Сталин, Иосиф Виссарионович — Версийн башхалла
[талланза верси] | [талланза верси] |
Нисдарах лаьцна йаздина дац Билгалонаш: Телефонаца дина нисдар Сайтан телефонан версица дина нисдарш |
|||
(ца гайтина йуккъера версеш 12 декъашхочун) | |||
МогӀа 3: | МогӀа 3: | ||
|Шен цӀе = Иосиф Виссарионович Джугашвили<br />{{lang-ka|იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი}} |
|Шен цӀе = Иосиф Виссарионович Джугашвили<br />{{lang-ka|იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი}} |
||
|Бакъ цӀе = |
|Бакъ цӀе = |
||
|Сурт = |
|Сурт = |
||
|Шоралла = |
|Шоралла = |
||
|Суьртан тӀехь = И. В. Сталин Тегеранан конференцехь |
|Суьртан тӀехь = И. В. Сталин Тегеранан конференцехь |
||
МогӀа 22: | МогӀа 22: | ||
{{Байракх|СССР}} [[СССР]] |
{{Байракх|СССР}} [[СССР]] |
||
|Пачхьалкхалла = |
|Пачхьалкхалла = |
||
|Кхелхина терахь = 5.3. |
|Кхелхина терахь = 5.3.1953 |
||
|Кхелхина меттиг = |
|Кхелхина меттиг = Волынски, Кунцевскан кӀошт, Москохан область, [[РСФСР]], [[СССР]] |
||
|Да = [[Джугашвили, Виссарион Иванович]] |
|Да = [[Джугашвили, Виссарион Иванович]] |
||
|Нана = [[Екатерина Георгиевна Геладзе]] |
|Нана = [[Екатерина Георгиевна Геладзе]] |
||
МогӀа 61: | МогӀа 61: | ||
}} |
}} |
||
'''Ио́сиф Виссарио́нович Ста́лин''' (боккъула фамили — ''' |
'''Ио́сиф Виссарио́нович Ста́лин''' (боккъула фамили — '''Шайтан''', {{lang-ka|იოსებ ჯუღაშვილი}}; [[1878 шо|1878 шеран]] [[18 декабрь]] (кхоьчу хьосташкахь [[1879 шо|1879 шеран]] [[21 декабрь]]), [[Гори]], [[Тифлисан губерни]], [[Российн импери]] — [[1953 шо|1953 шеран]] [[5 март]], [[Волынски (Москох)|Волынски]], Кунцевскан кӀошт, [[Москохан область]], [[РСФСР]], [[СССР]]) — [[Российн импери|российн]] революционер а, советан политикин а, пачхьалкхан а, тӀеман а, партийн гӀуллакххо а ву. Халкъашна йуккъера коммунистан а, белхалойн а боламан гӀуллакххо, марксизман теоретик а, пропагандист а ву<ref>Сталин дийна волуш арахецна 13 том цуьна сочинениш (1947—1951). Арахецна бара цо 1934 шо кхаччалц йазбина белхаш. 1990 шо дуьйна йуха а йолаелла керла томаш арахецар</ref>, 1920-гӀа шерашкара дуьйна 1953 шаре кхаччалц - [[Советийн Социалистийн Республикийн Союз|ССРБ-н]] куьйгалхо вара. |
||
[[Файл:Vissarion Jughashvili.jpg|right|thumb|130px|Виссарион Иванович Джугашвили]] |
[[Файл:Vissarion Jughashvili.jpg|right|thumb|130px|Виссарион Иванович Джугашвили]] |
||
МогӀа 69: | МогӀа 69: | ||
[[Файл:Stalin 1894 Colour.jpg|thumb|right|130px|Сосо́ Джугашвили — Тифлисан килсан хуьжаран дешархо ([[1894 шо]])]] |
[[Файл:Stalin 1894 Colour.jpg|thumb|right|130px|Сосо́ Джугашвили — Тифлисан килсан хуьжаран дешархо ([[1894 шо]])]] |
||
[[Файл:Свидетельство Сталина.jpg|thumb|190px|Джугашвилис Горин килсан доьшийла |
[[Файл:Свидетельство Сталина.jpg|thumb|190px|Джугашвилис Горин килсан доьшийла чекхйаккхарна тешалла ([[1894 шо]])]] |
||
[[Файл:Ekaterina Svanidze.jpg|thumb|130px|right|Екатерина Сванидзе — Сталинан хьалхара зуда]] |
[[Файл:Ekaterina Svanidze.jpg|thumb|130px|right|Екатерина Сванидзе — Сталинан хьалхара зуда]] |
||
[[Файл:Nadezhda Sergeyevna Alliluyeva (1901–1932).jpg|thumb|130px|right|Надежда Аллилуева — Сталинан шозлугӀа зуда]] |
|||
=== Бераш === |
=== Бераш === |
||
МогӀа 81: | МогӀа 79: | ||
'''ШозлугӀа зудчо динарш''': |
'''ШозлугӀа зудчо динарш''': |
||
