Hermann Göring

Hermann Wilhelm Göring (12. januar 1893 – 15. oktobar 1946) bio je njemački feldmaršal, jedan od suosnivača Gestapoa, vrhovni zapovjednik njemačkog vojnog zrakoplovstva Luftwaffe i jedan od odgovornih za stvaranje koncentracijskih logora u nacističkoj Njemačkoj za vrijeme Drugog svjetskog rata. Osuđen je na smrt po svim tačkama optužnice na Nirnberškom procesu 1946. godine. Prije izvršenja kazne izvršio je samoubistvo trovanjem cijankalijem.

Hermann Göring
Göring na suđenju, c. 1946.
Puno ime	Hermann Wilhelm Göring
Rođenje	(1893-01-12) 12. januar 1893. Rosenheim, Kraljevina Bavarska, Njemačko carstvo
Smrt	15. oktobar 1946(1946-10-15) (53 godine) Nürnberg, Bavarska, Njemačka pod okupacijom Saveznika
Čin	Feldmaršal
Ratovi	Prvi svjetski rat Drugi svjetski rat
Vojska	Avijacija

Biografija

Porodica

Herman Göring 1907. godine

Hermann Göring je rođen kao sin Ernsta Heinricha Göringa i majke Franziske Göring (rođene: Tiefenbrunn). Hermann je imao još dva brata i dvije sestre. Njegov otac bio je njemački pravnik i diplomata na službi u Namibiji, konzul u Haitiju i Egiptu. Njegov mlađi brat, Albert Göring, nije nikad prihvatio nacionalsocijalističku ideologiju i nakon rata, saslušan je na Nürnberškom procesu, ali usljed izjava politički proganjanih osoba, kojima je pomogao za vrijeme rata, oslobođen je svake optužbe. Za vrijeme rata vodio je firmu Škoda u češkom gradu Plzeňu.

Djetinjstvo

Prve tri godine svog života Hermann je proveo kod majčine prijateljice, dok su roditelji, za vrijeme očeve službe živjeli u Africi. Sa četiri godine živi sa svojim roditeljima, braćom i sestrama na imanju svog kuma i očevog prijatelja Hermanna von Epensteina. Hermann von Epenstein, inače židovskog porijekla, dao je dvorac Veldenstein na korištenje porodici Göring, te je imao ljubavnu vezu sa Hermannovom majkom, koja bi za vrijeme boravka Hermannovog oca u Africi, živjela sa Epensteinom u njegovom dvorcu Mautendorf u blizini Salzburga.

Školovanje

Hermann Göring pohađao je gimnaziju u Fürthu i Ansbach. Sa 12 godina prelazi u vojnu školu u Karlsruheu, te nakon četiri godine, nastavlja u višoj vojnoj školi u mjestu Lichterfelde kod Berlina. Nakon završene mature i oficirskog ispita 1912. godine, premješten je na službu u pješadijsku jedinicu Prinz Wilhelm Nr. 12 u Mülhausen im Elsaß.

Prvi svjetski rat

Orden Pour le Mérite, dodijeljen Hermannu Göringu za pobjede u zračnim borbama Prvog svjetskog rata

U Prvom svjetskom ratu, služi kao poručnik (njem.: Leutnant) u pješadiji, ali zbog reumatizma 1915. godine biva smješten u bolnicu. U bolnici, na nagovor prijatelja Bruna Loerzera, pilota, prelazi u jedinice vojne avijacije (njem.:Luftwaffe). Napušta bolnicu bez odobrenja i služi kao osmatrač u vojnoj zrakoplovnoj jedinici. Tek 1916. godine pohađa pilotsku školu. 14. marta iste godine u zračnoj borbi obara prvi neprijateljski avion, te napreduje u jedinici i postaje zapovjednik 26-te lovačke eskadrile sa činom kapetana (njem.: Hauptmann). Nakon pogibije kapetana Wilhelma Reinharda, u julu 1918. godine, Göring preuzima komandu nad jedinicom, te bilježi ukupno 22 zračne pobjede. Već nakon devetnaeste pobjede, prijevremeno mu se dodjeljuje orden Pour le Mérite, koji se pilotima vojnih aviona dodjeljivao tek sa 20 zračnih pobjeda.

