Jump to content

འབྲུག་ཡུལ།

ཡོང་ཁུངས་Wikipedia
འབྲུག་ཡུལ ནས་ཁ་ཕྱོགས་བསྐྱར་དུ་བཟོས་པ།
འབྲུག་གི་རྒྱལ་དར།

འབྲུག་ཡུལ་ནི་ཨེ་ཤ་ཡ་ཡི་རྒྱལ་ཁབ་ཞིག་རེད།

Bhutan དེའི་རྒྱལ་ས་ནི་ཐིམ་ཕུ་རེད། བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་གནས་ཡོད་པའི་ཆོས་ལྡན་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནི་<<སྔ་ལོང་པ།>>པ་དང་། <<ཤར་ཕྱོགས་པ།>> <<ལྷོ་མཚམས་པ་>>ཞེས་མི་རིགས་གཙོ་བོ་གསུམ་ལས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་དང་། མི་འབོར་ ༧༤༡་༨༢༢ ནང་བརྒྱ་ཆ་ ༩༠ ནང་པ་ཡིན། རྫོང་ཁག ༢༠ གྲོང་བརྡལ། ༢༠༥ ས་ཁྱོན་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་ ༤༧་༠༠༠ ཡོད་པས་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་རྒྱ་མཚོ་ངོས་ནས་གངས་ཆེན་ཀུ་ལ་གངས་རི་བར་བརྐྱངས་ཁྲུ་ ༢༤༧༨༠ དང་། དམའ་ཚད་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་ལྷོ་ཕྱོགས་རྒྱ་ཐང་ཁུལ་བར་བརྐྱངས་ཁྲུ་ ༢༠༠ བཅས་ཀྱི་མཚམས་སུ་གནས་ཡོད།

  • སྔ་ལོངས་པ་ནི། གནས་དེར་སྔ་མོ་ནས་སླེབས་མཁན་ཞེས་པའི་དོན་དང་འདིའི་རུས་རྒྱུད་བོད་པ་ཡིན།
  • ཤར་ཕྱོགས་པ་ནི། ས་སྐྱེས་རྡོ་སྐྱེས་ཀྱི་མི་སྟེ་ཡུལ་མི་དང་པོ།
  • ལྷོ་མཚམས་པ། ཉེ་རབས་ཀྱི་བོད་མི་བྱེས་པ་སོགས་ཡིན།
འབྲུག་གི་རྒྱལ་རྟགས།

འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་སྐད་ཡིག་ནི་རྫོང་ཁ་<<བོད་ཡིག་>>ཡིན་ཞིང་ཤུགས་ཆེ་བ་བོད་ཀྱི་བརྡ་རྙིང་ཡིན།


ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་དུས་རབས ༡༧ པའི་ནང་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ལྷོ་མོན་ནམ་ལྷོ་མོན་ཁ་བཞི་གྲགས་པའི་ཡུལ་སྡེ་དེ་ཡུག་གཅིག་ཏུ་སྦྲེལ་རྗེས་འབྲུག་ཡུལ་ཞེས་ཐོགས། འོན་ཀྱང་ཕྱི་ལོ་དུས་རབས་ ༡༨ བར་འབྲུག་ཡུལ་ནང་ཕྱི་ནང་གི་དུས་ཟིང་མང་པོ་བྱུང་ཡང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༨༨༢ ལོར་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་མི་རྗེ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གི་བུ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་ཕྱི་ནང་གི་དགྲ་བོ་ཚང་མ་ཚར་བཅད་རྗེས། འབྲུག་གི་ལྷ་མི་སྲིད་སྡེ་ཡོངས་ཀྱིས་མི་དབང་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་འབྲུག་གི་རྒྱལ་པོར་བསྐོས། ཡུལ་འདིར་ཕྱི་ལོ་དུས་རབས་ ༨ པ་ནས་ནང་པའི་ཆོས་དར་བ་དང་། དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་གཞུང་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༠༧ ལོར་འབྲུག་རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིང་ལུགས་དབུ་བརྙེས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལོར་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་འཛུལ་ནས་འཐུས་མི་ ༡༢༨ པ་དེ་ཆགས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་མང་གཙོའི་རིང་ལུགས་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་དེར་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའི་ཁྲི་འདོན་མཛད་སྒོ་དང་། འབྲུག་རྒྱལ་བརྒྱུད་རིང་ལུགས་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་བརྒྱ་འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་རྒྱས་པ་བྱས། ནང་པ་མང་གཙོའི་རྩ་ཁྲིམས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་བརྒྱུད་རྒྱལ་ཁབ་འདིའི་ངོ་རྟགས།