[[1921 шо|1921 шеран]] [[24 март]]ехь Москвахь винера Сталинан кӀант — [[Сталин, Василий Иосифович|Василий]]. Иза кхиош вара [[Сергеев, Артём Фёдорович|Артём Сергеевца]]. Артем вара Сталинан доттагӀан [[Сергеев, Фёдор Андреевич|Ф. А. Сергееван]] кӀант. |
[[1921 шо|1921 шеран]] [[24 март]]ехь Москвахь винера Сталинан кӀант — [[Сталин, Василий Иосифович|Василий]]. Иза кхиош вара [[Сергеев, Артём Фёдорович|Артём Сергеевца]]. Артем вара Сталинан доттагӀан [[Сергеев, Фёдор Андреевич|Ф. А. Сергееван]] кӀант. |
||
[[Сталин, Василий Иосифович|Василий Сталин]] — [[СССР|Советан]] тӀеман гӀуллакххо, авиацин генерал-лейтенант ([[1947 шо]]), |
[[Сталин, Василий Иосифович|Василий Сталин]] — [[СССР|Советан]] тӀеман гӀуллакххо, авиацин генерал-лейтенант ([[1947 шо]]), Москохан эскаран округан ТӀеман-хӀаваан ницкъашан куьйгалхо ([[1947 шо]]—[[1952 шо]]). |
||
[[Аллилуева, Светлана Иосифовна|Светлана Аллилуева]] — цхьаъ бен йоцу йоӀ. Филолог-гочдархо, филологин Ӏилманийн кандидат; мемуарист. |
[[Аллилуева, Светлана Иосифовна|Светлана Аллилуева]] — цхьаъ бен йоцу йоӀ. Филолог-гочдархо, филологин Ӏилманийн кандидат; мемуарист. |
||
[[Файл:Stalin 1902.jpg|thumb|right|130px| Коба, марксистан кружокан декъашхо ([[1902 шо]])]] |
[[Файл:Stalin 1902-1.jpg|thumb|right|130px| Коба, марксистан кружокан декъашхо ([[1902 шо]])]] |
||
[[Файл:Stalin's Mug Shot.jpg|thumb|200px|Санкт-Петербурган къайлах полицин архивера Иосиф Сталинан информацин карта. [[1912 шо]].]] |
[[Файл:Stalin's Mug Shot.jpg|thumb|200px|Санкт-Петербурган къайлах полицин архивера Иосиф Сталинан информацин карта. [[1912 шо]].]] |
||
МогӀа 95: | МогӀа 93: | ||
[[Файл:Christ saviour explosion.jpg|thumb|right|180px|Ӏийса ПайхӀамар Зиярт эккхитар. [[1931 шо]].]] |
[[Файл:Christ saviour explosion.jpg|thumb|right|180px|Ӏийса ПайхӀамар Зиярт эккхитар. [[1931 шо]].]] |
||
[[Файл:5marshals 01.jpg|thumb|250px|Советски Союзан хьалхара пхиъ маршал (аьрру агӀорара аьтту агӀор) охьахевшина: [[Тухачевский, Михаил Николаевич|Тухачевский]] (тоьпаш тоьхна<ref>Лев КОЛОДНЫЙ [ |
[[Файл:5marshals 01.jpg|thumb|250px|Советски Союзан хьалхара пхиъ маршал (аьрру агӀорара аьтту агӀор) охьахевшина: [[Тухачевский, Михаил Николаевич|Тухачевский]] (тоьпаш тоьхна<ref>Лев КОЛОДНЫЙ [https://web.archive.org/web/20070611183456/http://www.mk.ru/blogs/idmk/2006/04/06/mk-daily/72915/ Где стреляли в затылок, там должен быть музей Смерти]</ref>), [[Ворошилов, Климент Ефремович|Ворошилов]], [[Егоров, Александр Ильич|Егоров]] (тоьпаш тоьхна); стоят: [[Будённый, Семён Михайлович|Будённый]] и [[Блюхер, Василий Константинович|Блюхер]] (хьалаьцна, Лефортан набахтехь велла Ӏазапаш бахьнехь<ref>Н.Великанов — «Измена маршалов». Ссылка на документ «Из акта судебно-медицинского исследования трупа заключенного № 11».</ref>)]] |
||
[[Файл:Repression in the Red Army resolution for the execution of 138 people.jpg|thumb|250px|1938 шеран 26 июлехь эскаран коллегин кхел |
[[Файл:Repression in the Red Army resolution for the execution of 138 people.jpg|thumb|250px|1938 шеран 26 июлехь эскаран коллегин кхел йа йезаш нехан список. Сталинс цу тӀехь йаздина «Массо а 138 стаган тоьпаш тоха еза»<ref>[http://stalin.memo.ru/spiski/pg09211p.htm «За расстрел всех 138 человек. Сталин» (Т.9. Л.211)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130313105545/http://stalin.memo.ru/spiski/pg09211p.htm |date=2013-03-13 }}</ref>]] |
||
