Silabaryo
 | Kinìng maong artikulo bahin sa sistema sa pagsulat mao usa ka Saha. Makatábang ka sa Wikipedya pinaági sa pag-uswág ug pag-punô niini. |
Ang silabaryo usa ka han-ay sa mga simbolo nga nagreprsentar og mga silabiko nga nagmugna sa mga pulong. Ang simbolo sa usa ka silabaryo nagrepresentar og patingog ug gisundan kini og katingog.
 Mga sistema sa pagsulat |
|---|
| Kasaysayan |
| Grapemo |
| Lista sa mga sistema sa pagsulat |
| Mga matang |
| Alapabetong petsuryal |
| Alpabeto |
| Abjad |
| Abugida |
| Silabaryo |
| Logograpiyo |
| Kasikbit |
| Pictogramo |
| Ideyogramo |
Mga pinulongang naggamit og silabaryo
[usba | usba ang wikitext]Ang mga pinulongang naggamit og silabikong sistema sa pagsulat naglakip sa Meseneyanong Griniyego (Linear B), ang Karaang Amerikanhong pinulongan nga Cherokee, ang Aprikanong pinulongan nga Vai, ang binase sa Iningles nga kriyolyo nga pinulonganng Ndyuka(ang Afaka script), Yi nga pinulongan sa Tsina, ang Nü Shu nga silabaryo sa Yao nga mga taw sa Tsina ug ang karaang Pilipinhong sinulatan nga Alibata. Ang Ininsik, Kuneporma, ug Maya nga sinulatan mga may pagkasilabiko, bisan biase sa logogramo. Maong usahay gitawag kining logosilabiko. Ang Hinapon naggamit og duha ka silabaryo nga gitawag nga kana, ang duha mao ang hiragana ug katakana (namugna niadtong mga 700 AD). Gigamit kini sa pagsulat sa mga pulong ug mga elemento sa batadila ug sa mga hinulaman nga mga pulong usab, pananglitan, ang hotel gisulat sa tulo ka kana ホテル (ho-te-ru), sa Hinapon. Sanglit ang HIinapon naggamit og daghang PK (patingog + katingog) nga mga silabiko ang usa ka silabaryo nahaom lamang sa pagsulat sa pinulongan. Sa daghang mga silabaryo hinuon ang ubang katingog ug mga kataposang patingog gisulat sa lahi nga simbolo, mao ang atta ug kaita gisulat sa tulo sa ka kana:あった (a-t-ta) ug かいた (ka-i-ta). Maong gitawag usab kini nga moranhong sinulatan.
Kalahian sa silabaryo ug abugida
[usba | usba ang wikitext]Ang mga Indiyanong pinulongan ug Etiyopyanong pinulongan naay matang sa alpabeto nga gitawag nga abugida kun alpasilabaryo. Kani usahay gikasaypang mga silabaryo apan lahi sa silabaryo nga ang tanang silabiko nagsugod sa samang patingog nga gibase sa samang simbolo, ug mao nga kinahanglan og mga simbolo aron sa pagrepresentar og silabiko. Sa usa ka tinuod nga silabaryo walay sistematikong grapikong kaingnan sa mga karakter nga duol og pagkasulti (hinuonang uban naa'y grapikong kaparehasan sa katingog). Maong ang mga karakter nga "ka", "ki", ug "ku" wala'y kaingnan nga mopadangat ilang "k" nga susama. Lahi kini sa mga abugida nga diin ang mga grapemo nagrepresentar og silabiko ug diin ang mga karakter nga nagrepresentar og managsusamang tingog managsama usab ang dagway (usa ka susamang patingog nga giusab gamay aron pagrepresentar sa katingog sa silabiko).
Mga sumpay sa gawas
[usba | usba ang wikitext]- Syllabaries - Omniglot's lista sa mga silabaryo ug mga abugida, lakip na ang mga pananglitan sa daghang ga sistema sa pagsulat