དང་པོ། རྒྱལ་དར་ནི་ཕྱེད་སེར་པོ་དང་། ཕྱེད་ལི་ཝང་གི་གཞི་ཅན་སྟེང་འབྲུག་དཀར་པོ་ཁ་གནམ་བསྟན། རྐང་ལག་གི་སྡེར་མོས་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་འཛིན་པ། གཉིས་པ་གཞུང་རྟགས་ནི། སྦུག་རྡོ་རྗེ་རྒྱ་གྲམ་གཡས་གཡོན་གཡུ་འབྲུག་ཕོ་མོས་བརྒྱན་པའི་རྩེ་ཏོག་ནོར་བུ་མིག་གསུམ་པ་མཐའ་མུ་ཁྱུད་ཀྱིས་བསྐོར་བ།

རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གྱོན་ཆས། གོ་དང་དཀྱི་ར།

རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཤིང་། ཙན་དན།

རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མེ་ཏོག ཚེར་སྔོན་མེ་ཏོག

རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སེམས་ཅན། འབྲོང་གྱིམ་ཙེ།

རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་བྱ། བྱ་ཨོ་རོག

རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱལ་གླུ། རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས།

རྒྱལ་བརྒྱུད་རིམ་བྱོན་གྱི་གཙུག་རྒྱན། བསྔམས་ཤིང་བརྗིད་ལ་བྱིན་རླབས་ཀྱི་གཟི་བྱིན་འབར་བའི་དབུ་ཞྭ་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་བཅས་ཡིན།

རྒྱལ་དར།

[རྩོམ་སྒྲིག]

འབྲུག་གི་རྒྱལ་དར་འདི་ དབྱིབས་གྲུ་བཞི་སྦེ་ཡོདཔ་དང་ ཕྱོགས་གཉིས་ལུ་ གསེག་དྲ་སྦེ་བགོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཕྱེ་གསེརཔོ་སྦེ་ལྟག་ལུ་ཡོད་མི་དེ་གིས་ སྲིད་དང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོའི་ བརྡ་མཚོན་ཚུ་སྟནམ་ཨིནམ་དང་ འོག་ལུ་ཡོད་མི་ ལི་ཝང་འདི་གིས་ འབྲུག་པ་བཀའ་རྒྱུད་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བརྡ་མཚོན་ཚུ་གསལ་སྟོན་འབདཝ་ཨིན། འབྲུག་དཀརཔོ་སྦེ་ཡོད་མི་དེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཞིན་གཙང་མ་ཡོད་པའི་བརྡ མཚོན་སྟོནམ་ཨིནམ་དང་ འབྲུག་གི་ལག་པར་ནོར་བུ་ཡོད་མི་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་རྒྱུ་ནོ་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་གསུམ་ཚོགས་པའི་རྟགས་ཨིན། འབྲུག་གི་རྒྱལ་དར་འདི་ ༡༩༤༧ ལུ་ མ་ཡུམ་ ཆོས་ཉིད་དབང་མོ་མཆོག་གིས་གསར་བསྐྲུན་འབད་འབདཝ་ཨིནམ་དང་ ༡༩༥༦ ལུ་ ད་ལྟོའི་བཟོ་རྣམ་ལུ་ ལེགས་བཅོས་འབད་འབདཝ་ཨིན།

མིང་ཐོགས་ཚུལ།

[རྩོམ་སྒྲིག]

ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་དུས་རབས ༡༧ པའི་ནང་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ལྷོ་མོན་ནམ་ལྷོ་མོན་ཁ་བཞི་གྲགས་པའི་ཡུལ་སྡེ་དེ་ཡུག་གཅིག་ཏུ་སྦྲེལ་རྗེས་འབྲུག་ཡུལ་ཞེས་ཐོགས།

རྒྱལ་རབས་རིམ་བྱོན།

[རྩོམ་སྒྲིག]
འབྲུག་གི་ད་སྐབས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དབང་གྲགས།