Vrijeme između dva rata

Weimarska Republika

Nakon rata Hermann Göring radi u Danskoj i Švedskoj kao pilot. U Švedskoj upoznaju svoju prvu ženu Carin Freifrau von Kantzow (rođ. Freiin von Fock), sa kojom se vjenčava u februaru 1923. godine u Münchenu. Carin Göring umire 1931. godine od tuberkuloze. U njeno ime, Hermann naziva imanje kod gradića Schorfheide „Carinhall“. 1935. godine ženi se glumicom Emmy Sonnemann, sa kojom je imao jednu kćer, Eddu Göring, rođenu 2. juna 1938. godine.

Zbog svoje povezanosti sa njemačkom aristokracijom i herojske prošlosti u prošlom ratu, bio je idealan primjer za članstvo u nacionalsocijalističkim organizacijama. 1922. godine učlanjuje se u NSDAP. U decembru 1922. godine Hitler ga postavlja za zapovjednika SA. Sa Hitlerom učestvuje 9. novembra 1923. godine u neuspješnom Hitler-Ludendorff-puču u Münchenu. Puč je spriječen policijskom akcijom, a Göringa policija ranjava u nogu. Pripadnici SA ga zbrinjavaju u dvorište kuće Residenzstraße 25, čiji vlasnik Robert Ballin ga zbrinjava kod sebe. Zbog velikog krvarenja i bolova liječi se morfijom, od kojeg posljedice i ovisnost trpi čitav život. Vlasnika kuće, židovskog porijekla i njegovu ženu, zbog toga, kasnije oslobađa iz koncentracionog logora. Nakon puča, bježi u inostranstvo i živi u Austriji, Italiji i Švedskoj, gdje ga zatiče generalna amnestija. Kratko vrijeme liječi se u psihijatrijskoj klinici, a zbog ovisnosti prema morfiju, boravi izvjesno vrijeme 1925. godine u zatvorenom odjelu klinike. Krajem 1927. godine vraća se u Njemačku i učlanjuje ponovo u NSDAP i SA. U maju 1928. godine kao član NSDAP dobija mjesto u parlamentu (njem:.Reichstag). Iste godine dobija čin SA-Obergruppenführer

Izborima u julu 1932. godine, vlast u Weimarskoj Republici preuzima NSDAP, sa 37,3% osvojenih glasova. Kao predstavnik najjače političke partije Hermann Göring je izabran za predsjednika parlamenta 30. augusta 1932. godine na prvoj sjednici. Göring je od ukupno 587 glasova, od kojih su 583 bila važeća, dobio 367. Kako je Göring dobio apsolutnu većinu glasova, automatski je izabran za predsjednika parlamenta. Drugi po glasovima bio je predstavnik Socijalističke stranke Njemačke Paul Löbe sa 135 glasova. Ovim izborom Göringu je omogućen kontakt sa predsjednikom Paul von Hindenburgom. Već na slijedećoj sjednici parlamenta, 12. septembra 1932. godine izglasava nepovjerenje vladi Franz von Papena, te u slijedećim mjesecima omogućava preduslove za dolazak Adolfa Hitlera na vlast u Njemačkoj, te raspad Weimarske Republike..

Vrijeme nacionalsocijalizma

Faksimil naredbe Hermanna Göringa o pripremama za "konačno rješenje židovskog pitanja".

