕکەرە سەرەکییەکان]]|combatant2='''{{flagicon|Islamic State of Iraq and the Levant}} [[دەوڵەتی ئیسلامی (داعش)]]'''
----
----
{{flagicon|Ba'athist Iraq|1991}} [[سوپای پیاوانی تەریقەتی نەقشبەندی]] (٢٠١٣–١٥)|combatant1='''{{flag|Iraq|name=Iraqi Central Government}}'''<ref name="IsisIraqiArmyPeshmerga">{{cite news|url=http://www.theguardian.com/world/2014/jun/12/how-battle-ready-isis-iraqi-army-peshmerga|title=How effective is Isis compared with the Iraqi army and Kurdish peshmerga?|newspaper=The Guardian|date=12 June 2014|access-date=14 August 2019|last=Beaumont|first=Peter}}</ref>
{{flagicon|Ba'athist Iraq|1991}} [[سوپای پیاوانی تەریقەتی نەقشبەندی]] (٢٠١٣–١٥)|combatant1='''{{flag|Iraq|name=Iraqi Central Government}}'''<ref name="IsisIraqiArmyPeshmerga">{{cite news|url=http://www.theguardian.com/world/2014/jun/12/how-battle-ready-isis-iraqi-army-peshmerga|title=How effective is Isis compared with the Iraqi army and Kurdish peshmerga?|newspaper=The Guardian|date=12 June 2014|access-date=14 August 2019|last=Beaumont|first=Peter}}</ref>
ھێڵی ١٧: ھێڵی ١٧:
*{{flagicon image|Flag of Kurdistan Workers' Party.svg}} [[پارتی کرێکارانی کوردستان]]<ref name="pkkypg" >{{cite news|title=YNK: PKK and YPG are fighting in Şengal and Rabia against ISIS|url=http://www.diclehaber.com/en/news/content/view/414000?from=2082207090|access-date=6 August 2014 |date=6 August 2014}}</ref><br />
*{{flagicon image|Flag of Kurdistan Workers' Party.svg}} [[پارتی کرێکارانی کوردستان]]<ref name="pkkypg" >{{cite news|title=YNK: PKK and YPG are fighting in Şengal and Rabia against ISIS|url=http://www.diclehaber.com/en/news/content/view/414000?from=2082207090|access-date=6 August 2014 |date=6 August 2014}}</ref><br />
*{{flag|Rojava|name= خۆبەڕێوەبەریی باکوور و ڕۆژھەڵاتی سووریا}}<ref name="pkkypg"/><br />
*{{flag|Rojava|name= خۆبەڕێوەبەریی باکوور و ڕۆژھەڵاتی سووریا}}<ref name="pkkypg"/><br />
*[[ئەنجومەنی نیشتمانیی کورد (سووریا)]]<ref>{{cite web|url=https://warisboring.com/politics-keep-syrian-kurdish-troops-from-fighting-in-their-homeland-adc2ef3897fd#.e6fd4v0cu|title=Politics Keep Syrian Kurdish Troops From Fighting in Their Homeland. Never mind Islamic State—one faction rejects another's fighters|author=Vager Saadullah|date=14 October 2015|access-date=10 November 2017}}</ref>
*[[ئەنجومەنی نیشتمانیی کورد (سووریا)]]<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://warisboring.com/politics-keep-syrian-kurdish-troops-from-fighting-in-their-homeland-adc2ef3897fd#.e6fd4v0cu|سەردێڕ=Politics Keep Syrian Kurdish Troops From Fighting in Their Homeland. Never mind Islamic State—one faction rejects another's fighters|نووسەر=Vager Saadullah|ڕێکەوت=١٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥|ڕێکەوتی سەردان=١٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧}}</ref>
* {{flag| بەرەی تورکمانی عێراق}}
* {{flag| بەرەی تورکمانی عێراق}}
* {{flagicon image|Flag of the Iraqi Communist Party.svg}} [[حیزبی شیووعیی عێراقی]]
* {{flagicon image|Flag of the Iraqi Communist Party.svg}} [[حیزبی شیووعیی عێراقی]]
ھێڵی ٢٦: ھێڵی ٢٦:
{{flag|Syria}}<ref name="syria">{{cite news|url=http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2014/Jun-15/260207-syria-pounds-isis-bases-in-coordination-with-iraq.ashx|title=Syria pounds ISIS bases in coordination with Iraq|date=15 June 2014|work=[[Daily Star (Lebanon)|Daily Star]]|access-date=٢٨ی ئابی ٢٠٢٤|archive-date=١٨ی ئازاری ٢٠١٥|archive-url=https://web.archive.org/web/20150318032519/http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2014/Jun-15/260207-syria-pounds-isis-bases-in-coordination-with-iraq.ashx|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20150318032519/http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2014/Jun-15/260207-syria-pounds-isis-bases-in-coordination-with-iraq.ashx}}
{{flag|Syria}}<ref name="syria">{{cite news|url=http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2014/Jun-15/260207-syria-pounds-isis-bases-in-coordination-with-iraq.ashx|title=Syria pounds ISIS bases in coordination with Iraq|date=15 June 2014|work=[[Daily Star (Lebanon)|Daily Star]]|access-date=٢٨ی ئابی ٢٠٢٤|archive-date=١٨ی ئازاری ٢٠١٥|archive-url=https://web.archive.org/web/20150318032519/http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2014/Jun-15/260207-syria-pounds-isis-bases-in-coordination-with-iraq.ashx|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20150318032519/http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2014/Jun-15/260207-syria-pounds-isis-bases-in-coordination-with-iraq.ashx}}
* {{cite news|url=http://online.wsj.com/articles/sunni-rebels-take-complete-control-of-iraqs-largest-oil-refinery-1403605510|title=Syrian Warplanes Strike in Western Iraq, Killing at Least 50 People|author=Ali A. Nabhan and Matt Bradley|date=25 June 2014|work=The Wall Street Journal}}
* {{cite news|url=http://online.wsj.com/articles/sunni-rebels-take-complete-control-of-iraqs-largest-oil-refinery-1403605510|title=Syrian Warplanes Strike in Western Iraq, Killing at Least 50 People|author=Ali A. Nabhan and Matt Bradley|date=25 June 2014|work=The Wall Street Journal}}
* {{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-28033684 |title=Iraqi PM welcomes Syria air strike on border crossing |publisher=BBC News |date=2014-06-26 |access-date=2014-07-31 }}</ref>
* {{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-28033684 |سەردێڕ=Iraqi PM welcomes Syria air strike on border crossing |بڵاوکەرەوە=BBC News |ڕێکەوت=٢٦ی حوزەیرانی ٢٠١٤|ڕێکەوتی سەردان=٣١ی تەممووزی ٢٠١٤}}</ref>
<!--{{flag|Russia}}<br /> Need source if direct involvement exists-->
<!--{{flag|Russia}}<br /> Need source if direct involvement exists-->
----
----
ھێڵی ٣٢: ھێڵی ٣٢:
'''{{Flag|United States}}'''<br />
'''{{Flag|United States}}'''<br />
{{flag|United Kingdom}}<br />
{{flag|United Kingdom}}<br />
{{flag|Canada}}<ref name="militaryaid">{{cite news|title=Seven Countries to sell weapons to Kurds|url=http://basnews.com/en/News/Details/Seven-Countries-to-sell-weapons-to-Kurds/30439|access-date=24 August 2014|agency=BasNews|date=14 August 2014}}</ref><ref>{{cite web |title=Operation IMPACT |url=https://www.canada.ca/en/department-national-defence/services/operations/military-operations/current-operations/operation-impact.html |website=Government of Canada|date=19 August 2014 }}</ref><br />
{{flag|Canada}}<ref name="militaryaid">{{cite news|title=Seven Countries to sell weapons to Kurds|url=http://basnews.com/en/News/Details/Seven-Countries-to-sell-weapons-to-Kurds/30439|access-date=24 August 2014|agency=BasNews|date=14 August 2014}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=Operation IMPACT |ناونیشان=https://www.canada.ca/en/department-national-defence/services/operations/military-operations/current-operations/operation-impact.html |وێبگە=Government of Canada|ڕێکەوت=١٩ی ئابی ٢٠١٤}}</ref><br />
{{flag|Australia}}<ref name="auto6">{{cite web|author=Adam Vidler|url=http://www.9news.com.au/national/2014/08/31/14/59/tony-abbott-commits-australia-to-iraq-conflict|title=Australia to take up military role in Iraq conflict|date=31 August 2014 |access-date=2014-08-31}}</ref><br />
{{flag|Australia}}<ref name="auto6">{{بیرخستنەوەی وێب|نووسەر=Adam Vidler|ناونیشان=http://www.9news.com.au/national/2014/08/31/14/59/tony-abbott-commits-australia-to-iraq-conflict|سەردێڕ=Australia to take up military role in Iraq conflict|ڕێکەوت=٣١ی ئابی ٢٠١٤|ڕێکەوتی سەردان=٣١ی ئابی ٢٠١٤}}</ref><br />
{{Flag|France}}<br />
{{Flag|France}}<br />
{{Flag|Italy}}<br />
{{Flag|Italy}}<br />
{{Flag|Netherlands}}<br />
{{Flag|Netherlands}}<br />
{{Flag|Finland}}<ref>{{cite web|title=Involvement of Finnish SOF in the Battle of Mosul. Dutch government report| url=https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2017/04/04/kamerbrief-over-voortgangsrapportage-nederlandse-bijdrage-aan-de-strijd-tegen-isis|language=NL|publisher=Government of the Netherlands}}{{dead link|date=November 2021}}</ref><br />
{{Flag|Finland}}<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=Involvement of Finnish SOF in the Battle of Mosul. Dutch government report| ناونیشان=https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2017/04/04/kamerbrief-over-voortgangsrapportage-nederlandse-bijdrage-aan-de-strijd-tegen-isis|زمان=NL|بڵاوکەرەوە=Government of the Netherlands}}{{dead link|date=November 2021}}</ref><br />
{{Flag|Denmark}}<ref name="auto7">{{cite news|title=Enhedslisten støtter dansk våbenfly til kurdere i Irak|url=http://www.dr.dk/Nyheder/Politik/2014/08/24/0824174721.htm|access-date=24 August 2014|agency=DR|publisher=DR|date=24 August 2014|language=da}}</ref><br />٤٤٤٤٤٤٤|commander2={{Flagdeco|Islamic State of Iraq and the Levant}} [[ئەبووبەکر بەغدادی]]<br />|commander1={{flagdeco|Iraq}} [[حەیدەر عەبادی]]<ref group="nb">2014–2017</ref><br/>
{{Flag|Denmark}}<ref name="auto7">{{cite news|title=Enhedslisten støtter dansk våbenfly til kurdere i Irak|url=http://www.dr.dk/Nyheder/Politik/2014/08/24/0824174721.htm|access-date=24 August 2014|agency=DR|publisher=DR|date=24 August 2014|language=da}}</ref><br />٤٤٤٤٤٤٤|commander2={{Flagdeco|Islamic State of Iraq and the Levant}} [[ئەبووبەکر بەغدادی]]<br />|commander1={{flagdeco|Iraq}} [[حەیدەر عەبادی]]<ref group="nb">2014–2017</ref><br/>
{{flagdeco|Iraq}} [[نووری مالیکی]]<ref group="nb">2013–2014</ref><br/>
{{flagdeco|Iraq}} [[نووری مالیکی]]<ref group="nb">2013–2014</ref><br/>
{{flagdeco|Kurdistan}} [[مەسعوود بارزانی]]|strength2={{flagcountry|Islamic State of Iraq and the Levant}}:
{{flagdeco|Kurdistan}} [[مەسعوود بارزانی]]|strength2={{flagcountry|Islamic State of Iraq and the Levant}}:
* ١٠٠٠٠٠–٢٠٠٠٠٠ جەنگاوەر <ref name="ISForceAljazeera">{{cite news|title=Islamic State 'has 50,000 in fighters Syria'|url=http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/08/islamic-state-50000-fighters-syria-2014819184258421392.html|access-date=19 August 2014|publisher=Al Jazeera|date=19 August 2014}}</ref><ref name=el-balad.com1>{{cite web|title=ISIS militants have army of 200,000, claims senior Kurdish leader|url=http://www.el-balad.com/1247637|publisher=El-balad.com|access-date=16 November 2014}}</ref>|strength1={{flagdeco|Iraq}} ھێزە چەکدارەکانی عێراق <br/>٦٠٠٠٠٠ (٣٠٠٠٠٠ی [[ھێزە وشکانییەکانی عێراق]] وە ٣٠٠٠٠٠ی [[ئاسایشی ئێراق]])<ref>{{cite news|last=Collins|first=Chris|date=19 August 2007|url=http://www.mcclatchydc.com/iraq/story/19049.html|title=U.S. says Iranians train Iraqi insurgents|publisher=McClatchy Newspapers}}</ref><br/>
* ١٠٠٠٠٠–٢٠٠٠٠٠ جەنگاوەر <ref name="ISForceAljazeera">{{cite news|title=Islamic State 'has 50,000 in fighters Syria'|url=http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/08/islamic-state-50000-fighters-syria-2014819184258421392.html|access-date=19 August 2014|publisher=Al Jazeera|date=19 August 2014}}</ref><ref name=el-balad.com1>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=ISIS militants have army of 200,000, claims senior Kurdish leader|ناونیشان=http://www.el-balad.com/1247637|بڵاوکەرەوە=El-balad.com|ڕێکەوتی سەردان=١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤}}</ref>|strength1={{flagdeco|Iraq}} ھێزە چەکدارەکانی عێراق <br/>٦٠٠٠٠٠ (٣٠٠٠٠٠ی [[ھێزە وشکانییەکانی عێراق]] وە ٣٠٠٠٠٠ی [[ئاسایشی ئێراق]])<ref>{{cite news|last=Collins|first=Chris|date=19 August 2007|url=http://www.mcclatchydc.com/iraq/story/19049.html|title=U.S. says Iranians train Iraqi insurgents|publisher=McClatchy Newspapers}}</ref><br/>
[[حەشدی شەعبی]]: ٦٠٠٠٠–٩٠٠٠٠ <ref>{{cite web|url=http://www.niqash.org/en/articles/security/3614/Are-Shiite-Militias-Growing-More-Powerful-Than-Iraqi-Army.htm|title=Are Shiite Militias Growing More Powerful Than Iraqi Army?|author=Mustafa Habib|work=Niqash|access-date=11 June 2015|archive-date=١٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧|archive-url=https://web.archive.org/web/20171213010127/http://www.niqash.org/en/articles/security/3614/Are-Shiite-Militias-Growing-More-Powerful-Than-Iraqi-Army.htm|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20171213010127/http://www.niqash.org/en/articles/security/3614/Are-Shiite-Militias-Growing-More-Powerful-Than-Iraqi-Army.htm}}</ref>
[[حەشدی شەعبی]]: ٦٠٠٠٠–٩٠٠٠٠ <ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.niqash.org/en/articles/security/3614/Are-Shiite-Militias-Growing-More-Powerful-Than-Iraqi-Army.htm|سەردێڕ=Are Shiite Militias Growing More Powerful Than Iraqi Army?|نووسەر=Mustafa Habib|work=Niqash|ڕێکەوتی سەردان=١١ی حوزەیرانی ٢٠١٥|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20171213010127/http://www.niqash.org/en/articles/security/3614/Are-Shiite-Militias-Growing-More-Powerful-Than-Iraqi-Army.htm|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref>
*{{flagicon image|}} [[ڕێکخراوەی بەدر]]: ١٠٠٠٠<ref>{{cite web|url=http://www.cfr.org/iraq/iraq-militia-groups/p8175|title=IRAQ: Militia Groups|first=Lionel|last=Beehner|date=9 June 2005|publisher=Council on Foreign Relations|access-date=٢٨ی ئابی ٢٠٢٤|archive-date= ٥ی نیسانی ٢٠١٥|archive-url=https://web.archive.org/web/20150405141337/http://www.cfr.org/iraq/iraq-militia-groups/p8175|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20150405141337/http://www.cfr.org/iraq/iraq-militia-groups/p8175}}</ref>
*{{flagicon image|}} [[ڕێکخراوەی بەدر]]: ١٠٠٠٠<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.cfr.org/iraq/iraq-militia-groups/p8175|سەردێڕ=IRAQ: Militia Groups|یەکەم=Lionel|دوایین=Beehner|ڕێکەوت=٩ی حوزەیرانی ٢٠٠٥|بڵاوکەرەوە=Council on Foreign Relations|ڕێکەوتی سەردان=٢٨ی ئابی ٢٠٢٤|ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ٥ی نیسانی ٢٠١٥|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20150405141337/http://www.cfr.org/iraq/iraq-militia-groups/p8175|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref>
* {{flagicon image|Flag of Iraq Turkmen FrontVEC.svg}} [[لیواکانی تورکمان]]: ٣٠٠٠٠<ref>[http://www.tasnimnews.com/ar/news/2016/10/20/1216412/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%BA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%84-%D8%AC%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%AA%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%A7-%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%8D-%D9%84%D8%A7-%D8%AD%D8%A7%D8%AC%D8%A9-%D9%84%D9%84%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A7] اردوغان ارسل جيشه الى العراق تجنبا لانقلاب ثانٍ.. لا حاجة للتركمان بتركيا</ref><ref>{{cite web|url=http://www.almadapaper.net/ar/news/483294/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%83%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%8A%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%86-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%D9%8A%D8%B1-%D8%AA%D9%83%D8%B1%D9%8A%D8%AA-%D8%A8%D9%84|title=التركمان يشاركون في معركة تحرير تكريت بلواء من 4 آلاف مقاتل|work=Almada|date=23 March 2015|access-date=٢٨ی ئابی ٢٠٢٤|archive-date=١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٦|archive-url=https://web.archive.org/web/20161011062818/http://www.almadapaper.net/ar/news/483294/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%83%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%8A%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%86-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%D9%8A%D8%B1-%D8%AA%D9%83%D8%B1%D9%8A%D8%AA-%D8%A8%D9%84|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20161011062818/http://www.almadapaper.net/ar/news/483294/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%83%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%8A%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%86-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%D9%8A%D8%B1-%D8%AA%D9%83%D8%B1%D9%8A%D8%AA-%D8%A8%D9%84}} Retrieved 3 June 2016.</ref>
* {{flagicon image|Flag of Iraq Turkmen FrontVEC.svg}} [[لیواکانی تورکمان]]: ٣٠٠٠٠<ref>[http://www.tasnimnews.com/ar/news/2016/10/20/1216412/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%BA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%84-%D8%AC%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%AA%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%A7-%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%8D-%D9%84%D8%A7-%D8%AD%D8%A7%D8%AC%D8%A9-%D9%84%D9%84%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A7] اردوغان ارسل جيشه الى العراق تجنبا لانقلاب ثانٍ.. لا حاجة للتركمان بتركيا</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.almadapaper.net/ar/news/483294/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%83%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%8A%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%86-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%D9%8A%D8%B1-%D8%AA%D9%83%D8%B1%D9%8A%D8%AA-%D8%A8%D9%84|سەردێڕ=التركمان يشاركون في معركة تحرير تكريت بلواء من 4 آلاف مقاتل|work=Almada|ڕێکەوت=٢٣ی ئازاری ٢٠١٥|ڕێکەوتی سەردان=٢٨ی ئابی ٢٠٢٤|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٦|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20161011062818/http://www.almadapaper.net/ar/news/483294/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%83%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%8A%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%86-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%D9%8A%D8%B1-%D8%AA%D9%83%D8%B1%D9%8A%D8%AA-%D8%A8%D9%84|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}} Retrieved 3 June 2016.</ref>
[[کوڕانی عێراق]] میلیشیاکان: ٣٠٠٠٠<ref>{{cite web|title=A Dark Side to Iraq 'Awakening' Groups|url=http://www.military.com/NewsContent/0,13319,159357,00.html|work=International Herald Tribune|publisher=www.military.com|access-date=22 April 2012|date=4 January 2008}}</ref>
[[کوڕانی عێراق]] میلیشیاکان: ٣٠٠٠٠<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=A Dark Side to Iraq 'Awakening' Groups|ناونیشان=http://www.military.com/NewsContent/0,13319,159357,00.html|work=International Herald Tribune|بڵاوکەرەوە=www.military.com|ڕێکەوتی سەردان=٢٢ی نیسانی ٢٠١٢|ڕێکەوت=٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٨}}</ref>
<br/>[[بەڵێندەران]]: ٧٠٠٠٠<ref name=LATcontractors>{{cite news|url=http://www.latimes.com/news/nationworld/world/la-na-private4jul04,0,5419234,full.story|title=Private contractors outnumber U.S. troops in Iraq|first=T. Christia n|last=Miller|work=[[Los Angeles Times]]|date=4 July 2007|access-date=٢٨ی ئابی ٢٠٢٤|archive-date= ٢ی ئەیلوولی ٢٠٠٧|archive-url=https://web.archive.org/web/20070902082133/http://www.latimes.com/news/nationworld/world/la-na-private4jul04,0,5419234,full.story|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20070902082133/http://www.latimes.com/news/nationworld/world/la-na-private4jul04,0,5419234,full.story}}</ref><ref name=contractorsguardian>{{cite news|url=http://www.deseretnews.com/dn/view/0,1249,660198347,00.html |title=Contractor deaths add up in Iraq|first=Michelle|last=Roberts|work=[[Deseret Morning News]]|date=24 February 2007}}</ref>
<br/>[[بەڵێندەران]]: ٧٠٠٠٠<ref name=LATcontractors>{{cite news|url=http://www.latimes.com/news/nationworld/world/la-na-private4jul04,0,5419234,full.story|title=Private contractors outnumber U.S. troops in Iraq|first=T. Christia n|last=Miller|work=[[Los Angeles Times]]|date=4 July 2007|access-date=٢٨ی ئابی ٢٠٢٤|archive-date= ٢ی ئەیلوولی ٢٠٠٧|archive-url=https://web.archive.org/web/20070902082133/http://www.latimes.com/news/nationworld/world/la-na-private4jul04,0,5419234,full.story|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20070902082133/http://www.latimes.com/news/nationworld/world/la-na-private4jul04,0,5419234,full.story}}</ref><ref name=contractorsguardian>{{cite news|url=http://www.deseretnews.com/dn/view/0,1249,660198347,00.html |title=Contractor deaths add up in Iraq|first=Michelle|last=Roberts|work=[[Deseret Morning News]]|date=24 February 2007}}</ref>
----
----
{{flagdeco|Kurdistan}} پێشمەرگە: ٢٠٠٠٠٠<ref>{{cite web|url=http://www.latimes.com/world/middleeast/la-fg-iraq-peshmerga-training-20141009-story.html#page=1|title=Are Iraq's renowned peshmerga fighters any match for Islamic State?|author=Los Angeles Times|date=9 October 2014|work=[[Los Angeles Times]]|access-date=11 June 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://uk.reuters.com/article/2014/08/13/uk-iraq-security-peshmerga-idUKKBN0GD1N820140813|title=Outgunned and untested for years, Kurdish peshmerga struggle|work=Reuters UK|access-date=11 June 2015|archive-date=١٧ی تەممووزی ٢٠١٥|archive-url=https://web.archive.org/web/20150717081611/http://uk.reuters.com/article/2014/08/13/uk-iraq-security-peshmerga-idUKKBN0GD1N820140813|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20150717081611/http://uk.reuters.com/article/2014/08/13/uk-iraq-security-peshmerga-idUKKBN0GD1N820140813}}</ref>
{{flagdeco|Kurdistan}} پێشمەرگە: ٢٠٠٠٠٠<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.latimes.com/world/middleeast/la-fg-iraq-peshmerga-training-20141009-story.html#page=1|سەردێڕ=Are Iraq's renowned peshmerga fighters any match for Islamic State?|نووسەر=Los Angeles Times|ڕێکەوت=٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤|work=[[Los Angeles Times]]|ڕێکەوتی سەردان=١١ی حوزەیرانی ٢٠١٥}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://uk.reuters.com/article/2014/08/13/uk-iraq-security-peshmerga-idUKKBN0GD1N820140813|سەردێڕ=Outgunned and untested for years, Kurdish peshmerga struggle|work=Reuters UK|ڕێکەوتی سەردان=١١ی حوزەیرانی ٢٠١٥|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٧ی تەممووزی ٢٠١٥|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20150717081611/http://uk.reuters.com/article/2014/08/13/uk-iraq-security-peshmerga-idUKKBN0GD1N820140813|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref>
----
----
{{flagdeco|USA}} [[ھێزە چەکدارەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا]]: ٥٠٠٠<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2015/06/12/world/middleeast/iraq-isis-us-military-bases-martin-e-dempsey.html|title=Obama Looks at Adding Bases and Troops in Iraq, to Fight ISIS|work=The New York Times|date=11 June 2015 |access-date=June 12, 2015 |last1=Baker |first1=Peter |last2=Cooper |first2=Helene |last3=Gordon |first3=Michael R. }}</ref><br/>{{flagdeco|Canada}} [[هێزە چەکدارەکانی کەنەدا]]: ٦٠٠<ref>{{cite web|url=http://www.forces.gc.ca/en/operations-abroad-current/op-impact.page|title=Operation IMPACT|date=19 August 2014|access-date=11 June 2015|archive-date=٢١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨|archive-url=https://web.archive.org/web/20181021003736/http://www.forces.gc.ca/en/operations-abroad-current/op-impact.page|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20181021003736/http://www.forces.gc.ca/en/operations-abroad-current/op-impact.page}}</ref><br />{{flagdeco|France}} [[هێزە چەکدارەکانی فەڕەنسا]]: ٥٠٠<ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-france-iraq-iraq-idUSKCN12B2QI|title=Islamic State drone kills two Kurdish fighters, wounds two French...|website=[[Reuters]] |date=11 October 2016 }}</ref><br />{{flagdeco|Italy}} [[هێزە چەکدارەکانی ئیتاڵیا]]: ٥٠٠<ref>{{cite web|url=http://video.corriere.it/pinotti-contro-l-isis-500-unita-italiane-iraq/ddb77e32-b159-11e4-9c01-b887ba5f55e9|title=Pinotti: "Contro l'Isis 500 unità italiane in Iraq"|date=10 February 2015|publisher=[[Corriere della Sera]]}}</ref><br />{{flagdeco|UK}} [[هێزە چەکدارەکانی بەڕیتانیا]]: ٥٠٠|casualties1={{flagdeco|Iraq}} '''[[ھێزە ئەمنییەکانی عێراق]] وە میلیشیاکان''':<br /> ١٩٠٠٠ زیاتر کوژراو و ٢٩٠٠٠ زیاتر بریندارکرا <ref>{{cite book |last=Jacob Eriksson, Ahmed Khaleel|title=Iraq After ISIS|year=2019 |publisher=Palgrave Macmillan |isbn=978-3-030-00955-7}}</ref>
{{flagdeco|USA}} [[ھێزە چەکدارەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا]]: ٥٠٠٠<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2015/06/12/world/middleeast/iraq-isis-us-military-bases-martin-e-dempsey.html|title=Obama Looks at Adding Bases and Troops in Iraq, to Fight ISIS|work=The New York Times|date=11 June 2015 |access-date=June 12, 2015 |last1=Baker |first1=Peter |last2=Cooper |first2=Helene |last3=Gordon |first3=Michael R. }}</ref><br/>{{flagdeco|Canada}} [[هێزە چەکدارەکانی کەنەدا]]: ٦٠٠<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.forces.gc.ca/en/operations-abroad-current/op-impact.page|سەردێڕ=Operation IMPACT|ڕێکەوت=١٩ی ئابی ٢٠١٤|ڕێکەوتی سەردان=١١ی حوزەیرانی ٢٠١٥|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20181021003736/http://www.forces.gc.ca/en/operations-abroad-current/op-impact.page|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref><br />{{flagdeco|France}} [[هێزە چەکدارەکانی فەڕەنسا]]: ٥٠٠<ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-france-iraq-iraq-idUSKCN12B2QI|title=Islamic State drone kills two Kurdish fighters, wounds two French...|website=[[Reuters]] |date=11 October 2016 }}</ref><br />{{flagdeco|Italy}} [[هێزە چەکدارەکانی ئیتاڵیا]]: ٥٠٠<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://video.corriere.it/pinotti-contro-l-isis-500-unita-italiane-iraq/ddb77e32-b159-11e4-9c01-b887ba5f55e9|سەردێڕ=Pinotti: "Contro l'Isis 500 unità italiane in Iraq"|ڕێکەوت=١٠ی شوباتی ٢٠١٥|بڵاوکەرەوە=[[Corriere della Sera]]}}</ref><br />{{flagdeco|UK}} [[هێزە چەکدارەکانی بەڕیتانیا]]: ٥٠٠|casualties1={{flagdeco|Iraq}} '''[[ھێزە ئەمنییەکانی عێراق]] وە میلیشیاکان''':<br /> ١٩٠٠٠ زیاتر کوژراو و ٢٩٠٠٠ زیاتر بریندارکرا <ref>{{cite book |last=Jacob Eriksson, Ahmed Khaleel|title=Iraq After ISIS|year=2019 |publisher=Palgrave Macmillan |isbn=978-3-030-00955-7}}</ref>


{{flagdeco|Kurdistan}} '''پێشمەرگە''':<ref>{{cite web|url=http://www.iraqinews.com/iraq-war/kurdistan-1760-peshmerga-soldiers-killed-anti-war-since-2014/|title=Kurdistan: 1760 Peshmerga soldiers killed in anti-IS war since 2014|date=4 June 2017}}</ref><br />١٨٣٧ کوژرا<br />١٠٥٤٦ بریندارکرا<br />٦٢ نادیارن
{{flagdeco|Kurdistan}} '''پێشمەرگە''':<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.iraqinews.com/iraq-war/kurdistan-1760-peshmerga-soldiers-killed-anti-war-since-2014/|سەردێڕ=Kurdistan: 1760 Peshmerga soldiers killed in anti-IS war since 2014|ڕێکەوت=٤ی حوزەیرانی ٢٠١٧}}</ref><br />١٨٣٧ کوژرا<br />١٠٥٤٦ بریندارکرا<br />٦٢ نادیارن


[[File:Flag of Kurdistan Workers Party (PKK).svg|border|20px]] '''[[پارتی کرێکارانی کوردستان]]''':<br />١٨٠ کوژرا (٢٠١٤–کانوونی دووەمی ٢٠١٦)<ref>{{cite web|url=https://news.vice.com/fr/article/lhomme-le-plus-recherche-de-turquie-vice-news-rencontre-le-leader-du-pkk-cemil-bayik|title=L'homme le plus recherché de Turquie : VICE News rencontre le leader du PKK, Cemil Bayik|website=Vice News|date=26 January 2016|access-date=25 November 2017|language=fr}}</ref>
[[File:Flag of Kurdistan Workers Party (PKK).svg|border|20px]] '''[[پارتی کرێکارانی کوردستان]]''':<br />١٨٠ کوژرا (٢٠١٤–کانوونی دووەمی ٢٠١٦)<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://news.vice.com/fr/article/lhomme-le-plus-recherche-de-turquie-vice-news-rencontre-le-leader-du-pkk-cemil-bayik|سەردێڕ=L'homme le plus recherché de Turquie : VICE News rencontre le leader du PKK, Cemil Bayik|وێبگە=Vice News|ڕێکەوت=٢٦ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦|ڕێکەوتی سەردان=٢٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧|زمان=fr}}</ref>


{{flagdeco|Iran}} '''[[سپای پاسدارانی شۆڕشی ئیسلامی|IRGC]]''':<br />٤٣ کوژرا<ref name=lesser>{{cite web|url=https://agsiw.org/limited-iranian-losses-in-iraq-do-not-indicate-lesser-strategic-interest/|title=Limited Iranian Losses in Iraq Do Not Indicate Lesser Strategic Interest|date=November 2018 |access-date=1 November 2018}}</ref>
{{flagdeco|Iran}} '''[[سپای پاسدارانی شۆڕشی ئیسلامی|IRGC]]''':<br />٤٣ کوژرا<ref name=lesser>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://agsiw.org/limited-iranian-losses-in-iraq-do-not-indicate-lesser-strategic-interest/|سەردێڕ=Limited Iranian Losses in Iraq Do Not Indicate Lesser Strategic Interest|ڕێکەوت=November 2018 |ڕێکەوتی سەردان=١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨}}</ref>


'''[[لیوا زەینەبیون]]''':<br />٣ کوژرا<ref name=lesser/>
'''[[لیوا زەینەبیون]]''':<br />٣ کوژرا<ref name=lesser/>


