1866 шо — Версийн башхалла

Шераш
	1862 · 1863 · 1864 · 1865 — 1866 — 1867 · 1868 · 1869 · 1870
Итта шераш
	1840‑гӀа · 1850‑гӀа — 1860‑гӀа — 1870‑гӀа · 1880‑гӀа
БӀешераш
	XVIII бӀешо — XIX бӀешо — XX бӀешо

Историн навигаци

[талланза верси]

← Хьалхара нисдар

Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна

БӀаьраВики-текст

Сизийн

Карара верси 2023, 4 июль, 14:51

II эзар шо

XVII бӀешо — XVIII бӀешо — XIX бӀешо — XX бӀешо — XXI бӀешо

1790‑гӀа	1790	1791	1792	1793	1794	1795	1796	1797	1798	1799

1800‑гӀа	1800	1801	1802	1803	1804	1805	1806	1807	1808	1809
1810‑гӀа	1810	1811	1812	1813	1814	1815	1816	1817	1818	1819
1820‑гӀа	1820	1821	1822	1823	1824	1825	1826	1827	1828	1829
1830‑гӀа	1830	1831	1832	1833	1834	1835	1836	1837	1838	1839
1840‑гӀа	1840	1841	1842	1843	1844	1845	1846	1847	1848	1849
1850‑гӀа	1850	1851	1852	1853	1854	1855	1856	1857	1858	1859
1860‑гӀа	1860	1861	1862	1863	1864	1865	1866	1867	1868	1869
1870‑гӀа	1870	1871	1872	1873	1874	1875	1876	1877	1878	1879
1880‑гӀа	1880	1881	1882	1883	1884	1885	1886	1887	1888	1889
1890‑гӀа	1890	1891	1892	1893	1894	1895	1896	1897	1898	1899