Proglašavanjem Hitlera predjednikom vlade, od strane Paul von Hindenburg, 30. januara 1933. godine, Göring ulazi u vladu, zajedno sa Wilhelmom Frickom, kao jedini predstavnici NSDAP. Göring preuzima mjesto ministra bez portfelija i istovremeno dužnost Carskog komesara unutrašnjih poslova Pruske. Time postaje zapovjednik policije Pruske, čime je nacionalsocijalistima omogućeno preuzimanje izvršnih organa vlasti i samim tim mogućnost otklanjanja političkih protivnika. 24. februara 1933. Göring izdaje naređenje o osnivanju odjela policije za specijalnu upotrebu. Zamisao je bila organiziranje policijske jedinice, koja će biti vjerna nacionalsocijalističkom režimu i koja bi služila za hapšenje i eliminiranje političkih protivnika. Jedinica je nazvana po njenom komandantu, majoru Waltheru Weckeu, veteranu Prvog svjetskog rata i imala je sjedište u Berlin-Kreuzbergu, gdje je zbog svoje okrutnosti brzo postala poznata. Jedinica je kasnije prerasla u vojnu jedinicu Padobransko-oklopnu diviziju broj 1 - Hermann Göring. Preuzimanjem vlasti i ignorisanja ovlasti nadređenog ministra Franza von Papena, dovodi do njegovog povlačenja iz političkog života. 10. aprila 1933. godine Göring preuzima Papenovo mjesto i postaje predsjednik Pruske.

Na Göringovu inicijativu dolazi do stvaranja prvih koncentracionih logora, tada još u formi zatvora za opozicione političare i protivnike režima. Jednom odredbom iz 1933. godine Göring naređuje stvaranje tajne policije Gestapo, čiji prvi zapovjednik postaje Rudolf Diels. Organizovanjem Gestapoa, Göring dobija jos jednu privrženu organizaciju, koja će mu omogućiti, po naređenju Hitlera krajem juna 1934. godine, razbijanje organizacije i odreda SA, ubistvom Ernst Röhma i 200 oficira SA u operaciji Noć dugih noževa.

Uspjeh ove operacije dovodi Göringa na drugo mjesto, odmah iza Hitlera u nacističkoj hijerarhiji. On ga 1933. godine postavlja za komesara za zrakoplovstvo, a nedugo nakon toga, za ministra zrakoplovstva. 30. augusta 1933. godine Göring dobija čin generala, što predstavlja skok od pet činova u odnosu na njegovu vojnu karijeru iz vremena Prvog svjetskog rata. Time mu je omogućeno stvaranje zračnih sila Njemačke, koje će 1935. godine pod nazivom Luftwaffe preuzeti sa činom general-pukovnika (njem.:Generaloberst). 1934. godine Göring obavlja i funkcije vezane za šumarstvo, lov i zaštitu prirode. Donosi Zakon o lovu, koji je i danas na snazi u SR Njemačkoj. 18. oktobra 1936. godine preuzima dužnost šefa odjela za četverogodišnji plan, program obnove i reorganizacije njemačke vojske, te privredne i ekomomske podrške, koji je služio kao priprema za Drugi svjetski rat. Preuzimanjem ove funkcije, Göring ima potpunu diktatorsku vlast nad njemačkom ekonomijom, te tadašnjeg ministra privrede Hjalmar Schachta potiskuje sa dužnosti. Svoju obavezu, njemačku privredu dovesti na stepen spremnosti za rat, ne sprovodi uspješno do kraja, te ga na funkciji zamjenjuje 1942. godine Albert Speer.

Uslijed Blomberg-Fritsch-krize 1938. godine, te smjenjivanja Wernera von Blomberga i Wernera von Fritscha, vrhovnih zapovjednika njemačke vojske od strane Hitlera, Göring očekuje mjesto zapovjednika vojske (njem.: Wehrmacht), ali Hitler osobno preuzima to mjesto. Göringa, Hitler ga promiče na čin generalfeldmaršala 4. februara 1938. godine. Ostavkom Wernera von Blomberga, Göring ima najviši oficirski čin u njemačkoj vojsci.