{{flagicon image|Seal of Combined Joint Task Force – Operation Inherent Resolve.svg|size=23px}} '''[[هێزی ئەرکی هاوبەشی تێکەڵاو – ئۆپەراسیۆن چارەسەری سروشتی|CJTF–OIR]]:'''
{{flagicon image|Seal of Combined Joint Task Force – Operation Inherent Resolve.svg|size=23px}} '''[[هێزی ئەرکی هاوبەشی تێکەڵاو – ئۆپەراسیۆن چارەسەری سروشتی|CJTF–OIR]]:'''
* {{flagdeco|United States}} 57 killed (44 non-hostile), 58 wounded<ref name=defGov>{{cite web|url=http://www.defense.gov/casualty.pdf|title=Operation Inherent Resolve (OIR) U.S. Casualty Status|work=defense.gov|date=9 September 2015}}</ref>
* {{flagdeco|United States}} 57 killed (44 non-hostile), 58 wounded<ref name=defGov>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.defense.gov/casualty.pdf|سەردێڕ=Operation Inherent Resolve (OIR) U.S. Casualty Status|work=defense.gov|ڕێکەوت=٩ی ئەیلوولی ٢٠١٥}}</ref>
* {{flagdeco|United Kingdom}} 1 killed (non-hostile)<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/amp/38500127?|title=L/Cpl Scott Hetherington: UK soldier died 'in shooting accident'}}</ref>
* {{flagdeco|United Kingdom}} 1 killed (non-hostile)<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www.bbc.co.uk/news/amp/38500127?|سەردێڕ=L/Cpl Scott Hetherington: UK soldier died 'in shooting accident'}}</ref>
* {{flagdeco|Canada}} 1 killed (friendly fire)<ref>{{cite web|url=https://www.thestar.com/news/canada/2015/03/07/canadian-soldier-killed-by-friendly-fire-in-iraq.html|title=Canadian soldier killed by friendly fire in Iraq - The Star|website=[[Toronto Star]] |date=7 March 2015 }}</ref>
* {{flagdeco|Canada}} 1 killed (friendly fire)<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www.thestar.com/news/canada/2015/03/07/canadian-soldier-killed-by-friendly-fire-in-iraq.html|سەردێڕ=Canadian soldier killed by friendly fire in Iraq - The Star|وێبگە=[[Toronto Star]] |ڕێکەوت=٧ی ئازاری ٢٠١٥}}</ref>
* {{flagdeco|France}} 1 killed<ref>{{cite web|url=http://www.france24.com/en/20170923-french-soldier-killed-iraq-syria-military-zone|title=French soldier killed in Iraq-Syria military zone, Élysée Palace says - France 24|date=23 September 2017}}</ref>
* {{flagdeco|France}} 1 killed<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.france24.com/en/20170923-french-soldier-killed-iraq-syria-military-zone|سەردێڕ=French soldier killed in Iraq-Syria military zone, Élysée Palace says - France 24|ڕێکەوت=٢٣ی ئەیلوولی ٢٠١٧}}</ref>
* {{flagdeco|Germany}} 1 killed (non-hostile)<ref>{{cite web|url=http://www.nbcnews.com/news/world/anti-isis-coalition-personnel-dies-iraqs-city-irbil-n432291|title=German Anti-ISIS Coalition Chief Found Dead in Iraq Hotel|website=[[NBC News]] |date=23 September 2015 }}</ref>
* {{flagdeco|Germany}} 1 killed (non-hostile)<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.nbcnews.com/news/world/anti-isis-coalition-personnel-dies-iraqs-city-irbil-n432291|سەردێڕ=German Anti-ISIS Coalition Chief Found Dead in Iraq Hotel|وێبگە=[[NBC News]] |ڕێکەوت=٢٣ی ئەیلوولی ٢٠١٥}}</ref>


'''Total:''' 21,124 dead and 39,546 wounded
'''Total:''' 21,124 dead and 39,546 wounded
|casualties2={{Flagdeco|Islamic State of Iraq and the Levant}} دەوڵەتی ئیسلامی ١٢٩٠٠٠ زیاتر کوژرا <ref>{{Cite web|last=Griffis|first=Margaret|date=2015-01-02|title=Iraq 2014: 48,590 Killed and 26,516 Wounded|url=https://original.antiwar.com/updates/2015/01/01/iraq-2014-48590-killed-and-26516-wounded/|access-date=2021-08-11|website=Antiwar.com Original|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Griffis|first=Margaret|date=2016-01-01|title=Over 52,000 Killed in Iraq during 2015|url=https://original.antiwar.com/updates/2015/12/31/over-51000-killed-in-iraq-during-2015/|access-date=2021-08-11|website=Antiwar.com Original|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Griffis|first=Margaret|date=2017-01-02|title=52,369 Killed in Iraq during 2016; 3,174 Killed During December|url=https://original.antiwar.com/updates/2017/01/01/52369-killed-in-iraq-during-2016-3174-killed-during-december/|access-date=2021-08-11|website=Antiwar.com Original|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Griffis|first=Margaret|date=2018-01-02|title=36,898 Killed in Iraq During 2017|url=https://original.antiwar.com/updates/2018/01/01/36898-killed-iraq-207/|access-date=2021-08-11|website=Antiwar.com Original|language=en-US}}</ref>|casualties3=67,376 civilians killed (Iraq body count figures)<ref name=ibcdatabase>{{cite web|url=http://www.iraqbodycount.org/database/ |title=Documented civilian deaths from violence |work=Iraq Body Count database |publisher=Iraq Body Count |date=2012-07-24 |access-date=2012-09-02}}</ref><br /> 5,625,024 displaced (IOM Iraq figures)<ref>{{cite web|url=http://www.iom.int/news/displacement-iraq-exceeds-33-million-iom|title=Displacement in Iraq Exceeds 3.3 Million: IOM}}</ref><ref>[http://iraqdtm.iom.int] 2,780,406 displaced and 2,844,618 returnees. Retrieved 2 January 2018.</ref><br>'''Total killed: 217,500+'''<ref group="nb">Combined death toll of every belligerent</ref>|notes=|campaignbox=|result=سەرکەوتنی عێراق و هاوپەیمانان <ref>{{cite web|author1=England, Andrew|title=Iraq announces defeat of Isis|url=https://www.ft.com/content/d6636416-dcf3-11e7-a8a4-0a1e63a52f9c|publisher=Financial Times|access-date=10 December 2017|location=Manama, Bahrain|date=9 December 2017}}</ref>}}
|casualties2={{Flagdeco|Islamic State of Iraq and the Levant}} دەوڵەتی ئیسلامی ١٢٩٠٠٠ زیاتر کوژرا <ref>{{بیرخستنەوەی وێب|دوایین=Griffis|یەکەم=Margaret|ڕێکەوت=٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥|سەردێڕ=Iraq 2014: 48,590 Killed and 26,516 Wounded|ناونیشان=https://original.antiwar.com/updates/2015/01/01/iraq-2014-48590-killed-and-26516-wounded/|ڕێکەوتی سەردان=١١ی ئابی ٢٠٢١|وێبگە=Antiwar.com Original|زمان=en-US}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|دوایین=Griffis|یەکەم=Margaret|ڕێکەوت=١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦|سەردێڕ=Over 52,000 Killed in Iraq during 2015|ناونیشان=https://original.antiwar.com/updates/2015/12/31/over-51000-killed-in-iraq-during-2015/|ڕێکەوتی سەردان=١١ی ئابی ٢٠٢١|وێبگە=Antiwar.com Original|زمان=en-US}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|دوایین=Griffis|یەکەم=Margaret|ڕێکەوت=٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١٧|سەردێڕ=52,369 Killed in Iraq during 2016; 3,174 Killed During December|ناونیشان=https://original.antiwar.com/updates/2017/01/01/52369-killed-in-iraq-during-2016-3174-killed-during-december/|ڕێکەوتی سەردان=١١ی ئابی ٢٠٢١|وێبگە=Antiwar.com Original|زمان=en-US}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|دوایین=Griffis|یەکەم=Margaret|ڕێکەوت=٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨|سەردێڕ=36,898 Killed in Iraq During 2017|ناونیشان=https://original.antiwar.com/updates/2018/01/01/36898-killed-iraq-207/|ڕێکەوتی سەردان=١١ی ئابی ٢٠٢١|وێبگە=Antiwar.com Original|زمان=en-US}}</ref>|casualties3=67,376 civilians killed (Iraq body count figures)<ref name=ibcdatabase>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.iraqbodycount.org/database/ |سەردێڕ=Documented civilian deaths from violence |work=Iraq Body Count database |بڵاوکەرەوە=Iraq Body Count |ڕێکەوت=٢٤ی تەممووزی ٢٠١٢|ڕێکەوتی سەردان=٢ی ئەیلوولی ٢٠١٢}}</ref><br /> 5,625,024 displaced (IOM Iraq figures)<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.iom.int/news/displacement-iraq-exceeds-33-million-iom|سەردێڕ=Displacement in Iraq Exceeds 3.3 Million: IOM}}</ref><ref>[http://iraqdtm.iom.int] 2,780,406 displaced and 2,844,618 returnees. Retrieved 2 January 2018.</ref><br>'''Total killed: 217,500+'''<ref group="nb">Combined death toll of every belligerent</ref>|notes=|campaignbox=|result=سەرکەوتنی عێراق و هاوپەیمانان <ref>{{بیرخستنەوەی وێب|author1=England, Andrew|سەردێڕ=Iraq announces defeat of Isis|ناونیشان=https://www.ft.com/content/d6636416-dcf3-11e7-a8a4-0a1e63a52f9c|بڵاوکەرەوە=Financial Times|ڕێکەوتی سەردان=١٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧|location=Manama, Bahrain|ڕێکەوت=٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧}}</ref>}}


'''شەڕی عێراق (٢٠١٤–٢٠١٧)''' شەڕێکی چەکدارییە لە ساڵی ٢٠١٤ لە [[عێراق]] بە شێوەی یاخیبوون دەستیپێکرد، دواتر بە خێرایی ڕووداوەکان پەرەی سەند و دواجار گۆڕا بۆ شەڕێکی سەربازیی درێژخایەن، لەگەڵ داگیرکردنی [[فەلووجە|فەللووجە]] و [[مووسڵ]] و ناوچە گەورەکانی باکووری عێراق لەلایەن [[داعش|دەوڵەتی ئیسلامیی]] و ڕاگەیاندنی خەلافەتێکی نوێی ئیسلامیی لەلایەن [[ئەبووبەکر بەغدادی]]. لە ئەنجامی ئەم لەشکرکێشییەدا ھێزەکانی [[حەشدی شەعبی]] لەلایەن [[نووری مالیکی]] سەرۆکوەزیرانی عێراق لەو کاتەدا پێکھێنرا کە دوای ئەوەی ڕێگری لێکرا لە دەستبەکاربوونی لە خولی سێیەم و پێدانی ئەو پۆستە بۆ [[حەیدەر عەبادی]]، دەستی لە پۆستەکەی کێشایەوە، زنجیرەیەکی درێژخایەنی ئاسمانیی لەلایەن [[ئەمریکا]] و [[ئێران]] و [[سووریا]] و دە وڵاتی دیکەوە دەستیپێکرد لە دژی داعش و شەڕەکەش کۆتایی ھات کاتێک حکوومەتی ناوەندی لە [[بەغدا]] کۆنترۆڵی خۆی بەسەر ھەموو ناوچەکانی عێراق ڕاگەیاند، و بۆ یەکەمجار کۆنترۆڵی خۆی بەسەر سنووری نێونەتەوەییدا درێژبووەوە لە ساڵی ٢٠٠٣ەوە، بە بەشداریی [[سپای پاسدارانی شۆڕشی ئیسلامی|سوپای پاسدارانی ئێران]] و بە ھاوکاری سەربازی کە لە [[ڕووسیا]]وە پێشکەش بە عێراق کرا.<ref>{{Cite web|date=2018-09-14|title=Who Else, Besides Americans, Are Flying Fighter Jets in Iraq?|url=http://www.slate.com/blogs/business_insider/2014/08/08/who_else_besides_americans_are_flying_fighter_jets_in_iraq.html|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=١٤ی ئەیلوولی ٢٠١٨|archive-url=https://web.archive.org/web/20180914143825/http://www.slate.com/blogs/business_insider/2014/08/08/who_else_besides_americans_are_flying_fighter_jets_in_iraq.html|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite web|date=2017-12-12|title=بالفيديو .. طائرات حرس الثورة الاسلامية تستهدف آليات داعش عند المناطق الحدودية بين سوريا والعراق – موقع قناة المنار – لبنان|url=http://www.almanar.com.lb/2652318|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=١٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧|archive-url=https://web.archive.org/web/20171212031642/http://www.almanar.com.lb/2652318|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-05-20|title=Iran 'sent soldiers to fight in Iraq' {{!}} News {{!}} Al Jazeera|url=https://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/08/iran-soldiers-iraq-islamic-state-2014823161322258630.html|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=٢٠ی ئایاری ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20190520162938/https://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/08/iran-soldiers-iraq-islamic-state-2014823161322258630.html|url-status=bot: unknown}}</ref>
'''شەڕی عێراق (٢٠١٤–٢٠١٧)''' شەڕێکی چەکدارییە لە ساڵی ٢٠١٤ لە [[عێراق]] بە شێوەی یاخیبوون دەستیپێکرد، دواتر بە خێرایی ڕووداوەکان پەرەی سەند و دواجار گۆڕا بۆ شەڕێکی سەربازیی درێژخایەن، لەگەڵ داگیرکردنی [[فەلووجە|فەللووجە]] و [[مووسڵ]] و ناوچە گەورەکانی باکووری عێراق لەلایەن [[داعش|دەوڵەتی ئیسلامیی]] و ڕاگەیاندنی خەلافەتێکی نوێی ئیسلامیی لەلایەن [[ئەبووبەکر بەغدادی]]. لە ئەنجامی ئەم لەشکرکێشییەدا ھێزەکانی [[حەشدی شەعبی]] لەلایەن [[نووری مالیکی]] سەرۆکوەزیرانی عێراق لەو کاتەدا پێکھێنرا کە دوای ئەوەی ڕێگری لێکرا لە دەستبەکاربوونی لە خولی سێیەم و پێدانی ئەو پۆستە بۆ [[حەیدەر عەبادی]]، دەستی لە پۆستەکەی کێشایەوە، زنجیرەیەکی درێژخایەنی ئاسمانیی لەلایەن [[ئەمریکا]] و [[ئێران]] و [[سووریا]] و دە وڵاتی دیکەوە دەستیپێکرد لە دژی داعش و شەڕەکەش کۆتایی ھات کاتێک حکوومەتی ناوەندی لە [[بەغدا]] کۆنترۆڵی خۆی بەسەر ھەموو ناوچەکانی عێراق ڕاگەیاند، و بۆ یەکەمجار کۆنترۆڵی خۆی بەسەر سنووری نێونەتەوەییدا درێژبووەوە لە ساڵی ٢٠٠٣ەوە، بە بەشداریی [[سپای پاسدارانی شۆڕشی ئیسلامی|سوپای پاسدارانی ئێران]] و بە ھاوکاری سەربازی کە لە [[ڕووسیا]]وە پێشکەش بە عێراق کرا.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٤ی ئەیلوولی ٢٠١٨|سەردێڕ=Who Else, Besides Americans, Are Flying Fighter Jets in Iraq?|ناونیشان=http://www.slate.com/blogs/business_insider/2014/08/08/who_else_besides_americans_are_flying_fighter_jets_in_iraq.html|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٤ی ئەیلوولی ٢٠١٨|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20180914143825/http://www.slate.com/blogs/business_insider/2014/08/08/who_else_besides_americans_are_flying_fighter_jets_in_iraq.html|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧|سەردێڕ=بالفيديو .. طائرات حرس الثورة الاسلامية تستهدف آليات داعش عند المناطق الحدودية بين سوريا والعراق – موقع قناة المنار – لبنان|ناونیشان=http://www.almanar.com.lb/2652318|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20171212031642/http://www.almanar.com.lb/2652318|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٢٠ی ئایاری ٢٠١٩|سەردێڕ=Iran 'sent soldiers to fight in Iraq' {{!}} News {{!}} Al Jazeera|ناونیشان=https://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/08/iran-soldiers-iraq-islamic-state-2014823161322258630.html|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢٠ی ئایاری ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190520162938/https://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/08/iran-soldiers-iraq-islamic-state-2014823161322258630.html|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref>


== ھۆیەکانی شەڕ ==
== ھۆیەکانی شەڕ ==
{{سەرەکی|داگیرکردنی عێراق لە ساڵی ٢٠٠٣|شەڕی عێراق}}
{{سەرەکی|داگیرکردنی عێراق لە ساڵی ٢٠٠٣|شەڕی عێراق}}
[[پەڕگە:UStanks_baghdad_2003.JPEG|وێنۆک|چەپ|تانکە ئەمریکییەکان لەکاتی چوونە ناو [[بەغدا]] لە ساڵی ٢٠٠٣ لەژێر کەوانەی سەرکەوتن لە بەغدا تێدەپەڕن]]
[[پەڕگە:UStanks_baghdad_2003.JPEG|وێنۆک|چەپ|تانکە ئەمریکییەکان لەکاتی چوونە ناو [[بەغدا]] لە ساڵی ٢٠٠٣ لەژێر کەوانەی سەرکەوتن لە بەغدا تێدەپەڕن]]
[[داگیرکردنی عێراق لە ساڵی ٢٠٠٣|لەشکرکێشی بۆ سەر عێراق]] لە ٢٠ی ئازاری ٢٠٠٣ دەستی پێکرد و نزیکەی ٣ ھەفتە بەردەوام بوو، لەلایەن ھێزەکانی ھاوپەیمانان بە سەرۆکایەتی [[ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا]] و ناوی لێنا ھاوپەیمانی خوازیارەکان، ئەم ھاوپەیمانییە زۆر جیاواز بوو لەو ھاوپەیمانییەی کە [[شەڕی کەنداو|شەڕی دووەمی کەنداو]]ی کرد چونکە ھاوپەیمانی پێشوو ھاوپەیمانییەکی قورس بوو بۆ پێکھێنان و پشتی بە بوونی بەرەی ناوخۆیی بەستبوو کە [[شیعە|شیعەکان]] نوێنەرایەتی باشوور و ناوەڕاستی عێراقیان دەکرد بە سەرۆکایەتی پیاوانی ئایینی، ھەروەھا [[کوردەکان]] لە باکوور بە سەرۆکایەتی [[جەلال تاڵەبانی]] و [[مەسعوود بارزانی]]. ھێزە سەربازییەکانی ئەمریکا و [[شانشینی یەکگرتوو]] ٩٨٪ی ئەم ھاوپەیمانییەیان پێکدەھێنا، ئەم شەڕە گەورەترین زیانی گیانی مەدەنی لێکەوتەوە لە مێژووی نوێی عێراق و مێژووی سوپای ئەمریکا بۆ چەند دەیەیەک، لەم شەڕەدا [[قاعیدە]] کۆنترۆڵی ئەو شارانەی کرد کە زۆرینە [[سوننە|سوننی]] بوون و ھێزەکانی ئەمریکا چەندین شەڕیان کرد بە مەبەستی نەھێشتنی، ئەمەش وای کرد قاعیدە لە ڕووی سەربازییەوە پاشەکشە بکات و کۆنترۆڵی خۆی بەسەر ھەموو شارەکاندا لەدەست بدات لە کۆتایی ساڵی ٢٠٠٩. سەرەڕای ئەمەش قاعیدە بە ناوێکی نوێ کە دەوڵەتی ئیسلامیی عێراقە لە عێراقدا مایەوە، سەرەڕای ئەمەش شەڕەکە بە فەرمی بۆ ئەمریکا کۆتایی ھاتبوو و لە ١٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١دا ئاڵای ئەمریکا لە [[بەغدا]] داگیرا و کشانەوەی خۆی لە عێراق ڕاگەیاند، دوا سەربازی ئەمریکیش لە ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١ عێراقی بەجێھێشت. سەرەڕای ئەم کشانەوەیە، ھێرشە تیرۆریستیەکان پەرەی سەند و شەڕەکە بۆ یاخیبووان بەردەوام بوو و ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکان نەوەستان کە سوپا و خەڵکی مەدەنییان دەکردە ئامانج بە کردەوەی خۆکوژی یان بە بەکارھێنانی ئۆتۆمبێلی بۆمبڕێژکراو لە دژی شارەکان.<ref>{{Cite web|date=2014-03-21|title=‭BBC Arabic‬ - ‮الشرق الأوسط‬ - ‮مراسم احتفال بنهاية العمليات العسكرية الامريكية في العراق‬|url=http://www.bbc.co.uk/arabic/middleeast/2011/12/111215_usa_iraq_pullout.shtml|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=٢١ی ئازاری ٢٠١٤|archive-url=https://web.archive.org/web/20140321194153/http://www.bbc.co.uk/arabic/middleeast/2011/12/111215_usa_iraq_pullout.shtml|url-status=bot: unknown}}</ref>
[[داگیرکردنی عێراق لە ساڵی ٢٠٠٣|لەشکرکێشی بۆ سەر عێراق]] لە ٢٠ی ئازاری ٢٠٠٣ دەستی پێکرد و نزیکەی ٣ ھەفتە بەردەوام بوو، لەلایەن ھێزەکانی ھاوپەیمانان بە سەرۆکایەتی [[ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا]] و ناوی لێنا ھاوپەیمانی خوازیارەکان، ئەم ھاوپەیمانییە زۆر جیاواز بوو لەو ھاوپەیمانییەی کە [[شەڕی کەنداو|شەڕی دووەمی کەنداو]]ی کرد چونکە ھاوپەیمانی پێشوو ھاوپەیمانییەکی قورس بوو بۆ پێکھێنان و پشتی بە بوونی بەرەی ناوخۆیی بەستبوو کە [[شیعە|شیعەکان]] نوێنەرایەتی باشوور و ناوەڕاستی عێراقیان دەکرد بە سەرۆکایەتی پیاوانی ئایینی، ھەروەھا [[کوردەکان]] لە باکوور بە سەرۆکایەتی [[جەلال تاڵەبانی]] و [[مەسعوود بارزانی]]. ھێزە سەربازییەکانی ئەمریکا و [[شانشینی یەکگرتوو]] ٩٨٪ی ئەم ھاوپەیمانییەیان پێکدەھێنا، ئەم شەڕە گەورەترین زیانی گیانی مەدەنی لێکەوتەوە لە مێژووی نوێی عێراق و مێژووی سوپای ئەمریکا بۆ چەند دەیەیەک، لەم شەڕەدا [[قاعیدە]] کۆنترۆڵی ئەو شارانەی کرد کە زۆرینە [[سوننە|سوننی]] بوون و ھێزەکانی ئەمریکا چەندین شەڕیان کرد بە مەبەستی نەھێشتنی، ئەمەش وای کرد قاعیدە لە ڕووی سەربازییەوە پاشەکشە بکات و کۆنترۆڵی خۆی بەسەر ھەموو شارەکاندا لەدەست بدات لە کۆتایی ساڵی ٢٠٠٩. سەرەڕای ئەمەش قاعیدە بە ناوێکی نوێ کە دەوڵەتی ئیسلامیی عێراقە لە عێراقدا مایەوە، سەرەڕای ئەمەش شەڕەکە بە فەرمی بۆ ئەمریکا کۆتایی ھاتبوو و لە ١٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١دا ئاڵای ئەمریکا لە [[بەغدا]] داگیرا و کشانەوەی خۆی لە عێراق ڕاگەیاند، دوا سەربازی ئەمریکیش لە ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١ عێراقی بەجێھێشت. سەرەڕای ئەم کشانەوەیە، ھێرشە تیرۆریستیەکان پەرەی سەند و شەڕەکە بۆ یاخیبووان بەردەوام بوو و ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکان نەوەستان کە سوپا و خەڵکی مەدەنییان دەکردە ئامانج بە کردەوەی خۆکوژی یان بە بەکارھێنانی ئۆتۆمبێلی بۆمبڕێژکراو لە دژی شارەکان.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٢١ی ئازاری ٢٠١٤|سەردێڕ=‭BBC Arabic‬ - ‮الشرق الأوسط‬ - ‮مراسم احتفال بنهاية العمليات العسكرية الامريكية في العراق‬|ناونیشان=http://www.bbc.co.uk/arabic/middleeast/2011/12/111215_usa_iraq_pullout.shtml|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢١ی ئازاری ٢٠١٤|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20140321194153/http://www.bbc.co.uk/arabic/middleeast/2011/12/111215_usa_iraq_pullout.shtml|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref>
=== مانگرتنەکان ===
=== مانگرتنەکان ===
[[پەڕگە:Iraq_Sunni_Protests_2013_6.png|وێنۆک|چەپ|مانگرتنی [[ئەنبار]] لە شاری [[ڕەمادی]]]]
[[پەڕگە:Iraq_Sunni_Protests_2013_6.png|وێنۆک|چەپ|مانگرتنی [[ئەنبار]] لە شاری [[ڕەمادی]]]]
ئەم مانگرتنانە لە کۆتایی مانگی کانوونی یەکەمی ساڵی ٢٠١٢ لە ئەنبار لە ڕۆژاوای عێراق دەستیپێکرد، ئەوەش دوای ئەوەی ھێزێکی ئەمنی گەمارۆی ماڵی وەزیری دارایی عێراقی دا بەناوی ڕافیع عیساوی و دەستگیرکردنی پارێزکارەکانی لە دژی پاشخانی تێوەگلانیان لە ئۆپەراسیۆنە تیرۆریستییەکاندا. دەستگیرکردنی ئەندامانی پاراستنی عیساوی و ھەڵکوتانە سەر ماڵەکەی ھۆکارێکی ڕاستەوخۆی بانگەوازی خۆپیشاندانەکان بوون دژی حکوومەت لەلایەن سەرکردەکانی لیستی عێراقییەوە، کە چەند ھەزار خۆپیشاندەرێک چوونە سەر شەقامەکانی [[ئەنبار]] دوای نوێژی ھەینی، و خۆپیشاندەران ڕێگای خێرای [[فەلووجە|فەللووجە]]یان داخست و سەرکردە سوننەکان داوایان کرد ئەو ھێزانەی ھەڵیانکوتاوەتە سەر ماڵی عیساوی لێپرسینەوەیان لەگەڵدا بکرێت و بەئامانجگرتنی ھێماکانی سوننە ڕابگیرێت، لە پاشخانی خۆپیشاندانەکاندا، چەکدارەکانی [[دەوڵەتی ئیسلامیی عێراق]] لە ڕۆژی سێشەممە ٥ی شوبات ھێرشێکی چەکداریی بۆ سەر زیندانی حوت لە ناوچەی تاجی لە باکووری بەغدا دەستپێکرد و لەوێ ئۆتۆمبێلێکی بۆمبڕێژکراو تەقییەوە، کە لەلایەن خۆکوژێکەوە لێخوڕا و سوپای عێراقی کردە ئامانج لە بازگەی پشکنین لە دەوروبەری زیندانەکە، ھێرشەکە بووە ھۆی کوژران و برینداربوونی زیاتر لە ٢١ کەس، جا خەڵکی مەدەنی بێت یان سەرباز، ئەم تەقینەوەیە بەدوایدا تەقەیەکی زۆر لە دەوروبەری زیندانەکە ڕوویدا و بەدوایدا ڕووبەڕووبوونەوەی ڕاستەوخۆ لەگەڵ کارمەندانی پاراستنی زیندانەکە ڕوویدا، ڕاپۆرتە جۆراوجۆرەکان ئاماژەیان بەوە کردووە کە چەکدارەکان ئۆتۆمبێلی سەر بە ھێزەکانی سووات یان فیرقەی زێڕینیان سووتاندووە، وەزارەتی دادی عێراق پووچەڵکردنەوەی ھەوڵێکی بە قاچاخکردنی زیندانییەکان لەلایەن گرووپە چەکدارەکانەوە ڕاگەیاند، دوای پەرەسەندنی توندوتیژییەکان لە دژی حکوومەت و سوپای عێراق، حکوومەتی عێراق مانگرتنی ڕەمادی ھەڵوەشاندەوە لە ٣٠ی کانوونی دووەمی ٢٠١٣، کاتێک ھێزە ئەمنییەکانی عێراق ھەڵیانکوتایە سەر گۆڕەپانی مانگرتنی شاری [[ڕەمادی]]، کە نزیکەی ساڵێک بوو نوێنەرانی ھۆزەکانی [[پارێزگای ئەنبار]] مانگرتنیان تێدا ئەنجامدابوو. مالیکی فەرماندا مانگرتنەکە ھەڵبوەشێتەوە دوای ئەوەی وتی کە گۆڕەپانەکە «گۆڕاوە بۆ بارەگای قاعیدە». بەھۆی پێکدادانی چەکدارییەوە، کاتێک پۆلیس دەستیکرد بە چۆڵکردنی خێمە دانراوەکان، بە لایەنیکەم ١٠ کەس کوژران. وتەبێژی وەزارەتی بەرگریی ڕای گەیاند، سەرکردەکانی مانگرتنەکە ڕێککەوتن لەسەر ئەوەی بە شێوەیەکی ئاشتییانە کۆتایی پێ بھێنن.<ref>https://www.reuters.com/?edition-redirect=ara</ref><ref>http://ipairaq.com/?p=76505 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180203181239/http://ipairaq.com/?p=76505 |date= ٣ی شوباتی ٢٠١٨ }}</ref><ref>https://www.sotaliraq.com/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82/#axzz2K2jk7R00</ref><ref>{{Cite web|date=2013-02-12|title=العدل العراقية تعلن إحباط محاولة تهريب السجناء بالقرب من سجن التاجي {{!}} محيط|url=http://www.moheet.com/2013/02/05/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%AF%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%86-%D8%A5%D8%AD%D8%A8%D8%A7%D8%B7-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%81/|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=١٢ی شوباتی ٢٠١٣|archive-url=https://web.archive.org/web/20130212042153/http://www.moheet.com/2013/02/05/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%AF%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%86-%D8%A5%D8%AD%D8%A8%D8%A7%D8%B7-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%81/|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite news|title=العراق: 23 قتيلاً في هجوم انتحاري بـ"التاجي"|url=https://arabic.cnn.com/2013/middle_east/2/4/awakening.council.attack.taji/index.html|newspaper=CNNArabic|access-date=2024-08-27|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|date=2013-12-23|title=المالكي يأمر بفض اعتصام الأنبار بعد أن أصبح "مقرا للقاعدة"|url=https://www.france24.com/ar/20131223-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%8A%D8%B4-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A-%D9%85%D9%82%D8%AA%D9%84-%D8%B6%D8%A8%D8%A7%D8%B7-%D9%81%D8%B6-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%85|access-date=2024-08-27|website=فرانس 24 / France 24|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|date=2014-02-03|title=‮الشرق الأوسط‬ - ‭BBC Arabic‬ - ‮العراق: مقتل 10 في فض اعتصام الأنبار وانسحابات من البرلمان‬|url=http://www.bbc.co.uk/arabic/middleeast/2013/12/131230_iraq_sunni_protest.shtml|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date= ٣ی شوباتی ٢٠١٤|archive-url=https://web.archive.org/web/20140203174437/http://www.bbc.co.uk/arabic/middleeast/2013/12/131230_iraq_sunni_protest.shtml|url-status=bot: unknown}}</ref>
ئەم مانگرتنانە لە کۆتایی مانگی کانوونی یەکەمی ساڵی ٢٠١٢ لە ئەنبار لە ڕۆژاوای عێراق دەستیپێکرد، ئەوەش دوای ئەوەی ھێزێکی ئەمنی گەمارۆی ماڵی وەزیری دارایی عێراقی دا بەناوی ڕافیع عیساوی و دەستگیرکردنی پارێزکارەکانی لە دژی پاشخانی تێوەگلانیان لە ئۆپەراسیۆنە تیرۆریستییەکاندا. دەستگیرکردنی ئەندامانی پاراستنی عیساوی و ھەڵکوتانە سەر ماڵەکەی ھۆکارێکی ڕاستەوخۆی بانگەوازی خۆپیشاندانەکان بوون دژی حکوومەت لەلایەن سەرکردەکانی لیستی عێراقییەوە، کە چەند ھەزار خۆپیشاندەرێک چوونە سەر شەقامەکانی [[ئەنبار]] دوای نوێژی ھەینی، و خۆپیشاندەران ڕێگای خێرای [[فەلووجە|فەللووجە]]یان داخست و سەرکردە سوننەکان داوایان کرد ئەو ھێزانەی ھەڵیانکوتاوەتە سەر ماڵی عیساوی لێپرسینەوەیان لەگەڵدا بکرێت و بەئامانجگرتنی ھێماکانی سوننە ڕابگیرێت، لە پاشخانی خۆپیشاندانەکاندا، چەکدارەکانی [[دەوڵەتی ئیسلامیی عێراق]] لە ڕۆژی سێشەممە ٥ی شوبات ھێرشێکی چەکداریی بۆ سەر زیندانی حوت لە ناوچەی تاجی لە باکووری بەغدا دەستپێکرد و لەوێ ئۆتۆمبێلێکی بۆمبڕێژکراو تەقییەوە، کە لەلایەن خۆکوژێکەوە لێخوڕا و سوپای عێراقی کردە ئامانج لە بازگەی پشکنین لە دەوروبەری زیندانەکە، ھێرشەکە بووە ھۆی کوژران و برینداربوونی زیاتر لە ٢١ کەس، جا خەڵکی مەدەنی بێت یان سەرباز، ئەم تەقینەوەیە بەدوایدا تەقەیەکی زۆر لە دەوروبەری زیندانەکە ڕوویدا و بەدوایدا ڕووبەڕووبوونەوەی ڕاستەوخۆ لەگەڵ کارمەندانی پاراستنی زیندانەکە ڕوویدا، ڕاپۆرتە جۆراوجۆرەکان ئاماژەیان بەوە کردووە کە چەکدارەکان ئۆتۆمبێلی سەر بە ھێزەکانی سووات یان فیرقەی زێڕینیان سووتاندووە، وەزارەتی دادی عێراق پووچەڵکردنەوەی ھەوڵێکی بە قاچاخکردنی زیندانییەکان لەلایەن گرووپە چەکدارەکانەوە ڕاگەیاند، دوای پەرەسەندنی توندوتیژییەکان لە دژی حکوومەت و سوپای عێراق، حکوومەتی عێراق مانگرتنی ڕەمادی ھەڵوەشاندەوە لە ٣٠ی کانوونی دووەمی ٢٠١٣، کاتێک ھێزە ئەمنییەکانی عێراق ھەڵیانکوتایە سەر گۆڕەپانی مانگرتنی شاری [[ڕەمادی]]، کە نزیکەی ساڵێک بوو نوێنەرانی ھۆزەکانی [[پارێزگای ئەنبار]] مانگرتنیان تێدا ئەنجامدابوو. مالیکی فەرماندا مانگرتنەکە ھەڵبوەشێتەوە دوای ئەوەی وتی کە گۆڕەپانەکە «گۆڕاوە بۆ بارەگای قاعیدە». بەھۆی پێکدادانی چەکدارییەوە، کاتێک پۆلیس دەستیکرد بە چۆڵکردنی خێمە دانراوەکان، بە لایەنیکەم ١٠ کەس کوژران. وتەبێژی وەزارەتی بەرگریی ڕای گەیاند، سەرکردەکانی مانگرتنەکە ڕێککەوتن لەسەر ئەوەی بە شێوەیەکی ئاشتییانە کۆتایی پێ بھێنن.<ref>https://www.reuters.com/?edition-redirect=ara</ref><ref>http://ipairaq.com/?p=76505 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180203181239/http://ipairaq.com/?p=76505 |date= ٣ی شوباتی ٢٠١٨ }}</ref><ref>https://www.sotaliraq.com/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82/#axzz2K2jk7R00</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٢ی شوباتی ٢٠١٣|سەردێڕ=العدل العراقية تعلن إحباط محاولة تهريب السجناء بالقرب من سجن التاجي {{!}} محيط|ناونیشان=http://www.moheet.com/2013/02/05/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%AF%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%86-%D8%A5%D8%AD%D8%A8%D8%A7%D8%B7-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%81/|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٢ی شوباتی ٢٠١٣|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20130212042153/http://www.moheet.com/2013/02/05/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%AF%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%86-%D8%A5%D8%AD%D8%A8%D8%A7%D8%B7-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%81/|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite news|title=العراق: 23 قتيلاً في هجوم انتحاري بـ"التاجي"|url=https://arabic.cnn.com/2013/middle_east/2/4/awakening.council.attack.taji/index.html|newspaper=CNNArabic|access-date=2024-08-27|language=ar}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٢٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٣|سەردێڕ=المالكي يأمر بفض اعتصام الأنبار بعد أن أصبح "مقرا للقاعدة"|ناونیشان=https://www.france24.com/ar/20131223-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%8A%D8%B4-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A-%D9%85%D9%82%D8%AA%D9%84-%D8%B6%D8%A8%D8%A7%D8%B7-%D9%81%D8%B6-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%85|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=فرانس 24 / France 24|زمان=ar}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٣ی شوباتی ٢٠١٤|سەردێڕ=‮الشرق الأوسط‬ - ‭BBC Arabic‬ - ‮العراق: مقتل 10 في فض اعتصام الأنبار وانسحابات من البرلمان‬|ناونیشان=http://www.bbc.co.uk/arabic/middleeast/2013/12/131230_iraq_sunni_protest.shtml|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ٣ی شوباتی ٢٠١٤|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20140203174437/http://www.bbc.co.uk/arabic/middleeast/2013/12/131230_iraq_sunni_protest.shtml|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref>