འབྲུག་རྒྱལ་དང་པོ། ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་ཕྱི་ལོ། ༡༩༠༧ ནས་ ༡༩༢༦ བར་རྒྱལ་སྲིད་བསྐྱངས། འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ། འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་གིས་ཕྱི་ལོ། ༡༩༢༦ ནས་༡༩༥༢ བར་རྒྱལ་སྲིད་བསྐྱངས། འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ། འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་གིས་ཕྱི་ལོ། ༡༩༥༢ ནས་ ༡༩༧༢ བར་རྒྱལ་སྲིད་བསྐྱངས། འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ། འཇིགས་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་གིས་ཕྱི་ལོ། ༡༩༧༢ ནས་ ༢༠༠༦ བར་རྒྱལ་སྲིད་བསྐྱངས། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ། འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་གིས་ཕྱི་ལོ། ༢༠༠༦ ནས་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་འགན་བཞེས།

སྐད་ཡིག

[རྩོམ་སྒྲིག]

རྫོང་ཁ།

མི་འབོར།

[རྩོམ་སྒྲིག]

མི་འབོར་ ༧༤༡་༨༢༢

རྒྱལ་ས།

[རྩོམ་སྒྲིག]

ཐིམ་ཕུ།

རྫོང་ཁག

[རྩོམ་སྒྲིག]

རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་ནི། ༡ མགར་ས་དང་། ༢ སྤུ་ན་ཁ། ༣ ཐིམ་ཕུ། ༤ སྤ་རོ། ༥ ཧཱ། ༦ བསམ་རྩེ། ༧ ཆུ་ཁ། ༨ དར་དཀར་ནང་། ༩ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་། ༡༠ རྩི་རང་། ༡༡ ཀྲོང་གསར། ༡༢ གསར་སྤང་། ༡༣ བུམ་ཐང་། ༡༤ གཞལ་སྒང་། ༡༥ ལྷུན་རྩེ། ༡༦ མོང་སྒར། ༡༧ བཀྲིས་གཡང་རྩེ། ༡༨ པདྨ་དགའ་ཚལ། ༡༩ བཀྲིས་སྒང་། ༢༠ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་བཅས་ཡིན།

ས་ཁོངས།

[རྩོམ་སྒྲིག]
  1. བུམ་ཐང་།
  2. ཆུ་ཁ།
  3. དར་དཀར་ནག
  4. མགར་ས།
  5. ཧཱ།
  6. ལྷུན་རྩེ།
  7. མོང་སྒར།
  8. སྤ་རོ།
  9. པདྨ་དགའ་ཚལ།
  10. སྤུ་ན་ཁ།
  1. བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར།
  2. བསམ་རྩེ།
  3. གསར་སྦང་།
  4. ཐིམ་ཕུ།
  5. བཀྲ་ཤིས་སྒང་།
  6. བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ།
  7. ཀྲོང་གསར།
  8. རྩི་རང་།
  9. དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་།
  10. གཞལ་སྒང་།

འབྲུག་ཡུལ་ནི་བོད་ཀྱི་ལྷོ་བྲག་རྗོང་དང་ས་མཚམས་རེད། ངའི་ཕ་ཡུལ་ལྷོ་བྲག་རྗོང་ནས་ཡིན། ལྷོ་བྲག་མཁར་ཆུ་དགོན་དུ་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཆོས་ཚོགས་འཚོགས་སྐབས་ཉེ་འགྲམ་གྱི་འབྲུག་ཡུལ་གྱི་མི་མང་པོ་འདི་གར་འཛོམས་ནས་ཆོས་ལུགས་དབང་ལུང་ཞུ་བར་ཡོང་གི་ཡོད།

ལོ་རྒྱུས།

[རྩོམ་སྒྲིག]

