Gastrin je peptidni hormon koji stimulira lučenje želučane kiseline (HCl) u parijetalnim ćelijama želuca i pomaže u njegovoj pokretljivosti. Oslobađaju ga G-ćelije u pilornom antrumu želuca, dvanaestopalačnom crijevu i gušterači.

GAST
Identifikatori
AliasiGAST
Vanjski ID-jeviOMIM: 137250 MGI: 104768 HomoloGene: 628 GeneCards: GAST
Lokacija gena (čovjek)
Hromosom 17 (čovjek)
Hrom.Hromosom 17 (čovjek)[1]
Hromosom 17 (čovjek)
Genomska lokacija za GAST
Genomska lokacija za GAST
Bend17q21.2Početak41,712,331 bp[1]
Kraj41,715,969 bp[1]
Lokacija gena (miš)
Hromosom 11 (miš)
Hrom.Hromosom 11 (miš)[2]
Hromosom 11 (miš)
Genomska lokacija za GAST
Genomska lokacija za GAST
Bend11 D|11 63.46 cMPočetak100,225,233 bp[2]
Kraj100,227,822 bp[2]
Ontologija gena
Molekularna funkcija GO:0001948, GO:0016582 vezivanje za proteine
hormone activity
Ćelijska komponenta extracellular region
Vanćelijsko
Biološki proces response to food
GO:0072468 Transdukcija signala
regulation of signaling receptor activity
G protein-coupled receptor signaling pathway
Izvori:Amigo / QuickGO
Ortolozi
VrsteČovjekMiš
Entrez
Ensembl
UniProt
RefSeq (mRNK)

NM_000805

NM_010257

RefSeq (bjelančevina)

NP_000796

NP_034387

Lokacija (UCSC)Chr 17: 41.71 – 41.72 MbChr 11: 100.23 – 100.23 Mb
PubMed pretraga[3][4]
Wikipodaci
Pogledaj/uredi – čovjekPogledaj/uredi – miš

Gastrin se veže za holecistokininski B receptor da stimulira oslobađanje histamina u enterohromafinu-sličnim ćelijama i inducira umetanje K+/ H+ ATPaza pumpi u apikalnu membranu parijetalnih ćelija (što zauzvrat povećava otpuštanje H+ u želudačnu šupljinu). Njegovo oslobađanje stimuliraju peptidi u lumenu želuca. U ljudi, gen GAS nalazi se na dugom kraku hromosoma 17, pozicija 17q21).[5]

Fiziologija

uredi

Snteza

uredi

Gastrin je linearni peptidni hormon koji proizvode G-ćelije dvanaestopalačnog crijeva i pilorni antrum želuca. Izlučuje se u krvotok. Kodirani polipeptid je preprogastrin, koji se enzimima cijepa u posttranslacijskim modifikacijama dajući progastrin (međuprodukt, neaktivni prekursor), a zatim gastrin u raznim oblicima, prvenstveno sljedeća tri:

Također, pentagastrin je veštački sintetizirana petoaminokiselinska sekvenca, sa identičnim posljednjih pet aminokiselinskih sekvenci na C-kraju gastrina. Brojevi se odnose na broj aminokiselina.

Lučenje

uredi

Gastrin se oslobađa kao odgovor na određene podražaje. Oni uključuju:

Aromatske aminokiseline su posebno snažni podražaji za oslobađanje gastrina;[6]

Lučenje gastrina inhibiraju:[8][9]

Funkcija

uredi
 
G-ćelija vidljiva je u donjem lijevom uglu, a gastrin je označen kao dve crne strelice koje vode od njega. Napomena: ovaj dijagram ne ilustrira stimulativni efekat gastrina na ECL ćelije.

Prisustvo gastrina stimulira parijetalne ćelije želuca da luče hlorovodoničnu kiselinu (HCl) / želučanu kiselinu. To se odvija direktno. u parijetalnim ćelijama i indirektno, vezanjem na CCK2 / gastrinski receptori na ECL-ćelijama u želucu, koji zatim reagira oslobađanjem histamina, koji zauzvrat djeluje parakrino na parijetalne ćelije, stimulirajući ih da luče H + ion. Ovo je glavni podsticaj za sekreciju kiseline u parijetalnim ćelijama.[10]

Zajedno sa gore spomenutom funkcijom, pokazalo se da gastrin ima i dodatne aktivnosti:

Faktori koji utiču na sekreciju

uredi

Faktori koji utiču na lučenje gastrina mogu se podijeliti u dvije kategorije:[16]

Fiziološki

uredi
Lumen želuca
uredi
  • Stimulativni faktori: hranjivi proteini i aminokiseline (meso), hiperkalcemija. (npr. tokom želučane faze)
  • Inhibitorni faktori: kiselost (pH ispod 3) – mehanizam negativne povratne sprege, oslobađanjem somatostatina iz δ ćelija u želucu, koji inhibira oslobađanje gastrina i histamina.
Parakrini
uredi
  • Stimulativni faktori: bombesin ili gastrin-oslobađajući peptid (GRP)
  • Inhibitorni faktori: somatostatin – djeluje parakrino na somatostatin-2 receptore na G-ćelijama, putem lokalne difuzije u međućelijskim prostorima, ali i sistemski kroz njegovo puštanje u lokalnu cirkulaciju sluznice; inhibira lučenje kiseline djelujući na parijetalne ćelije.
Nervni
uredi
Cirkulacijski
uredi

Patofiziološki

uredi
Paraneoplazijski
uredi

Uloga u bolesti

uredi

Kod osoba sa Zollinger-Ellisonovim sindromom, gastrin se proizvodi na prekomjernoj razini, često preko gastrinoma (tumor koji proizvodi gastrin, uglavnom benigni) dvanaestpalačnog crijeva ili pankreasa.[17]

U autoimunskom gastritisu, imunoski sistem napada parijetalne ćelije, što dovodi do hipohlorhidrije (niskog lučenja želučane kiseline). To rezultira povišenom razinom gastrina, u pokušaju da se podesi povećani pH u želucu. Na kraju se sve parijetalne ćelije izgube, pa aklorhidrija rezultira gubitkom negativne povratne informacije na sekreciju gastrina. Koncentracija gastrina u plazmi povišena je kod gotovo svih osoba sa poremećajem zvanim mukolipidoza tip IV (srednja vrednost 1507 pg/ml; raspon 400-4100 pg/ml) (normala 0-200 pg /ml), sekundarno u odnosu na konstitutivnu aklorhidriju. Ovo otkriće olakšava dijagnozu kod pacijenata sa ovim neurogenetičkim poremećajemIn autoimunskim gastritisom.[18] Pored toga, povišeni nivoi gastrina mogu biti prisutni pri hroničnom gastritisu koji je posljedica infekcije sa H. pylori.[19]

Historija

uredi

Postojanje gastrina prvi je put predložio britanski fiziolog John Sydney Edkins, 1905.,[20][21] a gastrine su izolirali Hilda Tracy i Roderic Alfred Gregory sa University of Liverpool, 1964. godine.[22] In 1964 the structure of gastrin was determined.[23]