=== یاخیبوون ===
=== یاخیبوون ===
ھێڵی ٨٨: ھێڵی ٨٨:
=== سەرەتای ھێرشی سەربازی ===
=== سەرەتای ھێرشی سەربازی ===
[[پەڕگە:Emblem_of_the_General_Military_Council_for_Iraqi_Revolutionaries.svg|وێنۆک|چەپ|لۆگۆی [[ئەنجومەنی گشتی سەربازی شۆڕشگێڕانی عێراق|ئەنجومەنی گشتی سەربازیی شۆڕشگێڕانی عێراق]] کە توخمێکی سەرەکی بوو لە پڕۆسەی ڕووخانی پارێزگاکانی [[پارێزگای نەینەوا|مووسڵ]] و [[پارێزگای سەلاحەدین|سەلاحەدین]]]]
[[پەڕگە:Emblem_of_the_General_Military_Council_for_Iraqi_Revolutionaries.svg|وێنۆک|چەپ|لۆگۆی [[ئەنجومەنی گشتی سەربازی شۆڕشگێڕانی عێراق|ئەنجومەنی گشتی سەربازیی شۆڕشگێڕانی عێراق]] کە توخمێکی سەرەکی بوو لە پڕۆسەی ڕووخانی پارێزگاکانی [[پارێزگای نەینەوا|مووسڵ]] و [[پارێزگای سەلاحەدین|سەلاحەدین]]]]
دوای ھەڵوەشاندنەوەی مانگرتنی [[ئەنبار]]، [[حیزبی بەعس]] و ھاوپەیمانەکانی (وەک [[سوپای ئیسلامیی لە عێراق|سوپای ئیسلامیی]] و بزووتنەوەی نەقشبەندی) ئەنجومەنی سەربازیی گشتی بۆ شۆڕشگێڕانی عێراقیان پێکھێنا، بە سەرۆکایەتی ئەفسەرانی پێشووی سوننەی دڵسۆزی [[سەددام حوسێن]] -وەک مەزھەر قەیسی- جگە لە ھەندێک سیاسەتوانی ڕژێم. [[کەناڵی ئەلجەزیرە|کەناڵی جەزیرە]] ئەنجومەنەکەی بە یەکێک لەو گرووپە چەکدارانە وەسف کرد کە لە شەڕی دژی حکوومەتی عێراق بوون، ئەم گرووپە بۆ شەڕی دژی حکوومەتی ناوەند و سوپای عێراق پێکھێنراوە، ھەروەھا لە شارە سوننەنشینەکان لە سەردەمی دەسەڵاتی نووری مالیکیدا سوپای کردووەتە ئامانج.<ref>{{Cite web|title=القيسي: ثوار العشائر على أسوار بغداد|url=https://www.aljazeera.net/programs/today-interview/2014/6/21/%d8%a7%d9%84%d9%82%d9%8a%d8%b3%d9%8a-%d8%ab%d9%88%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d8%b9%d8%b4%d8%a7%d8%a6%d8%b1-%d8%b9%d9%84%d9%89-%d8%a3%d8%b3%d9%88%d8%a7%d8%b1-%d8%a8%d8%ba%d8%af%d8%a7%d8%af|access-date=2024-08-27|website=الجزيرة نت|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-06-12|title=Iraq’s Sunni tribal leaders say fight for Fallujah is part of a revolution - The Washington Post|url=https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/iraqs-sunni-tribal-leaders-say-fight-for-fallujah-is-part-of-a-revolution/2014/03/12/cac86d7a-9f19-11e3-b8d8-94577ff66b28_story.html|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=١٢ی حوزەیرانی ٢٠١٨|archive-url=https://web.archive.org/web/20180612144515/https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/iraqs-sunni-tribal-leaders-say-fight-for-fallujah-is-part-of-a-revolution/2014/03/12/cac86d7a-9f19-11e3-b8d8-94577ff66b28_story.html|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-02-27|title=Mapping Iraq's fighting groups {{!}} News {{!}} Al Jazeera|url=https://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/06/mapping-out-iraq-fighting-groups-201462494731548175.html|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=٢٧ی شوباتی ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20190227195903/https://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/06/mapping-out-iraq-fighting-groups-201462494731548175.html|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-06-12|title=Ahram Weekly|url=http://weekly.ahram.org.eg/News/5710/19/The-enemy-next-door.aspx|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=١٢ی حوزەیرانی ٢٠١٨|archive-url=https://web.archive.org/web/20180612141247/http://weekly.ahram.org.eg/News/5710/19/The-enemy-next-door.aspx|url-status=bot: unknown}}</ref>
دوای ھەڵوەشاندنەوەی مانگرتنی [[ئەنبار]]، [[حیزبی بەعس]] و ھاوپەیمانەکانی (وەک [[سوپای ئیسلامیی لە عێراق|سوپای ئیسلامیی]] و بزووتنەوەی نەقشبەندی) ئەنجومەنی سەربازیی گشتی بۆ شۆڕشگێڕانی عێراقیان پێکھێنا، بە سەرۆکایەتی ئەفسەرانی پێشووی سوننەی دڵسۆزی [[سەددام حوسێن]] -وەک مەزھەر قەیسی- جگە لە ھەندێک سیاسەتوانی ڕژێم. [[کەناڵی ئەلجەزیرە|کەناڵی جەزیرە]] ئەنجومەنەکەی بە یەکێک لەو گرووپە چەکدارانە وەسف کرد کە لە شەڕی دژی حکوومەتی عێراق بوون، ئەم گرووپە بۆ شەڕی دژی حکوومەتی ناوەند و سوپای عێراق پێکھێنراوە، ھەروەھا لە شارە سوننەنشینەکان لە سەردەمی دەسەڵاتی نووری مالیکیدا سوپای کردووەتە ئامانج.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=القيسي: ثوار العشائر على أسوار بغداد|ناونیشان=https://www.aljazeera.net/programs/today-interview/2014/6/21/%d8%a7%d9%84%d9%82%d9%8a%d8%b3%d9%8a-%d8%ab%d9%88%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d8%b9%d8%b4%d8%a7%d8%a6%d8%b1-%d8%b9%d9%84%d9%89-%d8%a3%d8%b3%d9%88%d8%a7%d8%b1-%d8%a8%d8%ba%d8%af%d8%a7%d8%af|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=الجزيرة نت|زمان=ar}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٢ی حوزەیرانی ٢٠١٨|سەردێڕ=Iraq’s Sunni tribal leaders say fight for Fallujah is part of a revolution - The Washington Post|ناونیشان=https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/iraqs-sunni-tribal-leaders-say-fight-for-fallujah-is-part-of-a-revolution/2014/03/12/cac86d7a-9f19-11e3-b8d8-94577ff66b28_story.html|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٢ی حوزەیرانی ٢٠١٨|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20180612144515/https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/iraqs-sunni-tribal-leaders-say-fight-for-fallujah-is-part-of-a-revolution/2014/03/12/cac86d7a-9f19-11e3-b8d8-94577ff66b28_story.html|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٢٧ی شوباتی ٢٠١٩|سەردێڕ=Mapping Iraq's fighting groups {{!}} News {{!}} Al Jazeera|ناونیشان=https://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/06/mapping-out-iraq-fighting-groups-201462494731548175.html|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢٧ی شوباتی ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190227195903/https://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/06/mapping-out-iraq-fighting-groups-201462494731548175.html|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٢ی حوزەیرانی ٢٠١٨|سەردێڕ=Ahram Weekly|ناونیشان=http://weekly.ahram.org.eg/News/5710/19/The-enemy-next-door.aspx|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٢ی حوزەیرانی ٢٠١٨|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20180612141247/http://weekly.ahram.org.eg/News/5710/19/The-enemy-next-door.aspx|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref>


=== ساڵی ٢٠١٤ ===
=== ساڵی ٢٠١٤ ===
{{سەرەکی|کەوتنی فەلووجە}}
{{سەرەکی|کەوتنی فەلووجە}}
[[پەڕگە:Fallujah.JPEG|وێنۆک|چەپ|[[فەلووجە|فەللووجە]]، یەکەم شارە بکەوێتە دەستی [[داعش]]]]
[[پەڕگە:Fallujah.JPEG|وێنۆک|چەپ|[[فەلووجە|فەللووجە]]، یەکەم شارە بکەوێتە دەستی [[داعش]]]]
لە ١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤، یاخیبووانی خێڵەکی چەکدار (یاخیبووانی سوننە) ھێرشیان کردە سەر بنکەکانی پۆلیسی خۆجێیی فەللووجە و بەبێ بەرگریی کۆنترۆڵیان کرد، دوای ئەوە داعش لە ڕێگەی بڵندگۆوە لە شاری [[فەلووجە|فەللووجە]] کۆنترۆڵکردنی تەواوەتی بەسەر شارەکەدا ڕاگەیاند و داوای لە ھۆزە سوننەکانی فەللووجە کرد لەگەڵیاندا لە دژی ھێزەکانی عێراق شەڕ بکەن، فەللووجە لەکاتی [[شەڕی عێراق]]دا قەڵای سەرەکیی ھەموو ڕێکخراوە توندڕەوەکانی سوننە بوو، وەک قاعیدە، و کەوتنی شارەکە لەم جارەدا کێشەیەکی گەورەی بۆ حکوومەتی عێراق دروست کرد بەھۆی شوێنە ستراتیژییەکەی کە نزیک بەغدا و فڕۆکەخانەی نێونەتەوەیییە.<ref>{{Cite web|title=الأزمنة {{!}} أخبار سورية والعالم بين يديك|url=https://alazmenah.com/?page=show_det&category_id=44&id=63258|access-date=2024-08-27|website=alazmenah.com}}</ref>
لە ١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤، یاخیبووانی خێڵەکی چەکدار (یاخیبووانی سوننە) ھێرشیان کردە سەر بنکەکانی پۆلیسی خۆجێیی فەللووجە و بەبێ بەرگریی کۆنترۆڵیان کرد، دوای ئەوە داعش لە ڕێگەی بڵندگۆوە لە شاری [[فەلووجە|فەللووجە]] کۆنترۆڵکردنی تەواوەتی بەسەر شارەکەدا ڕاگەیاند و داوای لە ھۆزە سوننەکانی فەللووجە کرد لەگەڵیاندا لە دژی ھێزەکانی عێراق شەڕ بکەن، فەللووجە لەکاتی [[شەڕی عێراق]]دا قەڵای سەرەکیی ھەموو ڕێکخراوە توندڕەوەکانی سوننە بوو، وەک قاعیدە، و کەوتنی شارەکە لەم جارەدا کێشەیەکی گەورەی بۆ حکوومەتی عێراق دروست کرد بەھۆی شوێنە ستراتیژییەکەی کە نزیک بەغدا و فڕۆکەخانەی نێونەتەوەیییە.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=الأزمنة {{!}} أخبار سورية والعالم بين يديك|ناونیشان=https://alazmenah.com/?page=show_det&category_id=44&id=63258|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=alazmenah.com}}</ref>


=== کەوتنی شاری مووسڵ ===
=== کەوتنی شاری مووسڵ ===
{{سەرەکی|شەڕی ٢٠١٤ی مووسڵ}}
{{سەرەکی|شەڕی ٢٠١٤ی مووسڵ}}
[[پەڕگە:Humvee_down_after_isis_attack.jpg|وێنۆک|چەپ|١٤ی حوزەیرانی ٢٠١٤ لەکاتی شەڕی مووسڵدا عەرەبانەیەکی جۆری ھامڤی شکێندراوە]]
[[پەڕگە:Humvee_down_after_isis_attack.jpg|وێنۆک|چەپ|١٤ی حوزەیرانی ٢٠١٤ لەکاتی شەڕی مووسڵدا عەرەبانەیەکی جۆری ھامڤی شکێندراوە]]
شاری مووسڵ لە ١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٤ لە ماوەی ھەڵمەتێک لە باکووری عێراق، بە تەواوی کەوتە دەستی داعش و ھێزە ناوخۆییە ھاوپەیمانەکان. شارەکە شاھیدی شەپۆلێکی ئاوارەبوون بوو لە ئەنجامی ئەو شەڕانەی کە ڕوویاندا، لە کاتێکدا ھەزاران چەکداری داعش ھێرشیان کردە سەر فڕۆکەخانەی مووسڵ و بنکە سەربازییەکان و کەمپەکان و بارەگاکانی [[پارێزگای نەینەوا]]، کە بووە ھۆی داڕمانی سەربازانی سوپای عێراق و کشانەوەیان بۆ ھەرێمی کوردستان. ڕێکخراوەکە توانی کۆنترۆڵی شارەکە و زۆربەی شارەکانی پارێزگای نەینەوا بکات، لەوانەش دامەزراوە گرنگەکانی ناو شارەکە، کە گرنگترینیان بینای پارێزگای نەینەوا، فڕۆکەخانە، و کەناڵە تەلەڤیزیۆنییەکانە، ئەمەش دوای ئازادکردنی سێ ھەزار زیندانی لە زیندان و ناوەندەکانی دەستبەسەرکردنی مووسڵ، ڕێکخراوەکە کۆنترۆڵی تەواوی پارێزگاری نەینەوای کرد و ئەو شەڕانەی کە کردی بە شەڕی ئەسەدوڵڵا بیلاوی ناوی برد، پارێزگای نەینەواش بوو بە ویلایەتی نەینەوا، دوای شەڕەکە پێشمەرگە لە [[شەنگال]] و [[زوممار|زووممار]] و وانا و [[ڕەبیعە، عێراق|ڕەبیعە]] کشایەوە، داعشیش کۆنترۆڵی کرد، پاشان داعش ھەندێک مەزارگە و مەرقەدی لابرد لە شاری [[مووسڵ]] و باقی ئەو ناوچانەی کە کۆنترۆڵی کردبوو، وەک مزگەوتی پێغەمبەر یوونس و [[مۆزەخانەی مووسڵ]]، کە بە تیرۆری فیکری دادەنرا، و ئەم ئۆپەراسیۆنانە بەگوێرەی عەقیدەی [[سەلەفییەت|سەلەفیی]] ئەنجام دەدرا و بەپێی ئایدۆلۆژیای ڕێکخراوەکە ئەم مەزارگە و مەرقەدانە بە شوێنی پەرستن دەزانێت جگە لە خودا. بەو پێیەی شارەکە لە شەڕی تائیفییەوە گۆڕانکاری دیمۆگرافی بەسەردا ھاتووە بۆ [[مەسیحی]]، [[شیعە]]، [[ئێزیدی]] و کەمینەکانی دیکە. ڕێکخراوەکە دوای کەوتنی شارەکە کۆمەڵکوژیی ئەنجامدا، ھێرشی کردە سەر ناحیەی [[بادووش]] کە دەکەوێتە باکووری مووسڵ و دەستیان بەسەر زیندانی بادووشدا گرت، نزیکەی ھەزار زیندانی ھەبوون، ھەندێکیان لەکاتی ھێرشەکەدا ھەڵھاتن، ڕێکخراوەکە نزیکەی ٦٧٠ کەسی دیکەی بە پاساوی تائیفی لەسێدارەدا.<ref>{{Cite web|date=2014-06-10|title=المالكي يعلن الاستنفار بعد سقوط الموصل بأيدي "داعش" وفرار القوات العراقية|url=https://arabic.cnn.com/middleeast/2014/06/10/militant-gunmen-control-parts-mosul-northern-iraq|access-date=2024-08-27|website=CNN Arabic|language=ar}}</ref><ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2014/08/04/%D9%86%D8%A7%D8%B4%D8%B7%D9%88%D9%86-%D9%85%D8%B5%D9%8A%D8%B1-200-%D8%A3%D9%84%D9%81-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A-%D9%81%D8%B1-%D9%85%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%81%D9%8A-%D8%AE%D8%B7%D8%B1</ref><ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2014/09/02/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%B9%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%A8%D9%8A%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%B4%D8%A7%D8%AD%D9%86%D8%A7%D8%AA-%D9%88%D8%A3%D8%B9%D8%AF%D9%85%D9%87%D9%85</ref><ref>{{Cite web|date=2024-08-01|title=Khabaar.net -|url=https://khabaar.net|access-date=2024-08-27|website=khabaar.net|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2017-07-25|title=ماذا قالت هيومن رايتس ووتش حول مجزرة بادوش؟؟؟|url=http://burathanews.com/arabic/reports/251650|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=٢٥ی تەممووزی ٢٠١٧|archive-url=https://web.archive.org/web/20170725061508/http://burathanews.com/arabic/reports/251650|url-status=bot: unknown}}</ref>
شاری مووسڵ لە ١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٤ لە ماوەی ھەڵمەتێک لە باکووری عێراق، بە تەواوی کەوتە دەستی داعش و ھێزە ناوخۆییە ھاوپەیمانەکان. شارەکە شاھیدی شەپۆلێکی ئاوارەبوون بوو لە ئەنجامی ئەو شەڕانەی کە ڕوویاندا، لە کاتێکدا ھەزاران چەکداری داعش ھێرشیان کردە سەر فڕۆکەخانەی مووسڵ و بنکە سەربازییەکان و کەمپەکان و بارەگاکانی [[پارێزگای نەینەوا]]، کە بووە ھۆی داڕمانی سەربازانی سوپای عێراق و کشانەوەیان بۆ ھەرێمی کوردستان. ڕێکخراوەکە توانی کۆنترۆڵی شارەکە و زۆربەی شارەکانی پارێزگای نەینەوا بکات، لەوانەش دامەزراوە گرنگەکانی ناو شارەکە، کە گرنگترینیان بینای پارێزگای نەینەوا، فڕۆکەخانە، و کەناڵە تەلەڤیزیۆنییەکانە، ئەمەش دوای ئازادکردنی سێ ھەزار زیندانی لە زیندان و ناوەندەکانی دەستبەسەرکردنی مووسڵ، ڕێکخراوەکە کۆنترۆڵی تەواوی پارێزگاری نەینەوای کرد و ئەو شەڕانەی کە کردی بە شەڕی ئەسەدوڵڵا بیلاوی ناوی برد، پارێزگای نەینەواش بوو بە ویلایەتی نەینەوا، دوای شەڕەکە پێشمەرگە لە [[شەنگال]] و [[زوممار|زووممار]] و وانا و [[ڕەبیعە، عێراق|ڕەبیعە]] کشایەوە، داعشیش کۆنترۆڵی کرد، پاشان داعش ھەندێک مەزارگە و مەرقەدی لابرد لە شاری [[مووسڵ]] و باقی ئەو ناوچانەی کە کۆنترۆڵی کردبوو، وەک مزگەوتی پێغەمبەر یوونس و [[مۆزەخانەی مووسڵ]]، کە بە تیرۆری فیکری دادەنرا، و ئەم ئۆپەراسیۆنانە بەگوێرەی عەقیدەی [[سەلەفییەت|سەلەفیی]] ئەنجام دەدرا و بەپێی ئایدۆلۆژیای ڕێکخراوەکە ئەم مەزارگە و مەرقەدانە بە شوێنی پەرستن دەزانێت جگە لە خودا. بەو پێیەی شارەکە لە شەڕی تائیفییەوە گۆڕانکاری دیمۆگرافی بەسەردا ھاتووە بۆ [[مەسیحی]]، [[شیعە]]، [[ئێزیدی]] و کەمینەکانی دیکە. ڕێکخراوەکە دوای کەوتنی شارەکە کۆمەڵکوژیی ئەنجامدا، ھێرشی کردە سەر ناحیەی [[بادووش]] کە دەکەوێتە باکووری مووسڵ و دەستیان بەسەر زیندانی بادووشدا گرت، نزیکەی ھەزار زیندانی ھەبوون، ھەندێکیان لەکاتی ھێرشەکەدا ھەڵھاتن، ڕێکخراوەکە نزیکەی ٦٧٠ کەسی دیکەی بە پاساوی تائیفی لەسێدارەدا.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٤|سەردێڕ=المالكي يعلن الاستنفار بعد سقوط الموصل بأيدي "داعش" وفرار القوات العراقية|ناونیشان=https://arabic.cnn.com/middleeast/2014/06/10/militant-gunmen-control-parts-mosul-northern-iraq|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=CNN Arabic|زمان=ar}}</ref><ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2014/08/04/%D9%86%D8%A7%D8%B4%D8%B7%D9%88%D9%86-%D9%85%D8%B5%D9%8A%D8%B1-200-%D8%A3%D9%84%D9%81-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A-%D9%81%D8%B1-%D9%85%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%81%D9%8A-%D8%AE%D8%B7%D8%B1</ref><ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2014/09/02/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%B9%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%A8%D9%8A%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%B4%D8%A7%D8%AD%D9%86%D8%A7%D8%AA-%D9%88%D8%A3%D8%B9%D8%AF%D9%85%D9%87%D9%85</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١ی ئابی ٢٠٢٤|سەردێڕ=Khabaar.net -|ناونیشان=https://khabaar.net|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=khabaar.net|زمان=en-US}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٢٥ی تەممووزی ٢٠١٧|سەردێڕ=ماذا قالت هيومن رايتس ووتش حول مجزرة بادوش؟؟؟|ناونیشان=http://burathanews.com/arabic/reports/251650|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢٥ی تەممووزی ٢٠١٧|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20170725061508/http://burathanews.com/arabic/reports/251650|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref>
=== ڕووخانی تەلەعفەر ===
=== ڕووخانی تەلەعفەر ===
{{سەرەکی|شەڕی تەلەعفەر (٢٠١٤)}}
{{سەرەکی|شەڕی تەلەعفەر (٢٠١٤)}}
ھێڵی ١٠٧: ھێڵی ١٠٧:
{{سەرەکی|شەڕی پێشمەرگە و داعش}}
{{سەرەکی|شەڕی پێشمەرگە و داعش}}
[[پەڕگە:Mountainside_fields.jpg|وێنۆک|چەپ|[[چیای شنگال|چیای شەنگال]] کە [[ئێزیدی|ئێزیدییەکان]] لەکاتی ھێرشی [[داعش]] بۆی ھەڵھاتن]]
[[پەڕگە:Mountainside_fields.jpg|وێنۆک|چەپ|[[چیای شنگال|چیای شەنگال]] کە [[ئێزیدی|ئێزیدییەکان]] لەکاتی ھێرشی [[داعش]] بۆی ھەڵھاتن]]
دوای ڕووخانی شاری [[مووسڵ]]، ھێزەکانی [[پێشمەرگە]] بەبێ بەرگریی سەربازیی لە شارۆچکەکانی [[شەنگال]]، [[زوممار|زووممار]]، وانا، [[ڕەبیعە، عێراق|ڕەبیعە]] کشایەوە، دوای ئەم کشانەوەیە لەناکاو لە مانگی ئابدا، [[کۆمەڵکوژیی ئێزدییەکان لەلایەن داعش|کۆمەڵکوژیی شەنگال]] لەلایەن [[داعش|دەوڵەتی ئیسلامیی]] دژی کەمینەی [[ئێزیدی]] لە شاری [[شەنگال]] و دەوروبەری ڕوویدا، قوربانیانی ئەم ھێرشە بەپێی ھەندێک خەمڵاندن نزیکەی ٢٠٠٠–٥٠٠٠ کەس بوون، ڕێکخراوەکە بەم کۆمەڵکوژییە ڕازی نەبوو، بەڵکو کچە ئێزیدییەکانیان برد و وەک کۆیلە لە بازاڕەکانی مووسڵ و [[ڕەققە]] و ناوچەکانی دیکەی ژێر کۆنترۆڵی ڕێکخراوەکەدا بۆ فرۆشتن دایاننابوون.<ref>{{Cite web|date=2014-08-07|title=Will anyone stop ISIS? - CNN.com|url=http://www.cnn.com/2014/08/07/world/meast/stopping-isis|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date= ٧ی ئابی ٢٠١٤|archive-url=https://web.archive.org/web/20140807191105/http://www.cnn.com/2014/08/07/world/meast/stopping-isis|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite web|date=2014-10-14|title=Isil carried out massacres and mass sexual enslavement of Yazidis, UN confirms|url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/islamic-state/11160906/Isil-carried-out-massacres-and-mass-sexual-enslavement-of-Yazidis-UN-confirms.html|access-date=2024-08-27|website=The Telegraph|language=en}}</ref>
دوای ڕووخانی شاری [[مووسڵ]]، ھێزەکانی [[پێشمەرگە]] بەبێ بەرگریی سەربازیی لە شارۆچکەکانی [[شەنگال]]، [[زوممار|زووممار]]، وانا، [[ڕەبیعە، عێراق|ڕەبیعە]] کشایەوە، دوای ئەم کشانەوەیە لەناکاو لە مانگی ئابدا، [[کۆمەڵکوژیی ئێزدییەکان لەلایەن داعش|کۆمەڵکوژیی شەنگال]] لەلایەن [[داعش|دەوڵەتی ئیسلامیی]] دژی کەمینەی [[ئێزیدی]] لە شاری [[شەنگال]] و دەوروبەری ڕوویدا، قوربانیانی ئەم ھێرشە بەپێی ھەندێک خەمڵاندن نزیکەی ٢٠٠٠–٥٠٠٠ کەس بوون، ڕێکخراوەکە بەم کۆمەڵکوژییە ڕازی نەبوو، بەڵکو کچە ئێزیدییەکانیان برد و وەک کۆیلە لە بازاڕەکانی مووسڵ و [[ڕەققە]] و ناوچەکانی دیکەی ژێر کۆنترۆڵی ڕێکخراوەکەدا بۆ فرۆشتن دایاننابوون.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٧ی ئابی ٢٠١٤|سەردێڕ=Will anyone stop ISIS? - CNN.com|ناونیشان=http://www.cnn.com/2014/08/07/world/meast/stopping-isis|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ٧ی ئابی ٢٠١٤|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20140807191105/http://www.cnn.com/2014/08/07/world/meast/stopping-isis|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤|سەردێڕ=Isil carried out massacres and mass sexual enslavement of Yazidis, UN confirms|ناونیشان=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/islamic-state/11160906/Isil-carried-out-massacres-and-mass-sexual-enslavement-of-Yazidis-UN-confirms.html|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=The Telegraph|زمان=en}}</ref>




=== کەوتنی حەویجە ===
=== کەوتنی حەویجە ===
چەکدارانی [[داعش]] توانیان ناحیەی [[حەویجە]] و پێنج قەزای سەر بە [[پارێزگای کەرکووک]] کۆنترۆڵ بکەن کە دەکەونە ڕۆژاوا و باشووری شاری [[کەرکووک]] (٢٤٠ کم باکووری [[بەغدا]])، ناوەندی ئەم پارێزگایە دەوڵەمەندە بە [[نەوت]] و ناکۆکی لەسەرە، دوای کەوتنی [[پارێزگای نەینەوا]]. دەستیان بەسەر قەزاکانی [[زاب]] و ڕیاز و عەباسیشدا گرت کە دەکەوێتە ڕۆژاوای کەرکووک و ناحیەی ڕەشاد و یانکجە لە باشوور و ھاوکات لەگەڵ ڕووخانی ھێزە عێراقییەکان، ھێزە کوردییەکان دەستیان بەسەر ھەموو [[ناوچە جێناکۆکەکانی عێراق|ناوچە جێناکۆکەکاندا]] گرت کە دیارترینیان کەرکووک بوو.<ref>{{Cite web|title=بعد نينوى وكركوك.. 'داعش' يسيطر على ناحيتين في محافظة صلاح الدين {{!}} الحرة|url=https://www.alhurra.com/iraq/2014/06/10/%D9%86%D9%8A%D9%86%D9%88%D9%89-%D9%88%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%8A%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1-%D9%86%D8%A7%D8%AD%D9%8A%D8%AA%D9%8A%D9%86-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D8%A9-%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86|access-date=2024-08-27|website=www.alhurra.com|language=ar}}</ref>
چەکدارانی [[داعش]] توانیان ناحیەی [[حەویجە]] و پێنج قەزای سەر بە [[پارێزگای کەرکووک]] کۆنترۆڵ بکەن کە دەکەونە ڕۆژاوا و باشووری شاری [[کەرکووک]] (٢٤٠ کم باکووری [[بەغدا]])، ناوەندی ئەم پارێزگایە دەوڵەمەندە بە [[نەوت]] و ناکۆکی لەسەرە، دوای کەوتنی [[پارێزگای نەینەوا]]. دەستیان بەسەر قەزاکانی [[زاب]] و ڕیاز و عەباسیشدا گرت کە دەکەوێتە ڕۆژاوای کەرکووک و ناحیەی ڕەشاد و یانکجە لە باشوور و ھاوکات لەگەڵ ڕووخانی ھێزە عێراقییەکان، ھێزە کوردییەکان دەستیان بەسەر ھەموو [[ناوچە جێناکۆکەکانی عێراق|ناوچە جێناکۆکەکاندا]] گرت کە دیارترینیان کەرکووک بوو.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=بعد نينوى وكركوك.. 'داعش' يسيطر على ناحيتين في محافظة صلاح الدين {{!}} الحرة|ناونیشان=https://www.alhurra.com/iraq/2014/06/10/%D9%86%D9%8A%D9%86%D9%88%D9%89-%D9%88%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%8A%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1-%D9%86%D8%A7%D8%AD%D9%8A%D8%AA%D9%8A%D9%86-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D8%A9-%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=www.alhurra.com|زمان=ar}}</ref>