[[Файл:Element-652515-misc-Postanovlenie-proekt-2.jpg|right|250px|thumb|150px|«Кхиаза зуламхойца къийсамех лаьцна» аьлла ЦИК а, СНК а СССР сацаман проект. (И.Сталинан тӀетохарашца а, билгалонашца а)]] |
[[Файл:Element-652515-misc-Postanovlenie-proekt-2.jpg|right|250px|thumb|150px|«Кхиаза зуламхойца къийсамех лаьцна» аьлла ЦИК а, СНК а СССР сацаман проект. (И.Сталинан тӀетохарашца а, билгалонашца а)]] |
||
[[Файл:Gelya Markizova.jpg|right|250px|thumb|150px|«Берийн доттагӀ» цӀе йолу сурт. |
[[Файл:Gelya Markizova.jpg|right|250px|thumb|150px|«Берийн доттагӀ» цӀе йолу сурт. Суьртан тӀехь йу Геля Маркизова. Цуьна дена-нанна тӀаьхьо таӀазар дира<ref>[http://www.mk.ru/social/article/2009/05/18/278178-stalin-prigovoril-schastlivoe-detstvo.html Сталин приговорил счастливое детство]</ref>]] |
||
[[Файл: |
[[Файл:Teheran conference-1943.jpg|thumb|220px|Сталин, [[Рузвельт, Франклин|Ф. Д. Рузвельт]], [[Черчилль, Уинстон|У. Черчилль]] Тегеранан конференцехь.]] |
||
[[Файл:Attlee, Truman and Stalin at Potsdam.jpg|thumb|200. Потсдаман конференци]] |
[[Файл:Attlee, Truman and Stalin at Potsdam.jpg|thumb|200. Потсдаман конференци]] |
||
МогӀа 112: | МогӀа 110: | ||
== Самукъане хилларш == |
== Самукъане хилларш == |
||
* Тахана Сталин ву Ческе-Будеёвице ([[Чехи]]) гӀалин сийлахь гражданин<ref>[http://www.apn-nn.ru/contex_s/35979.html Гитлер, Сталин и сложности с историей] // www.apn-nn.ru</ref>. |
* Тахана Сталин ву Ческе-Будеёвице ([[Чехи]]) гӀалин сийлахь гражданин<ref>[http://www.apn-nn.ru/contex_s/35979.html Гитлер, Сталин и сложности с историей] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130420084353/http://www.apn-nn.ru/contex_s/35979.html |date=2013-04-20 }} // www.apn-nn.ru</ref>. |
||
* [[1947 шо|1947 шеран]] [[7 ноябрь]] дуьйна<ref>[http://www.rg.ru/2004/04/09/Stalin.html Сталина не могут лишить почётного гражданства — Фёдор Лукьянов."…А Сталин навсегда прописался в Будапеште" — Российская Газета — Законодательное собрание Будапешта вот уже три …]</ref> [[2004 шо|2004 шеран]] [[29 апрель]] кхаччалц Сталин вара [[Будапешт]]ан сийлахь гражданин<ref>[http://www.newsru.com/world/29apr2004/stalin.html Сталина лишили звания Почётного гражданина Будапешта] // www.newsru.com</ref>. |
* [[1947 шо|1947 шеран]] [[7 ноябрь]] дуьйна<ref>[http://www.rg.ru/2004/04/09/Stalin.html Сталина не могут лишить почётного гражданства — Фёдор Лукьянов."…А Сталин навсегда прописался в Будапеште" — Российская Газета — Законодательное собрание Будапешта вот уже три …]</ref> [[2004 шо|2004 шеран]] [[29 апрель]] кхаччалц Сталин вара [[Будапешт]]ан сийлахь гражданин<ref>[http://www.newsru.com/world/29apr2004/stalin.html Сталина лишили звания Почётного гражданина Будапешта] // www.newsru.com</ref>. |
||
* [[1947 шо]] дуьйна [[2007 шо]] кхаччалц иза вара [[Кошице]] цӀе йолу [[Словаки]] гӀалин сийлахь гражданин<ref>[http://for-ua.com/world/2007/10/26/172041.html Словацкий город исключил Сталина из списков почётных жителей] // for-ua.com</ref>. |
* [[1947 шо]] дуьйна [[2007 шо]] кхаччалц иза вара [[Кошице]] цӀе йолу [[Словаки]] гӀалин сийлахь гражданин<ref>[http://for-ua.com/world/2007/10/26/172041.html Словацкий город исключил Сталина из списков почётных жителей] // for-ua.com</ref>. |
||
* [[1940 шо|1940 шеран]] [[1 январь|1 январехь]] ''[[Time (журнал)|Time]]'' цӀе йолу журналс хаьржира Сталин ''«Шеран стаг» ([[1939 шо]])''. Шаьш и харжар бахьан цара ''«нацистан-коммунистан»'' ТӀецалатаран пакт яр а, Финляндица тӀом болабар |