Reference

uredi
  1. ^ a b c GRCh38: Ensembl release 89: ENSG00000184502 - Ensembl, maj 2017
  2. ^ a b c GRCm38: Ensembl release 89: ENSMUSG00000017165 - Ensembl, maj 2017
  3. ^ "Human PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
  4. ^ "Mouse PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
  5. ^ Lund T, Geurts van Kessel AH, Haun S, Dixon JE (maj 1986). "The genes for human gastrin and cholecystokinin are located on different chromosomes". Human Genetics. 73 (1): 77–80. doi:10.1007/BF00292669. PMID 3011648.
  6. ^ Blanco, Antonio; Blanco, Gustavo (2017), "Biochemical Bases of Endocrinology (II) Hormones and Other Chemical Intermediates", Medical Biochemistry, Elsevier, str. 573–644, doi:10.1016/b978-0-12-803550-4.00026-4, ISBN 9780128035504
  7. ^ Feng J, Petersen CD, Coy DH, Jiang JK, Thomas CJ, Pollak MR, Wank SA (oktobar 2010). "Calcium-sensing receptor is a physiologic multimodal chemosensor regulating gastric G-cell growth and gastrin secretion". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 107 (41): 17791–6. doi:10.1073/pnas.1009078107. PMC 2955134. PMID 20876097.
  8. ^ Holst JJ, Orskov C, Seier-Poulsen S (1992). "Somatostatin is an essential paracrine link in acid inhibition of gastrin secretion". Digestion. 51 (2): 95–102. doi:10.1159/000200882. PMID 1354190.
  9. ^ Johnson LR (mart 1984). "Effects of somatostatin and acid on inhibition of gastrin release in newborn rats". Endocrinology. 114 (3): 743–6. doi:10.1210/endo-114-3-743. PMID 6141932. Arhivirano s originala, 2008-09-0. Pristupljeno 17. 5. 2011. Provjerite vrijednost datuma u parametru: |archive-date= (pomoć)
  10. ^ Lindström, E.; Chen, D.; Norlén, P.; Andersson, K.; Håkanson, R. (2001). "Control of gastric acid secretion:the gastrin-ECL cell-parietal cell axis". Comparative Biochemistry and Physiology. Part A, Molecular & Integrative Physiology. 128 (3): 505–514. doi:10.1016/s1095-6433(00)00331-7. ISSN 1095-6433. PMID 11246041.
  11. ^ Tortora, G. J., & Grabowski, S. R. (1996). Principles of anatomy and physiology. New York, NY: HarperCollins College. 14th Ed. Pg 906
  12. ^ Vadokas B, Lüdtke FE, Lepsien G, Golenhofen K, Mandrek K (decembar 1997). "Effects of gastrin-releasing peptide (GRP) on the mechanical activity of the human ileocaecal region in vitro". Neurogastroenterology and Motility. 9 (4): 265–70. doi:10.1046/j.1365-2982.1997.d01-59.x. PMID 9430795.
  13. ^ Valenzuela JE, Walsh JH, Isenberg JI (septembar 1976). "Effect of gastrin on pancreatic enzyme secretion and gallbladder emptying in man". Gastroenterology. 71 (3): 409–11. doi:10.1016/S0016-5085(76)80445-3. PMID 950091.
  14. ^ Castell DO (februar 1978). "Gastrin and lower esophageal sphincter tone". Archives of Internal Medicine. 138 (2): 196. doi:10.1001/archinte.138.2.196. PMID 626547.
  15. ^ Henderson JM, Lidgard G, Osborne DH, Carter DC, Heading RC (februar 1978). "Lower oesophageal sphincter response to gastrin--pharmacological or physiological?". Gut. 19 (2): 99–102. doi:10.1136/gut.19.2.99. PMC 1411818. PMID 631634.
  16. ^ Indu Khurana (2006). Textbook medical physiology. New Delhi: Reed Elsevier India. str. 605. ISBN 978-8181478504. OCLC 968478170.
  17. ^ Baron, J. H. (1978). Clinical Tests of Gastric Secretion (jezik: engleski). doi:10.1007/978-1-349-03188-7. ISBN 978-1-349-03190-0.
  18. ^ Schiffmann R, Dwyer NK, Lubensky IA, Tsokos M, Sutliff VE, Latimer JS, Frei KP, Brady RO, Barton NW, Blanchette-Mackie EJ, Goldin E (februar 1998). "Constitutive achlorhydria in mucolipidosis type IV". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 95 (3): 1207–12. doi:10.1073/pnas.95.3.1207. PMC 18720. PMID 9448310.
  19. ^ "Review Article: Strategies to Determine Whether Hypergastrinaemia Is Due to Zollinger-Ellison Syndrome Rather Than a More Common Benign Cause". www.medscape.com. Arhivirano s originala, 22. 5. 2023. Pristupljeno 2. 9. 2020.
  20. ^ Edkins JS (mart 1906). "The chemical mechanism of gastric secretion". The Journal of Physiology. 34 (1–2): 133–44. doi:10.1113/jphysiol.1906.sp001146. PMC 1465807. PMID 16992839. Arhivirano s originala, 7. 2. 2020. Pristupljeno 2. 9. 2020.
  21. ^ Modlin IM, Kidd M, Marks IN, Tang LH (februar 1997). "The pivotal role of John S. Edkins in the discovery of gastrin". World Journal of Surgery. 21 (2): 226–34. doi:10.1007/s002689900221. PMID 8995084.
  22. ^ Gregory RA, Tracy HJ (1964). "The constitution and properties of two gastrins extracted from hog antral mucosa: Part I the isolation of two gastrins from hog antral mucosa". Gut. 5 (2): 103–107. doi:10.1136/gut.5.2.103. PMC 1552180. PMID 14159395. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  23. ^ Gregory H, Hardy PM, Jones DS, Kenner GW, Sheppard RC (decembar 1964). "The antral hormone gastrin. Structure of gastrin". Nature. 204 (4962): 931–3. doi:10.1038/204931a0. PMID 14248711.

Dopunska literatura

uredi

Vanjski linkovi

uredi