=== گەمارۆدانی بێجی ===
=== گەمارۆدانی بێجی ===
ھێڵی ١١٨: ھێڵی ١١٨:


=== گەمارۆدانی ئامرلی ===
=== گەمارۆدانی ئامرلی ===
لە ١١ی حوزەیران، داعش گەمارۆیەکی ھەمەلایەنەی بەسەر شاری [[ئامرلی]]دا سەپاند کە تورکمانی شیعەی تێدا نیشتەجێیە. گەمارۆدانی شارەکە لە دوای ڕووخانی [[مووسڵ]] و کشانەوەی [[سوپای عێراق]] بوو لە زۆرێک لە شارەکان لە مانگی تەممووزی ٢٠١٤، چەکدارانی داعش سەرجەم گوندە [[سوننە]]کانی دەوروبەری ئامرلییان کۆنترۆڵکرد، بەمەش شارەکەیان لە باقی ئەو شارانە دابڕاند کە لەژێر دەستی عێراقدا مابوونەوە. لە ماوەی گەمارۆدا داعش ئاوی بڕی و نەیھێشت خواردن و دەرمان بچێتە ناو شارەکە بۆ ماوەی ٨٠ ڕۆژ. ڕۆژانە لە ھەموو لایەکەوە ھێرش دەکرایە سەر شارەکە بۆ کۆنترۆڵکردنی، بەڵام دانیشتووانی شارەکە خۆیان ڕێکخستبوو بە ھێڵی بەرگریی کە چەکدارانی داعش نەیاندەتوانی بیبەزێنن. ڕێکخراوەکە لە یەکەم ھێرشیدا ٥ [[تانک]] و ٦ ھەمەر و ٣ زرێپۆشی برادلی و ٣٠٠ شەڕکەری بەکارھێناوە بەبێ ئەوەی ھیچ ئەنجامێک بەدەستبھێنێت.<ref>{{Cite web|date=2019-04-16|title=Iraq conflict: UN warns of possible Amerli 'massacre' - BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-28910674|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=١٦ی نیسانی ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20190416173927/https://www.bbc.com/news/world-middle-east-28910674|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite web|date=2016-03-05|title=الفضيلة: نحو 300 عائلة محاصرة في آمرلي مهددة بالموت لنقص الماء والغذاء {{!}} الشارع العراقي|url=http://www.alsumaria.tv/news/108177/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D9%8A%D9%84%D8%A9-%D9%86%D8%AD%D9%88-300-%D8%B9%D8%A7%D8%A6%D9%84%D8%A9-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A2%D9%85%D8%B1%D9%84%D9%8A-%D9%85%D9%87/ar|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date= ٥ی ئازاری ٢٠١٦|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305041422/http://www.alsumaria.tv/news/108177/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D9%8A%D9%84%D8%A9-%D9%86%D8%AD%D9%88-300-%D8%B9%D8%A7%D8%A6%D9%84%D8%A9-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A2%D9%85%D8%B1%D9%84%D9%8A-%D9%85%D9%87/ar|url-status=bot: unknown}}</ref>
لە ١١ی حوزەیران، داعش گەمارۆیەکی ھەمەلایەنەی بەسەر شاری [[ئامرلی]]دا سەپاند کە تورکمانی شیعەی تێدا نیشتەجێیە. گەمارۆدانی شارەکە لە دوای ڕووخانی [[مووسڵ]] و کشانەوەی [[سوپای عێراق]] بوو لە زۆرێک لە شارەکان لە مانگی تەممووزی ٢٠١٤، چەکدارانی داعش سەرجەم گوندە [[سوننە]]کانی دەوروبەری ئامرلییان کۆنترۆڵکرد، بەمەش شارەکەیان لە باقی ئەو شارانە دابڕاند کە لەژێر دەستی عێراقدا مابوونەوە. لە ماوەی گەمارۆدا داعش ئاوی بڕی و نەیھێشت خواردن و دەرمان بچێتە ناو شارەکە بۆ ماوەی ٨٠ ڕۆژ. ڕۆژانە لە ھەموو لایەکەوە ھێرش دەکرایە سەر شارەکە بۆ کۆنترۆڵکردنی، بەڵام دانیشتووانی شارەکە خۆیان ڕێکخستبوو بە ھێڵی بەرگریی کە چەکدارانی داعش نەیاندەتوانی بیبەزێنن. ڕێکخراوەکە لە یەکەم ھێرشیدا ٥ [[تانک]] و ٦ ھەمەر و ٣ زرێپۆشی برادلی و ٣٠٠ شەڕکەری بەکارھێناوە بەبێ ئەوەی ھیچ ئەنجامێک بەدەستبھێنێت.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٦ی نیسانی ٢٠١٩|سەردێڕ=Iraq conflict: UN warns of possible Amerli 'massacre' - BBC News|ناونیشان=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-28910674|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٦ی نیسانی ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190416173927/https://www.bbc.com/news/world-middle-east-28910674|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٥ی ئازاری ٢٠١٦|سەردێڕ=الفضيلة: نحو 300 عائلة محاصرة في آمرلي مهددة بالموت لنقص الماء والغذاء {{!}} الشارع العراقي|ناونیشان=http://www.alsumaria.tv/news/108177/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D9%8A%D9%84%D8%A9-%D9%86%D8%AD%D9%88-300-%D8%B9%D8%A7%D8%A6%D9%84%D8%A9-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A2%D9%85%D8%B1%D9%84%D9%8A-%D9%85%D9%87/ar|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ٥ی ئازاری ٢٠١٦|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20160305041422/http://www.alsumaria.tv/news/108177/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D9%8A%D9%84%D8%A9-%D9%86%D8%AD%D9%88-300-%D8%B9%D8%A7%D8%A6%D9%84%D8%A9-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A2%D9%85%D8%B1%D9%84%D9%8A-%D9%85%D9%87/ar|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref>
=== ڕووخانی تکریت و کۆمەڵکوژیی سپایکەر ===
=== ڕووخانی تکریت و کۆمەڵکوژیی سپایکەر ===
{{سەرەکی|یەکەم شەڕی تکریت|کۆمەڵکوژی سپایکەر}}
{{سەرەکی|یەکەم شەڕی تکریت|کۆمەڵکوژی سپایکەر}}
[[پەڕگە:Irak1aout2014.png|وێنۆک|چەپ|دۆخی سەربازیی [[عێراق]] لە حوزەیرانی ٢٠١٤]]
[[پەڕگە:Irak1aout2014.png|وێنۆک|چەپ|دۆخی سەربازیی [[عێراق]] لە حوزەیرانی ٢٠١٤]]
شاری [[تکریت]]ی پایتەختی [[پارێزگای سەلاحەدین]] بەتەواوی کەوتە دەست داعش و ئەندامانی [[حیزبی بەعس]] و [[عیزەت دووری]] لە وتارێکی تەلەڤیزیۆنیدا پشتیووانی خۆی بۆ ئەوانەی بە شۆڕشگێڕ و قارەمانانی [[قاعیدە]] ناوی برد و دەوڵەتی ئیسلامیی و ناوەکانیان ژمار کاتێک شارەکەیان کۆنترۆڵ کرد. دواتر چەکدارەکان نزیکەی (٢٠٠٠–٢٢٠٠) خوێندکاریان لە ھێزی ئاسمانیی عێراق گرت و بردیانن بۆ کۆشکەکانی [[سەددام]] لە [[تکریت]]، لەوێ و لە ناوچەکانی دیکە تەقەیان لێدەکەن و ھەندێکیان بە زیندوویی دەنێژن.<ref>{{Cite web|date=2019-12-16|title=عزة الدوري يحيي "داعش والقاعدة" ويدعو إلى تجاوز الخلافات {{!}} سياسة|url=https://www.alsumaria.tv/mobile/news/105417/%D8%B9%D8%B2%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%8A-%D9%8A%D8%AD%D9%8A%D9%8A-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A9-%D9%88%D9%8A%D8%AF%D8%B9%D9%88-%D8%A5%D9%84%D9%89|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=١٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20191216223444/https://www.alsumaria.tv/mobile/news/105417/%D8%B9%D8%B2%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%8A-%D9%8A%D8%AD%D9%8A%D9%8A-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A9-%D9%88%D9%8A%D8%AF%D8%B9%D9%88-%D8%A5%D9%84%D9%89|url-status=bot: unknown}}</ref>
شاری [[تکریت]]ی پایتەختی [[پارێزگای سەلاحەدین]] بەتەواوی کەوتە دەست داعش و ئەندامانی [[حیزبی بەعس]] و [[عیزەت دووری]] لە وتارێکی تەلەڤیزیۆنیدا پشتیووانی خۆی بۆ ئەوانەی بە شۆڕشگێڕ و قارەمانانی [[قاعیدە]] ناوی برد و دەوڵەتی ئیسلامیی و ناوەکانیان ژمار کاتێک شارەکەیان کۆنترۆڵ کرد. دواتر چەکدارەکان نزیکەی (٢٠٠٠–٢٢٠٠) خوێندکاریان لە ھێزی ئاسمانیی عێراق گرت و بردیانن بۆ کۆشکەکانی [[سەددام]] لە [[تکریت]]، لەوێ و لە ناوچەکانی دیکە تەقەیان لێدەکەن و ھەندێکیان بە زیندوویی دەنێژن.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩|سەردێڕ=عزة الدوري يحيي "داعش والقاعدة" ويدعو إلى تجاوز الخلافات {{!}} سياسة|ناونیشان=https://www.alsumaria.tv/mobile/news/105417/%D8%B9%D8%B2%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%8A-%D9%8A%D8%AD%D9%8A%D9%8A-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A9-%D9%88%D9%8A%D8%AF%D8%B9%D9%88-%D8%A5%D9%84%D9%89|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20191216223444/https://www.alsumaria.tv/mobile/news/105417/%D8%B9%D8%B2%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%8A-%D9%8A%D8%AD%D9%8A%D9%8A-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A9-%D9%88%D9%8A%D8%AF%D8%B9%D9%88-%D8%A5%D9%84%D9%89|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref>


داعش ڕەوتی ئەم کۆمەڵکوژییەی وێنەگرت و بەشێک لە ئەندامانی ھۆزە سوننەکان (سەر بە حیزبی بەعس و داعش) لە پارێزگای سەلاحەدین بەشداریان تێدا کرد، بەشێک لە خوێندکارە عێراقییەکان سەرکەوتوو بوون لە دەربازبوون بۆ قەزای عەلەم کە لەو کاتەدا خۆڕاگر بوو و نەکەوتە دەستی داعش تا ٢٤ی حوزەیرانی ٢٠١٤ عەشیرەتی جبوور لەم ناوچەیەدا پێشوازییان لە ھەڵھاتووەکان کرد، کە [[ڕووباری دیجلە]] لە تکریت جیادەکاتەوە، و یارمەتییان دان بۆ ئەوەی لەژێر کۆنترۆڵی ڕێکخراوەکە ڕزگاریان بێت و ھەندێک لە خوێندکارەکان ڕووداوەکانی کۆمەڵکوژییەکەیان گێڕاوەتەوە، کە بەپێی قسە و شایەتحاڵی خۆیان، خوێندکارەکان لە بنکەی سپایکەرەوە ڕادەست کران چونکە ھەندێک لە فەرماندە سەربازییەکان خوێندکارەکانیان فریودا و وایان لێکردن باوەڕیان بەوە ھەبێت کە دۆخەکە سەلامەتە.<ref>{{Cite web|date=2019-03-27|title=ناجي من جحيم داعش في قاعدة “سبايكر” في تكريت يروي تفاصيل عن المأساة {{!}} مبادرة التضامن مع المجتمع المدني العراقي|url=https://www.almubadarairaq.org/?p=1618|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=٢٧ی ئازاری ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20190327161457/https://www.almubadarairaq.org/?p=1618|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190327161457/https://www.almubadarairaq.org/?p=1618}}</ref>
داعش ڕەوتی ئەم کۆمەڵکوژییەی وێنەگرت و بەشێک لە ئەندامانی ھۆزە سوننەکان (سەر بە حیزبی بەعس و داعش) لە پارێزگای سەلاحەدین بەشداریان تێدا کرد، بەشێک لە خوێندکارە عێراقییەکان سەرکەوتوو بوون لە دەربازبوون بۆ قەزای عەلەم کە لەو کاتەدا خۆڕاگر بوو و نەکەوتە دەستی داعش تا ٢٤ی حوزەیرانی ٢٠١٤ عەشیرەتی جبوور لەم ناوچەیەدا پێشوازییان لە ھەڵھاتووەکان کرد، کە [[ڕووباری دیجلە]] لە تکریت جیادەکاتەوە، و یارمەتییان دان بۆ ئەوەی لەژێر کۆنترۆڵی ڕێکخراوەکە ڕزگاریان بێت و ھەندێک لە خوێندکارەکان ڕووداوەکانی کۆمەڵکوژییەکەیان گێڕاوەتەوە، کە بەپێی قسە و شایەتحاڵی خۆیان، خوێندکارەکان لە بنکەی سپایکەرەوە ڕادەست کران چونکە ھەندێک لە فەرماندە سەربازییەکان خوێندکارەکانیان فریودا و وایان لێکردن باوەڕیان بەوە ھەبێت کە دۆخەکە سەلامەتە.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٢٧ی ئازاری ٢٠١٩|سەردێڕ=ناجي من جحيم داعش في قاعدة “سبايكر” في تكريت يروي تفاصيل عن المأساة {{!}} مبادرة التضامن مع المجتمع المدني العراقي|ناونیشان=https://www.almubadarairaq.org/?p=1618|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢٧ی ئازاری ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190327161457/https://www.almubadarairaq.org/?p=1618|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref>


=== ڕاگەیاندنی جیھادی کیفایی ===
=== ڕاگەیاندنی جیھادی کیفایی ===
{{سەرەکی|حەشدی شەعبی}}
{{سەرەکی|حەشدی شەعبی}}
لە ١٤ی حوزەیران، دوای ئەوەی [[داعش]] گەیشتە جەرگەی [[بەغدا]]، دەسەڵاتی باڵای ئایینی، سەید [[عەلی سیستانی]]، داوای کرد «جیھادی کیفایی بۆ ھەموو کەسێکە کە بتوانێت چەک ھەڵبگرێت و شەڕی تیرۆریستان بکات بۆ بەرگریکردن لە وڵات و گەل و پیرۆزییەکانی. [[سوننە]] و [[شیعە]] دەبێت خۆبەخشانە بچنە ناو ھێزە ئەمنییەکانەوە، چونکە داعش ھەموو پارێزگاکان دەکاتە ئامانج بەبێ جیاوازی، دوای [[پارێزگای نەینەوا|نەینەوا]] و [[پارێزگای سەلاحەدین|سەلاحەدین]]، ڕایان گەیاند کە دێنە بەغدا و [[نەجەف]] و [[کەربەلا]]، ھەموو عێراقییەکانیان کردە ئامانج لە ھەموو ناوچەکانیان. لێرەوە بەرپرسیارێتی ڕووبەڕووبوونەوە و بەرەنگاربوونەوەیان لە عێراقدا، بەرپرسیارێتی ھەمووانە و تایبەت نییە بە مەزھەبێک بەبێ ئەوی دیکە یان لایەنێک بەبێ ئەوی دیکە».<ref>{{Cite web|last=الحاج {{!}}|first={{!}} النجف-من خضر عباس وايليا ج مغناير {{!}} {{!}} بغداد- من حيدر|date=2014-06-14|title=السيستاني يدعو إلى «الجهاد الكفائي» ... والفصائل الشيعية المقاتلة في سورية تعود إلى العراق|url=https://www.alraimedia.com/article/500568/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D9%8A%D8%A7%D8%AA/%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%8A%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D9%8A%D8%AF%D8%B9%D9%88-%D8%A5%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%8A-%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B5%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%8A%D8%B9%D9%8A%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%AA%D9%84%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B9%D9%88%D8%AF-%D8%A5%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82|access-date=2024-08-27|website=Alrai-media|language=ar}}</ref>
لە ١٤ی حوزەیران، دوای ئەوەی [[داعش]] گەیشتە جەرگەی [[بەغدا]]، دەسەڵاتی باڵای ئایینی، سەید [[عەلی سیستانی]]، داوای کرد «جیھادی کیفایی بۆ ھەموو کەسێکە کە بتوانێت چەک ھەڵبگرێت و شەڕی تیرۆریستان بکات بۆ بەرگریکردن لە وڵات و گەل و پیرۆزییەکانی. [[سوننە]] و [[شیعە]] دەبێت خۆبەخشانە بچنە ناو ھێزە ئەمنییەکانەوە، چونکە داعش ھەموو پارێزگاکان دەکاتە ئامانج بەبێ جیاوازی، دوای [[پارێزگای نەینەوا|نەینەوا]] و [[پارێزگای سەلاحەدین|سەلاحەدین]]، ڕایان گەیاند کە دێنە بەغدا و [[نەجەف]] و [[کەربەلا]]، ھەموو عێراقییەکانیان کردە ئامانج لە ھەموو ناوچەکانیان. لێرەوە بەرپرسیارێتی ڕووبەڕووبوونەوە و بەرەنگاربوونەوەیان لە عێراقدا، بەرپرسیارێتی ھەمووانە و تایبەت نییە بە مەزھەبێک بەبێ ئەوی دیکە یان لایەنێک بەبێ ئەوی دیکە».<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|دوایین=الحاج {{!}}|یەکەم={{!}} النجف-من خضر عباس وايليا ج مغناير {{!}} {{!}} بغداد- من حيدر|ڕێکەوت=١٤ی حوزەیرانی ٢٠١٤|سەردێڕ=السيستاني يدعو إلى «الجهاد الكفائي» ... والفصائل الشيعية المقاتلة في سورية تعود إلى العراق|ناونیشان=https://www.alraimedia.com/article/500568/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D9%8A%D8%A7%D8%AA/%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%8A%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D9%8A%D8%AF%D8%B9%D9%88-%D8%A5%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%8A-%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B5%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%8A%D8%B9%D9%8A%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%AA%D9%84%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B9%D9%88%D8%AF-%D8%A5%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=Alrai-media|زمان=ar}}</ref>


دوای ئەم ڕاگەیاندنە، ھێزەکانی [[حەشدی شەعبی]] پێکھێنرا، کە کۆمەڵێک کوتلەی چەکداری لەخۆگرتبوو، دوای ئەوەی [[نووری مالیکی]]، سەرۆکوەزیران و فەرماندەی گشتی ھێزە چەکدارەکان لەو کاتەدا، فەرمانی بە کۆکردنەوەی جەماوەر و پێکھێنانی حەشدی شەعبی دەرکرد، بەمەبەستی وەستانەوە بەرامبەر ھەڕەشەکانی داعش بۆ سەر بەغدا و دەوروبەری، حەشدی شەعبی لە ١٣ی ئازاری ٢٠١٤ دەستیپێکرد، دوای کۆبوونەوەی نێوان نووری مالیکی و سەرکردەی کەتیبە چەکدارەکان، پاشان کەتیبەکان دەچنە فەللووجە. و لەسەر پاراستنی بەغدا و [[سامەڕا]] و ناوچەکانی ڕۆژاوا ڕێککەوتن کرا و لە سەرەتادا حەشد لە کەتیبەکانی [[حیزبوڵڵای عێراق|حیزبووڵڵا]] و [[عەسائیبی ئەھلی حەق]] و ڕێکخراوی بەدر و ھێزەکانی شەھید سەدر پێکھاتبوون. پاشان حەشد فراوانتر بوو لە خۆبەخشەکان کە وەڵامی فەتوای جیھادی کیفاییان دایەوە، و زۆربەیان شیعە بوون، دواتر عەشیرەتە سوننەکان لە ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی داعش لە پارێزگاکانی سەلاحەدین و نەینەوا و ئەنبار پەیوەندییان پێوە کرد، و ھەزارانی دیکە لە ئایین و نەتەوەی جیاواز، وەک [[مەسیحی]]، [[تورکمان]] و [[کورد]]، پەیوەست بوون بە ڕیزەکانی حەشدەوە.<ref>{{Cite web|date=2015-01-04|title=معارك في عدة مناطق في العراق ومزاعم عراقية باستعادة عشرات القرى من "الدولة الاسلامية" - BBC Arabic|url=http://www.bbc.co.uk/arabic/middleeast/2014/12/141225_iraq_is_kurds_abady|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date= ٤ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥|archive-url=https://web.archive.org/web/20150104115014/http://www.bbc.co.uk/arabic/middleeast/2014/12/141225_iraq_is_kurds_abady|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>http://www.iraqmidea.com/?p=3095 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190306042844/http://www.iraqmidea.com/?p=3095 |date= ٦ی ئازاری ٢٠١٩ }}</ref><ref>http://arabic.rt.com/features/778009</ref><ref>http://www.alalam.ir/news/1701425</ref><ref>{{Cite news|title=كركوك: حشد شعبي من شبان تركمان|url=https://www.iraqhurr.org/a/26873066.html|newspaper=إذاعة العراق الحر|date=2015-02-27|access-date=2024-08-27|language=ar|first=نهاد|last=البياتي}}</ref><ref>{{Cite web|title=4 آلاف تركماني يشاركون بقوات الحشد الشعبي لمواجهة داعش {{!}} البوابة|url=https://article.albawaba.net/ar/%D8%A3%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/4-%D8%A2%D9%84%D8%A7%D9%81-%D8%AA%D8%B1%D9%83%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D9%8A%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%86-%D8%A8%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B4%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B9%D8%A8%D9%8A-%D9%84%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87%D8%A9-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-692182|access-date=2024-08-27|website=article.albawaba.net|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-03-06|title=الميادين {{!}} الأخبار #iraq-iTnnJxMa0kOe66RCAJvtyQ|url=http://www.almayadeen.net/news/iraq-iTnnJxMa0kOe66RCAJvtyQ/|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date= ٦ی ئازاری ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20190306043002/http://www.almayadeen.net/news/iraq-iTnnJxMa0kOe66RCAJvtyQ/|url-status=bot: unknown}}</ref>
دوای ئەم ڕاگەیاندنە، ھێزەکانی [[حەشدی شەعبی]] پێکھێنرا، کە کۆمەڵێک کوتلەی چەکداری لەخۆگرتبوو، دوای ئەوەی [[نووری مالیکی]]، سەرۆکوەزیران و فەرماندەی گشتی ھێزە چەکدارەکان لەو کاتەدا، فەرمانی بە کۆکردنەوەی جەماوەر و پێکھێنانی حەشدی شەعبی دەرکرد، بەمەبەستی وەستانەوە بەرامبەر ھەڕەشەکانی داعش بۆ سەر بەغدا و دەوروبەری، حەشدی شەعبی لە ١٣ی ئازاری ٢٠١٤ دەستیپێکرد، دوای کۆبوونەوەی نێوان نووری مالیکی و سەرکردەی کەتیبە چەکدارەکان، پاشان کەتیبەکان دەچنە فەللووجە. و لەسەر پاراستنی بەغدا و [[سامەڕا]] و ناوچەکانی ڕۆژاوا ڕێککەوتن کرا و لە سەرەتادا حەشد لە کەتیبەکانی [[حیزبوڵڵای عێراق|حیزبووڵڵا]] و [[عەسائیبی ئەھلی حەق]] و ڕێکخراوی بەدر و ھێزەکانی شەھید سەدر پێکھاتبوون. پاشان حەشد فراوانتر بوو لە خۆبەخشەکان کە وەڵامی فەتوای جیھادی کیفاییان دایەوە، و زۆربەیان شیعە بوون، دواتر عەشیرەتە سوننەکان لە ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی داعش لە پارێزگاکانی سەلاحەدین و نەینەوا و ئەنبار پەیوەندییان پێوە کرد، و ھەزارانی دیکە لە ئایین و نەتەوەی جیاواز، وەک [[مەسیحی]]، [[تورکمان]] و [[کورد]]، پەیوەست بوون بە ڕیزەکانی حەشدەوە.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٤ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥|سەردێڕ=معارك في عدة مناطق في العراق ومزاعم عراقية باستعادة عشرات القرى من "الدولة الاسلامية" - BBC Arabic|ناونیشان=http://www.bbc.co.uk/arabic/middleeast/2014/12/141225_iraq_is_kurds_abady|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ٤ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20150104115014/http://www.bbc.co.uk/arabic/middleeast/2014/12/141225_iraq_is_kurds_abady|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref><ref>http://www.iraqmidea.com/?p=3095 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190306042844/http://www.iraqmidea.com/?p=3095 |date= ٦ی ئازاری ٢٠١٩ }}</ref><ref>http://arabic.rt.com/features/778009</ref><ref>http://www.alalam.ir/news/1701425</ref><ref>{{Cite news|title=كركوك: حشد شعبي من شبان تركمان|url=https://www.iraqhurr.org/a/26873066.html|newspaper=إذاعة العراق الحر|date=2015-02-27|access-date=2024-08-27|language=ar|first=نهاد|last=البياتي}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=4 آلاف تركماني يشاركون بقوات الحشد الشعبي لمواجهة داعش {{!}} البوابة|ناونیشان=https://article.albawaba.net/ar/%D8%A3%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/4-%D8%A2%D9%84%D8%A7%D9%81-%D8%AA%D8%B1%D9%83%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D9%8A%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%86-%D8%A8%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B4%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B9%D8%A8%D9%8A-%D9%84%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87%D8%A9-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-692182|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=article.albawaba.net|زمان=ar}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٦ی ئازاری ٢٠١٩|سەردێڕ=الميادين {{!}} الأخبار #iraq-iTnnJxMa0kOe66RCAJvtyQ|ناونیشان=http://www.almayadeen.net/news/iraq-iTnnJxMa0kOe66RCAJvtyQ/|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ٦ی ئازاری ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190306043002/http://www.almayadeen.net/news/iraq-iTnnJxMa0kOe66RCAJvtyQ/|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref>


=== ئازادکردنی ئامرلی ===
=== ئازادکردنی ئامرلی ===
دوای نزیکەی سێ مانگ لەو گەمارۆیەی کە ئامرلی تووشی بوو، ئۆپەراسیۆنێک بۆ ئازادکردنی شارەکە دەستیپێکرد لە سێ میحوەرەوە: دووز بەرەو گوندی سەلام و بەستەملی (باکوور)، میحوەری [[کفری]] ئامرلی (ڕۆژھەڵات)، میحوەری عەزیم ئەنجانە (باشوور)، ھێزەکانی سوپا لە باشووری ئامرلییەوە ھێرش دەکەن، لەکاتێکدا ھێزەکانی حەشدی شەعبی لە کفرییەوە ھێرش دەکەن و لە میحوەری سێیەمەوە ھێزەکانی [[پێشمەرگە]] و ھێزەکانی حەشدی شەعبی ھێرش دەکەن. ڕۆژی ٣١ی ئاب، سوپای عێراق ھەڵگرتنی تەواوەتی گەمارۆی سەر شارەکە و شکستی داعش لە ناوچەکە و دەرکردنی لە ناوچەکانی ڕۆژھەڵاتی [[پارێزگای سەلاحەدین]] ڕاگەیاند.<ref>https://www.raialyoum.com/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B7%D9%84%D9%82-%D8%B9%D9%85%D9%84%D9%8A%D8%A9-%D9%83%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D8%A9-%D9%84_%D9%83-%D8%A7/{{بەستەری مردوو|url=https://www.raialyoum.com/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B7%D9%84%D9%82-%D8%B9%D9%85%D9%84%D9%8A%D8%A9-%D9%83%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D8%A9-%D9%84_%D9%83-%D8%A7/ |date=تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ }}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-05-16|title=Iraqi forces 'reach besieged Amerli' - BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-29003321|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=١٦ی ئایاری ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20190516031136/https://www.bbc.com/news/world-middle-east-29003321|url-status=bot: unknown}}</ref>
دوای نزیکەی سێ مانگ لەو گەمارۆیەی کە ئامرلی تووشی بوو، ئۆپەراسیۆنێک بۆ ئازادکردنی شارەکە دەستیپێکرد لە سێ میحوەرەوە: دووز بەرەو گوندی سەلام و بەستەملی (باکوور)، میحوەری [[کفری]] ئامرلی (ڕۆژھەڵات)، میحوەری عەزیم ئەنجانە (باشوور)، ھێزەکانی سوپا لە باشووری ئامرلییەوە ھێرش دەکەن، لەکاتێکدا ھێزەکانی حەشدی شەعبی لە کفرییەوە ھێرش دەکەن و لە میحوەری سێیەمەوە ھێزەکانی [[پێشمەرگە]] و ھێزەکانی حەشدی شەعبی ھێرش دەکەن. ڕۆژی ٣١ی ئاب، سوپای عێراق ھەڵگرتنی تەواوەتی گەمارۆی سەر شارەکە و شکستی داعش لە ناوچەکە و دەرکردنی لە ناوچەکانی ڕۆژھەڵاتی [[پارێزگای سەلاحەدین]] ڕاگەیاند.<ref>https://www.raialyoum.com/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B7%D9%84%D9%82-%D8%B9%D9%85%D9%84%D9%8A%D8%A9-%D9%83%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D8%A9-%D9%84_%D9%83-%D8%A7/{{بەستەری مردوو|url=https://www.raialyoum.com/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B7%D9%84%D9%82-%D8%B9%D9%85%D9%84%D9%8A%D8%A9-%D9%83%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D8%A9-%D9%84_%D9%83-%D8%A7/ |date=تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ }}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٦ی ئایاری ٢٠١٩|سەردێڕ=Iraqi forces 'reach besieged Amerli' - BBC News|ناونیشان=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-29003321|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٦ی ئایاری ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190516031136/https://www.bbc.com/news/world-middle-east-29003321|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref>


