Crveni luk
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Crveni luk | |
|---|---|
 Crveni luk | |
| Sistematika | |
| Carstvo | Plantae |
| Divizija | Magnoliophyta |
| Red | Asparagales |
| Porodica | Alliaceae |
| Rod | Allium |
| Vrste | |
Crveni luk (Allium cepa) ili crni luk je dvogodišnja zeljasta biljka iz porodice Alliaceae.
Karakteristike
[uredi | uredi izvor]U zavisnosti od metode sadnje, razlikuju se zimske i ljetne sorte luka. Ljetne sorte luku se siju u rano proljeće, a vade u augustu ili septembru. Te sorte su čvršće, konzistentnije i mogu se duže skladištiti. Zimske sorte se siju u avgustu, ostaju tokom zime u tlu, te tokom proljeća i ranog ljeta narastu i sazriju. Ove sorte su blaže, mekše te se kraće mogu skladištiti. Crveni luk ima jednostavnu lukovicu iz koje raste široki, šuplji, zeleni listovi, nazvani perjanice (pera), koji se također upotrebljavaju u ljudskoj ishrani. Tek u drugoj godini formiraju se cvjetovi na uspravnoj zelenoj stabljici, sakupljeni u obliku kugle. Cvjetovi su sitni, dvousno, zeleno-bijeli.
Hemijski sastav
[uredi | uredi izvor]Crveni luk sadrži enzim alliinazu i aminokiselinu izoalliin, koji sadrži sumpor, a oba spoja se raspadaju u nagrizajući propantial-S-oksid. Kada ovaj spoj dospije u oči, nadražuje očne nerve, te izazivaju lučenje suznih žlijezda.
| 100 g crvenog luka sadrži: | ||||||||
| kcal | kJ | voda (g) | masnoće (g) | ugljikohidrati (g) | kalij (mg) | kalcijum (mg) | magnezijum (mg) | Vitamin C (mg) |
| 28 | 117 | 88 | 0,01 | 5,6 | 135 | 128 | 11 | 7 |
Izvor: Souci/Fachmann/Kraut. Deutschen Forschungsanstalt für Lebensmittelchemie, 5. izdanje, 1994
Historija
[uredi | uredi izvor]
Crveni luk potječe iz zapadne i srednje Azije, vjerovatno iz današnjeg Afganistana. On je jedna od najstarijih biljaka koje su ljudi počeli uzgajati, prije više od 5000 godina. Upotrebljavali su ga kao ljekovitu i začinsku biljku. U starom Egiptu tokom izgradnje piramida koristio se kao sredstvo plaćanja, a pronađen je i u grobnici faraona Tutankhamona. Spomenut je i u Hamurabijevom zakoniku.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]