Nakon početka masovnog progona Židova u događajima tzv. Kristalne noći, u novembru 1938. godine, Göring saziva sjednicu u ministarstvu ratnog zrakoplovstva, na kojoj bi se trebale donijeti odredbe i zakoni za progon, oduzimanje imovine njemačkih Židova i njihovo iseljavanje. Predlaže, izmedu ostalog, uvođenje uniformi za Židove u kojima bi oni smjeli pojavljivati u javnosti. Također predlaže skupljanje novca od Židova, kojim bi plaćali svoj otkup i mogućnost za iseljenje, u visini od jedne milijarde RM. O neredima i paljenju sinagoga poznata je njegova izjava:

... Bilo bi mi draže, da ste ubili 200 Židova, nego što se uništili takve vrijednote.

Njegovo učestvovanje u pripremi i izvođenju holokausta, dokazanao je na suđenju u Nürnbergu, naredbom kojom 31. jula 1941. godine, naređuje Reinhardu Heydrichu, sprovođenje svih potrebnih priprema za konačno rješenje židovskog pitanja, te stvaranja koncepta za njegovu razradu. Tokom suđenja Göring je pobijao činjenicu o holokaustu, te učestvovanje u njemu i nakon prikazivanja filma o koncentaracionim logorima, izjavio, da mu nisu bile poznate sve činjenice, kao ni pravo stanje u logorima. Film je smatrao pretjeranim i propagandnim učinkom savezničkih snaga.

Drugi svjetski rat

Göringova uniforma izložena u Muzeju Luftwaffea

Zastava 1. bataljona regimente Herman Göring

Zbog svog nepovjerljivog stava o uspjehu Njemačke u mogućem ratu, Hitler ga, vanjskopolitički smješta u izolaciju. Organizovanjem konferencije u Münchenu, povodom krize u Sudetima, te donošenjem Münchenskog sporazuma i zauzimanja dijela Čehoslovačke, Göringova se politička uloga smanjuje i Hitler razvija taktiku rata po svojim planovima. Dodjelom čina Reichsmarschall 1940. godine, Göringu se dodijeljuje najviši čin, uveden upravo za njega, te mu se tima nadoknađuje kratkotrajna politička izoliranost u događajima, koji su prethodili početku Drugog svjetskog rata. Do napada na Francusku, Göring je nošen uspjesima njemačke avijacije, slavljen kao heroj. U zračnim operacijama od polovine 1940. do maja 1941. godine u tzv. bitci za Britaniju, njemačka avijacija izgubila je oko 2.200 aviona, te su nestali ili zarobljeni 2.600 njemačkih pilota. Cilj operacije bio je slabljenje britanskih snaga i priprema za planiranu invaziju na britansko područje (operacija Seelöwe ). Gradovi u Engleskoj su sistematski bombardovani, kao i teretni brodovi koji su snabdjevali Britaniju sa hranom i naftom. Porazima u zračnim borbama za Englesku, zapada u nemilost, te nakon katastrofalnog poraza njemačke vojske kod Staljingrada i njegove nesposobnosti da organizira dopremu hrane i vojne opreme, vojnicima na frontu zračnim putem, Göringova uloga u političkoj hijerarhiji slabi. Čitavo vrijeme rata organizira pljačku i otimanje imovine i hrane na okupiranim područjima, što dovodi do izgladnjivanja miliona ljudi, pogotovo u Rusiji i Ukrajini. Kao i drugi nacionalsocijalistički političari i Göring je imao vojnu jedincu nazvanu svojim imenom. Divizija nazvana Padobransko-oklopna divizija broj 1 - Hermann Göring učestvovala je u borbama u Sjevernoj Africi, Sovjetskom Savezu, Italiji, Francuskoj, te na kraju rata u odbrani Njemačke na Istočnom frontu, gdje i razbijena i zarobljena od vojnika sovjetske Crvene armije.

Zbog svog načina života i odjevanja, uniforme sa mnogobrojnim ordenima, Göring je često nazivan Zlatni fazan (njem.:Goldfasan) ili Lametta-Heini, po sjajnim ukrasima za božićnu jelku. Lov kao svoj hobi pretvorio je u izvor prihoda, te pored funkcije koju je obavljao u ministarstvu za šumarstvo, organizirao je lovne izlete sa drugim političarima. Umjetnička djela iz okupiranih područja, koja bi mu se dopadala, jednostavno je prisvajao sebi.

