Mandel

Mandel
	El Mandel a Roeselare
Tipus	Riu
Inici
Cota inicial	31 m
Municipi	Zonnebeke
Localització	Passendale
Final
Cota final	7 m
	Wakken; Dentergem
Localització	Leie
Localització	Leie
	50° 54′ 05″ N, 3° 02′ 50″ E / 50.9014°N,3.0472°E; B 50° 55′ 02″ N, 3° 25′ 16″ E / 50.9172°N,3.4211°E
Ciutat riberenca	Roeselare
Conca hidrogràfica	Escalda
Característiques
Dimensió	40 () km ;

El Mandel és un riu belga d'uns 40 km que neix a Passendale a la província de Flandes Occidental. Desemboca al Leie al poble de Sint-Baafs-Vijve.

El primer esment escrit Mandra data de la primeria del segle ix. En texts antics i noms deriviats també es diu Mander.^[1]

Rega les localitats de Staden, Oostnieuwkerke, Roeselare, Izegem, Ingelmunster, Oostrozebeke, Wakken i Sint-Baafs-Vijfe. A Oostnieuwkerke, les darreres restes del molí d'aigua de «Meulebroeck» devastat durant la Guerra dels Vuitanta Anys van ser destruïts quan el 1947 l'ajuntament va decidir rectificar el curs, supprimir els meandres i cobrir-lo al seu pas al poble.^[2] Des del 1871, el transport de Roeselare cap al Leie es fa pel canal Roeselare-Leie que segueix la vall del riu fins a la sortida d'Ingelmunster.

A l'edat mitjana era navegable fins a Izegem amb embarcacions planes. També s'utilitzava per a enriuar el lli. És força contaminat, per la indústria des de mitjan segle xix. Va esdevenir un riu mort i pudós. Des de Roeselare fins enllà d'Izegem a Emelgem, el riu ha sigut colgat el 1979 per a limitar la pol·lució olfactora. A la primeria del segle xxi s'ha començat un tractament de les aigües residuals domèstics i industrials i a poc la vida torn al riu.^[3] L'ajuntament de la ciutat d'Izegem es proposa de reobrir el riu en el marc de d'un projecte de renaturar el medi urbà massa formigonat al segle passat.^[4]

Afluents

Oude Mandelbeek
Ravebeke a Passendale^[5]

Referències

↑ De Flou, Karel. «Mandel, Mander». A: Woordenboek der Toponymie van Westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu. Volum X: Malevaut – Moulin de Winhem. Brugge: Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde, 1930, p. 24-29.
↑ «Watermolen in de Meulebroeck». Verdwenen Belgische Molens [Molins de Bèlgica desapareguts], 2013. [Consulta: 8 novembre 2022].
↑ «De Mandel niet langer een dode rivier: “We zien op meerdere plaatsen visjes zwemmen” [El Mandel ja no és un riu mort: ‘En molts llocs hem vist peixets’]» (en neerlandès). Krant van West-Vlaanderen, 06-11-2020.
↑ Dumoulein, Valentijn «Izegem droomt van groene verbinding tussen Wandel op de Mandel en Melkmarkt: “Rivier de Mandel op sommige plaatsen opnieuw bovengronds halen”» (en neerlandès). Het Laatste Nieuws, 02-02-2022.
↑ De Flou, Karel; De Smet, Jos. «Ravebeke». A: Woordenboek der Toponymie van Westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu. Volum XIII: Pré larde – Sacraments Straetken. Brugge: Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde, 1932, p. 313.

Bibliografia

Hoornaert, Geert. De Mandel. Het historisch verhaal van een rivier doorheen Midden-West-Vlaanderen (1500-2010) [El Mandel. La història d'un riu al centre de Flandes Occidental (1500-2010)] (en neerlandès). Roeselare: Koninklijke Geschied- en Oudheidkundig Genootschap voor Roeselare en Ommeland, 2012, p. 191. ISBN 978-1-61627-475-7.

Enllaços externs

«fotos històriques del Mandel». Erfgoedbank Midwest.

A Wikimedia Commons hi ha contingut multimèdia relatiu a: Mandel

[1] De Flou, Karel. «Mandel, Mander». A: Woordenboek der Toponymie van Westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu. Volum X: Malevaut – Moulin de Winhem. Brugge: Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde, 1930, p. 24-29.

[2] «Watermolen in de Meulebroeck». Verdwenen Belgische Molens [Molins de Bèlgica desapareguts], 2013. [Consulta: 8 novembre 2022].

[3] «De Mandel niet langer een dode rivier: “We zien op meerdere plaatsen visjes zwemmen” [El Mandel ja no és un riu mort: ‘En molts llocs hem vist peixets’]» (en neerlandès). Krant van West-Vlaanderen, 06-11-2020.

[4] Dumoulein, Valentijn «Izegem droomt van groene verbinding tussen Wandel op de Mandel en Melkmarkt: “Rivier de Mandel op sommige plaatsen opnieuw bovengronds halen”» (en neerlandès). Het Laatste Nieuws, 02-02-2022.

[5] De Flou, Karel; De Smet, Jos. «Ravebeke». A: Woordenboek der Toponymie van Westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu. Volum XIII: Pré larde – Sacraments Straetken. Brugge: Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde, 1932, p. 313.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]