=== ئۆپەراسیۆنی عاشورا ===
=== ئۆپەراسیۆنی عاشورا ===
لەگەڵ نزیکبوونەوەی مانگەکانی [[موحەڕەم]] و [[سەفەر]]، کە تێیدا شیعەکان یادی ڕووداوی چل ساڵەی [[حوسێن کوڕی عەلی|ئیمام حوسێن]]، و داعش ھەڕەشە دەکات بە بەئامانجگرتنی ئەو ڕێوڕەسمانە، بەرپرسانی عێراق ڕایان گەیاند کە جوورف نەسر ھەڕەشەیە بۆ سەر کەربەلا و گەڕاندنەوەی ناوچەکەش ئەولەوییەتە لە پێش مانگی موحەڕەم، تەقینەوەی پێنج ئۆتۆمبێلی بۆمبڕێژکراو لە [[کەربەلا]] پێش ھەفتەیەک لە دەستپێکردنی پرۆسەکە پرۆسەکەی خێراتر کرد. لە ٢٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ئۆپەراسیۆنەکە بە بەشداریی ھێزەکانی عێراق و ھێزەکانی حەشدی شەعبی دەستیپێکرد، کە بووە ھۆی ئازادکردنی شارەکە، ئۆپەراسیۆنەکە تەنیا دوو ڕۆژی خایاند، و نزیکەی ٥٠٠ چەکداری داعش لەو شارەدا بوون، ئۆپەراسیۆنەکە لێدانێکی کوشندە بوو بۆ ڕێکخراوەکە، چونکە گرنگترین خاڵی ستراتیژی لەدەستدا. ھاوکات ھێزە کوردییەکان [[زوممار|زووممار]]یان کۆنترۆڵکردەوە.<ref>{{Cite web|date=2017-10-10|title=Iraq soldiers retake Jurf al-Sakhar, town held by ISIS - World - CBC News|url=http://www.cbc.ca/news/world/iraq-soldiers-retake-jurf-al-sakhar-town-held-by-isis-1.2813697|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧|archive-url=https://web.archive.org/web/20171010053411/http://www.cbc.ca/news/world/iraq-soldiers-retake-jurf-al-sakhar-town-held-by-isis-1.2813697|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite news|title=Iraqi forces press to secure Shiite south ahead of Ashura religious commemorations|url=https://www.washingtonpost.com/world/iraqi-forces-press-to-secure-shiite-south-ahead-of-religious-festival/2014/10/25/0b6ac5f0-6e1e-47f4-ab8d-a942c3606506_story.html|newspaper=Washington Post|date=2023-04-16|access-date=2024-08-27|issn=0190-8286|language=en-US|first=Loveday|last=Morris|first2=Mustafa|last2=Salim}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-06-26|title=Iraqi Forces Recapture Key Towns from Isis Following 22 US Air Strikes|url=https://www.ibtimes.co.uk/iraqi-forces-recapture-key-towns-isis-following-22-us-air-strikes-1471756|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=٢٦ی حوزەیرانی ٢٠١٨|archive-url=https://web.archive.org/web/20180626164033/https://www.ibtimes.co.uk/iraqi-forces-recapture-key-towns-isis-following-22-us-air-strikes-1471756|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-06-10|title=Alforat News - Jurf al-Sakhar librated from ISIL, says Babel Governor|url=http://en.alforatnews.com/modules/news/article.php?storyid=12454|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20190610234502/http://en.alforatnews.com/modules/news/article.php?storyid=12454|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190610234502/http://en.alforatnews.com/modules/news/article.php?storyid=12454}}</ref>
لەگەڵ نزیکبوونەوەی مانگەکانی [[موحەڕەم]] و [[سەفەر]]، کە تێیدا شیعەکان یادی ڕووداوی چل ساڵەی [[حوسێن کوڕی عەلی|ئیمام حوسێن]]، و داعش ھەڕەشە دەکات بە بەئامانجگرتنی ئەو ڕێوڕەسمانە، بەرپرسانی عێراق ڕایان گەیاند کە جوورف نەسر ھەڕەشەیە بۆ سەر کەربەلا و گەڕاندنەوەی ناوچەکەش ئەولەوییەتە لە پێش مانگی موحەڕەم، تەقینەوەی پێنج ئۆتۆمبێلی بۆمبڕێژکراو لە [[کەربەلا]] پێش ھەفتەیەک لە دەستپێکردنی پرۆسەکە پرۆسەکەی خێراتر کرد. لە ٢٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ئۆپەراسیۆنەکە بە بەشداریی ھێزەکانی عێراق و ھێزەکانی حەشدی شەعبی دەستیپێکرد، کە بووە ھۆی ئازادکردنی شارەکە، ئۆپەراسیۆنەکە تەنیا دوو ڕۆژی خایاند، و نزیکەی ٥٠٠ چەکداری داعش لەو شارەدا بوون، ئۆپەراسیۆنەکە لێدانێکی کوشندە بوو بۆ ڕێکخراوەکە، چونکە گرنگترین خاڵی ستراتیژی لەدەستدا. ھاوکات ھێزە کوردییەکان [[زوممار|زووممار]]یان کۆنترۆڵکردەوە.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧|سەردێڕ=Iraq soldiers retake Jurf al-Sakhar, town held by ISIS - World - CBC News|ناونیشان=http://www.cbc.ca/news/world/iraq-soldiers-retake-jurf-al-sakhar-town-held-by-isis-1.2813697|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20171010053411/http://www.cbc.ca/news/world/iraq-soldiers-retake-jurf-al-sakhar-town-held-by-isis-1.2813697|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite news|title=Iraqi forces press to secure Shiite south ahead of Ashura religious commemorations|url=https://www.washingtonpost.com/world/iraqi-forces-press-to-secure-shiite-south-ahead-of-religious-festival/2014/10/25/0b6ac5f0-6e1e-47f4-ab8d-a942c3606506_story.html|newspaper=Washington Post|date=2023-04-16|access-date=2024-08-27|issn=0190-8286|language=en-US|first=Loveday|last=Morris|first2=Mustafa|last2=Salim}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٢٦ی حوزەیرانی ٢٠١٨|سەردێڕ=Iraqi Forces Recapture Key Towns from Isis Following 22 US Air Strikes|ناونیشان=https://www.ibtimes.co.uk/iraqi-forces-recapture-key-towns-isis-following-22-us-air-strikes-1471756|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢٦ی حوزەیرانی ٢٠١٨|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20180626164033/https://www.ibtimes.co.uk/iraqi-forces-recapture-key-towns-isis-following-22-us-air-strikes-1471756|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٩|سەردێڕ=Alforat News - Jurf al-Sakhar librated from ISIL, says Babel Governor|ناونیشان=http://en.alforatnews.com/modules/news/article.php?storyid=12454|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190610234502/http://en.alforatnews.com/modules/news/article.php?storyid=12454|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref>


=== پێکھێنانی ھاوپەیمانی نێونەتەوەیی ===
=== پێکھێنانی ھاوپەیمانی نێونەتەوەیی ===
[[پەڕگە:CombinedTaskForce.svg|وێنۆک|چەپ|وڵاتانی بەشدار لە ھاوپەیمانی دژ بە داعش]]
[[پەڕگە:CombinedTaskForce.svg|وێنۆک|چەپ|وڵاتانی بەشدار لە ھاوپەیمانی دژ بە داعش]]
لە مانگی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤دا [[ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا]] ھاوپەیمانییەکی نێونەتەوەیی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی [[داعش]] پێکھێنا و بە ھێزی ئەرکی ھاوبەش - ئۆپەراسیۆنی ویستی پتەو (CJTF-OIR) ناوی برد، ھێزێکی ئەرکیی ھاوبەشە کە بۆ لەناوبردنی داعش دروستکراوە. لەلایەن فەرماندەی ناوەندی ئەمریکییەوە پێکھێنراوە، یەکەمین کۆنفرانسی ئەم ھاوپەیمانییە لە ھەفتەی یەکەمی مانگی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤ بەڕێوەچوو، ئۆپەراسیۆنەکان لەلایەن [[وەزارەتی بەرگری ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا|وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا]]وە ناونراون و پێکھاتوون لە ھێزی سەربازی ئەمریکی و زیاتر لە ٣٠ وڵات.<ref>{{Cite web|date=2016-03-04|title=JECC assists in the establishment of Combined Joint Task Force – Operation Inherent Resolve > Joint Enabling Capabilities Command > Recent JECC News|url=http://www.jecc.mil/News/RecentNews/tabid/3796/Article/572157/jecc-assists-in-the-establishment-of-combined-joint-task-force-operation-inhere.aspx|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date= ٤ی ئازاری ٢٠١٦|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304133055/http://www.jecc.mil/News/RecentNews/tabid/3796/Article/572157/jecc-assists-in-the-establishment-of-combined-joint-task-force-operation-inhere.aspx|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20160304133055/http://www.jecc.mil/News/RecentNews/tabid/3796/Article/572157/jecc-assists-in-the-establishment-of-combined-joint-task-force-operation-inhere.aspx}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-05-01|title=The US-Led War On ISIS Now Has A Logo {{!}} Business Insider|url=https://www.businessinsider.com.au/the-us-led-war-on-isis-now-has-a-logo-2014-12|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date= ١ی ئایاری ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20190501203752/https://www.businessinsider.com.au/the-us-led-war-on-isis-now-has-a-logo-2014-12|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190501203752/https://www.businessinsider.com.au/the-us-led-war-on-isis-now-has-a-logo-2014-12}}</ref>
لە مانگی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤دا [[ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا]] ھاوپەیمانییەکی نێونەتەوەیی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی [[داعش]] پێکھێنا و بە ھێزی ئەرکی ھاوبەش - ئۆپەراسیۆنی ویستی پتەو (CJTF-OIR) ناوی برد، ھێزێکی ئەرکیی ھاوبەشە کە بۆ لەناوبردنی داعش دروستکراوە. لەلایەن فەرماندەی ناوەندی ئەمریکییەوە پێکھێنراوە، یەکەمین کۆنفرانسی ئەم ھاوپەیمانییە لە ھەفتەی یەکەمی مانگی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤ بەڕێوەچوو، ئۆپەراسیۆنەکان لەلایەن [[وەزارەتی بەرگری ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا|وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا]]وە ناونراون و پێکھاتوون لە ھێزی سەربازی ئەمریکی و زیاتر لە ٣٠ وڵات.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٤ی ئازاری ٢٠١٦|سەردێڕ=JECC assists in the establishment of Combined Joint Task Force – Operation Inherent Resolve > Joint Enabling Capabilities Command > Recent JECC News|ناونیشان=http://www.jecc.mil/News/RecentNews/tabid/3796/Article/572157/jecc-assists-in-the-establishment-of-combined-joint-task-force-operation-inhere.aspx|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ٤ی ئازاری ٢٠١٦|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20160304133055/http://www.jecc.mil/News/RecentNews/tabid/3796/Article/572157/jecc-assists-in-the-establishment-of-combined-joint-task-force-operation-inhere.aspx|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١ی ئایاری ٢٠١٩|سەردێڕ=The US-Led War On ISIS Now Has A Logo {{!}} Business Insider|ناونیشان=https://www.businessinsider.com.au/the-us-led-war-on-isis-now-has-a-logo-2014-12|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ١ی ئایاری ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190501203752/https://www.businessinsider.com.au/the-us-led-war-on-isis-now-has-a-logo-2014-12|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref>


=== ھەڵمەتی دیالە ===
=== ھەڵمەتی دیالە ===
[[پەڕگە:Diyala_map.svg|وێنۆک|چەپ|[[پارێزگای دیالە]]]]
[[پەڕگە:Diyala_map.svg|وێنۆک|چەپ|[[پارێزگای دیالە]]]]
لە مانگی تەممووزی ساڵی ٢٠١٤ [[حکوومەتی عێراق]] یەکەم ھەڵمەتی سەربازی بۆ ڕزگارکردنی [[پارێزگای دیالە]] دەستپێکرد، کە داعش زۆربەی شار و گوندەکانی تەنیشت پارێزگاکانی [[پارێزگای سەلاحەدین|سەلاحەدین]] و [[پارێزگای کەرکووک|کەرکووکی]] کۆنترۆڵکردبوو، ھێزە عێراقییەکان لەگەڵ ھێزەکانی [[حەشدی شەعبی]] و [[پێشمەرگە]] زیاتر لە ٥٠ ئۆپەراسیۆنی سەربازی ئەنجامدا بۆ ڕزگارکردنی تەواوی پارێزگای دیالە، و زیانەکانی ھێزەکانی ئاسایشی ھاوبەشی عێراق نزیکەی ٥٨ کوژراو و ٤٨٢ بریندار بوو و زیانەکانی [[داعش]] گەیشتە ھەزار کوژراو و لەنێویاندا ٣٠٠ کوژراوی بیانی بوو، ئۆپەراسیۆنەکان لە قەزای عەزیم دەستیان پێکرد و بە ئازادکردنی شاری [[جەلەولا]] کۆتاییان ھات.<ref>https://arabic.rt.com/news/772022-%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4/</ref><ref>{{Cite web|date=2021-08-06|title=Simcast News portal.|url=https://simcast.com/?d=tvalsalam.tv&s=bone&sw=16&tr=15886028090&oip=207.241.232.186&eol|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date= ٦ی ئابی ٢٠٢١|archive-url=https://web.archive.org/web/20210806041243/https://simcast.com/?d=tvalsalam.tv&s=bone&sw=16&tr=15886028090&oip=207.241.232.186&eol|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>https://web.archive.org/web/20200523052044/http://aleshraq.tv/25529.html/</ref><ref>معارك ديالى تنتهي بتحريرها من سيطر داعش بعد خسائر كبيرة بين الطرفين - العالم</ref>
لە مانگی تەممووزی ساڵی ٢٠١٤ [[حکوومەتی عێراق]] یەکەم ھەڵمەتی سەربازی بۆ ڕزگارکردنی [[پارێزگای دیالە]] دەستپێکرد، کە داعش زۆربەی شار و گوندەکانی تەنیشت پارێزگاکانی [[پارێزگای سەلاحەدین|سەلاحەدین]] و [[پارێزگای کەرکووک|کەرکووکی]] کۆنترۆڵکردبوو، ھێزە عێراقییەکان لەگەڵ ھێزەکانی [[حەشدی شەعبی]] و [[پێشمەرگە]] زیاتر لە ٥٠ ئۆپەراسیۆنی سەربازی ئەنجامدا بۆ ڕزگارکردنی تەواوی پارێزگای دیالە، و زیانەکانی ھێزەکانی ئاسایشی ھاوبەشی عێراق نزیکەی ٥٨ کوژراو و ٤٨٢ بریندار بوو و زیانەکانی [[داعش]] گەیشتە ھەزار کوژراو و لەنێویاندا ٣٠٠ کوژراوی بیانی بوو، ئۆپەراسیۆنەکان لە قەزای عەزیم دەستیان پێکرد و بە ئازادکردنی شاری [[جەلەولا]] کۆتاییان ھات.<ref>https://arabic.rt.com/news/772022-%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4/</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٦ی ئابی ٢٠٢١|سەردێڕ=Simcast News portal.|ناونیشان=https://simcast.com/?d=tvalsalam.tv&s=bone&sw=16&tr=15886028090&oip=207.241.232.186&eol|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ٦ی ئابی ٢٠٢١|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20210806041243/https://simcast.com/?d=tvalsalam.tv&s=bone&sw=16&tr=15886028090&oip=207.241.232.186&eol|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref><ref>https://web.archive.org/web/20200523052044/http://aleshraq.tv/25529.html/</ref><ref>معارك ديالى تنتهي بتحريرها من سيطر داعش بعد خسائر كبيرة بين الطرفين - العالم</ref>


=== ھێرشی زوولووعیە ===
=== ھێرشی زوولووعیە ===
[[پەڕگە:Alq_55046aec858ad.jpg|وێنۆک|چەپ|گۆڕستانێک ھەموو ئەو کەسانە لەخۆدەگرێت کە لەکاتی گەمارۆکەدا مردوون]]
[[پەڕگە:Alq_55046aec858ad.jpg|وێنۆک|چەپ|گۆڕستانێک ھەموو ئەو کەسانە لەخۆدەگرێت کە لەکاتی گەمارۆکەدا مردوون]]
لە مانگی حوزەیراندا ناحیەی زوولووعیەی سەر بە [[پارێزگای سەلاحەدین]] کە ٨٥ کم لە باکووری [[بەغدا]]وە دوورە، کەوتە ژێر دەستی [[داعش|دەوڵەتی ئیسلامیی]]، ڕێکخراوەکە لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠١٤ چووەتە ناو زوولووعیە کە ھۆزە [[عەرەب]]ە سوننەکانی تێدا نیشتەجێیە، دوای تەنیا دوو ڕۆژە عەشیرەتەکان دژی داعش ڕاپەڕین و لە قەزاکە دەریانکردن بۆ ناوچەکانی نزیک دیالە و [[سامەڕا]]، بەڵام دوای مانگێک ڕێکخراوەکە گەڕایەوە و لە سێ لاوە گەمارۆی ناحیەکەی دا و ھەموو ئەو پردانەی ڕووخاند کە بە شارەکانی دراوسێوە دەیانبەستنەوە. گەمارۆدانەکە زیاتر لە ٢٠٠ ڕۆژی خایاند، و زۆربەی قەزاکە ڕووخا، جگە لە ناوچەی عەرەب جبوور کە خۆڕاگرانە مایەوە، لە مانگی کانوونی دووەمی ساڵی ٢٠١٥ سوپای عێراق و حەشدی شەعبی بە ھاوکاری خێڵەکانی زوولووعیە، توانیان بە تەواوی ناحیەکە ئازاد بکەن، ئەم ئۆپەراسیۆنە ڕێگەی خۆشکرد بۆ ھەڵگرتنی گەمارۆی سەر شارەکانی بەلەد و دوجەیل، جگە لە کردنەوەی ڕێگای بەغدا – سامەڕا.<ref>{{Cite web|date=2015-09-24|title=PressTV-Iraq militants seize area near Baghdad|url=http://www.presstv.ir/detail/2014/07/14/371236/iraq-militants-seize-area-near-baghdad/|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٥|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924135558/http://www.presstv.ir/detail/2014/07/14/371236/iraq-militants-seize-area-near-baghdad/|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20150924135558/http://www.presstv.ir/detail/2014/07/14/371236/iraq-militants-seize-area-near-baghdad/}}</ref>
لە مانگی حوزەیراندا ناحیەی زوولووعیەی سەر بە [[پارێزگای سەلاحەدین]] کە ٨٥ کم لە باکووری [[بەغدا]]وە دوورە، کەوتە ژێر دەستی [[داعش|دەوڵەتی ئیسلامیی]]، ڕێکخراوەکە لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠١٤ چووەتە ناو زوولووعیە کە ھۆزە [[عەرەب]]ە سوننەکانی تێدا نیشتەجێیە، دوای تەنیا دوو ڕۆژە عەشیرەتەکان دژی داعش ڕاپەڕین و لە قەزاکە دەریانکردن بۆ ناوچەکانی نزیک دیالە و [[سامەڕا]]، بەڵام دوای مانگێک ڕێکخراوەکە گەڕایەوە و لە سێ لاوە گەمارۆی ناحیەکەی دا و ھەموو ئەو پردانەی ڕووخاند کە بە شارەکانی دراوسێوە دەیانبەستنەوە. گەمارۆدانەکە زیاتر لە ٢٠٠ ڕۆژی خایاند، و زۆربەی قەزاکە ڕووخا، جگە لە ناوچەی عەرەب جبوور کە خۆڕاگرانە مایەوە، لە مانگی کانوونی دووەمی ساڵی ٢٠١٥ سوپای عێراق و حەشدی شەعبی بە ھاوکاری خێڵەکانی زوولووعیە، توانیان بە تەواوی ناحیەکە ئازاد بکەن، ئەم ئۆپەراسیۆنە ڕێگەی خۆشکرد بۆ ھەڵگرتنی گەمارۆی سەر شارەکانی بەلەد و دوجەیل، جگە لە کردنەوەی ڕێگای بەغدا – سامەڕا.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٥|سەردێڕ=PressTV-Iraq militants seize area near Baghdad|ناونیشان=http://www.presstv.ir/detail/2014/07/14/371236/iraq-militants-seize-area-near-baghdad/|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٥|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20150924135558/http://www.presstv.ir/detail/2014/07/14/371236/iraq-militants-seize-area-near-baghdad/|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref>


=== ھەڵمەتی سەلاحەدین ===
=== ھەڵمەتی سەلاحەدین ===
[[پەڕگە:Salah_Al-Din_map.svg|وێنۆک|چەپ|[[پارێزگای سەلاحەدین]]]]
[[پەڕگە:Salah_Al-Din_map.svg|وێنۆک|چەپ|[[پارێزگای سەلاحەدین]]]]
دوای ھەڵوەشاندنەوەی گەمارۆی سەر ھەموو شارە گەمارۆدراوەکانی [[عێراق]]، حکوومەت دەستیکرد بە ئامادەکاری بۆ دەستپێکردنی ھێرشی پێچەوانە بۆ سەر داعش بۆ ڕزگارکردنی پارێزگا سەلاحەدین، دوای چەند مانگێک لە مانۆڕی ئامادەکاری و کۆکردنەوەی زانیاری ھەواڵگری، ھێزێکی ٢٣ ھەزار چەکداری ھاوپەیمانان، لەنێویاندا ھێزە ئەمنییەکانی عێراق و چەکدارانی حەشدی شەعبی، و چەکدارە خێڵەکییە سوننەکان ئامادە بوون، لە سەرەتای مانگی ئازاردا ھێرشێک دەستیپێکرد بۆ گەمارۆدان و دانانی تەڵەیەک بۆ داعش لە [[تکریت]] و دەوروبەری کە لە ناوەندی پارێزگاکەدا خۆیان قاییم کردبوو. ئۆپەراسیۆنەکە سەرکەوتنێکی یەکلاکەرەوەی بەدەستھێنا بەو پێیەی سەرجەم چەکدارانی داعش گەمارۆدران، ناحیەی عەلەم و [[عۆجە|عووجە]] و [[دۆر|دوور]] ئازادکران، گەمارۆی سامەڕا ھەڵگیرا و گردەکانی باشووری حەمرینیش کۆنترۆڵکران.<ref>{{Cite web|date=2018-02-04|title=Islamic State will be forced out of Tikrit, says top US general {{!}} World news {{!}} The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2015/mar/07/islamic-state-will-be-forced-out-of-tikrit-says-top-us-general|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date= ٤ی شوباتی ٢٠١٨|archive-url=https://web.archive.org/web/20180204123931/https://www.theguardian.com/world/2015/mar/07/islamic-state-will-be-forced-out-of-tikrit-says-top-us-general|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-09-25|title=Advancing Iraq troops enter strategic town on edge of Tikrit {{!}} Reuters|url=http://uk.reuters.com/article/2015/03/07/uk-mideast-crisis-iraq-idUKKBN0M21NI20150307|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date=٢٥ی ئەیلوولی ٢٠١٥|archive-url=https://web.archive.org/web/20150925070853/http://uk.reuters.com/article/2015/03/07/uk-mideast-crisis-iraq-idUKKBN0M21NI20150307|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20150925070853/http://uk.reuters.com/article/2015/03/07/uk-mideast-crisis-iraq-idUKKBN0M21NI20150307}}</ref><ref>{{Cite web|date=2016-03-03|title=Top US general optimistic about outcome of Tikrit battle|url=http://www.dailytimes.com.pk/foreign/08-Mar-2015/top-us-general-optimistic-about-outcome-of-tikrit-battle|access-date=2024-08-27|website=web.archive.org|archive-date= ٣ی ئازاری ٢٠١٦|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303222953/http://www.dailytimes.com.pk/foreign/08-Mar-2015/top-us-general-optimistic-about-outcome-of-tikrit-battle|url-status=bot: unknown}}</ref>
دوای ھەڵوەشاندنەوەی گەمارۆی سەر ھەموو شارە گەمارۆدراوەکانی [[عێراق]]، حکوومەت دەستیکرد بە ئامادەکاری بۆ دەستپێکردنی ھێرشی پێچەوانە بۆ سەر داعش بۆ ڕزگارکردنی پارێزگا سەلاحەدین، دوای چەند مانگێک لە مانۆڕی ئامادەکاری و کۆکردنەوەی زانیاری ھەواڵگری، ھێزێکی ٢٣ ھەزار چەکداری ھاوپەیمانان، لەنێویاندا ھێزە ئەمنییەکانی عێراق و چەکدارانی حەشدی شەعبی، و چەکدارە خێڵەکییە سوننەکان ئامادە بوون، لە سەرەتای مانگی ئازاردا ھێرشێک دەستیپێکرد بۆ گەمارۆدان و دانانی تەڵەیەک بۆ داعش لە [[تکریت]] و دەوروبەری کە لە ناوەندی پارێزگاکەدا خۆیان قاییم کردبوو. ئۆپەراسیۆنەکە سەرکەوتنێکی یەکلاکەرەوەی بەدەستھێنا بەو پێیەی سەرجەم چەکدارانی داعش گەمارۆدران، ناحیەی عەلەم و [[عۆجە|عووجە]] و [[دۆر|دوور]] ئازادکران، گەمارۆی سامەڕا ھەڵگیرا و گردەکانی باشووری حەمرینیش کۆنترۆڵکران.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٤ی شوباتی ٢٠١٨|سەردێڕ=Islamic State will be forced out of Tikrit, says top US general {{!}} World news {{!}} The Guardian|ناونیشان=https://www.theguardian.com/world/2015/mar/07/islamic-state-will-be-forced-out-of-tikrit-says-top-us-general|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ٤ی شوباتی ٢٠١٨|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20180204123931/https://www.theguardian.com/world/2015/mar/07/islamic-state-will-be-forced-out-of-tikrit-says-top-us-general|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٢٥ی ئەیلوولی ٢٠١٥|سەردێڕ=Advancing Iraq troops enter strategic town on edge of Tikrit {{!}} Reuters|ناونیشان=http://uk.reuters.com/article/2015/03/07/uk-mideast-crisis-iraq-idUKKBN0M21NI20150307|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢٥ی ئەیلوولی ٢٠١٥|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20150925070853/http://uk.reuters.com/article/2015/03/07/uk-mideast-crisis-iraq-idUKKBN0M21NI20150307|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٣ی ئازاری ٢٠١٦|سەردێڕ=Top US general optimistic about outcome of Tikrit battle|ناونیشان=http://www.dailytimes.com.pk/foreign/08-Mar-2015/top-us-general-optimistic-about-outcome-of-tikrit-battle|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=web.archive.org|ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ٣ی ئازاری ٢٠١٦|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20160303222953/http://www.dailytimes.com.pk/foreign/08-Mar-2015/top-us-general-optimistic-about-outcome-of-tikrit-battle|ڕەوشی ناونیشان=bot: unknown}}</ref>


=== ساڵی ٢٠١٧ ===
=== ساڵی ٢٠١٧ ===
ھێڵی ١٥٩: ھێڵی ١٥٩:
دوای شەڕی حەویجە و سەرکەوتن تێیدا و پاککردنەوەی باشووری [[کەرکووک]]، ھێزە عێراقییەکان ئۆپەراسیۆنێکی سەربازییان دەستپێکرد بۆ سەپاندنی ئاسایش لە [[ناوچە جێناکۆکەکان]]ی نێوان حکوومەتی ناوەندی [[عێراق]] و حکوومەتی [[ھەرێمی کوردستان]]، کە ھێزە کوردییەکان لە ساڵی ٢٠١٤ەوە کۆنتڕۆڵیان کرد لەکاتی چوونە ناوەوەی [[داعش]] بۆ ناو [[مووسڵ]]، دوای ئەنجامدانی [[گشتپرسیی سەربەخۆییی باشووری کوردستان (٢٠١٧)|ڕیفراندۆم بۆ جیابوونەوەی ھەرێمی کوردستان]]، پرۆسەی سەپاندنی یاسا بۆ گەڕاندنەوەی ناوچە جێناکۆکەکان دەستیپێکرد، ناوچە جێناکۆکەکان لە ١٣ی [[تشرینی یەکەم]] (ئۆکتۆبەر)، جێگری سەرۆکی ھەرێمی کوردستان ڕای گەیاند کە دەیان ھەزار ھێزی [[پێشمەرگە]] لە ناوچەی کەرکووک جێگیر کران بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ھەڕەشە ئەگەرییەکانی ھێزەکانی عێراق. فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە ھاوبەشەکان ڕەتیکردەوە ئۆپەراسیۆنی سەربازی لە باشووری کەرکووک دەستپێبکات. ھێزەکانی پێشمەرگە ڕایان گەیاند کە ھێڵی بەرگریی خۆیان بۆ دوو کیلۆمەتر ھێنایە دواوە لە دەوروبەری ناوچەی کەرکووک، بە ئامانجی کەمکردنەوەی خۆلێدان لەگەڵ ھێزە عێراقییەکان، ھەروەھا لە ڕۆژی پێشوودا ھێزەکانی پێشمەرگە کشانەوە لە ناوچەکانی تازە و بەشیر کە نزیکەی ١٠ کیلۆمەتر لە باشووری کەرکووکەوە دوورن، و ھێزە ئەمنییەکان ڕوویان لە ھەندێک لەو شوێنانە کردبوو کە پێشمەرگە تێیدا کشابوونەوە.<ref>{{Cite news|title=نشر آلاف من قوات البيشمركة قرب كركوك لصد "أي تهديد"|url=https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41607593|newspaper=BBC News عربي|access-date=2024-08-27|language=ar}}</ref><ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/13/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%A8%D8%AF%D8%A3-%D8%B9%D9%85%D9%84%D9%8A%D8%A9-%D8%B9%D8%B3%D9%83%D8%B1%D9%8A%D8%A9-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D8%A9-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83</ref><ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/13/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%8A%D8%B4%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D8%AA%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9-%D8%A8%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D9%84%D8%AA%D8%AC%D9%86%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%83%D8%A7%D9%83-%D8%A8%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF</ref>
دوای شەڕی حەویجە و سەرکەوتن تێیدا و پاککردنەوەی باشووری [[کەرکووک]]، ھێزە عێراقییەکان ئۆپەراسیۆنێکی سەربازییان دەستپێکرد بۆ سەپاندنی ئاسایش لە [[ناوچە جێناکۆکەکان]]ی نێوان حکوومەتی ناوەندی [[عێراق]] و حکوومەتی [[ھەرێمی کوردستان]]، کە ھێزە کوردییەکان لە ساڵی ٢٠١٤ەوە کۆنتڕۆڵیان کرد لەکاتی چوونە ناوەوەی [[داعش]] بۆ ناو [[مووسڵ]]، دوای ئەنجامدانی [[گشتپرسیی سەربەخۆییی باشووری کوردستان (٢٠١٧)|ڕیفراندۆم بۆ جیابوونەوەی ھەرێمی کوردستان]]، پرۆسەی سەپاندنی یاسا بۆ گەڕاندنەوەی ناوچە جێناکۆکەکان دەستیپێکرد، ناوچە جێناکۆکەکان لە ١٣ی [[تشرینی یەکەم]] (ئۆکتۆبەر)، جێگری سەرۆکی ھەرێمی کوردستان ڕای گەیاند کە دەیان ھەزار ھێزی [[پێشمەرگە]] لە ناوچەی کەرکووک جێگیر کران بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ھەڕەشە ئەگەرییەکانی ھێزەکانی عێراق. فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە ھاوبەشەکان ڕەتیکردەوە ئۆپەراسیۆنی سەربازی لە باشووری کەرکووک دەستپێبکات. ھێزەکانی پێشمەرگە ڕایان گەیاند کە ھێڵی بەرگریی خۆیان بۆ دوو کیلۆمەتر ھێنایە دواوە لە دەوروبەری ناوچەی کەرکووک، بە ئامانجی کەمکردنەوەی خۆلێدان لەگەڵ ھێزە عێراقییەکان، ھەروەھا لە ڕۆژی پێشوودا ھێزەکانی پێشمەرگە کشانەوە لە ناوچەکانی تازە و بەشیر کە نزیکەی ١٠ کیلۆمەتر لە باشووری کەرکووکەوە دوورن، و ھێزە ئەمنییەکان ڕوویان لە ھەندێک لەو شوێنانە کردبوو کە پێشمەرگە تێیدا کشابوونەوە.<ref>{{Cite news|title=نشر آلاف من قوات البيشمركة قرب كركوك لصد "أي تهديد"|url=https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41607593|newspaper=BBC News عربي|access-date=2024-08-27|language=ar}}</ref><ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/13/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%A8%D8%AF%D8%A3-%D8%B9%D9%85%D9%84%D9%8A%D8%A9-%D8%B9%D8%B3%D9%83%D8%B1%D9%8A%D8%A9-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D8%A9-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83</ref><ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/13/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%8A%D8%B4%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D8%AA%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9-%D8%A8%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D9%84%D8%AA%D8%AC%D9%86%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%83%D8%A7%D9%83-%D8%A8%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF</ref>


