Izvorni kôd stranice Historija Poljske

{{Nedostaju_izvori}}
'''Historija Poljske''' počinje dolaskom [[Slaveni|Slavena]] i uspostavljanjem stalnih naselja tokom [[Rani srednji vijek|ranog srednjeg vijeka]]. Knez [[Mješko I, knez Poljske|Mješko I]], osnivač [[Pjastovići|dinastije Pjast]], se smatra [[de facto]] tvorcem poljske države nakon pokrštavanja 966. godine. Kneževina Poljska je postala srednjevjekovno kraljevstvo tokom vladavine njegovog sina [[Boleslav I, kralj Poljske|Boleslava I]]. Vladavina najuspješnijeg kralja iz dinastije Pjast, [[Kazimir III, kralj Poljske|Kazimira III Velikog]], je označila period ekonomskog prosperiteta i teritorijalne ekspanzije. Vladavina [[Jagelonci|Jagelonske dinastije]] od 14. do 16. stoljeća je donijela bliske veze sa [[Velika Kneževina Litvanija|Velikom Kneževinom Litvanijom]], što je doprinijelo kulturnoj renesansi i teritorijalnom proširenju koje je kulminiralo uspostavljanjem [[Poljsko-Litvanska Unija|Poljsko-Litvanske Unije]] 1569.

Na svom početku, Poljsko-litvanska unija je bila u mogućnosti da održi nivo prosperiteta postignut tokom vladavine Jagelonske dinastije preko izuzetno sofisticirane [[Zlatna sloboda|plemenske demokratije]]. Od sredine 17. stoljeća, nakon razornih ratova i pogoršanja političkog sistema, došlo je do perioda pada moći. Nakon značajnih unutrašnjih reformi koji su uvedeni krajem 18. stoljeća, posebno [[Ustav Poljske iz 1791.|Ustava]] 3. maja 1791, došlo je do stabilizacije unije. Kako ne bi dozvolili dalje jačanje Poljsko-litvanske unije, nakon niza invazija [[Podjela Poljske|poljsku teritoriju su 1795. podijelili]] [[Rusko Carstvo]], [[Kraljevina Pruska]] i [[Habsburška Monarhija]]. Od 1795. do 1918. godine, nezavisna Poljska država nije postojala, osim snažnih pokreta poljskog otpora. Nakon neuspjeha posljednje vojne [[Januarski ustanak|pobune protiv Ruskog carstva]] u januaru 1863. godine, poljaci su sačuvali svoj identitet preko obrazovnih inicijativa kako bi modernizovali privredu i društvo. Prilika da povrate nezavisnost se ostvarila tek nakon [[Prvi svjetski rat|Prvog svjetskog rata]], kada su ove tri imperijalne sile fatalno oslabile nakon gubitka rata i revolucije.

[[Druga Poljska republika]], osnovana 1918. godine, je postojala kao nezavisna država do 1939, kada su je [[Treći rajh|nacistička Njemačka]] i [[Savez sovjetskih socijalističkih republika|SSSR]] uništile tokom invazije početkom [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]]. Tokom nacističke okupacije Poljske između 1939. i 1945. godine stradali su milioni poljskih građana. Poljska vlada u egzilu je doprinijela savezničkoj pobjedi kroz sudjelovanje mnogih poljaka u vojnim kampanjama na istočnim i zapadnim frontovima. Napredak [[Crvena armija|sovjetskih snaga]] prema zapadu 1945. natjerao je nacističke njemačke snage da se povuku iz Poljske, što je dovelo do uspostavljanja [[Komunizam|komunističke]] [[Satelitska država|satelitske države]] poznate kao [[Narodna Republika Poljska]]. Do kasnih 1980-ih reformski pokret [[Solidarnost (sindikat)|Solidarnost]] izvršio je mirnu tranziciju Poljske sa komunističke države na [[Kapitalizam|kapitalistički]] ekonomski sistem i [[Liberalizam|liberalnu]] parlamentarnu demokratiju. Ovaj proces je rezultirao stvaranjem [[Poljska|Treće Poljske republike]] 1989.

== Historija Poljske (1945–1989) ==
{{Glavni|Historija Poljske (1945–1989)}}

{{Poljska po temama}}
{{Historija država Evrope}}

[[Kategorija:Historija Poljske]]