དེ་ཡང་དུས་རབས་དགུ་བའི་གོང་དུ་བྱུང་བའི་འབྲུག་ཡུལ་གྱི་གནས་ཚུལ་རྣམས་གསལ་བོ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་མེད་པ་དང་། དེའི་རྗེས་སུ། བོད་དུ་བླ་མ་ཆེ་ཁག་དང་ཆོས་ལ་དད་པ་ཡོད་མཁན་མང་བོ་དམར་གསོད་དུ་བཏང་བའི་དྲག་པོའི་ཟིང་ཆ་བྱུང་བའི་སྐབས་སུ་བོད་ཀྱི་གྲྭ་བ་མང་བོ་འབྲུག་ཏུ་བྲོས་བྱོལ་དུ་བསླེབས་ཤིང་། གནས་དེར་གཞིས་ཆགས་ནས་བོད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་བྱུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་ཁ་ཇེ་རྒྱས་སུ་ཕྱིན་པ་རེད། དུས་རབས་༡༢་བའི་ནང་དུ་འབྲུག་ཏུ་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་དར་སྤེལ་བྱུང་བ་དང་། དེ་ནས་འབྲུག་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་བོད་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་ལམ་ལུགས་རྨང་གཞིར་བཟུང་བའི་སྟེང་ནས་གོང་འཕེལ་དུ་བྱུང་བ་དང་། འབྲུག་ཡུལ་ནི། ཡུན་རིང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་སྣ་མང་ལ་བརྟེན་ནས་རིམ་བཞིན་རང་བཙན་གཙང་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་ངོ་བོར་གནས་ཐུབ་པར་གྱུར་ཡོད། དུས་རབས་བདུན་པའི་དཀྱིལ་ནས་དུས་རབས་དགུ་བའི་བར་དུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་སྲིད་དབང་གི་འོག་ཏུ་གནས་ཡོད་པར་བཤད་པ་དང་། དེའི་རྗེས་སུ། འབྲུག་ཡུལ་དུ་གཅིག་གྱུར་གྱི་དབང་བསྒྱུར་མེད་པར་ས་གནས་ཁག་ཁ་འཐོར་དུ་གནས་པའི་ཡུལ་གྱི་དཔོན་པོ་བྱུང་བ་དང་། སྤྱི་ལོ་༡༦༡༦་ལོའི་ནང་དུ། བོད་ཀྱི་གཙང་སྟོད་ནས་ཡིན་པའི་བླ་མ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་འབྲུག་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ནས། ཁོང་གིས་འབྲུག་ཡུལ་ནི་གཅིག་གྱུར་གྱི་ཡུལ་གྲུ་ཞིག་ཏུ་བཟོས་ཤིང་། འབྲུག་པའི་རིག་གཞུང་གི་ངོ་བོ་སོགས་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་གི་ཁྱད་ཆོས་ལས་ཁ་བྲལ་དུ་གནས་པར་འབད་བརྩོན་གནང་བ་རེད། ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ནི་བོད་ཀྱི་གཙང་རྭ་ལུང་དགོན་པ་ནས་ཡིན་པ་དང་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་སྲོལ་འཛིན་མཁན་འབྲུག་པ་མི་ཕམ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་དང་སྡེ་བ་སྐྱིད་ཤོད་པའི་སྲས་མོ་བསོད་ནམས་དཔལ་གྱི་བུ་ཁྲིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ཡིན། གཞོན་དུས་ཁོང་ནི་རྒྱལ་དབང་འབྲུག་ཆེན་གྱི་ཡང་སྲིད་ལ་ངོས་འཛིན་མཛད་དེ། གཙང་རྭ་ལུང་དགོན་པར་ཁྲི་འདོན་གནང་ནའང་འབྲུག་ཆེན་པདྨ་དཀར་བོའི་རྗེས་འབྲངས་པ་ལྷ་རྩེ་ངག་དབང་བཟང་བོ་སོགས་ཀྱིས་ངོས་ལེན་མ་གནང་པ་དང་། ཡིན་ཡང་། ཁོང་གིས་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་མ་དགོན་རྭ་ལུང་དུ་མུ་མཐུད་དུ་རྒྱུན་བཞུགས་དང་ཁྲི་འཛིན་གནང་བ་ལ་གཞན་གྱིས་དབྱེན་སྦྱོར་སྣ་མང་བརྩམས་པ་དང་། བོད་ཀྱི་གཙང་པ་སྡེ་སྲིད་ལགས་ཀྱིས་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་འཛིན་བཟུང་བྱེད་པར་གྲ་སྒྲིག་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སྤྱི་ལོ་༡༦༡༦་ལོར་ཁོང་བོད་ནས་ཕྱོགས་ཐོན་མཛད་དེ་འབྲུག་ཏུ་ཕེབས་པ་དང་དེའི