U svom političkom testamenu od 29. aprila 1945. godine Hitler ga isključuje iz svih državnih funkcija, kao i iz NSDAP-a, te ga naređuje uhapsiti:

Prije moje smrti, isključujem bivšeg reichsmaršala Hermanna Göringa iz partije (NSDAP) i oduzimam mu sva prava, koja su mu dodijeljena odlukom od 29. juna 1941. godine, kao i moje izjave od 1. septembra 1939. godine. Na njegovo mjesto postavljam admirala flote Dönitza, kao predsjednika Rajha i glavnog zapovjednika oružanih sila.

Nakon samoubistva Hitlera, otpušten je iz zatvora, te odlazi u dvorac Mauterndorf u Austriji. Zbog straha da bi ga sovjetske trupe zarobile, odlazi u dvorac Fischhorn u salzburškom Pinzgau i predaje se vojnicima 7-me američke armije.

Predaja i proces

21. maja 1945 godine Göringa, u pratnji njegove žene i kćerke, odvode u tajni američki logor, Camp Ashcan u luksemburškom Bad Mondorfu, gdje su u periodu od maja do septembra 1945. godine odvođena i saslušavana većina nacionalsocijalističkih političara i visokih oficira.

Optužnica

U novembru 1945. godine Göring se nalazi u zatvoru u Nürnbergu, u kojem se održavao proces protiv najviših ratnih političara i oficira nacističke Njemačke. Optužnica protiv Göringa sadržavala je četiri tačke:

1. Ugrožavanje svjetskog mira,
2. Zločini protiv čovječnosti,
3. Ratni zločini,
4. Zločini protiv humanosti

Pošto je optužen po svim tačkama optužnice, osuđen je na smrt vješanjem. No, Göring se 15. oktobra 1946. godine, samo nekoliko sati prije nego što mu se trebala izvršiti kazna, otrovao u svojoj ćeliji. Nije poznato odakle je Göring nabavio ampulu sa cijankalijem. Po jednoj verziji, ampulu mu je dao bivši general Waffen-SS-a, Erich von dem Bach-Zelewski. On je to izjavio na saslušanju američkim vojnicima, te je 1951. godine, oficirima, dao ampulu, koja je bila od istog stakla, kao i ostaci ampule nađene u Göringovim ustima nakon samoubistva. Po drugoj verziji, dobio ju je od američkog poručnika Jacka G. Wheelisa, koji se, za vrijeme služenja u vojnom zatvoru sprijateljio sa Göringom. Treća varijanta je objavljena 2005. godine, izjavom američkog vojnika Herberta Lee Stiversa, da je on prenijeo ampulu sakrivenu u naliv-peru, koje su mu dali nepoznata žena i muškarac. Ali zbog straha od kazne, skrivao je to dugo kao tajnu.

U oproštajnom pismu, napisanom direktoru zatvora, Göring je napisao da je imao tri kapsule cijankalija, od kojih je jednu, tako sakrio, da se pri pretresu ćelije lako nađe, drugu je sakrio kod sebe u čizmu, a treću je držao u kutiji sa kremom za lice, koja se nalazila u njegovim stvarima, do kojih je uvijek mogao doći američki oficir Jack Wheelis, u kojega je Göring, za vrijeme boravka u zatvoru imao povjerenje. Göring je kremiran i njegov je pepeo navodno prosut u rijeku Isar.

Također pogledajte

• Nirnberški proces

Vanjski linkovi

• Posetilac Beograda i kradljivac kulturnog blaga (Politika, Branko Bogdanović, 11.11.2018.)
• Kratka biografija Göringa (de) (en) (fr)
• Jedan od zadnjih intervjua Hermanna Gör inga (en)