توو: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary |
ب بۆت: زیادکردنی پۆلە ھاوسەنگەکان |
||
| (٢٩ دەستکاری لەلایەن ١٨ بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت) | |||
ھێڵی ١:
[[پەڕگە:
[[توو]] ناوی 16جۆر دارە لە تیرەی [[گەزنە|گەزنەکان]] (Morus alba)کە [[شاتوو]] یەکێ لەوانە. ڕەشەتوو ئەگەرچی زۆر لە شاتوو دەچێ بەڵام بەپێچەوانەوە بەرەکەی شیرین و لینجە.
[[توو]] مێژوویەکی کۆنی هەیە ، وا مەزەندە دەکرێت کە سەرچاوەکەی [[ئاسیا]] بێت بە تایبەتیش هەردوو وڵاتی [[فارس]] و [[چین]]. ئەم درەختە بە شێوەیەکی کێوی لە باکووری ئاسیا و ئەرمینیا و باشووری ناوچەکانی [[قەوقاز]] بۆ وڵاتی [[فارس]] گەشە دەکات . ئێستا لە هەموو [[ئەوروپا]] دەڕوێنرێت . چاندنی ئەم درەختە لە سەرەتای سەدەی شازدەهەم لە [[بەریتانیا]] دەستی پێکرد.▼
تووە سپی لە ناوەند و ڕۆژھەڵاتی [[چین|چیندا]] بە خۆڕسکی ھەیە، ئەم دارە سەدان ساڵ لەمەوپێش براوە بۆ [[ئەورووپا]] . لە [[ئەمریکا]] لە سەرەتاکانی سەربەخۆیی وڵاتدا بۆ بژیوی کرمی ھاورێشم بەکار دەھات. جۆڕیک تووە سوورە بە شێوەی خۆڕسک لە ئەمریکادا دەبینرێت.
تووە ڕەشەش خۆڕسکی ڕۆژاوای ئاسیایە کە پێش لە سەردەمی ڕۆمییەکان براوە بۆ ئەورووپا.
ئەم دارە وەک دارێکی کۆن لە زۆربەی وڵاتاندا بەرچاو دەکەوێت ، تەمەنی بۆ دووسەد تا سێسەد ساڵ دەگەڕێتەوە. پێستی دارەکە زەردی نارنجییە. ئەم دارە خۆڕاگر و کەم قنیاتە و لە زۆربەی کەش و ناوچەکاندا ھەڵدەکا و تا 25 میتریش باڵا دەکا.
بڕێک لە دارتووەکان نێرن و تەنیا گوڵی نێر بەرھەم دەھێنن و بەر ناگرن . ئەم دارانە زۆرتر بۆ سێبەر و جوانی بەکار دێن
[[پەڕگە:Morus alba fruits.jpg|چەپ|200px|وێنۆک|میوە و گەڵای دارتوو]]
▲
==تایبەتمەندییەکانی تووە سپی==
تووە سپی تژییە لە خوێ کانییەکان، چەوری و ڤیتامینی D و C.
شەکری تووە سپی لە جۆری [[گلووکۆز]] و [[فرووکتۆز]] نییە، شیرینی توو بە ھۆی [[سۆربیتۆڵ|سۆربیتۆڵەوەیە]]
==ناوەکانی تر==
'''تی، تفی، تیت، شمی، تفە'''
== پێکھاتەکەی ==
*[[شەکر]] لە شیرینی [[توو]] کەمترە .
* [[پەکتین]]
Line ٩ ⟶ ٢٧:
* [[خۆڵەمێش]]
* ماددەی چەوری
* [[
* [[فۆسفۆر]]
* [[کلۆر]]
Line ١٦ ⟶ ٣٤:
==سەرچاوەکان==
* کتێبی خۆراک و چارەسەری
*http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%AA
{{کورت}}
{{خۆراکەکان}}
{{تووڵی دەروازە|ڕوەک|خۆراک|میوە}}
{{پۆلی کۆمنز|Morus}}
[[پۆل:ڕوەکە پزیشکییەکان]]
[[پۆل:تاکسە ناوی کارل لینایۆسی لەسەرە]]
[[پۆل:تاکسۆنەکانی ناونراو لە لایەن کارل لینایۆسەوە]]
| |||