1900‑гӀа	1900	1901	1902	1903	1904	1905	1906	1907	1908	1909

Хронологин таблица

Хилларш

ДӀайиллина Москохан консерватори.
23 февраль — Куза Иона йитина Румынин Ӏарш.
8 апрель — Пруссис а, Италис а бина къайлаха барт, цуьнца шинне а агӀоно сацо йиш яцара Австрин дуьхьала болу тӀом, шайн беза мохк схьабаллалц^[1].
16 апрель — Д. В. Каракозов Пиетарбухера Аьхкенан беш йолчохь аьттонза гӀоьртира император Александр II-гӀа вие.
май — Российн империн Бухарин ханаллийца тӀом болабелла.
16 май — Москохахь хилла даздарца дӀайеллар Никольскан йукъарадинан килса.
14 июнь — Германин союзан сеймо къобал дира Австрин империс Пруссин дуьхьала бартхойн эскар кхоллар кховдадар^[2].
16 июнь — пруссин эскаро долийра тӀелатар Ганноверан, Гессенан, Саксонин^[2].
17 июнь — Австрин империс кхайкхийра Пруссин тӀом. Болабелла Австрин-пруссийн тӀом^[2].
19 июнь — Кронштадтехь долийна И. Ф. Александровски цӀарах долчу хин бухахула лела кема зиер.
20 июнь — италин эскар чудеина Австрин долахь йолчу Венецин областе. Болабелла ШолгӀа австрин-италин тӀом^[1].
22 июнь — пруссин коьрта баьччалло арахецна Богеми концентрин тӀелатаран директива^[3].
24 июнь
- паччахьан Виктора Эммануилан коьртехь инарла Ламармора Альфонсо волу Италин эскар эшна эрцгерцоган Альбрехтан австрин эскарал Кустоцера тӀамехь^[4].
- Кругобайкалан трактехь 700 оьрсийн а, полякийн а тутмакхаш гӀаттам бо. ГӀаттам охьатаӀийна, цуьнан куьйгалхошна тоьпаш тоьхна^[5].
28 июнь — Ганноверан эскаро пруссин эскаран еш йолу дуьхьало сацийра Лангензальцехь^[3].
3 июль — Австрин-пруссин тӀом чекхбаьккхина Садовера тӀом. Австрин эскар ийшира^[6].
8 июль — италин эскар йуха а тӀелетта Австрин эскарна^[1].
20 июль — Австрин (контр-адмирал фон Тегетгофф Вильгельм) а, Италин (адмирал К. П. Персано) а флоташна йукъара Лиссера тӀом чекхбелира италин флот иэшарца. Ӏаьнаран бронлелочу кеманашна йукъахь хилла дуьххьарлера эскадран тӀом^[7].
22 июль — Пруссис а, Австрис а барт бира^[8].
26 июль
- Заключён сепаратный предварительный Никольсбургский мирный договор между Австрией и Пруссией^[6].
- Атлантикин Ӏапказан бухахула дуьххьала биллина, электрийн импульс нийсса дӀалуш болу трансатлантикин кабель.
7 август — Абхазехь гӀаттам болабелла^[9].
10 август — Австрис а, Италис а машар бира^[1].
23 август — Прагехь куьг йаздина Австрин-пруссин-италин тӀом чекхбаьккхинчу машаран барт кӀела. Германин союз дӀайаьккхина, Пруссин кхолла бакъо ло ша куьйгаллехь йолу керла ерриггерманин союз^[6].
1 сентябр — дӀайиллина Москохан консерватори.
3 сентябрь — Женевехь болх дӀаболийна хьалхарчу Интернационалан хьалхарчу конгрессо (3—8 сентябрь)^[10].
7 сентябрь — оьрсийн Ӏедал герз схьадаьккхина делира гӀаьттинчу Абхазехь^[9].
3 октябр — Австрин-пруссин-италин тӀеман жамӀаца бина Венан машаран барт. Австрис йитина Венецин область Францина, цуо дӀайелира иза Италин паччахьаллин^[6].
21 октябрь — Венецин областехь дӀайаьхьира плебисцит, жамӀ Италин паччахьаллин венеци дӀатохар хилира^[1].
30 октябрь — 1866—1868 шерашкара оьрсийн-бухарин тӀамехь баьчча инарла Д. И. Романовский волчу оьрсийн тобано йаьккхира Бухаран эмиратера гӀап Джизак.
24 ноября — Россехь даьккхина закон пачхьалкхан ахархойн хийцам барехь. Цаьргахь дуьсура дерриг цара лелош хилла латтанаш^[11].
19 декабрь — коьллина Оьрсийн телеграфан агенталла.
Мендель Грегор, австрийн монах, итт шо дайина тайп-тайпана кхоьн хӀу эдеш килсан бешахь, кхайкхийна тӀаьхьенан коьрта закон деллар.
Кхоьллина Двинан коьрта цӀерпоштан пхьолгӀанаш, тӀаьхьа цӀе хийцина Даугавпилсан локомотивтояран завод аьлла.
Калаверасехь (Калифорни штат, АЦШ) карийна тӀулг хилла адаман туьта, дийцарехь цуо гойтура цхьаьна хенан чохь адамаш а, мастодонташ а хилар. Карийнарг хилира бевзачех уггар боккха археологин аьшпаш, ткъа цунах лаьцна йаззам зорба тоьхна Энциклопеди Британникин 11-гӀа арахецарехь.

Ӏилма

Музыка

Театр

Литература

Метрополитен

ЦӀерпоштан транспорт

Оцу шарахь бинарш

Сунь Ятсен (1866 шеран 12 ноябрь — 1925 шеран 12 март) — Китайн революционер, Гоминьдан партин бухбиллинарг, Китаехь массарелла а лоруш волчу политиках цхьаъ.

↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ СИЭ. — Т. 1. — С. 143.
↑ ¹ ² ³ СИЭ. — Т. 1. — С. 146.
↑ ¹ ² СИЭ. — Т. 1. — С. 147.
↑ БСЭ. — 3-е изд. — Т. 14. — С. 55.
↑ БСЭ. — 3-е изд. — Т. 13. — С. 486.
↑ ¹ ² ³ ⁴ СИЭ. — Т. 1. — С. 130.
↑ БСЭ. — 3-е изд. — Т. 14. — С. 494.
↑ СИЭ. — Т. 1. — С. 148.
↑ ¹ ² СИЭ. — Т. 1. — С. 58.
↑ Интернационал 1-й // Большая советская энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия, 3 издание.
↑ БСЭ. — 3-е изд. — Т. 13. — С. 405.

[sie.1.143-1] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ СИЭ. — Т. 1. — С. 143.

[sie.1.146-2] ¹ ² ³ СИЭ. — Т. 1. — С. 146.

[sie.1.147-3] ¹ ² СИЭ. — Т. 1. — С. 147.

[4] БСЭ. — 3-е изд. — Т. 14. — С. 55.

[5] БСЭ. — 3-е изд. — Т. 13. — С. 486.

[sie.1.130-6] ¹ ² ³ ⁴ СИЭ. — Т. 1. — С. 130.

[7] БСЭ. — 3-е изд. — Т. 14. — С. 494.

[8] СИЭ. — Т. 1. — С. 148.

[Sie.1.58-9] ¹ ² СИЭ. — Т. 1. — С. 58.

[10] Интернационал 1-й // Большая советская энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия, 3 издание.

[11] БСЭ. — 3-е изд. — Т. 13. — С. 405.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