لە ١٤ی تشرینی یەکەم، لە ناوچەی [[دووزخورماتوو]]، شەڕ و پێکدادانی توند لە نێوان ھێزەکانی حەشدی تورکمان و پێشمەرگە ڕاگەیەندرا. ئاشکراشی کرد کە سوپای عێراق [[ئاڵای کوردستان|ئاڵاکانی ھەرێمی کوردستان]]ی دابەزاند کە لە باشووری [[پارێزگای کەرکووک]] ھەڵکرابوون، و [[ئاڵای عێراق]]ی لە شوێنی ئەوان داناوە. ھێزەکانی عێراق لە چوارچێوەی پلانێک بۆ دووبارە بڵاوبوونەوەیان لە ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی ھێزەکانی پێشمەرگە لە دەرەوەی سنوورەکانی [[ھەرێمی کوردستان]]. بەرپرسێکی کورد ڕای گەیاند کە ھێزەکانی عێراق تا ئێوارەی شەممە مۆڵەتیان بە پێشمەرگە دا بۆ کشانەوە بۆ ناوچەکانی پێشوویان لە ساڵی ٢٠١٤ لە پارێزگای کەرکووک. لەکاتێکدا حکوومەتی ناوەندی ڕەتیکردەوە وادەی بۆ [[کورد]] دانابێت.<ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/14/%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D9%83%D8%A7%D8%AA-%D8%B9%D9%86%D9%8A%D9%81%D8%A9-%D8%A8%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B4%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%83%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%8A%D8%B4%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83</ref><ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/14/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%8A%D8%B4-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A-%D9%8A%D9%86%D8%B2%D9%84-%D8%A3%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A5%D9%82%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%83%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83</ref><ref>{{Cite web|title=بغداد تمهل البشمركة لإخلاء آبار النفط بكركوك|url=https://www.aljazeera.net/news/2017/10/14/%d8%a8%d8%ba%d8%af%d8%a7%d8%af-%d8%aa%d9%85%d9%87%d9%84-%d8%a7%d9%84%d8%a8%d8%b4%d9%85%d8%b1%d9%83%d8%a9-%d9%84%d8%a5%d8%ae%d9%84%d8%a7%d8%a1-%d8%a2%d8%a8%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d9%86%d9%81%d8%b7|access-date=2024-08-27|website=الجزيرة نت|language=ar}}</ref><ref>{{Cite news|title=غموض يحيط بـ "مهلة حددتها بغداد" لانسحاب البيشمركة من مواقع في كركوك|url=https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41622000|newspaper=BBC News عربي|access-date=2024-08-27|language=ar}}</ref><ref>https://www.alarabiya.net/ar/arab-and-world/iraq/2017/10/14/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D9%86-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D9%85%D9%87%D9%84%D8%A9-%D9%84%D9%84%D8%A8%D8%B4%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D8%AA%D9%86%D8%AA%D9%87%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%8A%D9%84%D8%A9.html</ref><ref>https://www.alarabiya.net/ar/arab-and-world/iraq/2017/10/15/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B4%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D9%8A%D8%B1%D9%81%D8%B6%D9%88%D9%86-%D8%A5%D9%86%D8%B0%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B4%D8%AF-%D9%84%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D8%A9-%D8%A8%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83.html</ref>
لە ١٤ی تشرینی یەکەم، لە ناوچەی [[دووزخورماتوو]]، شەڕ و پێکدادانی توند لە نێوان ھێزەکانی حەشدی تورکمان و پێشمەرگە ڕاگەیەندرا. ئاشکراشی کرد کە سوپای عێراق [[ئاڵای کوردستان|ئاڵاکانی ھەرێمی کوردستان]]ی دابەزاند کە لە باشووری [[پارێزگای کەرکووک]] ھەڵکرابوون، و [[ئاڵای عێراق]]ی لە شوێنی ئەوان داناوە. ھێزەکانی عێراق لە چوارچێوەی پلانێک بۆ دووبارە بڵاوبوونەوەیان لە ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی ھێزەکانی پێشمەرگە لە دەرەوەی سنوورەکانی [[ھەرێمی کوردستان]]. بەرپرسێکی کورد ڕای گەیاند کە ھێزەکانی عێراق تا ئێوارەی شەممە مۆڵەتیان بە پێشمەرگە دا بۆ کشانەوە بۆ ناوچەکانی پێشوویان لە ساڵی ٢٠١٤ لە پارێزگای کەرکووک. لەکاتێکدا حکوومەتی ناوەندی ڕەتیکردەوە وادەی بۆ [[کورد]] دانابێت.<ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/14/%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D9%83%D8%A7%D8%AA-%D8%B9%D9%86%D9%8A%D9%81%D8%A9-%D8%A8%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B4%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%83%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%8A%D8%B4%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83</ref><ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/14/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%8A%D8%B4-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A-%D9%8A%D9%86%D8%B2%D9%84-%D8%A3%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A5%D9%82%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%83%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=بغداد تمهل البشمركة لإخلاء آبار النفط بكركوك|ناونیشان=https://www.aljazeera.net/news/2017/10/14/%d8%a8%d8%ba%d8%af%d8%a7%d8%af-%d8%aa%d9%85%d9%87%d9%84-%d8%a7%d9%84%d8%a8%d8%b4%d9%85%d8%b1%d9%83%d8%a9-%d9%84%d8%a5%d8%ae%d9%84%d8%a7%d8%a1-%d8%a2%d8%a8%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d9%86%d9%81%d8%b7|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=الجزيرة نت|زمان=ar}}</ref><ref>{{Cite news|title=غموض يحيط بـ "مهلة حددتها بغداد" لانسحاب البيشمركة من مواقع في كركوك|url=https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41622000|newspaper=BBC News عربي|access-date=2024-08-27|language=ar}}</ref><ref>https://www.alarabiya.net/ar/arab-and-world/iraq/2017/10/14/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D9%86-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D9%85%D9%87%D9%84%D8%A9-%D9%84%D9%84%D8%A8%D8%B4%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D8%AA%D9%86%D8%AA%D9%87%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%8A%D9%84%D8%A9.html</ref><ref>https://www.alarabiya.net/ar/arab-and-world/iraq/2017/10/15/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B4%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D9%8A%D8%B1%D9%81%D8%B6%D9%88%D9%86-%D8%A5%D9%86%D8%B0%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B4%D8%AF-%D9%84%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D8%A9-%D8%A8%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83.html</ref>


[[پەڕگە:Battle_of_kirkuk_photo.jpg|وێنۆک|چەپ|زرێپۆشی عێراقی لە شەقامەکانی کەرکووک لەکاتی ئۆپەراسیۆنی سەپاندنی ئاسایش]]
[[پەڕگە:Battle_of_kirkuk_photo.jpg|وێنۆک|چەپ|زرێپۆشی عێراقی لە شەقامەکانی کەرکووک لەکاتی ئۆپەراسیۆنی سەپاندنی ئاسایش]]
لە ١٥ی تشرینی یەکەمدا [[حکوومەتی عێراق]] ھەرێمی کوردستانی تۆمەتبار کرد بەوەی چەکداری [[پارتی کرێکارانی کوردستان]]ی ھێناوەتە کەرکووک و بە «راگەیاندنی شەڕ»ی زانی. و لایەنی کوردی بوونی چەکدارانی پەکەکەی ڕەتکردەوە.<ref>{{Cite web|title=بغداد تتهم أربيل بـ "إعلان حرب" في كركوك|url=https://www.aljazeera.net/news/2017/10/15/%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%AA%D8%AA%D9%87%D9%85-%D8%A3%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D9%84-%D8%A8%D9%80-%D8%A5%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%B1%D8%A8-%D9%81%D9%8A-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83|access-date=2024-08-27|website=الجزيرة نت|language=ar}}</ref><ref>https://www.alarabiya.net/ar/arab-and-world/iraq/2017/10/15/%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%A3%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D9%84-%D8%AC%D9%84%D8%A8%D8%AA-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%AA%D9%84%D9%8A%D9%86-%D8%A3%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8-%D9%84%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D8%A8%D9%85%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%A9-%D8%A5%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%B1%D8%A8.html</ref>
لە ١٥ی تشرینی یەکەمدا [[حکوومەتی عێراق]] ھەرێمی کوردستانی تۆمەتبار کرد بەوەی چەکداری [[پارتی کرێکارانی کوردستان]]ی ھێناوەتە کەرکووک و بە «راگەیاندنی شەڕ»ی زانی. و لایەنی کوردی بوونی چەکدارانی پەکەکەی ڕەتکردەوە.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=بغداد تتهم أربيل بـ "إعلان حرب" في كركوك|ناونیشان=https://www.aljazeera.net/news/2017/10/15/%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%AA%D8%AA%D9%87%D9%85-%D8%A3%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D9%84-%D8%A8%D9%80-%D8%A5%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%B1%D8%A8-%D9%81%D9%8A-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=الجزيرة نت|زمان=ar}}</ref><ref>https://www.alarabiya.net/ar/arab-and-world/iraq/2017/10/15/%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%A3%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D9%84-%D8%AC%D9%84%D8%A8%D8%AA-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%AA%D9%84%D9%8A%D9%86-%D8%A3%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8-%D9%84%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D8%A8%D9%85%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%A9-%D8%A5%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%B1%D8%A8.html</ref>


ڕۆژی ١٦ی تشرینی یەکەم سوپای عێراق کۆنترۆڵکردنی فڕۆکەخانەی سەربازیی کەرکووکی ڕاگەیاند، جگە لە گەورەترین بنکەی سەربازی لە پارێزگاکە، ھاوکات کۆنتڕۆڵی ژمارەیەک کێڵگەی [[نەوت]]ی کرد لە باکووردا. ئاشکراشی کرد کە ھیچ فەرمانێکی پێنەگەیشتووە بۆ چوونە ناو شارەکە، و ئامانجی ئۆپەراسیۆنی ئاسایش تەنیا بۆ پاراستنی دەوروبەری کەرکووک بوو.<ref>https://www.dostor.org/</ref>
ڕۆژی ١٦ی تشرینی یەکەم سوپای عێراق کۆنترۆڵکردنی فڕۆکەخانەی سەربازیی کەرکووکی ڕاگەیاند، جگە لە گەورەترین بنکەی سەربازی لە پارێزگاکە، ھاوکات کۆنتڕۆڵی ژمارەیەک کێڵگەی [[نەوت]]ی کرد لە باکووردا. ئاشکراشی کرد کە ھیچ فەرمانێکی پێنەگەیشتووە بۆ چوونە ناو شارەکە، و ئامانجی ئۆپەراسیۆنی ئاسایش تەنیا بۆ پاراستنی دەوروبەری کەرکووک بوو.<ref>https://www.dostor.org/</ref>
ھێڵی ١٦٨: ھێڵی ١٦٨:
سەرکردایەتی ھێزی پێشمەرگە فراکسیۆنێکی ناو [[یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان]]ی بە خیانەتکار تۆمەتبار کرد بە ھاوکاریکردنی سوپای عێراق لە ئۆپەراسیۆنی کەرکووک.<ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/16/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%AA%D9%82%D8%AF%D9%85-%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D8%A9-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83</ref>
سەرکردایەتی ھێزی پێشمەرگە فراکسیۆنێکی ناو [[یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان]]ی بە خیانەتکار تۆمەتبار کرد بە ھاوکاریکردنی سوپای عێراق لە ئۆپەراسیۆنی کەرکووک.<ref>https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/16/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%AA%D9%82%D8%AF%D9%85-%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D8%A9-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83</ref>


سوپای عێراق کۆنترۆڵکردنی کۆمپانیای نەوتی باکوور و کێڵگە نەوتییەکانی [[بابە گوڕگوڕ]]ی ڕاگەیاند، ھەروەھا ئاسایشی بەسەر قەزای لەیلاندا سەپاند، ھەروەھا دەزگای بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر کۆنترۆڵکردنی سەربازگەی K1ی ڕاگەیاند. لە کاتژمێرەکانی سەرلەبەیانیدا، بەرپرسێکی ئەمنی کورد ڕەتیدەکاتەوە کە ھێزە عێراقییەکان توانیبێتیان لە شارەکە نزیکببنەوە یان خاک لە ھێزەکانی پێشمەرگەوە کۆنترۆڵ بکەن، بەڵام ئاماژەی بەوەدا کە ھەندێک پێکدادان بە تۆپبارانکردن ڕوویداوە.<ref>https://www.alarabiya.net/aswaq/oil-and-gas/2017/10/16/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%85%D9%82%D8%B1-%D8%B4%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D9%86%D9%81%D8%B7-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%81%D9%8A-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83</ref><ref>{{Cite web|title=التلفزيون الرسمي: القوات العراقية تسيطر على «مناطق واسعة» في كركوك|url=https://aawsat.com/home/article/1053716/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%84%D9%81%D8%B2%D9%8A%D9%88%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B3%D9%85%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%89-%C2%AB%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82-%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%A9%C2%BB-%D9%81%D9%8A-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83|access-date=2024-08-27|website=aawsat.com|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|title=الصفحة غير موجودة|url=https://www.annahar.com/notfound.html|access-date=2024-08-27|website=www.annahar.com|archive-date= ١ی تەممووزی ٢٠٢٤|archive-url=https://web.archive.org/web/20240701174317/https://www.annahar.com/notfound.html|url-status=dead|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20240701174317/https://www.annahar.com/notfound.html}}</ref><ref>{{Cite news|title=مصادر في كركوك تقول إن القوات العراقية سيطرت على مبنى المحافظة، وأنباء عن فرار المئات|url=https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41631269|newspaper=BBC News عربي|access-date=2024-08-27|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|date=2017-10-16|title=معارك وقصف مدفعي متبادل بين القوات العراقية والكردية في جنوب كركوك|url=https://www.france24.com/ar/20171016-%D8%A5%D9%82%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%83%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B5%D9%81|access-date=2024-08-27|website=فرانس 24 / France 24|language=ar}}</ref><ref>{{Cite news|title=تبادل بنيران المدفعية بين القوات العراقية والبيشمركة|url=https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41631664|newspaper=BBC News عربي|access-date=2024-08-27|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|title=منشآت كركوك العسكرية والنفطية تحت سيطرة بغداد|url=https://www.aljazeera.net/news/2017/10/16/%d9%85%d9%86%d8%b4%d8%a2%d8%aa-%d9%83%d8%b1%d9%83%d9%88%d9%83-%d8%a7%d9%84%d8%b9%d8%b3%d9%83%d8%b1%d9%8a%d8%a9-%d9%88%d8%a7%d9%84%d9%86%d9%81%d8%b7%d9%8a%d8%a9-%d8%aa%d8%ad%d8%aa|access-date=2024-08-27|website=الجزيرة نت|language=ar}}</ref>
سوپای عێراق کۆنترۆڵکردنی کۆمپانیای نەوتی باکوور و کێڵگە نەوتییەکانی [[بابە گوڕگوڕ]]ی ڕاگەیاند، ھەروەھا ئاسایشی بەسەر قەزای لەیلاندا سەپاند، ھەروەھا دەزگای بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر کۆنترۆڵکردنی سەربازگەی K1ی ڕاگەیاند. لە کاتژمێرەکانی سەرلەبەیانیدا، بەرپرسێکی ئەمنی کورد ڕەتیدەکاتەوە کە ھێزە عێراقییەکان توانیبێتیان لە شارەکە نزیکببنەوە یان خاک لە ھێزەکانی پێشمەرگەوە کۆنترۆڵ بکەن، بەڵام ئاماژەی بەوەدا کە ھەندێک پێکدادان بە تۆپبارانکردن ڕوویداوە.<ref>https://www.alarabiya.net/aswaq/oil-and-gas/2017/10/16/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%85%D9%82%D8%B1-%D8%B4%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D9%86%D9%81%D8%B7-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%81%D9%8A-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=التلفزيون الرسمي: القوات العراقية تسيطر على «مناطق واسعة» في كركوك|ناونیشان=https://aawsat.com/home/article/1053716/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%84%D9%81%D8%B2%D9%8A%D9%88%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B3%D9%85%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%89-%C2%AB%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82-%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%A9%C2%BB-%D9%81%D9%8A-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=aawsat.com|زمان=ar}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=الصفحة غير موجودة|ناونیشان=https://www.annahar.com/notfound.html|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=www.annahar.com|ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ١ی تەممووزی ٢٠٢٤|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20240701174317/https://www.annahar.com/notfound.html|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref><ref>{{Cite news|title=مصادر في كركوك تقول إن القوات العراقية سيطرت على مبنى المحافظة، وأنباء عن فرار المئات|url=https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41631269|newspaper=BBC News عربي|access-date=2024-08-27|language=ar}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧|سەردێڕ=معارك وقصف مدفعي متبادل بين القوات العراقية والكردية في جنوب كركوك|ناونیشان=https://www.france24.com/ar/20171016-%D8%A5%D9%82%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%83%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B5%D9%81|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=فرانس 24 / France 24|زمان=ar}}</ref><ref>{{Cite news|title=تبادل بنيران المدفعية بين القوات العراقية والبيشمركة|url=https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41631664|newspaper=BBC News عربي|access-date=2024-08-27|language=ar}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=منشآت كركوك العسكرية والنفطية تحت سيطرة بغداد|ناونیشان=https://www.aljazeera.net/news/2017/10/16/%d9%85%d9%86%d8%b4%d8%a2%d8%aa-%d9%83%d8%b1%d9%83%d9%88%d9%83-%d8%a7%d9%84%d8%b9%d8%b3%d9%83%d8%b1%d9%8a%d8%a9-%d9%88%d8%a7%d9%84%d9%86%d9%81%d8%b7%d9%8a%d8%a9-%d8%aa%d8%ad%d8%aa|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=الجزيرة نت|زمان=ar}}</ref>


[[پەڕگە:Battle_of_Kirkuk.jpg|وێنۆک|چەپ|سەربازانی عێراق وێنەیەکی [[مەسعوود بارزانی]] لە [[کەرکووک]] دەشکێنن]]
[[پەڕگە:Battle_of_Kirkuk.jpg|وێنۆک|چەپ|سەربازانی عێراق وێنەیەکی [[مەسعوود بارزانی]] لە [[کەرکووک]] دەشکێنن]]


ڕۆژنامە و کەناڵە ھەواڵییەکان ڕایان گەیاند کە ھێزەکانی عێراق کۆنتڕۆڵی تەواوی پارێزگای کەرکووکیان کردووە، و ڕایان گەیاند کە ھێزەکانی پۆلیسی فیدراڵی توانیان بچنە ناو بینای پارێزگای کەرکووک و ئەنجوومەنی بەبێ شەڕێکی بەرچاو، و ڕاکان سەعید جبووری کارەکانی جێگری پارێزگای کەرکووکی بە وەکالەت گرت. فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە ھاوبەشەکان ڕای گەیاند کە ئاڵای عێراق لەسەر سەرجەم دامەزراوە نەوتییەکانی پارێزگای کەرکووک ھەڵکرا. دەزگاکانی تری ھەواڵ بڵاویانکردەوە کە سەدان خێزان دەستیان بە کۆچکردن کردووە بەرەو [[سلێمانی]] و [[ھەولێر]] و تۆمەتبارکردنی ھەندێک لە سەرکردەکانی [[یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان]] بە خیانەت. پۆلیسی کەرکووک داوای لە خێزانە ئاوارەکان کرد بگەڕێنەوە. و بڕیاری قەدەغەی ھاتووچۆی لە کاتژمێر حەوتەوە تا کاتژمێر حەوتی بەیانی ڕۆژی دواتر ڕاگەیاند. سەرچاوەکان باسیان لە کوژرانی دە پێشمەرگە کردووە لە شەڕی شەوانەدا.<ref>https://gate.ahram.org.eg/News/1598050.aspx</ref><ref>{{Cite news|title=مصادر في كركوك تقول إن القوات العراقية سيطرت على مبنى المحافظة، وأنباء عن فرار المئات|url=https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41631269|newspaper=BBC News عربي|access-date=2024-08-27|language=ar}}</ref><ref>https://www.mobtada.com/world/660166/%D8%B9%D8%A7%D8%AC%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D8%A8%D8%B4%D9%83%D9%84-%D9%83%D8%A7%D9%85%D9%84</ref><ref>{{Cite web|date=2017-10-16|title=القوات العراقية تتمكن من بسط سيطرتها الكاملة على محافظة كركوك|url=https://www.youm7.com/story/2017/10/16/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%AA%D9%85%D9%83%D9%86-%D9%85%D9%86-%D8%A8%D8%B3%D8%B7-%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1%D8%AA%D9%87%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A9-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D8%A9-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83/3459271|access-date=2024-08-27|website=اليوم السابع|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|title=القوات العراقية تدخل كركوك|url=https://www.aljazeera.net/news/2017/10/16/%d8%a7%d9%84%d9%82%d9%88%d8%a7%d8%aa-%d8%a7%d9%84%d8%b9%d8%b1%d8%a7%d9%82%d9%8a%d8%a9-%d8%aa%d8%af%d8%ae%d9%84-%d9%83%d8%b1%d9%83%d9%88%d9%83-%d9%88%d8%a7%d9%84%d8%a8%d8%b4%d9%85%d8%b1%d9%83%d8%a9|access-date=2024-08-27|website=الجزيرة نت|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|title=شرطة كركوك تفرض حظراً للتجوال من السابعة مساءً الى السابعة من صباح الغد|url=https://www.alsumaria.tv/news/218840/%D8%B4%D8%B1%D8%B7%D8%A9-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D8%AA%D9%81%D8%B1%D8%B6-%D8%AD%D8%B8%D8%B1%D8%A7-%D9%84%D9%84%D8%AA%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%A9-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A1-%D8%A7%D9%84%D9%89-%D8%A7/ar|access-date=2024-08-27|website=قناه السومرية العراقية|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|title=الجيش والحشد يسيطران على كركوك والبشمركة تتوعد|url=https://www.aljazeera.net/news/2017/10/16/%d8%a7%d9%84%d8%ac%d9%8a%d8%b4-%d9%88%d8%a7%d9%84%d8%ad%d8%b4%d8%af-%d9%8a%d8%b3%d9%8a%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%b9%d9%84%d9%89-%d9%83%d8%b1%d9%83%d9%88%d9%83|access-date=2024-08-27|website=الجزيرة نت|language=ar}}</ref>
ڕۆژنامە و کەناڵە ھەواڵییەکان ڕایان گەیاند کە ھێزەکانی عێراق کۆنتڕۆڵی تەواوی پارێزگای کەرکووکیان کردووە، و ڕایان گەیاند کە ھێزەکانی پۆلیسی فیدراڵی توانیان بچنە ناو بینای پارێزگای کەرکووک و ئەنجوومەنی بەبێ شەڕێکی بەرچاو، و ڕاکان سەعید جبووری کارەکانی جێگری پارێزگای کەرکووکی بە وەکالەت گرت. فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە ھاوبەشەکان ڕای گەیاند کە ئاڵای عێراق لەسەر سەرجەم دامەزراوە نەوتییەکانی پارێزگای کەرکووک ھەڵکرا. دەزگاکانی تری ھەواڵ بڵاویانکردەوە کە سەدان خێزان دەستیان بە کۆچکردن کردووە بەرەو [[سلێمانی]] و [[ھەولێر]] و تۆمەتبارکردنی ھەندێک لە سەرکردەکانی [[یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان]] بە خیانەت. پۆلیسی کەرکووک داوای لە خێزانە ئاوارەکان کرد بگەڕێنەوە. و بڕیاری قەدەغەی ھاتووچۆی لە کاتژمێر حەوتەوە تا کاتژمێر حەوتی بەیانی ڕۆژی دواتر ڕاگەیاند. سەرچاوەکان باسیان لە کوژرانی دە پێشمەرگە کردووە لە شەڕی شەوانەدا.<ref>https://gate.ahram.org.eg/News/1598050.aspx</ref><ref>{{Cite news|title=مصادر في كركوك تقول إن القوات العراقية سيطرت على مبنى المحافظة، وأنباء عن فرار المئات|url=https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41631269|newspaper=BBC News عربي|access-date=2024-08-27|language=ar}}</ref><ref>https://www.mobtada.com/world/660166/%D8%B9%D8%A7%D8%AC%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D8%A8%D8%B4%D9%83%D9%84-%D9%83%D8%A7%D9%85%D9%84</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧|سەردێڕ=القوات العراقية تتمكن من بسط سيطرتها الكاملة على محافظة كركوك|ناونیشان=https://www.youm7.com/story/2017/10/16/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%AA%D9%85%D9%83%D9%86-%D9%85%D9%86-%D8%A8%D8%B3%D8%B7-%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1%D8%AA%D9%87%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A9-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D8%A9-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83/3459271|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=اليوم السابع|زمان=ar}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=القوات العراقية تدخل كركوك|ناونیشان=https://www.aljazeera.net/news/2017/10/16/%d8%a7%d9%84%d9%82%d9%88%d8%a7%d8%aa-%d8%a7%d9%84%d8%b9%d8%b1%d8%a7%d9%82%d9%8a%d8%a9-%d8%aa%d8%af%d8%ae%d9%84-%d9%83%d8%b1%d9%83%d9%88%d9%83-%d9%88%d8%a7%d9%84%d8%a8%d8%b4%d9%85%d8%b1%d9%83%d8%a9|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=الجزيرة نت|زمان=ar}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=شرطة كركوك تفرض حظراً للتجوال من السابعة مساءً الى السابعة من صباح الغد|ناونیشان=https://www.alsumaria.tv/news/218840/%D8%B4%D8%B1%D8%B7%D8%A9-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D8%AA%D9%81%D8%B1%D8%B6-%D8%AD%D8%B8%D8%B1%D8%A7-%D9%84%D9%84%D8%AA%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%A9-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A1-%D8%A7%D9%84%D9%89-%D8%A7/ar|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=قناه السومرية العراقية|زمان=ar}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=الجيش والحشد يسيطران على كركوك والبشمركة تتوعد|ناونیشان=https://www.aljazeera.net/news/2017/10/16/%d8%a7%d9%84%d8%ac%d9%8a%d8%b4-%d9%88%d8%a7%d9%84%d8%ad%d8%b4%d8%af-%d9%8a%d8%b3%d9%8a%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%b9%d9%84%d9%89-%d9%83%d8%b1%d9%83%d9%88%d9%83|ڕێکەوتی سەردان=٢٧ی ئابی ٢٠٢٤|وێبگە=الجزيرة نت|زمان=ar}}</ref>


لە کۆتایی ئۆپراسیۆنەکەدا حکوومەتی عێراق دووبارە سەرجەم ناوچە جێناکۆکەکان کۆنترۆڵ دەکاتەوە، لەوانە [[کەرکووک]]، [[داقووق]]، [[شەنگال]]، [[دووزخورماتوو]]، [[جەلەولا]]، [[پردێ]]، [[خانەقین]]، [[زوممار|زووممار]]، [[ڕەبیعە، عێراق|ڕەبیعە]]، [[مەخموور]].
لە کۆتایی ئۆپراسیۆنەکەدا حکوومەتی عێراق دووبارە سەرجەم ناوچە جێناکۆکەکان کۆنترۆڵ دەکاتەوە، لەوانە [[کەرکووک]]، [[داقووق]]، [[شەنگال]]، [[دووزخورماتوو]]، [[جەلەولا]]، [[پردێ]]، [[خانەقین]]، [[زوممار|زووممار]]، [[ڕەبیعە، عێراق|ڕەبیعە]]، [[مەخموور]].

وەک پێداچوونەوەی ٠٩:٥١، ١٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤

شەڕی عێراق (٢٠١٤–٢٠١٧)
بەشێک لە شەڕەکانی عێراق, شەڕی تیرۆر, پەرەسەندنی شەڕی ناوخۆی سوریا و شەڕی دژ بە داعش

ھێزی تایبەتی عێراقی ھامڤی لەسەر شەقامی مووسڵ, لە باکوری عێراق, ١٦ی تشرینی دووەمی ساڵی ٢٠١٦ لە شەڕی مووسڵ
ڕێکەوت٣٠ کانوونی یەکەمی ٢٠١٤[١٠][١١] – نۆی کانوونی دووەمی ٢٠١٧ [١٢]
(٣ ساڵ، و ١١ مانگ، و ١ ھەفتە، و ٢ ڕۆژ)
شوێن
عێراق
ئەنجام سەرکەوتنی عێراق و هاوپەیمانان [١٣]
شەڕکەرە سەرەکییەکان

 عێراق[١]

حکوومەتی ھەرێمی کوردستان[١]

گروپە هاوپەیمانەکان:

گروپەکانی دیکە:
 ئێران
 حیزبوڵڵای لوبنان
 سووریا[٤]

CJTF–OIR
 ویلایەتە یەکگرتووەکان
 شانشینی یەکگرتوو
 کەنەدا[٥][٦]
 ئوسترالیا[٧]
 فەڕەنسا
 ئیتاڵیا
 ھۆلەند
 فینلاند[٨]

 دانمارک[٩]
٤٤٤٤٤٤٤

دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام دەوڵەتی ئیسلامی (داعش)

ڕژێمی بەعس سوپای پیاوانی تەریقەتی نەقشبەندی (٢٠١٣–١٥)
فەرماندە و سەرکردەکان

حەیدەر عەبادی[nb ١]
نووری مالیکی[nb ٢]

مەسعوود بارزانی		 ئەبووبەکر بەغدادی
ھێز

ھێزە چەکدارەکانی عێراق
٦٠٠٠٠٠ (٣٠٠٠٠٠ی ھێزە وشکانییەکانی عێراق وە ٣٠٠٠٠٠ی ئاسایشی ئێراق)[١٤]
حەشدی شەعبی: ٦٠٠٠٠–٩٠٠٠٠ [١٥]

کوڕانی عێراق میلیشیاکان: ٣٠٠٠٠[١٩]
بەڵێندەران: ٧٠٠٠٠[٢٠][٢١]

پێشمەرگە: ٢٠٠٠٠٠[٢٢][٢٣]

ھێزە چەکدارەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا: ٥٠٠٠[٢٤]
هێزە چەکدارەکانی کەنەدا: ٦٠٠[٢٥]
هێزە چەکدارەکانی فەڕەنسا: ٥٠٠[٢٦]
هێزە چەکدارەکانی ئیتاڵیا: ٥٠٠[٢٧]
هێزە چەکدارەکانی بەڕیتانیا: ٥٠٠

 داعش:

زەرەر و زیانە گیانییەکان

ھێزە ئەمنییەکانی عێراق وە میلیشیاکان:
١٩٠٠٠ زیاتر کوژراو و ٢٩٠٠٠ زیاتر بریندارکرا [٣٠]

پێشمەرگە:[٣١]
١٨٣٧ کوژرا
١٠٥٤٦ بریندارکرا
٦٢ نادیارن

پارتی کرێکارانی کوردستان:
١٨٠ کوژرا (٢٠١٤–کانوونی دووەمی ٢٠١٦)[٣٢]

IRGC:
٤٣ کوژرا[٣٣]

لیوا زەینەبیون:
٣ کوژرا[٣٣]

CJTF–OIR:

Total: 21,124 dead and 39,546 wounded		 دەوڵەتی ئیسلامی ١٢٩٠٠٠ زیاتر کوژرا [٣٩][٤٠][٤١][٤٢]
67,376 civilians killed (Iraq body count figures)[٤٣]
5,625,024 displaced (IOM Iraq figures)[٤٤][٤٥]
Total killed: 217,500+[nb ٣]

شەڕی عێراق (٢٠١٤–٢٠١٧) شەڕێکی چەکدارییە لە ساڵی ٢٠١٤ لە عێراق بە شێوەی یاخیبوون دەستیپێکرد، دواتر بە خێرایی ڕووداوەکان پەرەی سەند و دواجار گۆڕا بۆ شەڕێکی سەربازیی درێژخایەن، لەگەڵ داگیرکردنی فەللووجە و مووسڵ و ناوچە گەورەکانی باکووری عێراق لەلایەن دەوڵەتی ئیسلامیی و ڕاگەیاندنی خەلافەتێکی نوێی ئیسلامیی لەلایەن ئەبووبەکر بەغدادی. لە ئەنجامی ئەم لەشکرکێشییەدا ھێزەکانی حەشدی شەعبی لەلایەن نووری مالیکی سەرۆکوەزیرانی عێراق لەو کاتەدا پێکھێنرا کە دوای ئەوەی ڕێگری لێکرا لە دەستبەکاربوونی لە خولی سێیەم و پێدانی ئەو پۆستە بۆ حەیدەر عەبادی، دەستی لە پۆستەکەی کێشایەوە، زنجیرەیەکی درێژخایەنی ئاسمانیی لەلایەن ئەمریکا و ئێران و سووریا و دە وڵاتی دیکەوە دەستیپێکرد لە دژی داعش و شەڕەکەش کۆتایی ھات کاتێک حکوومەتی ناوەندی لە بەغدا کۆنترۆڵی خۆی بەسەر ھەموو ناوچەکانی عێراق ڕاگەیاند، و بۆ یەکەمجار کۆنترۆڵی خۆی بەسەر سنووری نێونەتەوەییدا درێژبووەوە لە ساڵی ٢٠٠٣ەوە، بە بەشداریی سوپای پاسدارانی ئێران و بە ھاوکاری سەربازی کە لە ڕووسیاوە پێشکەش بە عێراق کرا.[٤٦][٤٧][٤٨]

ھۆیەکانی شەڕ

وتارە سەرەکییەکان: داگیرکردنی عێراق لە ساڵی ٢٠٠٣ و شەڕی عێراق
تانکە ئەمریکییەکان لەکاتی چوونە ناو بەغدا لە ساڵی ٢٠٠٣ لەژێر کەوانەی سەرکەوتن لە بەغدا تێدەپەڕن