* [[1940 шо|1940 шеран]] [[1 январь|1 январехь]] ''[[Time (журнал)|Time]]'' цӀе йолу журналс хаьржира Сталин ''«Шеран стаг» ([[1939 шо]])''. Шаьш и харжар бахьан цара ''«нацистан-коммунистан»'' ТӀецалатаран пакт яр а, Финляндица тӀом болабар йу бахар. И хӀумнаш бахьнехь Сталин Гитлеран накъост хиллира<ref name="Time-1940">Man of the Year // Time. Jan 1, 1940. [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,763293,00.html RUSSIA: Man of the Year, 1939 — TIME] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130717061255/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,763293,00.html |date=2013-07-17 }}{{ref-en}}</ref>. [[1943 шо|1943 шеран]] [[4 январь|4 январехь]] журналс шозлугӀа хаьржира Сталин «Шеран стаг»<ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,790648,00.html Статья в журнале «Time» — «Die, But Do Not Retreat» о провозглашении И. В. Сталина «человеком года»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130715225709/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,790648,00.html |date=2013-07-15 }}</ref>. Оцу статьях йаздинера: ''«Сталинан бен ца хаьа мел улле дар 1942 шарахь Росси эшаяр. Сталинан бен ца хаьа хӀун да дийзира и кхерам йухатогӀа…»''<ref>[http://www.vokrugsveta.ru/chronograph/2306/ Хронограф.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130510073644/http://vokrugsveta.ru/chronograph/2306/ |date=2013-05-10 }} // Вокруг света, № 1, 2008</ref><ref>Оригинал текста (англ.): ''«Only Joseph Stalin fully knew how close Russia stood to defeat in 1942, and only Joseph Stalin fully knew how he brought Russia through».''</ref> |
||
* Сталинан |
* Сталинан ненан мотт гуьржийн бара. Оьрсийн мотт цо тӀаьхьо бен ца Ӏамийра. Оьрсийн мотт цунна цкъаа дика шар ца белира. Гуьржийн а, оьрсийн а меттанаш доцурш цунна хаьара шира желтойн (грекийн) мотт а, килсан славянийн а. Сталинс анкеташкахь йаздора шен немцойн а, ингалсан меттанашкахь деша хаьа<ref>[http://ricolor.org/history/rsv/good/lit/ Максименков Л. Очерки номенклатурной истории советской литературы. Западные пилигримы у сталинского престола (Фейхтвангер и другие)]</ref>. [[Похлёбкин, Вильям Васильевич|В. В. Похлёбкинс]] йаздо, Сталинан иштта фарси а, аьрмлойн мотт а хаьара. 1920-гӀа шерашкахь иза французийн мотт Ӏамо волавелира<ref>''Похлёбкин В. В.'' [http://www.modernlib.ru/books/pohlebkin_vilyam_vasilevich/velikiy_psevdonim/read/ Великий псевдоним.] — М.: ТОО «ЮДИТ», КП «Алтай», — 1996, 158 с.</ref>, амма и мотт мел шарбелир цунна хууш дац. |
||
== Билгалдахарш == |
== Билгалдахарш == |
Карара верси 2023, 13 январь, 08:05
Иосиф Виссарионович Сталин | |
---|---|
Иосиф Виссарионович Джугашвили гуьрж. იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი | |
![]() И. В. Сталин Тегеранан конференцехь | |
Бакъ цӀе | гуьрж. იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი |
ГӀуллакхан тайпа | политик, революционер, Публицист, пачхьалкхан гӀуллакххо, лингвист |
Вина терахь | 1878 шеран 18 декабрь |
Вина меттиг | Гори, Тифлисан губерни, Российн импери |
Кхелхина терахь | 1953 шеран 5 март (74 шо) |
Кхелхина меттиг | Волынски, Кунцевскан кӀошт, Москохан область, РСФСР, СССР |
Корматалла |
|
Гражданалла |
![]() |
Да | Джугашвили, Виссарион Иванович |
Нана | Екатерина Георгиевна Геладзе |