@@ МогӀа 1: / МогӀа 1: @@
-{{Навигаци оцу шаран|1866}}
+{{Шеран навигаци|1866}}
+{{БӀешеран навигаци|19}}
-{{Навигаци оцу бӀешерашна|19}}
+== Хилларш ==
+* ДӀайиллина [[Москохан консерватори]].
+* [[23 февраль]] — [[Куза, Александру Иоан|Куза Иона]] йитина [[Румыни]]н Ӏарш.
+* [[8 апрель]] — [[Прусси]]с а, [[Италин паччахьалла (1861—1946)|Италис]] а бина къайлаха барт, цуьнца шинне а агӀоно сацо йиш яцара [[Австрийн импери|Австрин]] дуьхьала болу тӀом, шайн беза мохк схьабаллалц<ref name="sie.1.143">[[Советская историческая энциклопедия|СИЭ]]. — Т. 1. — С. 143.</ref>.
+* [[16 апрель]] — [[Каракозов, Дмитрий Владимирович|Д. В. Каракозов]] Пиетарбухера Аьхкенан беш йолчохь аьттонза гӀоьртира император [[Александр II]]-гӀа вие.
+* май — [[Российн импери]]н [[Бухаран эмират|Бухарин ханаллийца]] тӀом болабелла.
+* [[16 май]] — [[Москох]]ахь хилла даздарца дӀайеллар [[Никольскан йукъарадинан килса]].
+* [[14 июнь]] — [[Германин союз]]ан сеймо къобал дира Австрин империс Пруссин дуьхьала бартхойн эскар кхоллар кховдадар<ref name="sie.1.146">[[Советская историческая энциклопедия|СИЭ]]. — Т. 1. — С. 146.</ref>.
+* [[16 июнь]] — пруссин эскаро долийра тӀелатар [[Ганновер]]ан, [[Гессен]]ан, [[Саксони (паччахьалла)|Саксонин]]<ref name="sie.1.146"/>.
+* [[17 июнь]] — Австрин империс кхайкхийра Пруссин тӀом. Болабелла [[Австрин-пруссийн тӀом]]<ref name="sie.1.146"/>.
+* [[19 июнь]] — [[Кронштадт]]ехь долийна И. Ф. Александровски цӀарах долчу хин бухахула лела кема зиер.
+* [[20 июнь]] — италин эскар чудеина Австрин долахь йолчу [[Венеци|Венецин областе]]. Болабелла [[Австрин-пруссин-италин тӀом|ШолгӀа австрин-италин тӀом]]<ref name="sie.1.143"/>.
+* [[22 июнь]] — пруссин коьрта баьччалло арахецна [[Богеми]] концентрин тӀелатаран директива<ref name="sie.1.147">[[Советская историческая энциклопедия|СИЭ]]. — Т. 1. — С. 147.</ref>.
+* [[24 июнь]]
+** паччахьан [[Виктор Эммануил II|Виктора Эммануилан]] коьртехь инарла [[Ламармора, Альфонсо Ферреро|Ламармора Альфонсо]] волу Италин эскар эшна эрцгерцоган [[Альбрехт, герцог Тешен|Альбрехтан]] австрин эскарал [[Кустоцера тӀом (1866)|Кустоцера тӀамехь]]<ref>[[Большая советская энциклопедия|БСЭ]]. — 3-е изд. — Т. 14. — С. 55.</ref>.
+** Кругобайкалан трактехь 700 оьрсийн а, полякийн а тутмакхаш [[1866 шеран Кругобайкалан гӀаттам|гӀаттам]] бо. ГӀаттам охьатаӀийна, цуьнан куьйгалхошна тоьпаш тоьхна<ref>[[Большая советская энциклопедия|БСЭ]]. — 3-е изд. — Т. 13. — С. 486.</ref>.
+* [[28 июнь]] — [[Ганновер]]ан эскаро пруссин эскаран еш йолу дуьхьало сацийра [[Лангензальца|Лангензальцехь]]<ref name="sie.1.147"/>.
+* [[3 июль]] — Австрин-пруссин тӀом чекхбаьккхина [[Садовера тӀом]]. Австрин эскар ийшира<ref name="sie.1.130"/>.
+* [[8 июль]] — италин эскар йуха а тӀелетта Австрин эскарна<ref name="sie.1.143"/>.
+* [[20 июль]] — Австрин ([[контр-адмирал]] [[Тегетгофф, Вильгельм фон|фон Тегетгофф Вильгельм]]) а, Италин (адмирал К. П. Персано) а флоташна йукъара [[Лиссера тӀом]] чекхбелира италин флот иэшарца. Ӏаьнаран бронлелочу кеманашна йукъахь хилла дуьххьарлера эскадран тӀом<ref>[[Большая советская энциклопедия|БСЭ]]. — 3-е изд. — Т. 14. — С. 494.</ref>.
+* [[22 июль]] — Пруссис а, Австрис а барт бира<ref>[[Советская историческая энциклопедия|СИЭ]]. — Т. 1. — С. 148.</ref>.
+* [[26 июль]]