لەشکرکێشی بۆ سەر عێراق لە ٢٠ی ئازاری ٢٠٠٣ دەستی پێکرد و نزیکەی ٣ ھەفتە بەردەوام بوو، لەلایەن ھێزەکانی ھاوپەیمانان بە سەرۆکایەتی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و ناوی لێنا ھاوپەیمانی خوازیارەکان، ئەم ھاوپەیمانییە زۆر جیاواز بوو لەو ھاوپەیمانییەی کە شەڕی دووەمی کەنداوی کرد چونکە ھاوپەیمانی پێشوو ھاوپەیمانییەکی قورس بوو بۆ پێکھێنان و پشتی بە بوونی بەرەی ناوخۆیی بەستبوو کە شیعەکان نوێنەرایەتی باشوور و ناوەڕاستی عێراقیان دەکرد بە سەرۆکایەتی پیاوانی ئایینی، ھەروەھا کوردەکان لە باکوور بە سەرۆکایەتی جەلال تاڵەبانی و مەسعوود بارزانی. ھێزە سەربازییەکانی ئەمریکا و شانشینی یەکگرتوو ٩٨٪ی ئەم ھاوپەیمانییەیان پێکدەھێنا، ئەم شەڕە گەورەترین زیانی گیانی مەدەنی لێکەوتەوە لە مێژووی نوێی عێراق و مێژووی سوپای ئەمریکا بۆ چەند دەیەیەک، لەم شەڕەدا قاعیدە کۆنترۆڵی ئەو شارانەی کرد کە زۆرینە سوننی بوون و ھێزەکانی ئەمریکا چەندین شەڕیان کرد بە مەبەستی نەھێشتنی، ئەمەش وای کرد قاعیدە لە ڕووی سەربازییەوە پاشەکشە بکات و کۆنترۆڵی خۆی بەسەر ھەموو شارەکاندا لەدەست بدات لە کۆتایی ساڵی ٢٠٠٩. سەرەڕای ئەمەش قاعیدە بە ناوێکی نوێ کە دەوڵەتی ئیسلامیی عێراقە لە عێراقدا مایەوە، سەرەڕای ئەمەش شەڕەکە بە فەرمی بۆ ئەمریکا کۆتایی ھاتبوو و لە ١٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١دا ئاڵای ئەمریکا لە بەغدا داگیرا و کشانەوەی خۆی لە عێراق ڕاگەیاند، دوا سەربازی ئەمریکیش لە ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١ عێراقی بەجێھێشت. سەرەڕای ئەم کشانەوەیە، ھێرشە تیرۆریستیەکان پەرەی سەند و شەڕەکە بۆ یاخیبووان بەردەوام بوو و ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکان نەوەستان کە سوپا و خەڵکی مەدەنییان دەکردە ئامانج بە کردەوەی خۆکوژی یان بە بەکارھێنانی ئۆتۆمبێلی بۆمبڕێژکراو لە دژی شارەکان.[٤٩]

مانگرتنەکان

مانگرتنی ئەنبار لە شاری ڕەمادی

ئەم مانگرتنانە لە کۆتایی مانگی کانوونی یەکەمی ساڵی ٢٠١٢ لە ئەنبار لە ڕۆژاوای عێراق دەستیپێکرد، ئەوەش دوای ئەوەی ھێزێکی ئەمنی گەمارۆی ماڵی وەزیری دارایی عێراقی دا بەناوی ڕافیع عیساوی و دەستگیرکردنی پارێزکارەکانی لە دژی پاشخانی تێوەگلانیان لە ئۆپەراسیۆنە تیرۆریستییەکاندا. دەستگیرکردنی ئەندامانی پاراستنی عیساوی و ھەڵکوتانە سەر ماڵەکەی ھۆکارێکی ڕاستەوخۆی بانگەوازی خۆپیشاندانەکان بوون دژی حکوومەت لەلایەن سەرکردەکانی لیستی عێراقییەوە، کە چەند ھەزار خۆپیشاندەرێک چوونە سەر شەقامەکانی ئەنبار دوای نوێژی ھەینی، و خۆپیشاندەران ڕێگای خێرای فەللووجەیان داخست و سەرکردە سوننەکان داوایان کرد ئەو ھێزانەی ھەڵیانکوتاوەتە سەر ماڵی عیساوی لێپرسینەوەیان لەگەڵدا بکرێت و بەئامانجگرتنی ھێماکانی سوننە ڕابگیرێت، لە پاشخانی خۆپیشاندانەکاندا، چەکدارەکانی دەوڵەتی ئیسلامیی عێراق لە ڕۆژی سێشەممە ٥ی شوبات ھێرشێکی چەکداریی بۆ سەر زیندانی حوت لە ناوچەی تاجی لە باکووری بەغدا دەستپێکرد و لەوێ ئۆتۆمبێلێکی بۆمبڕێژکراو تەقییەوە، کە لەلایەن خۆکوژێکەوە لێخوڕا و سوپای عێراقی کردە ئامانج لە بازگەی پشکنین لە دەوروبەری زیندانەکە، ھێرشەکە بووە ھۆی کوژران و برینداربوونی زیاتر لە ٢١ کەس، جا خەڵکی مەدەنی بێت یان سەرباز، ئەم تەقینەوەیە بەدوایدا تەقەیەکی زۆر لە دەوروبەری زیندانەکە ڕوویدا و بەدوایدا ڕووبەڕووبوونەوەی ڕاستەوخۆ لەگەڵ کارمەندانی پاراستنی زیندانەکە ڕوویدا، ڕاپۆرتە جۆراوجۆرەکان ئاماژەیان بەوە کردووە کە چەکدارەکان ئۆتۆمبێلی سەر بە ھێزەکانی سووات یان فیرقەی زێڕینیان سووتاندووە، وەزارەتی دادی عێراق پووچەڵکردنەوەی ھەوڵێکی بە قاچاخکردنی زیندانییەکان لەلایەن گرووپە چەکدارەکانەوە ڕاگەیاند، دوای پەرەسەندنی توندوتیژییەکان لە دژی حکوومەت و سوپای عێراق، حکوومەتی عێراق مانگرتنی ڕەمادی ھەڵوەشاندەوە لە ٣٠ی کانوونی دووەمی ٢٠١٣، کاتێک ھێزە ئەمنییەکانی عێراق ھەڵیانکوتایە سەر گۆڕەپانی مانگرتنی شاری ڕەمادی، کە نزیکەی ساڵێک بوو نوێنەرانی ھۆزەکانی پارێزگای ئەنبار مانگرتنیان تێدا ئەنجامدابوو. مالیکی فەرماندا مانگرتنەکە ھەڵبوەشێتەوە دوای ئەوەی وتی کە گۆڕەپانەکە «گۆڕاوە بۆ بارەگای قاعیدە». بەھۆی پێکدادانی چەکدارییەوە، کاتێک پۆلیس دەستیکرد بە چۆڵکردنی خێمە دانراوەکان، بە لایەنیکەم ١٠ کەس کوژران. وتەبێژی وەزارەتی بەرگریی ڕای گەیاند، سەرکردەکانی مانگرتنەکە ڕێککەوتن لەسەر ئەوەی بە شێوەیەکی ئاشتییانە کۆتایی پێ بھێنن.[٥٠][٥١][٥٢][٥٣][٥٤][٥٥][٥٦]

یاخیبوون

ئەو ناوچانەی لە سەرەتای یاخیبووندا لەلایەن داعش و ھۆزە سوننەکانەوە کۆنتڕۆڵ کرابوون

دوای ئەوەی ھێزە ئەمنییەکان کەمپی مانگرتنی ڕەمادییان ھەڵوەشاندەوە و دوای دەستگیرکردنی ئەحمەد عەلوانی ئەندام پەرلەمان و کوشتنی عەلی عەلوانی برای کاتێک گرووپە چەکدارە عەشایەرییەکان چەکەکانیان ئاراستەی سوپای عێراق کرد. کە بووە ھۆی کشانەوەی سوپا لە بەشێک لە شارەکانی پارێزگای ئەنبار لە ٣١ی کانوونی یەکەم بۆ ھێورکردنەوەی دۆخەکە، پاشان داعش بەشێک لە شارەکانی فەللووجە و ڕەمادی داگیرکرد کە دەکەونە پارێزگای ئەنبار و زۆرینەیان سوننەن، ھەروەھا ڕێکخراوەکە ناوچە داگیرکراوەکانی بە دەوڵەتی سەربەخۆ ناساند، کە ئەو ناوچانەی لەخۆگرتبوو کە کۆنترۆڵی دەکرد، وەک قەزاکانی قائیم و عانە و ڕاوە.[٥٧]

زنجیرەی کاتیی شەڕ

سەرەتای ھێرشی سەربازی

لۆگۆی ئەنجومەنی گشتی سەربازیی شۆڕشگێڕانی عێراق کە توخمێکی سەرەکی بوو لە پڕۆسەی ڕووخانی پارێزگاکانی مووسڵ و سەلاحەدین

دوای ھەڵوەشاندنەوەی مانگرتنی ئەنبار، حیزبی بەعس و ھاوپەیمانەکانی (وەک سوپای ئیسلامیی و بزووتنەوەی نەقشبەندی) ئەنجومەنی سەربازیی گشتی بۆ شۆڕشگێڕانی عێراقیان پێکھێنا، بە سەرۆکایەتی ئەفسەرانی پێشووی سوننەی دڵسۆزی سەددام حوسێن -وەک مەزھەر قەیسی- جگە لە ھەندێک سیاسەتوانی ڕژێم. کەناڵی جەزیرە ئەنجومەنەکەی بە یەکێک لەو گرووپە چەکدارانە وەسف کرد کە لە شەڕی دژی حکوومەتی عێراق بوون، ئەم گرووپە بۆ شەڕی دژی حکوومەتی ناوەند و سوپای عێراق پێکھێنراوە، ھەروەھا لە شارە سوننەنشینەکان لە سەردەمی دەسەڵاتی نووری مالیکیدا سوپای کردووەتە ئامانج.[٥٨][٥٩][٦٠][٦١]

ساڵی ٢٠١٤

وتاری سەرەکی: کەوتنی فەلووجە
فەللووجە، یەکەم شارە بکەوێتە دەستی داعش

لە ١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤، یاخیبووانی خێڵەکی چەکدار (یاخیبووانی سوننە) ھێرشیان کردە سەر بنکەکانی پۆلیسی خۆجێیی فەللووجە و بەبێ بەرگریی کۆنترۆڵیان کرد، دوای ئەوە داعش لە ڕێگەی بڵندگۆوە لە شاری فەللووجە کۆنترۆڵکردنی تەواوەتی بەسەر شارەکەدا ڕاگەیاند و داوای لە ھۆزە سوننەکانی فەللووجە کرد لەگەڵیاندا لە دژی ھێزەکانی عێراق شەڕ بکەن، فەللووجە لەکاتی شەڕی عێراقدا قەڵای سەرەکیی ھەموو ڕێکخراوە توندڕەوەکانی سوننە بوو، وەک قاعیدە، و کەوتنی شارەکە لەم جارەدا کێشەیەکی گەورەی بۆ حکوومەتی عێراق دروست کرد بەھۆی شوێنە ستراتیژییەکەی کە نزیک بەغدا و فڕۆکەخانەی نێونەتەوەیییە.[٦٢]

کەوتنی شاری مووسڵ

وتاری سەرەکی: شەڕی ٢٠١٤ی مووسڵ
١٤ی حوزەیرانی ٢٠١٤ لەکاتی شەڕی مووسڵدا عەرەبانەیەکی جۆری ھامڤی شکێندراوە

شاری مووسڵ لە ١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٤ لە ماوەی ھەڵمەتێک لە باکووری عێراق، بە تەواوی کەوتە دەستی داعش و ھێزە ناوخۆییە ھاوپەیمانەکان. شارەکە شاھیدی شەپۆلێکی ئاوارەبوون بوو لە ئەنجامی ئەو شەڕانەی کە ڕوویاندا، لە کاتێکدا ھەزاران چەکداری داعش ھێرشیان کردە سەر فڕۆکەخانەی مووسڵ و بنکە سەربازییەکان و کەمپەکان و بارەگاکانی پارێزگای نەینەوا، کە بووە ھۆی داڕمانی سەربازانی سوپای عێراق و کشانەوەیان بۆ ھەرێمی کوردستان. ڕێکخراوەکە توانی کۆنترۆڵی شارەکە و زۆربەی شارەکانی پارێزگای نەینەوا بکات، لەوانەش دامەزراوە گرنگەکانی ناو شارەکە، کە گرنگترینیان بینای پارێزگای نەینەوا، فڕۆکەخانە، و کەناڵە تەلەڤیزیۆنییەکانە، ئەمەش دوای ئازادکردنی سێ ھەزار زیندانی لە زیندان و ناوەندەکانی دەستبەسەرکردنی مووسڵ، ڕێکخراوەکە کۆنترۆڵی تەواوی پارێزگاری نەینەوای کرد و ئەو شەڕانەی کە کردی بە شەڕی ئەسەدوڵڵا بیلاوی ناوی برد، پارێزگای نەینەواش بوو بە ویلایەتی نەینەوا، دوای شەڕەکە پێشمەرگە لە شەنگال و زووممار و وانا و ڕەبیعە کشایەوە، داعشیش کۆنترۆڵی کرد، پاشان داعش ھەندێک مەزارگە و مەرقەدی لابرد لە شاری مووسڵ و باقی ئەو ناوچانەی کە کۆنترۆڵی کردبوو، وەک مزگەوتی پێغەمبەر یوونس و مۆزەخانەی مووسڵ، کە بە تیرۆری فیکری دادەنرا، و ئەم ئۆپەراسیۆنانە بەگوێرەی عەقیدەی سەلەفیی ئەنجام دەدرا و بەپێی ئایدۆلۆژیای ڕێکخراوەکە ئەم مەزارگە و مەرقەدانە بە شوێنی پەرستن دەزانێت جگە لە خودا. بەو پێیەی شارەکە لە شەڕی تائیفییەوە گۆڕانکاری دیمۆگرافی بەسەردا ھاتووە بۆ مەسیحی، شیعە، ئێزیدی و کەمینەکانی دیکە. ڕێکخراوەکە دوای کەوتنی شارەکە کۆمەڵکوژیی ئەنجامدا، ھێرشی کردە سەر ناحیەی بادووش کە دەکەوێتە باکووری مووسڵ و دەستیان بەسەر زیندانی بادووشدا گرت، نزیکەی ھەزار زیندانی ھەبوون، ھەندێکیان لەکاتی ھێرشەکەدا ھەڵھاتن، ڕێکخراوەکە نزیکەی ٦٧٠ کەسی دیکەی بە پاساوی تائیفی لەسێدارەدا.[٦٣][٦٤][٦٥][٦٦][٦٧]

ڕووخانی تەلەعفەر

وتاری سەرەکی: شەڕی تەلەعفەر (٢٠١٤)
قەڵای تەلەعفەر، کە ھێزە عێراقییەکان پێش کشانەوەیان خۆیان تێدا پتەو کردبوو

لە بەرەبەیانی ڕۆژی یەکشەممەی ١٥ی حوزەیرانی ٢٠١٤، داعش ھێرشی کردە سەر شاری تەلەعفەر کە زۆرینەیان تورکمانی شیعەن، سەرەتا لە ڕێگەی گەڕەکی سەلامەوە ھاتنە ناو شار و دواتر بە خێرایی چوونە نیو گەڕەکەکان دیکەی شارەکە بە ئۆتۆمبێلی پڕ لە چەکدارەوە، فڕۆکە سەربازییەکانی عێراق ھەوڵیاندا بە بۆردوومان ڕێگری لە پێشڕەوی چەکدارەکان بکەن، بۆ ئەوەی ڕێگە بە دەرچوونی دانیشتووانی شارەکە بدەن، ھێرشبەرەکان ژمارەیان نزیکەی ٢٠٠ چەکدار بوو لەکاتێکدا ٤ ھەزار چەکداری ھێزە عێراقییەکان لە شارەکەدا ھەبوون بە سەرۆکایەتی فەرماندەی پێشووی لیوای عەقرەب کە نازناوی ئەبوو وەلید بوو.[٦٨]

کەوتنی شەنگال و ڕەبیعە

وتاری سەرەکی: شەڕی پێشمەرگە و داعش
چیای شەنگال کە ئێزیدییەکان لەکاتی ھێرشی داعش بۆی ھەڵھاتن

دوای ڕووخانی شاری مووسڵ، ھێزەکانی پێشمەرگە بەبێ بەرگریی سەربازیی لە شارۆچکەکانی شەنگال، زووممار، وانا، ڕەبیعە کشایەوە، دوای ئەم کشانەوەیە لەناکاو لە مانگی ئابدا، کۆمەڵکوژیی شەنگال لەلایەن دەوڵەتی ئیسلامیی دژی کەمینەی ئێزیدی لە شاری شەنگال و دەوروبەری ڕوویدا، قوربانیانی ئەم ھێرشە بەپێی ھەندێک خەمڵاندن نزیکەی ٢٠٠٠–٥٠٠٠ کەس بوون، ڕێکخراوەکە بەم کۆمەڵکوژییە ڕازی نەبوو، بەڵکو کچە ئێزیدییەکانیان برد و وەک کۆیلە لە بازاڕەکانی مووسڵ و ڕەققە و ناوچەکانی دیکەی ژێر کۆنترۆڵی ڕێکخراوەکەدا بۆ فرۆشتن دایاننابوون.[٦٩][٧٠]


کەوتنی حەویجە

چەکدارانی داعش توانیان ناحیەی حەویجە و پێنج قەزای سەر بە پارێزگای کەرکووک کۆنترۆڵ بکەن کە دەکەونە ڕۆژاوا و باشووری شاری کەرکووک (٢٤٠ کم باکووری بەغدا)، ناوەندی ئەم پارێزگایە دەوڵەمەندە بە نەوت و ناکۆکی لەسەرە، دوای کەوتنی پارێزگای نەینەوا. دەستیان بەسەر قەزاکانی زاب و ڕیاز و عەباسیشدا گرت کە دەکەوێتە ڕۆژاوای کەرکووک و ناحیەی ڕەشاد و یانکجە لە باشوور و ھاوکات لەگەڵ ڕووخانی ھێزە عێراقییەکان، ھێزە کوردییەکان دەستیان بەسەر ھەموو ناوچە جێناکۆکەکاندا گرت کە دیارترینیان کەرکووک بوو.[٧١]

گەمارۆدانی بێجی

پاڵاوگەی نەوتی بێجی، دوایین شوێنە لە باکووری سەلاحەدین کە لەلایەن داعشەوە دەستی بەسەردا نەگیراوە

لە سەرەتای ھێرشکردنە سەر پارێزگای سەلاحەدین، داعش توانی گەمارۆ بخاتە سەر پاڵاوگەی بێجی دوای کۆنترۆڵکردنی ناوەندی شار و سەرجەم گوندەکانی دەوروبەری پاڵاوگەکە، ڕێکخراوەکە ھەوڵیدا بچێتە ناو پاڵاوگەکە، بەڵام نەیتوانی کۆترۆڵی بکات بەھۆی ئەو بەرەنگارییە توندانەی کە ڕووبەڕووی بووەوە سەرەڕای باڵادەستی ژمارەیان، پاڵاوگەکە بۆ چەند مانگێک بە گەمارۆدراوی مایەوە بێ ئەوەی ئازاد بکرێت چونکە ھێزەکانی عێراق سەرقاڵی شەڕی دیکە بوون.[٧٢]

گەمارۆدانی ئامرلی

لە ١١ی حوزەیران، داعش گەمارۆیەکی ھەمەلایەنەی بەسەر شاری ئامرلیدا سەپاند کە تورکمانی شیعەی تێدا نیشتەجێیە. گەمارۆدانی شارەکە لە دوای ڕووخانی مووسڵ و کشانەوەی سوپای عێراق بوو لە زۆرێک لە شارەکان لە مانگی تەممووزی ٢٠١٤، چەکدارانی داعش سەرجەم گوندە سوننەکانی دەوروبەری ئامرلییان کۆنترۆڵکرد، بەمەش شارەکەیان لە باقی ئەو شارانە دابڕاند کە لەژێر دەستی عێراقدا مابوونەوە. لە ماوەی گەمارۆدا داعش ئاوی بڕی و نەیھێشت خواردن و دەرمان بچێتە ناو شارەکە بۆ ماوەی ٨٠ ڕۆژ. ڕۆژانە لە ھەموو لایەکەوە ھێرش دەکرایە سەر شارەکە بۆ کۆنترۆڵکردنی، بەڵام دانیشتووانی شارەکە خۆیان ڕێکخستبوو بە ھێڵی بەرگریی کە چەکدارانی داعش نەیاندەتوانی بیبەزێنن. ڕێکخراوەکە لە یەکەم ھێرشیدا ٥ تانک و ٦ ھەمەر و ٣ زرێپۆشی برادلی و ٣٠٠ شەڕکەری بەکارھێناوە بەبێ ئەوەی ھیچ ئەنجامێک بەدەستبھێنێت.[٧٣][٧٤]

ڕووخانی تکریت و کۆمەڵکوژیی سپایکەر

وتارە سەرەکییەکان: یەکەم شەڕی تکریت و کۆمەڵکوژی سپایکەر
دۆخی سەربازیی عێراق لە حوزەیرانی ٢٠١٤

شاری تکریتی پایتەختی پارێزگای سەلاحەدین بەتەواوی کەوتە دەست داعش و ئەندامانی حیزبی بەعس و عیزەت دووری لە وتارێکی تەلەڤیزیۆنیدا پشتیووانی خۆی بۆ ئەوانەی بە شۆڕشگێڕ و قارەمانانی قاعیدە ناوی برد و دەوڵەتی ئیسلامیی و ناوەکانیان ژمار کاتێک شارەکەیان کۆنترۆڵ کرد. دواتر چەکدارەکان نزیکەی (٢٠٠٠–٢٢٠٠) خوێندکاریان لە ھێزی ئاسمانیی عێراق گرت و بردیانن بۆ کۆشکەکانی سەددام لە تکریت، لەوێ و لە ناوچەکانی دیکە تەقەیان لێدەکەن و ھەندێکیان بە زیندوویی دەنێژن.[٧٥]

داعش ڕەوتی ئەم کۆمەڵکوژییەی وێنەگرت و بەشێک لە ئەندامانی ھۆزە سوننەکان (سەر بە حیزبی بەعس و داعش) لە پارێزگای سەلاحەدین بەشداریان تێدا کرد، بەشێک لە خوێندکارە عێراقییەکان سەرکەوتوو بوون لە دەربازبوون بۆ قەزای عەلەم کە لەو کاتەدا خۆڕاگر بوو و نەکەوتە دەستی داعش تا ٢٤ی حوزەیرانی ٢٠١٤ عەشیرەتی جبوور لەم ناوچەیەدا پێشوازییان لە ھەڵھاتووەکان کرد، کە ڕووباری دیجلە لە تکریت جیادەکاتەوە، و یارمەتییان دان بۆ ئەوەی لەژێر کۆنترۆڵی ڕێکخراوەکە ڕزگاریان بێت و ھەندێک لە خوێندکارەکان ڕووداوەکانی کۆمەڵکوژییەکەیان گێڕاوەتەوە، کە بەپێی قسە و شایەتحاڵی خۆیان، خوێندکارەکان لە بنکەی سپایکەرەوە ڕادەست کران چونکە ھەندێک لە فەرماندە سەربازییەکان خوێندکارەکانیان فریودا و وایان لێکردن باوەڕیان بەوە ھەبێت کە دۆخەکە سەلامەتە.[٧٦]

ڕاگەیاندنی جیھادی کیفایی

وتاری سەرەکی: حەشدی شەعبی

لە ١٤ی حوزەیران، دوای ئەوەی داعش گەیشتە جەرگەی بەغدا، دەسەڵاتی باڵای ئایینی، سەید عەلی سیستانی، داوای کرد «جیھادی کیفایی بۆ ھەموو کەسێکە کە بتوانێت چەک ھەڵبگرێت و شەڕی تیرۆریستان بکات بۆ بەرگریکردن لە وڵات و گەل و پیرۆزییەکانی. سوننە و شیعە دەبێت خۆبەخشانە بچنە ناو ھێزە ئەمنییەکانەوە، چونکە داعش ھەموو پارێزگاکان دەکاتە ئامانج بەبێ جیاوازی، دوای نەینەوا و سەلاحەدین، ڕایان گەیاند کە دێنە بەغدا و نەجەف و کەربەلا، ھەموو عێراقییەکانیان کردە ئامانج لە ھەموو ناوچەکانیان. لێرەوە بەرپرسیارێتی ڕووبەڕووبوونەوە و بەرەنگاربوونەوەیان لە عێراقدا، بەرپرسیارێتی ھەمووانە و تایبەت نییە بە مەزھەبێک بەبێ ئەوی دیکە یان لایەنێک بەبێ ئەوی دیکە».[٧٧]

دوای ئەم ڕاگەیاندنە، ھێزەکانی حەشدی شەعبی پێکھێنرا، کە کۆمەڵێک کوتلەی چەکداری لەخۆگرتبوو، دوای ئەوەی نووری مالیکی، سەرۆکوەزیران و فەرماندەی گشتی ھێزە چەکدارەکان لەو کاتەدا، فەرمانی بە کۆکردنەوەی جەماوەر و پێکھێنانی حەشدی شەعبی دەرکرد، بەمەبەستی وەستانەوە بەرامبەر ھەڕەشەکانی داعش بۆ سەر بەغدا و دەوروبەری، حەشدی شەعبی لە ١٣ی ئازاری ٢٠١٤ دەستیپێکرد، دوای کۆبوونەوەی نێوان نووری مالیکی و سەرکردەی کەتیبە چەکدارەکان، پاشان کەتیبەکان دەچنە فەللووجە. و لەسەر پاراستنی بەغدا و سامەڕا و ناوچەکانی ڕۆژاوا ڕێککەوتن کرا و لە سەرەتادا حەشد لە کەتیبەکانی حیزبووڵڵا و عەسائیبی ئەھلی حەق و ڕێکخراوی بەدر و ھێزەکانی شەھید سەدر پێکھاتبوون. پاشان حەشد فراوانتر بوو لە خۆبەخشەکان کە وەڵامی فەتوای جیھادی کیفاییان دایەوە، و زۆربەیان شیعە بوون، دواتر عەشیرەتە سوننەکان لە ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی داعش لە پارێزگاکانی سەلاحەدین و نەینەوا و ئەنبار پەیوەندییان پێوە کرد، و ھەزارانی دیکە لە ئایین و نەتەوەی جیاواز، وەک مەسیحی، تورکمان و کورد، پەیوەست بوون بە ڕیزەکانی حەشدەوە.[٧٨][٧٩][٨٠][٨١][٨٢][٨٣][٨٤]

ئازادکردنی ئامرلی

دوای نزیکەی سێ مانگ لەو گەمارۆیەی کە ئامرلی تووشی بوو، ئۆپەراسیۆنێک بۆ ئازادکردنی شارەکە دەستیپێکرد لە سێ میحوەرەوە: دووز بەرەو گوندی سەلام و بەستەملی (باکوور)، میحوەری کفری ئامرلی (ڕۆژھەڵات)، میحوەری عەزیم ئەنجانە (باشوور)، ھێزەکانی سوپا لە باشووری ئامرلییەوە ھێرش دەکەن، لەکاتێکدا ھێزەکانی حەشدی شەعبی لە کفرییەوە ھێرش دەکەن و لە میحوەری سێیەمەوە ھێزەکانی پێشمەرگە و ھێزەکانی حەشدی شەعبی ھێرش دەکەن. ڕۆژی ٣١ی ئاب، سوپای عێراق ھەڵگرتنی تەواوەتی گەمارۆی سەر شارەکە و شکستی داعش لە ناوچەکە و دەرکردنی لە ناوچەکانی ڕۆژھەڵاتی پارێزگای سەلاحەدین ڕاگەیاند.[٨٥][٨٦]

ئۆپەراسیۆنی عاشورا

لەگەڵ نزیکبوونەوەی مانگەکانی موحەڕەم و سەفەر، کە تێیدا شیعەکان یادی ڕووداوی چل ساڵەی ئیمام حوسێن، و داعش ھەڕەشە دەکات بە بەئامانجگرتنی ئەو ڕێوڕەسمانە، بەرپرسانی عێراق ڕایان گەیاند کە جوورف نەسر ھەڕەشەیە بۆ سەر کەربەلا و گەڕاندنەوەی ناوچەکەش ئەولەوییەتە لە پێش مانگی موحەڕەم، تەقینەوەی پێنج ئۆتۆمبێلی بۆمبڕێژکراو لە کەربەلا پێش ھەفتەیەک لە دەستپێکردنی پرۆسەکە پرۆسەکەی خێراتر کرد. لە ٢٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ئۆپەراسیۆنەکە بە بەشداریی ھێزەکانی عێراق و ھێزەکانی حەشدی شەعبی دەستیپێکرد، کە بووە ھۆی ئازادکردنی شارەکە، ئۆپەراسیۆنەکە تەنیا دوو ڕۆژی خایاند، و نزیکەی ٥٠٠ چەکداری داعش لەو شارەدا بوون، ئۆپەراسیۆنەکە لێدانێکی کوشندە بوو بۆ ڕێکخراوەکە، چونکە گرنگترین خاڵی ستراتیژی لەدەستدا. ھاوکات ھێزە کوردییەکان زوومماریان کۆنترۆڵکردەوە.[٨٧][٨٨][٨٩][٩٠]

پێکھێنانی ھاوپەیمانی نێونەتەوەیی

وڵاتانی بەشدار لە ھاوپەیمانی دژ بە داعش

لە مانگی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤دا ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا ھاوپەیمانییەکی نێونەتەوەیی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی داعش پێکھێنا و بە ھێزی ئەرکی ھاوبەش - ئۆپەراسیۆنی ویستی پتەو (CJTF-OIR) ناوی برد، ھێزێکی ئەرکیی ھاوبەشە کە بۆ لەناوبردنی داعش دروستکراوە. لەلایەن فەرماندەی ناوەندی ئەمریکییەوە پێکھێنراوە، یەکەمین کۆنفرانسی ئەم ھاوپەیمانییە لە ھەفتەی یەکەمی مانگی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤ بەڕێوەچوو، ئۆپەراسیۆنەکان لەلایەن وەزارەتی بەرگریی ئەمریکاوە ناونراون و پێکھاتوون لە ھێزی سەربازی ئەمریکی و زیاتر لە ٣٠ وڵات.[٩١][٩٢]

ھەڵمەتی دیالە

پارێزگای دیالە

لە مانگی تەممووزی ساڵی ٢٠١٤ حکوومەتی عێراق یەکەم ھەڵمەتی سەربازی بۆ ڕزگارکردنی پارێزگای دیالە دەستپێکرد، کە داعش زۆربەی شار و گوندەکانی تەنیشت پارێزگاکانی سەلاحەدین و کەرکووکی کۆنترۆڵکردبوو، ھێزە عێراقییەکان لەگەڵ ھێزەکانی حەشدی شەعبی و پێشمەرگە زیاتر لە ٥٠ ئۆپەراسیۆنی سەربازی ئەنجامدا بۆ ڕزگارکردنی تەواوی پارێزگای دیالە، و زیانەکانی ھێزەکانی ئاسایشی ھاوبەشی عێراق نزیکەی ٥٨ کوژراو و ٤٨٢ بریندار بوو و زیانەکانی داعش گەیشتە ھەزار کوژراو و لەنێویاندا ٣٠٠ کوژراوی بیانی بوو، ئۆپەراسیۆنەکان لە قەزای عەزیم دەستیان پێکرد و بە ئازادکردنی شاری جەلەولا کۆتاییان ھات.[٩٣][٩٤][٩٥][٩٦]

ھێرشی زوولووعیە

گۆڕستانێک ھەموو ئەو کەسانە لەخۆدەگرێت کە لەکاتی گەمارۆکەدا مردوون

لە مانگی حوزەیراندا ناحیەی زوولووعیەی سەر بە پارێزگای سەلاحەدین کە ٨٥ کم لە باکووری بەغداوە دوورە، کەوتە ژێر دەستی دەوڵەتی ئیسلامیی، ڕێکخراوەکە لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠١٤ چووەتە ناو زوولووعیە کە ھۆزە عەرەبە سوننەکانی تێدا نیشتەجێیە، دوای تەنیا دوو ڕۆژە عەشیرەتەکان دژی داعش ڕاپەڕین و لە قەزاکە دەریانکردن بۆ ناوچەکانی نزیک دیالە و سامەڕا، بەڵام دوای مانگێک ڕێکخراوەکە گەڕایەوە و لە سێ لاوە گەمارۆی ناحیەکەی دا و ھەموو ئەو پردانەی ڕووخاند کە بە شارەکانی دراوسێوە دەیانبەستنەوە. گەمارۆدانەکە زیاتر لە ٢٠٠ ڕۆژی خایاند، و زۆربەی قەزاکە ڕووخا، جگە لە ناوچەی عەرەب جبوور کە خۆڕاگرانە مایەوە، لە مانگی کانوونی دووەمی ساڵی ٢٠١٥ سوپای عێراق و حەشدی شەعبی بە ھاوکاری خێڵەکانی زوولووعیە، توانیان بە تەواوی ناحیەکە ئازاد بکەن، ئەم ئۆپەراسیۆنە ڕێگەی خۆشکرد بۆ ھەڵگرتنی گەمارۆی سەر شارەکانی بەلەد و دوجەیل، جگە لە کردنەوەی ڕێگای بەغدا – سامەڕا.[٩٧]

