Iredentizam

Iredentizam (italijanski: irredento) naziv je za nacionalističke pokrete i ideologije koje se zalažu za mijenjanje državnih granica kako bi etničke manjine koje žive na pojedinom prostoru došle pod vlast države gdje čine većinu.^[1]

Naziv dolazi od izraza Italia Irredenta kojeg su u drugoj polovini 19. vijeka koristili italijanski nacionalisti kako bi opisali područja sa značajnom italijanskom manjinom koji su nakon prekida ujedinjenja Italije ostali izvan vlasti nove italijanske države.^[2]

S obzirom na to da u Evropi, naročito njenim istočnim dijelovima, granice gotovo nikad nisu ili nisu mogle biti povučene u skladu sa etničkim sastavom stanovništva (koji se isto tako mijenjao u skladu sa raznim ekonomskim, političkim i demografskim trendovima), gotovo svaka nacionalna država u 20. vijeku, na jedan ili drugi način je imala svoj vlastiti iredentistički pokret ili je bila pogođena istim.

Iredentizam je danas službena politika nekih država i uzrok tinjajuće nestabilnosti u mnogim dijelovima svijeta (spor Indije i Pakistana oko Kašmira, kinesko nepriznavanje Tajvana kao nezavisne države itd.). Tako su neke države svoje iredentističke stavove uvrstili u svoje ustave, ili su ih putem drugih zvaničnih dokumenata pravno formalizovale.

Raspadom SFRJ i nestankom velike i vojno snažne države te pojavom stanovništvom malobrojnih država na njenim istočnim granicama, u Italiji su u stranačkim krugovima, od ekstremnih pa do onih vladajućih krugova, oživile iredentističke težnje prema teritorijima Hrvatske i Slovenije. Dana 12. decembra 2007, Italijanska pošta je izdala poštansku marku s fotografijama grada Rijeke sa tekstom "Istočna zemlja koja je bila italijanska" ("Fiume-terra orientale gia` italiana").^[3]

Također slična pojava je bila zabilježena i u Srbiji koja je tokom rata na Bosni i Hercegovini otvoreno, a poslije dijelom otvoreno, a dijelom prikriveno podržavala težnje Srba u Bosni i Hercegovini za otcjepljenjem dijelova BiH.

Moderni iredentistički pokreti u Evropi

U Evropi postoje mnogi iredentistički pokreti a među najpoznatijim su:

Reference

^ "irredentism | territorial claim | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). Pristupljeno 9. 1. 2022.
^ irredenta, pristupljeno 9. 1. 2022
^ Index.hr MVP uputio prosvjednu notu Italiji zbog poštanske marke s nacionalističkim natpisom

Vanjski linkovi

Iredentizam na Wikimedia Commonsu

[1] "irredentism | territorial claim | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). Pristupljeno 9. 1. 2022.

[2] irredenta, pristupljeno 9. 1. 2022

[3] Index.hr MVP uputio prosvjednu notu Italiji zbog poštanske marke s nacionalističkim natpisom

[1]

[2]

[3]