Зуда |
|
Бераш |
кӀенти: йоӀ:
тӀелаьцна кӀант:
|
СовгӀаташ |
|
Куьг таӀор |
![]() |
Иосиф Виссарионович Сталин Викилармехь |
Ио́сиф Виссарио́нович Ста́лин (боккъула фамили — Шайтан, гуьрж. იოსებ ჯუღაშვილი; 1878 шеран 18 декабрь (кхоьчу хьосташкахь 1879 шеран 21 декабрь), Гори, Тифлисан губерни, Российн импери — 1953 шеран 5 март, Волынски, Кунцевскан кӀошт, Москохан область, РСФСР, СССР) — российн революционер а, советан политикин а, пачхьалкхан а, тӀеман а, партийн гӀуллакххо а ву. Халкъашна йуккъера коммунистан а, белхалойн а боламан гӀуллакххо, марксизман теоретик а, пропагандист а ву[1], 1920-гӀа шерашкара дуьйна 1953 шаре кхаччалц - ССРБ-н куьйгалхо вара.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Vissarion_Jughashvili.jpg/130px-Vissarion_Jughashvili.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Ekaterina_Dzhugashvili.jpg/130px-Ekaterina_Dzhugashvili.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Stalin_1894_Colour.jpg/130px-Stalin_1894_Colour.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/%D0%A1%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B0.jpg/190px-%D0%A1%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B0.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Ekaterina_Svanidze.jpg/130px-Ekaterina_Svanidze.jpg)
Бераш[бӀаьра нисйан | нисйан]
Хьалхара зудчо динарш: Яков Джугашвили — воккха кӀант.
ШозлугӀа зудчо динарш: 1921 шеран 24 мартехь Москвахь винера Сталинан кӀант — Василий. Иза кхиош вара Артём Сергеевца. Артем вара Сталинан доттагӀан Ф. А. Сергееван кӀант. Василий Сталин — Советан тӀеман гӀуллакххо, авиацин генерал-лейтенант (1947 шо), Москохан эскаран округан ТӀеман-хӀаваан ницкъашан куьйгалхо (1947 шо—1952 шо).
Светлана Аллилуева — цхьаъ бен йоцу йоӀ. Филолог-гочдархо, филологин Ӏилманийн кандидат; мемуарист.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Stalin_1902-1.jpg/130px-Stalin_1902-1.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Joseph_Stalin_1911_mug_shot.jpg/200px-Joseph_Stalin_1911_mug_shot.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Gulag_Location_Map.png/300px-Gulag_Location_Map.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Christ_saviour_explosion.jpg/180px-Christ_saviour_explosion.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/5marshals_01.jpg/250px-5marshals_01.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Repression_in_the_Red_Army_resolution_for_the_execution_of_138_people.jpg/250px-Repression_in_the_Red_Army_resolution_for_the_execution_of_138_people.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Element-652515-misc-Postanovlenie-proekt-2.jpg/150px-Element-652515-misc-Postanovlenie-proekt-2.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Gelya_Markizova.jpg/150px-Gelya_Markizova.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Teheran_conference-1943.jpg/220px-Teheran_conference-1943.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Attlee%2C_Truman_and_Stalin_at_Potsdam.jpg/220px-Attlee%2C_Truman_and_Stalin_at_Potsdam.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/May_Day_in_London.jpg/220px-May_Day_in_London.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Stalinobus3.jpg/240px-Stalinobus3.jpg)
Самукъане хилларш[бӀаьра нисйан | нисйан]
- Тахана Сталин ву Ческе-Будеёвице (Чехи) гӀалин сийлахь гражданин[6].