+** Заключён сепаратный [[Никольсбургский прелиминарный мир|предварительный Никольсбургский мирный договор]] между Австрией и Пруссией<ref name="sie.1.130">[[Советская историческая энциклопедия|СИЭ]]. — Т. 1. — С. 130.</ref>.
+** [[Атлантикин Ӏапказ]]ан бухахула дуьххьала биллина, электрийн импульс нийсса дӀалуш болу [[трансатлантикин кабель]].
+* [[7 август]] — [[Абхази|Абхазехь]] гӀаттам болабелла<ref name="Sie.1.58">[[Советская историческая энциклопедия|СИЭ]]. — Т. 1. — С. 58.</ref>.
+* [[10 август]] — Австрис а, Италис а машар бира<ref name="sie.1.143"/>.
+* [[23 август]] — [[Прага|Прагехь]] куьг йаздина Австрин-пруссин-италин тӀом чекхбаьккхинчу машаран барт кӀела. [[Германин союз]] дӀайаьккхина, Пруссин кхолла бакъо ло ша куьйгаллехь йолу керла ерриггерманин союз<ref name="sie.1.130"/>.
+* [[1 сентябр]] — дӀайиллина [[П. И. Чайковскин цӀарах йолу Москохан пачхьалкхан консерватори|Москохан консерватори]].
+* [[3 сентябрь]] — Женевехь болх дӀаболийна хьалхарчу Интернационалан хьалхарчу конгрессо (3—8 сентябрь)<ref>Интернационал 1-й // [[Большая советская энциклопедия]]. — {{М.}}: [[Советская энциклопедия]], 3 издание.</ref>.
+* [[7 сентябрь]] — оьрсийн Ӏедал герз схьадаьккхина делира гӀаьттинчу [[Абхази|Абхазехь]]<ref name="Sie.1.58"/>.
+* [[3 октябр]] — Австрин-пруссин-италин тӀеман жамӀаца бина Венан машаран барт. Австрис йитина [[Венеци]]н область Францина, цуо дӀайелира иза Италин паччахьаллин<ref name="sie.1.130"/>.
+* [[21 октябрь]] — [[Венеци]]н областехь дӀайаьхьира плебисцит, жамӀ Италин паччахьаллин венеци дӀатохар хилира<ref name="sie.1.143"/>.
+* [[30 октябрь]] — 1866—[[1868 шо|1868 шерашкара]] оьрсийн-бухарин тӀамехь баьчча инарла Д. И. Романовский волчу оьрсийн тобано йаьккхира Бухаран эмиратера гӀап Джизак.
+* [[24 ноября]] — Россехь даьккхина закон [[пачхьалкхан ахархой]]н хийцам барехь. Цаьргахь дуьсура дерриг цара лелош хилла латтанаш<ref>[[Большая советская энциклопедия|БСЭ]]. — 3-е изд. — Т. 13. — С. 405.</ref>.
+* [[19 декабрь]] — коьллина Оьрсийн телеграфан агенталла.
+* [[Мендель, Грегор Иоганн|Мендель Грегор]], австрийн монах, итт шо дайина тайп-тайпана кхоьн хӀу эдеш килсан бешахь, кхайкхийна тӀаьхьенан коьрта закон деллар.
+* Кхоьллина Двинан коьрта цӀерпоштан пхьолгӀанаш, тӀаьхьа цӀе хийцина [[Даугавпилсан локомотивтояран завод]] аьлла.
+* Калаверасехь (Калифорни штат, АЦШ) карийна [[Калаверасан туьта|тӀулг хилла адаман туьта]], дийцарехь цуо гойтура цхьаьна хенан чохь адамаш а, [[мастодонт]]аш а хилар. Карийнарг хилира бевзачех уггар боккха археологин аьшпаш, ткъа цунах лаьцна йаззам зорба тоьхна [[Энциклопеди Британника|Энциклопеди Британникин]] 11-гӀа арахецарехь.
+== Ӏилма ==
+{{main|1866 шо Ӏилманехь}}
+== Музыка ==
+{{main|1866 шо музыкехь}}
+== Театр ==
+{{main|1866 шо театрехь}}
+== Литература ==
+{{main|1866 шо литературехь}}
+== Метрополитен ==
+{{main|1866 шо метрополитенан исторехь}}
+== ЦӀерпоштан транспорт ==
+{{main|1866 шо цӀерпоштан транспортан исторехь}}
 == Оцу шарахь бинарш ==
-* [[Сунь Ятсен]] (1866 шаран [[12 ноябрь]] — [[1925 шо|1925 шаран]] [[12 март]]) — [[Китай]]н революционер, Гоминьдан партин бухбиллинарг, Китаехь массарелла а лоруш волчу политиках цхьаъ.
+* [[Сунь Ятсен]] (1866 шеран [[12 ноябрь]] — [[1925 шо|1925 шеран]] [[12 март]]) — [[Китай]]н революционер, Гоминьдан партин бухбиллинарг, Китаехь массарелла а лоруш волчу политиках цхьаъ.