ھەڵمەتی سەلاحەدین

پارێزگای سەلاحەدین

دوای ھەڵوەشاندنەوەی گەمارۆی سەر ھەموو شارە گەمارۆدراوەکانی عێراق، حکوومەت دەستیکرد بە ئامادەکاری بۆ دەستپێکردنی ھێرشی پێچەوانە بۆ سەر داعش بۆ ڕزگارکردنی پارێزگا سەلاحەدین، دوای چەند مانگێک لە مانۆڕی ئامادەکاری و کۆکردنەوەی زانیاری ھەواڵگری، ھێزێکی ٢٣ ھەزار چەکداری ھاوپەیمانان، لەنێویاندا ھێزە ئەمنییەکانی عێراق و چەکدارانی حەشدی شەعبی، و چەکدارە خێڵەکییە سوننەکان ئامادە بوون، لە سەرەتای مانگی ئازاردا ھێرشێک دەستیپێکرد بۆ گەمارۆدان و دانانی تەڵەیەک بۆ داعش لە تکریت و دەوروبەری کە لە ناوەندی پارێزگاکەدا خۆیان قاییم کردبوو. ئۆپەراسیۆنەکە سەرکەوتنێکی یەکلاکەرەوەی بەدەستھێنا بەو پێیەی سەرجەم چەکدارانی داعش گەمارۆدران، ناحیەی عەلەم و عووجە و دوور ئازادکران، گەمارۆی سامەڕا ھەڵگیرا و گردەکانی باشووری حەمرینیش کۆنترۆڵکران.[٩٨][٩٩][١٠٠]

ساڵی ٢٠١٧

پرۆسەی سەپاندنی ئاسایش

نەخشەی ھێرش و کۆنترۆڵکردنی کەرکووک

دوای شەڕی حەویجە و سەرکەوتن تێیدا و پاککردنەوەی باشووری کەرکووک، ھێزە عێراقییەکان ئۆپەراسیۆنێکی سەربازییان دەستپێکرد بۆ سەپاندنی ئاسایش لە ناوچە جێناکۆکەکانی نێوان حکوومەتی ناوەندی عێراق و حکوومەتی ھەرێمی کوردستان، کە ھێزە کوردییەکان لە ساڵی ٢٠١٤ەوە کۆنتڕۆڵیان کرد لەکاتی چوونە ناوەوەی داعش بۆ ناو مووسڵ، دوای ئەنجامدانی ڕیفراندۆم بۆ جیابوونەوەی ھەرێمی کوردستان، پرۆسەی سەپاندنی یاسا بۆ گەڕاندنەوەی ناوچە جێناکۆکەکان دەستیپێکرد، ناوچە جێناکۆکەکان لە ١٣ی تشرینی یەکەم (ئۆکتۆبەر)، جێگری سەرۆکی ھەرێمی کوردستان ڕای گەیاند کە دەیان ھەزار ھێزی پێشمەرگە لە ناوچەی کەرکووک جێگیر کران بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ھەڕەشە ئەگەرییەکانی ھێزەکانی عێراق. فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە ھاوبەشەکان ڕەتیکردەوە ئۆپەراسیۆنی سەربازی لە باشووری کەرکووک دەستپێبکات. ھێزەکانی پێشمەرگە ڕایان گەیاند کە ھێڵی بەرگریی خۆیان بۆ دوو کیلۆمەتر ھێنایە دواوە لە دەوروبەری ناوچەی کەرکووک، بە ئامانجی کەمکردنەوەی خۆلێدان لەگەڵ ھێزە عێراقییەکان، ھەروەھا لە ڕۆژی پێشوودا ھێزەکانی پێشمەرگە کشانەوە لە ناوچەکانی تازە و بەشیر کە نزیکەی ١٠ کیلۆمەتر لە باشووری کەرکووکەوە دوورن، و ھێزە ئەمنییەکان ڕوویان لە ھەندێک لەو شوێنانە کردبوو کە پێشمەرگە تێیدا کشابوونەوە.[١٠١][١٠٢][١٠٣]

لە ١٤ی تشرینی یەکەم، لە ناوچەی دووزخورماتوو، شەڕ و پێکدادانی توند لە نێوان ھێزەکانی حەشدی تورکمان و پێشمەرگە ڕاگەیەندرا. ئاشکراشی کرد کە سوپای عێراق ئاڵاکانی ھەرێمی کوردستانی دابەزاند کە لە باشووری پارێزگای کەرکووک ھەڵکرابوون، و ئاڵای عێراقی لە شوێنی ئەوان داناوە. ھێزەکانی عێراق لە چوارچێوەی پلانێک بۆ دووبارە بڵاوبوونەوەیان لە ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی ھێزەکانی پێشمەرگە لە دەرەوەی سنوورەکانی ھەرێمی کوردستان. بەرپرسێکی کورد ڕای گەیاند کە ھێزەکانی عێراق تا ئێوارەی شەممە مۆڵەتیان بە پێشمەرگە دا بۆ کشانەوە بۆ ناوچەکانی پێشوویان لە ساڵی ٢٠١٤ لە پارێزگای کەرکووک. لەکاتێکدا حکوومەتی ناوەندی ڕەتیکردەوە وادەی بۆ کورد دانابێت.[١٠٤][١٠٥][١٠٦][١٠٧][١٠٨][١٠٩]

زرێپۆشی عێراقی لە شەقامەکانی کەرکووک لەکاتی ئۆپەراسیۆنی سەپاندنی ئاسایش

لە ١٥ی تشرینی یەکەمدا حکوومەتی عێراق ھەرێمی کوردستانی تۆمەتبار کرد بەوەی چەکداری پارتی کرێکارانی کوردستانی ھێناوەتە کەرکووک و بە «راگەیاندنی شەڕ»ی زانی. و لایەنی کوردی بوونی چەکدارانی پەکەکەی ڕەتکردەوە.[١١٠][١١١]

ڕۆژی ١٦ی تشرینی یەکەم سوپای عێراق کۆنترۆڵکردنی فڕۆکەخانەی سەربازیی کەرکووکی ڕاگەیاند، جگە لە گەورەترین بنکەی سەربازی لە پارێزگاکە، ھاوکات کۆنتڕۆڵی ژمارەیەک کێڵگەی نەوتی کرد لە باکووردا. ئاشکراشی کرد کە ھیچ فەرمانێکی پێنەگەیشتووە بۆ چوونە ناو شارەکە، و ئامانجی ئۆپەراسیۆنی ئاسایش تەنیا بۆ پاراستنی دەوروبەری کەرکووک بوو.[١١٢]

سەرکردایەتی ھێزی پێشمەرگە فراکسیۆنێکی ناو یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانی بە خیانەتکار تۆمەتبار کرد بە ھاوکاریکردنی سوپای عێراق لە ئۆپەراسیۆنی کەرکووک.[١١٣]

سوپای عێراق کۆنترۆڵکردنی کۆمپانیای نەوتی باکوور و کێڵگە نەوتییەکانی بابە گوڕگوڕی ڕاگەیاند، ھەروەھا ئاسایشی بەسەر قەزای لەیلاندا سەپاند، ھەروەھا دەزگای بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر کۆنترۆڵکردنی سەربازگەی K1ی ڕاگەیاند. لە کاتژمێرەکانی سەرلەبەیانیدا، بەرپرسێکی ئەمنی کورد ڕەتیدەکاتەوە کە ھێزە عێراقییەکان توانیبێتیان لە شارەکە نزیکببنەوە یان خاک لە ھێزەکانی پێشمەرگەوە کۆنترۆڵ بکەن، بەڵام ئاماژەی بەوەدا کە ھەندێک پێکدادان بە تۆپبارانکردن ڕوویداوە.[١١٤][١١٥][١١٦][١١٧][١١٨][١١٩][١٢٠]

سەربازانی عێراق وێنەیەکی مەسعوود بارزانی لە کەرکووک دەشکێنن

ڕۆژنامە و کەناڵە ھەواڵییەکان ڕایان گەیاند کە ھێزەکانی عێراق کۆنتڕۆڵی تەواوی پارێزگای کەرکووکیان کردووە، و ڕایان گەیاند کە ھێزەکانی پۆلیسی فیدراڵی توانیان بچنە ناو بینای پارێزگای کەرکووک و ئەنجوومەنی بەبێ شەڕێکی بەرچاو، و ڕاکان سەعید جبووری کارەکانی جێگری پارێزگای کەرکووکی بە وەکالەت گرت. فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە ھاوبەشەکان ڕای گەیاند کە ئاڵای عێراق لەسەر سەرجەم دامەزراوە نەوتییەکانی پارێزگای کەرکووک ھەڵکرا. دەزگاکانی تری ھەواڵ بڵاویانکردەوە کە سەدان خێزان دەستیان بە کۆچکردن کردووە بەرەو سلێمانی و ھەولێر و تۆمەتبارکردنی ھەندێک لە سەرکردەکانی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بە خیانەت. پۆلیسی کەرکووک داوای لە خێزانە ئاوارەکان کرد بگەڕێنەوە. و بڕیاری قەدەغەی ھاتووچۆی لە کاتژمێر حەوتەوە تا کاتژمێر حەوتی بەیانی ڕۆژی دواتر ڕاگەیاند. سەرچاوەکان باسیان لە کوژرانی دە پێشمەرگە کردووە لە شەڕی شەوانەدا.[١٢١][١٢٢][١٢٣][١٢٤][١٢٥][١٢٦][١٢٧]

لە کۆتایی ئۆپراسیۆنەکەدا حکوومەتی عێراق دووبارە سەرجەم ناوچە جێناکۆکەکان کۆنترۆڵ دەکاتەوە، لەوانە کەرکووک، داقووق، شەنگال، دووزخورماتوو، جەلەولا، پردێ، خانەقین، زووممار، ڕەبیعە، مەخموور.

سەرچاوەکان

  1. ^ ئ ا Beaumont، Peter (12 June 2014). «How effective is Isis compared with the Iraqi army and Kurdish peshmerga?». The Guardian. لە 14 August 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  2. ^ ئ ا «YNK: PKK and YPG are fighting in Şengal and Rabia against ISIS». 6 August 2014. لە 6 August 2014 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  3. ^ Vager Saadullah (١٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥). «Politics Keep Syrian Kurdish Troops From Fighting in Their Homeland. Never mind Islamic State—one faction rejects another's fighters». لە ١٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
  4. ^ «Syria pounds ISIS bases in coordination with Iraq». Daily Star. 15 June 2014. لە ڕەسەنەکە لە ١٨ی ئازاری ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  5. ^ «Seven Countries to sell weapons to Kurds». BasNews. 14 August 2014. لە 24 August 2014 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  6. ^ «Operation IMPACT». Government of Canada. ١٩ی ئابی ٢٠١٤.
  7. ^ Adam Vidler (٣١ی ئابی ٢٠١٤). «Australia to take up military role in Iraq conflict». لە ٣١ی ئابی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  8. ^ «Involvement of Finnish SOF in the Battle of Mosul. Dutch government report» (بە هۆڵەندی). Government of the Netherlands.[بەستەری مردوو]
  9. ^ «Enhedslisten støtter dansk våbenfly til kurdere i Irak» (بە دانماركی). DR. DR. 24 August 2014. لە 24 August 2014 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  10. ^ «The Rise and Fall of the Islamic State of Iraq and Al-Sham (Levant) ISIS» (PDF). لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ١ی تەممووزی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠١٧ ھێنراوە. The continued and even escalating sectarian tensions and acts like the demolition of demonstration camps led to an all-out revolt against the government institutions on the eve of the New Year 2014 in the western province Ramadi. ISIS seized this golden opportunity and gained control over a swath of territories in Anbar province, especially its two large cities, Ramadi and Fallujah.
  11. ^ Ackerman، Elliot (17 June 2014). «Watching ISIS Flourish Where We Once Fought». The New Yorker. {{cite magazine}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  12. ^ «Iraq declares final victory over Islamic State». Reuters. 9 December 2017. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  13. ^ «Iraq announces defeat of Isis». Manama, Bahrain: Financial Times. ٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧. لە ١٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
  14. ^ Collins، Chris (19 August 2007). «U.S. says Iranians train Iraqi insurgents». McClatchy Newspapers. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  15. ^ Mustafa Habib. «Are Shiite Militias Growing More Powerful Than Iraqi Army?». Niqash. لە ڕەسەنەکە لە ١٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  16. ^ Beehner، Lionel (٩ی حوزەیرانی ٢٠٠٥). «IRAQ: Militia Groups». Council on Foreign Relations. لە ڕەسەنەکە لە ٥ی نیسانی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  17. ^ [١] اردوغان ارسل جيشه الى العراق تجنبا لانقلاب ثانٍ.. لا حاجة للتركمان بتركيا
  18. ^ «التركمان يشاركون في معركة تحرير تكريت بلواء من 4 آلاف مقاتل». Almada. ٢٣ی ئازاری ٢٠١٥. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە. Retrieved 3 June 2016.
  19. ^ «A Dark Side to Iraq 'Awakening' Groups». International Herald Tribune. www.military.com. ٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٨. لە ٢٢ی نیسانی ٢٠١٢ ھێنراوە.
  20. ^ Miller، T. Christia n (4 July 2007). «Private contractors outnumber U.S. troops in Iraq». Los Angeles Times. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی ئەیلوولی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  21. ^ Roberts، Michelle (24 February 2007). «Contractor deaths add up in Iraq». Deseret Morning News. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  22. ^ Los Angeles Times (٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤). «Are Iraq's renowned peshmerga fighters any match for Islamic State?». Los Angeles Times. لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  23. ^ «Outgunned and untested for years, Kurdish peshmerga struggle». Reuters UK. لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی تەممووزی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  24. ^ «Obama Looks at Adding Bases and Troops in Iraq, to Fight ISIS». The New York Times. 11 June 2015. لە June 12, 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  25. ^ «Operation IMPACT». ١٩ی ئابی ٢٠١٤. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  26. ^ «Islamic State drone kills two Kurdish fighters, wounds two French...». Reuters. 11 October 2016. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  27. ^ «Pinotti: "Contro l'Isis 500 unità italiane in Iraq"». Corriere della Sera. ١٠ی شوباتی ٢٠١٥.
  28. ^ «Islamic State 'has 50,000 in fighters Syria'». Al Jazeera. 19 August 2014. لە 19 August 2014 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  29. ^ «ISIS militants have army of 200,000, claims senior Kurdish leader». El-balad.com. لە ١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  30. ^ Jacob Eriksson, Ahmed Khaleel (2019). Iraq After ISIS. Palgrave Macmillan. ISBN 978-3-030-00955-7.
  31. ^ «Kurdistan: 1760 Peshmerga soldiers killed in anti-IS war since 2014». ٤ی حوزەیرانی ٢٠١٧.
  32. ^ «L'homme le plus recherché de Turquie : VICE News rencontre le leader du PKK, Cemil Bayik». Vice News (بە فەرەنسی). ٢٦ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦. لە ٢٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
  33. ^ ئ ا «Limited Iranian Losses in Iraq Do Not Indicate Lesser Strategic Interest». November 2018. لە ١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
  34. ^ «Operation Inherent Resolve (OIR) U.S. Casualty Status» (PDF). defense.gov. ٩ی ئەیلوولی ٢٠١٥.
  35. ^ «L/Cpl Scott Hetherington: UK soldier died 'in shooting accident'».
  36. ^ «Canadian soldier killed by friendly fire in Iraq - The Star». Toronto Star. ٧ی ئازاری ٢٠١٥.
  37. ^ «French soldier killed in Iraq-Syria military zone, Élysée Palace says - France 24». ٢٣ی ئەیلوولی ٢٠١٧.
  38. ^ «German Anti-ISIS Coalition Chief Found Dead in Iraq Hotel». NBC News. ٢٣ی ئەیلوولی ٢٠١٥.
  39. ^ Griffis، Margaret (٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥). «Iraq 2014: 48,590 Killed and 26,516 Wounded». Antiwar.com Original (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ١١ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  40. ^ Griffis، Margaret (١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦). «Over 52,000 Killed in Iraq during 2015». Antiwar.com Original (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ١١ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  41. ^ Griffis، Margaret (٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١٧). «52,369 Killed in Iraq during 2016; 3,174 Killed During December». Antiwar.com Original (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ١١ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  42. ^ Griffis، Margaret (٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨). «36,898 Killed in Iraq During 2017». Antiwar.com Original (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ١١ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  43. ^ «Documented civilian deaths from violence». Iraq Body Count database. Iraq Body Count. ٢٤ی تەممووزی ٢٠١٢. لە ٢ی ئەیلوولی ٢٠١٢ ھێنراوە.
  44. ^ «Displacement in Iraq Exceeds 3.3 Million: IOM».
  45. ^ [٢] 2,780,406 displaced and 2,844,618 returnees. Retrieved 2 January 2018.
  46. ^ «Who Else, Besides Americans, Are Flying Fighter Jets in Iraq?». web.archive.org. ١٤ی ئەیلوولی ٢٠١٨. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٤ی ئەیلوولی ٢٠١٨. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  47. ^ «بالفيديو .. طائرات حرس الثورة الاسلامية تستهدف آليات داعش عند المناطق الحدودية بين سوريا والعراق – موقع قناة المنار – لبنان». web.archive.org. ١٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  48. ^ «Iran 'sent soldiers to fight in Iraq' | News | Al Jazeera». web.archive.org. ٢٠ی ئایاری ٢٠١٩. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٠ی ئایاری ٢٠١٩. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  49. ^ «‭BBC Arabic‬ - ‮الشرق الأوسط‬ - ‮مراسم احتفال بنهاية العمليات العسكرية الامريكية في العراق‬». web.archive.org. ٢١ی ئازاری ٢٠١٤. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢١ی ئازاری ٢٠١٤. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  50. ^ https://www.reuters.com/?edition-redirect=ara
  51. ^ http://ipairaq.com/?p=76505 ٣ی شوباتی ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  52. ^ https://www.sotaliraq.com/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82/#axzz2K2jk7R00
  53. ^ «العدل العراقية تعلن إحباط محاولة تهريب السجناء بالقرب من سجن التاجي | محيط». web.archive.org. ١٢ی شوباتی ٢٠١٣. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٢ی شوباتی ٢٠١٣. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  54. ^ «العراق: 23 قتيلاً في هجوم انتحاري بـ"التاجي"». CNNArabic (بە عەرەبی). لە 2024-08-27 ھێنراوە.
  55. ^ «المالكي يأمر بفض اعتصام الأنبار بعد أن أصبح "مقرا للقاعدة"». فرانس 24 / France 24 (بە عەرەبی). ٢٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٣. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  56. ^ «‮الشرق الأوسط‬ - ‭BBC Arabic‬ - ‮العراق: مقتل 10 في فض اعتصام الأنبار وانسحابات من البرلمان‬». web.archive.org. ٣ی شوباتی ٢٠١٤. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٣ی شوباتی ٢٠١٤. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  57. ^ https://www.aljazeera.net/news/pages/2301d667-1aef-4c8a-9224-30cc673e90a6
  58. ^ «القيسي: ثوار العشائر على أسوار بغداد». الجزيرة نت (بە عەرەبی). لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  59. ^ «Iraq's Sunni tribal leaders say fight for Fallujah is part of a revolution - The Washington Post». web.archive.org. ١٢ی حوزەیرانی ٢٠١٨. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٢ی حوزەیرانی ٢٠١٨. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  60. ^ «Mapping Iraq's fighting groups | News | Al Jazeera». web.archive.org. ٢٧ی شوباتی ٢٠١٩. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٧ی شوباتی ٢٠١٩. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  61. ^ «Ahram Weekly». web.archive.org. ١٢ی حوزەیرانی ٢٠١٨. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٢ی حوزەیرانی ٢٠١٨. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  62. ^ «الأزمنة | أخبار سورية والعالم بين يديك». alazmenah.com. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  63. ^ «المالكي يعلن الاستنفار بعد سقوط الموصل بأيدي "داعش" وفرار القوات العراقية». CNN Arabic (بە عەرەبی). ١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٤. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  64. ^ https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2014/08/04/%D9%86%D8%A7%D8%B4%D8%B7%D9%88%D9%86-%D9%85%D8%B5%D9%8A%D8%B1-200-%D8%A3%D9%84%D9%81-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A-%D9%81%D8%B1-%D9%85%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%81%D9%8A-%D8%AE%D8%B7%D8%B1
  65. ^ https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2014/09/02/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%B9%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%A8%D9%8A%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%B4%D8%A7%D8%AD%D9%86%D8%A7%D8%AA-%D9%88%D8%A3%D8%B9%D8%AF%D9%85%D9%87%D9%85
  66. ^ «Khabaar.net -». khabaar.net (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ١ی ئابی ٢٠٢٤. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  67. ^ «ماذا قالت هيومن رايتس ووتش حول مجزرة بادوش؟؟؟». web.archive.org. ٢٥ی تەممووزی ٢٠١٧. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٥ی تەممووزی ٢٠١٧. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  68. ^ https://www.reuters.com/article/us-iraq-security/advancing-iraq-rebels-seize-northwest-town-in-heavy-battle-idUSKBN0EP0KJ20140615
  69. ^ «Will anyone stop ISIS? - CNN.com». web.archive.org. ٧ی ئابی ٢٠١٤. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٧ی ئابی ٢٠١٤. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  70. ^ «Isil carried out massacres and mass sexual enslavement of Yazidis, UN confirms». The Telegraph (بە ئینگلیزی). ١٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  71. ^ «بعد نينوى وكركوك.. 'داعش' يسيطر على ناحيتين في محافظة صلاح الدين | الحرة». www.alhurra.com (بە عەرەبی). لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  72. ^ https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2014/08/24/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%A7%D8%AD%D8%A8%D8%A7%D8%B7-%D9%87%D8%AC%D9%88%D9%85-%D9%84%D9%80-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%85%D8%B5%D9%81%D8%A7%D8%A9-%D8%A8%D9%8A%D8%AC%D9%8A-%D8%A8%D8%AA%D9%83%D8%B1%D9%8A%D8%AA-
  73. ^ «Iraq conflict: UN warns of possible Amerli 'massacre' - BBC News». web.archive.org. ١٦ی نیسانی ٢٠١٩. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٦ی نیسانی ٢٠١٩. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  74. ^ «الفضيلة: نحو 300 عائلة محاصرة في آمرلي مهددة بالموت لنقص الماء والغذاء | الشارع العراقي». web.archive.org. ٥ی ئازاری ٢٠١٦. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٥ی ئازاری ٢٠١٦. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  75. ^ «عزة الدوري يحيي "داعش والقاعدة" ويدعو إلى تجاوز الخلافات | سياسة». web.archive.org. ١٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  76. ^ «ناجي من جحيم داعش في قاعدة "سبايكر" في تكريت يروي تفاصيل عن المأساة | مبادرة التضامن مع المجتمع المدني العراقي». web.archive.org. ٢٧ی ئازاری ٢٠١٩. لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  77. ^ الحاج |، | النجف-من خضر عباس وايليا ج مغناير | | بغداد- من حيدر (١٤ی حوزەیرانی ٢٠١٤). «السيستاني يدعو إلى «الجهاد الكفائي» ... والفصائل الشيعية المقاتلة في سورية تعود إلى العراق». Alrai-media (بە عەرەبی). لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  78. ^ «معارك في عدة مناطق في العراق ومزاعم عراقية باستعادة عشرات القرى من "الدولة الاسلامية" - BBC Arabic». web.archive.org. ٤ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٤ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  79. ^ http://www.iraqmidea.com/?p=3095 ٦ی ئازاری ٢٠١٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  80. ^ http://arabic.rt.com/features/778009
  81. ^ http://www.alalam.ir/news/1701425
  82. ^ البياتي، نهاد (2015-02-27). «كركوك: حشد شعبي من شبان تركمان». إذاعة العراق الحر (بە عەرەبی). لە 2024-08-27 ھێنراوە.
  83. ^ «4 آلاف تركماني يشاركون بقوات الحشد الشعبي لمواجهة داعش | البوابة». article.albawaba.net (بە عەرەبی). لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  84. ^ «الميادين | الأخبار #iraq-iTnnJxMa0kOe66RCAJvtyQ». web.archive.org. ٦ی ئازاری ٢٠١٩. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٦ی ئازاری ٢٠١٩. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  85. ^ https://www.raialyoum.com/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B7%D9%84%D9%82-%D8%B9%D9%85%D9%84%D9%8A%D8%A9-%D9%83%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D8%A9-%D9%84_%D9%83-%D8%A7/[بەستەری مردوو]
  86. ^ «Iraqi forces 'reach besieged Amerli' - BBC News». web.archive.org. ١٦ی ئایاری ٢٠١٩. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٦ی ئایاری ٢٠١٩. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  87. ^ «Iraq soldiers retake Jurf al-Sakhar, town held by ISIS - World - CBC News». web.archive.org. ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  88. ^ Morris، Loveday (2023-04-16). «Iraqi forces press to secure Shiite south ahead of Ashura religious commemorations». Washington Post (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ISSN 0190-8286. لە 2024-08-27 ھێنراوە.
  89. ^ «Iraqi Forces Recapture Key Towns from Isis Following 22 US Air Strikes». web.archive.org. ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠١٨. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠١٨. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  90. ^ «Alforat News - Jurf al-Sakhar librated from ISIL, says Babel Governor». web.archive.org. ١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٩. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  91. ^ «JECC assists in the establishment of Combined Joint Task Force – Operation Inherent Resolve > Joint Enabling Capabilities Command > Recent JECC News». web.archive.org. ٤ی ئازاری ٢٠١٦. لە ڕەسەنەکە لە ٤ی ئازاری ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  92. ^ «The US-Led War On ISIS Now Has A Logo | Business Insider». web.archive.org. ١ی ئایاری ٢٠١٩. لە ڕەسەنەکە لە ١ی ئایاری ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  93. ^ https://arabic.rt.com/news/772022-%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4/
  94. ^ «Simcast News portal». web.archive.org. ٦ی ئابی ٢٠٢١. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٦ی ئابی ٢٠٢١. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  95. ^ https://web.archive.org/web/20200523052044/http://aleshraq.tv/25529.html/
  96. ^ معارك ديالى تنتهي بتحريرها من سيطر داعش بعد خسائر كبيرة بين الطرفين - العالم
  97. ^ «PressTV-Iraq militants seize area near Baghdad». web.archive.org. ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٥. لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  98. ^ «Islamic State will be forced out of Tikrit, says top US general | World news | The Guardian». web.archive.org. ٤ی شوباتی ٢٠١٨. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٤ی شوباتی ٢٠١٨. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  99. ^ «Advancing Iraq troops enter strategic town on edge of Tikrit | Reuters». web.archive.org. ٢٥ی ئەیلوولی ٢٠١٥. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی ئەیلوولی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  100. ^ «Top US general optimistic about outcome of Tikrit battle». web.archive.org. ٣ی ئازاری ٢٠١٦. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٣ی ئازاری ٢٠١٦. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  101. ^ «نشر آلاف من قوات البيشمركة قرب كركوك لصد "أي تهديد"». BBC News عربي (بە عەرەبی). لە 2024-08-27 ھێنراوە.
  102. ^ https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/13/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%A8%D8%AF%D8%A3-%D8%B9%D9%85%D9%84%D9%8A%D8%A9-%D8%B9%D8%B3%D9%83%D8%B1%D9%8A%D8%A9-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D8%A9-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83
  103. ^ https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/13/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%8A%D8%B4%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D8%AA%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9-%D8%A8%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D9%84%D8%AA%D8%AC%D9%86%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%83%D8%A7%D9%83-%D8%A8%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF
  104. ^ https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/14/%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D9%83%D8%A7%D8%AA-%D8%B9%D9%86%D9%8A%D9%81%D8%A9-%D8%A8%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B4%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%83%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%8A%D8%B4%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83
  105. ^ https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/14/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%8A%D8%B4-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A-%D9%8A%D9%86%D8%B2%D9%84-%D8%A3%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A5%D9%82%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%83%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83
  106. ^ «بغداد تمهل البشمركة لإخلاء آبار النفط بكركوك». الجزيرة نت (بە عەرەبی). لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  107. ^ «غموض يحيط بـ "مهلة حددتها بغداد" لانسحاب البيشمركة من مواقع في كركوك». BBC News عربي (بە عەرەبی). لە 2024-08-27 ھێنراوە.
  108. ^ https://www.alarabiya.net/ar/arab-and-world/iraq/2017/10/14/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D9%86-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D9%85%D9%87%D9%84%D8%A9-%D9%84%D9%84%D8%A8%D8%B4%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D8%AA%D9%86%D8%AA%D9%87%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%8A%D9%84%D8%A9.html
  109. ^ https://www.alarabiya.net/ar/arab-and-world/iraq/2017/10/15/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B4%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D9%8A%D8%B1%D9%81%D8%B6%D9%88%D9%86-%D8%A5%D9%86%D8%B0%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B4%D8%AF-%D9%84%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D8%A9-%D8%A8%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83.html
  110. ^ «بغداد تتهم أربيل بـ "إعلان حرب" في كركوك». الجزيرة نت (بە عەرەبی). لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  111. ^ https://www.alarabiya.net/ar/arab-and-world/iraq/2017/10/15/%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%A3%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D9%84-%D8%AC%D9%84%D8%A8%D8%AA-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%AA%D9%84%D9%8A%D9%86-%D8%A3%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8-%D9%84%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D8%A8%D9%85%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%A9-%D8%A5%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%B1%D8%A8.html
  112. ^ https://www.dostor.org/
  113. ^ https://www.alarabiya.net/arab-and-world/iraq/2017/10/16/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%AA%D9%82%D8%AF%D9%85-%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D8%A9-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83
  114. ^ https://www.alarabiya.net/aswaq/oil-and-gas/2017/10/16/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%85%D9%82%D8%B1-%D8%B4%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D9%86%D9%81%D8%B7-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%81%D9%8A-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83
  115. ^ «التلفزيون الرسمي: القوات العراقية تسيطر على «مناطق واسعة» في كركوك». aawsat.com (بە عەرەبی). لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  116. ^ «الصفحة غير موجودة». www.annahar.com. لە ڕەسەنەکە لە ١ی تەممووزی ٢٠٢٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  117. ^ «مصادر في كركوك تقول إن القوات العراقية سيطرت على مبنى المحافظة، وأنباء عن فرار المئات». BBC News عربي (بە عەرەبی). لە 2024-08-27 ھێنراوە.
  118. ^ «معارك وقصف مدفعي متبادل بين القوات العراقية والكردية في جنوب كركوك». فرانس 24 / France 24 (بە عەرەبی). ١٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  119. ^ «تبادل بنيران المدفعية بين القوات العراقية والبيشمركة». BBC News عربي (بە عەرەبی). لە 2024-08-27 ھێنراوە.
  120. ^ «منشآت كركوك العسكرية والنفطية تحت سيطرة بغداد». الجزيرة نت (بە عەرەبی). لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  121. ^ https://gate.ahram.org.eg/News/1598050.aspx
  122. ^ «مصادر في كركوك تقول إن القوات العراقية سيطرت على مبنى المحافظة، وأنباء عن فرار المئات». BBC News عربي (بە عەرەبی). لە 2024-08-27 ھێنراوە.
  123. ^ https://www.mobtada.com/world/660166/%D8%B9%D8%A7%D8%AC%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%83%D8%B1%D9%83%D9%88%D9%83-%D8%A8%D8%B4%D9%83%D9%84-%D9%83%D8%A7%D9%85%D9%84
  124. ^ «القوات العراقية تتمكن من بسط سيطرتها الكاملة على محافظة كركوك». اليوم السابع (بە عەرەبی). ١٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧. لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  125. ^ «القوات العراقية تدخل كركوك». الجزيرة نت (بە عەرەبی). لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  126. ^ «شرطة كركوك تفرض حظراً للتجوال من السابعة مساءً الى السابعة من صباح الغد». قناه السومرية العراقية (بە عەرەبی). لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  127. ^ «الجيش والحشد يسيطران على كركوك والبشمركة تتوعد». الجزيرة نت (بە عەرەبی). لە ٢٧ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.



ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگەکانی <ref> بۆ گرووپێک بەناوی «nb» ھەن، بەڵام ھیچ تاگێکی ھاوتای <references group="nb"/> نەدۆزرایەوە

وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=شەڕ_لە_عێراق_(٢٠١٤–٢٠١٧)&oldid=1358165»