- 1947 шеран 7 ноябрь дуьйна[7] 2004 шеран 29 апрель кхаччалц Сталин вара Будапештан сийлахь гражданин[8].
- 1947 шо дуьйна 2007 шо кхаччалц иза вара Кошице цӀе йолу Словаки гӀалин сийлахь гражданин[9].
- 1940 шеран 1 январехь Time цӀе йолу журналс хаьржира Сталин «Шеран стаг» (1939 шо). Шаьш и харжар бахьан цара «нацистан-коммунистан» ТӀецалатаран пакт яр а, Финляндица тӀом болабар йу бахар. И хӀумнаш бахьнехь Сталин Гитлеран накъост хиллира[10]. 1943 шеран 4 январехь журналс шозлугӀа хаьржира Сталин «Шеран стаг»[11]. Оцу статьях йаздинера: «Сталинан бен ца хаьа мел улле дар 1942 шарахь Росси эшаяр. Сталинан бен ца хаьа хӀун да дийзира и кхерам йухатогӀа…»[12][13]
- Сталинан ненан мотт гуьржийн бара. Оьрсийн мотт цо тӀаьхьо бен ца Ӏамийра. Оьрсийн мотт цунна цкъаа дика шар ца белира. Гуьржийн а, оьрсийн а меттанаш доцурш цунна хаьара шира желтойн (грекийн) мотт а, килсан славянийн а. Сталинс анкеташкахь йаздора шен немцойн а, ингалсан меттанашкахь деша хаьа[14]. В. В. Похлёбкинс йаздо, Сталинан иштта фарси а, аьрмлойн мотт а хаьара. 1920-гӀа шерашкахь иза французийн мотт Ӏамо волавелира[15], амма и мотт мел шарбелир цунна хууш дац.
Билгалдахарш[бӀаьра нисйан | нисйан]
- ↑ Сталин дийна волуш арахецна 13 том цуьна сочинениш (1947—1951). Арахецна бара цо 1934 шо кхаччалц йазбина белхаш. 1990 шо дуьйна йуха а йолаелла керла томаш арахецар
- ↑ Лев КОЛОДНЫЙ Где стреляли в затылок, там должен быть музей Смерти
- ↑ Н.Великанов — «Измена маршалов». Ссылка на документ «Из акта судебно-медицинского исследования трупа заключенного № 11».
- ↑ «За расстрел всех 138 человек. Сталин» (Т.9. Л.211) Архивйина 2013-03-13 — Wayback Machine
- ↑ Сталин приговорил счастливое детство
- ↑ Гитлер, Сталин и сложности с историей Архивйина 2013-04-20 — Wayback Machine // www.apn-nn.ru
- ↑ Сталина не могут лишить почётного гражданства — Фёдор Лукьянов."…А Сталин навсегда прописался в Будапеште" — Российская Газета — Законодательное собрание Будапешта вот уже три …
- ↑ Сталина лишили звания Почётного гражданина Будапешта // www.newsru.com
- ↑ Словацкий город исключил Сталина из списков почётных жителей // for-ua.com
- ↑ Man of the Year // Time. Jan 1, 1940. RUSSIA: Man of the Year, 1939 — TIME Архивйина 2013-07-17 — Wayback Machine(ингалс.)
- ↑ Статья в журнале «Time» — «Die, But Do Not Retreat» о провозглашении И. В. Сталина «человеком года» Архивйина 2013-07-15 — Wayback Machine
- ↑ Хронограф. Архивйина 2013-05-10 — Wayback Machine // Вокруг света, № 1, 2008
- ↑ Оригинал текста (англ.): «Only Joseph Stalin fully knew how close Russia stood to defeat in 1942, and only Joseph Stalin fully knew how he brought Russia through».
- ↑ Максименков Л. Очерки номенклатурной истории советской литературы. Западные пилигримы у сталинского престола (Фейхтвангер и другие)
- ↑ Похлёбкин В. В. Великий псевдоним. — М.: ТОО «ЮДИТ», КП «Алтай», — 1996, 158 с.
![]() |
Иосиф Виссарионович Сталин Викилармехь |