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་གནས་ཁག་ཏུ་རྟེན་གཞི་བྱས་ནས་རྒྱུན་བཞུགས་གནང་བར་མ་ཟད། ཐིམ་པུ་ལུང་གཞོངས་ཀྱི་སྟོད་ཕྱོགས་སུ། སྤྱི་ལོ་༡༦༢༠་ལོར་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཆག་རི་དགོན་པ་ཕྱག་འདེབས་མཛད་ཅིང་། འབྲུག་ཡུལ་དུ་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱུན་རིམ་བཞིན་གསར་བཏོད་གནང་བ་རེད། ད་དུང་སྤྱི་ལོ་༡༦༢༩་ལོར་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་འབྲུག་གི་ཐིམ་པུ་ཕྱོགས་སུ་བསམ་སྟོད་ཀ་རྫོང་སྟེ་སྲིད་འཛིན་གྱི་ལྟེ་བ་གསར་འཛུགས་གནང་ཞིང་། དུས་རབས་༡༢་ནས་འབྲུག་གི་ནང་དུ་དར་ཁྱབ་བྱུང་བའི་ལྷ་པ་བཀའ་བརྒྱུད་དང་རྙིང་མ་ཆོས་བརྒྱུད་བཅས་ཀྱིས་བདག་འཛིན་བྱས་པའི་ས་ཆ་ཁ་ཤས་ཤིག་ལ་དབང་བསྒྱུར་མཛད་ཅིང་། དེ་ནས་རིམ་གྱིས་འབྲུག་གི་ས་ཁུལ་ཡོངས་སུ་ལས་འགུལ་སྣ་མང་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་སྤེལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། འབྲུག་ཡོངས་རྫོགས་གཅིག་གྱུར་གྱི་དབང་བསྒྱུར་མཛད་པའི་ཐབས་བྱུས་བཤམས་པ་རེད། འབྲུག་གི་ཁྲིམས་ཀྱི་བཅའ་ཡིག་ཆེན་མོ་བཟོས་ཤིང་། བོད་ཀྱི་སྡེ་བ་གཞུང་གི་སྲིད་ཀྱི་དབང་བསྒྱུར་ལས་ལོགས་སུ་བགར་བ་དང་། ཞབས་དྲུང་ཞེས་པའི་མིང་གི་གོ་གནས་སོགས་བཟུང་སྟེ་འབྲུག་གི་དགོན་སྡེ་དང་མི་སྡེ་ཁག་གི་སྲིད་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལམ་ལུགས་གསར་དུ་བཏོད་ཡོད། དེ་ནས་སྤྱི་ལོ་༡༦༥༡་ལོར་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ནི་ སྐུ་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པ་རེད། དེའི་རྗེས་སུ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆ་མཐའ་དག་ཁོང་གི་རྗེས་འབྲངས་བ་ཡིན་པའི་ས་གནས་དཔོན་སློབ་རྣམས་ཀྱིས་མཇུག་སྐྱོང་གནང་བ་དང་། ཁོང་སྐུ་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པའི་གནས་ཚུལ་ནི་ས་གནས་དཔོན་སློབ་རྣམས་ཀྱིས་ལོ་ངོ་༥༤་རིང་དུ་གསང་རྒྱ་མཛད་དེ་མུ་མཐུད་དུ་ཁོང་གི་ལས་དོན་རྣམས་རྒྱུན་འཛིན་གནང་པ་རེད། ད་ལྟའང་འབྲུག་ཏུ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པའི་ཉིན་མོ་དེ་འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གུང་གསེང་ཞིག་ལྟར་དུ་བོད་ལུགས་ཀྱི་ཟླ་བཞི་བའི་ཚེས་བཅུ་ལ་སྲུང་བརྩི་ཞུ་བཞིན་པ་རེད། དེ་ནས་རིམ་གྱིས་འབྲུག་གི་ས་གནས་ཁག་ཏུ་ལོ་ངོ་ཉིས་བརྒྱའི་རིང་དུ་མི་དམངས་ནང་ཁུལ་ལ་སྲིད་དབང་རྩོད་ལེན་དང་འཐབ་འཛིང་ནང་འཁྲུག་གི་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་བསྟུད་མར་བྱུང་བ་ཁག་བརྒྱུད་ནས། སྤྱི་ལོ་༡༨༨༥་ལོར་འབྲུག་རྒྱལ་དང་པོ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་འབྲུག་གི་སྲིད་དབང་མཐའ་དག་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་པ་དང་། དེ་ནས་ཨིན་ཇི་དང་རྒྱ་གར་མཉམ་དུ་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་ཆིངས་ཡིག་རྒྱུད་འཛིན་བྱས་པ་རེད། ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༨༦༢་ལོར་ཀྲོང་གསར་རྫོང་གི་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་འཛིན་པའི་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་དང་ཨ་ཞེ་པད་མ་ཆོས་སྐྱིད་གཉིས་སུ་འཁྲུངས་པ་དང་། ཡབ་དམ་པའི་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགྲ་བོ་རྣམས་ཕམ་པར་མཛད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་རྙིང་བ་སྤུ་ན་ཁའི་མི་དམངས་ཀྱིས་ཁོང་ནི་འབྲུག་གི་རྒྱལ་བོར་བདམས་པ་དང་། སྤྱི་ལོ་༡༩༠༧་ལོའི་ཟླ་༡༢་པའི་ཚེས་༡༧་ཉིན་ལ་འབྲུག་གི་རྒྱལ་བོའི་དབུ་ཞྭ་ལེགས་པར་བསྣམས་ཡོད་པ་རེད། སྤུ་ན་ཁ་ནི་འབྲུག་ཡུལ་ལ་རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་ཡོད་པའི་ནང་གི་གཅིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༩༥༥་ལོའི་བར་དུ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་དང་སྲིད་འཛིན་གྱི་ས་གནས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། དེའི་རྗེས་སུ་རྒྱལ་ས་ཐིམ་པུ་ལ་གནས་སྤོར་གནང་ཡོད། སྤྱི་ལོ་༡༩༡༠་ལོའི་ནང་དུ་ཁོང་གིས་ཨིན་ཇི་དང་མཉམ་དུ་སྤུ་ན་ཁའི་ཆིངས་ཡིག་བཞག་ནས་ཨིན་ཇིའི་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་སྲིད་ལ་ཐེ་གཏོགས་མི་བྱེད་པར་བཟོས་པ་རེད། སྤྱི་ལོ་༡༩༢༦་ལོར་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་སྐུ་གྲོངས་པའི་རྗེས་སུ། ཁོང་གི་སྲས་འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་གིས་རྒྱལ་བོའི་རྒྱུན་འཛིན་གནང་ནས་སྲིད་ཀྱི་གོ་གནས་བཟུང་བ་རེད། སྤྱི་ལོ་༡༩༤༧་ལོར་རྒྱ་གར་རང་བཙན་ཐོབ་པའི་སྐབས་སུ། རྒྱ་གར་གྱི་གཞུང་གསར་བས་འབྲུག་ནི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད། ལོ་དེར་རྒྱ་གར་དང་འབྲུག་གཉིས་ཀྱིས་ཞི་བདེ་དང་མཛའ་མཐུན་གྱི་ཆིངས་ཡིག་ལ་མཚན་རྟགས་བཀོད་པ་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱ་གར་གྱིས་འབྲུག་ལ་བཀོད་འདོམས་བྱེད་པ་ལས་འབྲུག་གི་ནང་སྲིད་ལ་ཐེ་བྱུས་མི་བྱེད་པར་འགན་ལེན་བྱས་ཡོད། སྤྱི་ལོ་༡༩༥༢་ལོར་ཁོང་གི་སྲས་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་གིས་རྒྱལ་བོའི་གོ་གནས་བཞེས་པ་དང་། དེ་ནས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་བཞིན་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་བྱུང་ཞིང་། སྤྱི་ལོ་༡༩༧༡་ལོར་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མིའི་ཁོངས་སུ་ཚུད་ཡོད། ཁོང་གིས་འབྲུག་ཏུ་རྒྱལ་ཡོངས་གྲོས་ཚོགས་དང་རྒྱལ་བོའི་དམག་དཔུང་དང་མཐོ་རིམ་ཁྲིམས་ཁང་སོགས་བཙུགས་ནས་དེང་རབས་སུ་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་པའི་འགོ་བརྩམས་ཡོད། སྤྱི་ལོ་༡༩༧༢་ལོར་རྒྱལ་བོ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་གློ་བུར་དུ་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པའི་རྗེས་སུ། ཁོང་གི་སྲས་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་བ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་ལགས་དགུང་ལོ་བཅུ་བདུན་སྟེང་རྒྱལ་བོའི་ཁྲི་ལ་འཁོད་ཅིང་། སྤྱི་ལོ་༡༩༧༤་ལོའི་ཟླ་༦་ཚེས་༢་ཉིན་ལ་འབྲུག་རྒྱལ་བོའི་དབུ་ཞྭ་གསོལ་བ་རེད། ཁོང་ནི་འཛམ་གླིང་འདིའི་ནང་གི་རྒྱལ་བོ་གཞོན་ཤོས་དེ་ཆགས་པ་དང་། འབྲུག་དང་། རྒྱ་གར། ཨིན་ཇི། ཨ་རི་སོགས་ཀྱི་མཐོ་སློབ་ཁག་ཏུ་དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་སྣ་མང་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་མྱོང་བའི་མི་སྣ་ཞིག་ཡིན་པས། རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚུལ་ལ་ཤེས་རྟོགས་ཟབ་པ་དང་འབྲུག་ཏུ་དེང་གི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་དང་། ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་། ཡུལ་སྐོར་ལྗོངས་རྒྱུ། དཔལ་འབྱོར་བཅོས་བསྒྱུར། རྒྱལ་ཡོངས་བདེ་སྐྱིད། དམངས་གཙོའི་ལྟ་གྲུབ་ལ་སོགས་གོང་འཕེལ་དང་ཡར་རྒྱས་སུ་བཏང་བའི་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་རྗེས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན། འབྲུག་ཏུ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་སྐོར་ལ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་བ་སོགས་རྩོད་རྙོག་སྣ་མང་གི་ཁྲོད་དུ་འབྲུག་སྡེ་སྲིད་དང་། རྗེ་མཁན་པོ། དཔོན་སློབ་གསུམ་གྱིས་ངོས་འཛིན་སྟངས་མི་འདྲ་བ་མང་བོ་རིམ་པར་བྱོན་པ་དང་འབྲུག་གཞུང་གིས་ཁོང་གི་སྤྲུལ་སྐུ་ལ་བཀག་སྡོམ་གྱི་བྱེད་ཐབས་ཀྱང་མཛད་པ་རེད། གཞན་ཡང་། རྒྱ་གར་གྱི་མོན་རྟ་དབང་དགོན་པ་དང་། བོད་སོགས་སུའང་ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་བྱུང་ཡོད་པ་སྟེ། དེང་སང་ཨི་ཏ་ལིར་བཞུགས་པའི་བོད་རིགས་མཁས་དབང་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ་ཡང་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་ཡང་སྲིད་ཡིན་པར་བཤད་དོ། ། ད་དུང་དེང་སང་འབྲུག་ཏུ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་བའི་ཕྲུ་གུ་ལོ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡོད་པ་སྤྱི་ལོ་༢༠༠༥་ལོ་ནས་བཟུང་ཕ་མ་དང་མཉམ་དུ་བཟང་བཙོན་དུ་བཞག་ཡོད་པར་བཤད་པ་རེད། སྤྱི་ལོ་༢༠༠༦་ལོའི་ཟླ་༡༢་བའི་ཚེས་༡༤་ཉིན་དུ་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་བ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་གིས་རྒྱལ་བོའི་སྲིད་དབང་གི་གོ་གནས་ལས་དགོངས་པ་ཞུས་ནས། སྲས་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་བ་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཚབ་ཏུ་བསྐོ་བཞག་གནང་བ་རེད། སྤྱི་ལོ་༢༠༠༨་ལོའི་ཟླ་༡༡་པའི་ཚེས་༦་ཉིན་དུ་འབྲུག་གི་གནའ་བོའི་གྲོང་ཁྱེར་རྙིང་བ་སྤུ་ན་ཁ་རུ་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མཛད་སྒོ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་སྟེང་དུ་སྲས་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་ལ་རྒྱལ་བོའི་དབུ་ཞྭ་དེ་གསོལ་བ་རེད། སྐབས་དེར་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་འཛིན་དང་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ཐེ་བའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་མགྲོན་མང་བོ་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད། སྲས་འཇིགས་མེད་གེ་སར་ནི་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་བ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་ལ་བཙུན་མོ་བཞི་ཡོད་པའི་ནང་གི་གསུམ་པ་ཨ་ཤེ་ཚེ་རིང་གཡང་སྒྲོན་གྱི་སྲས་རྒན་པ་ཡིན། ཁོང་གིས་ཆུང་དུས་འབྲུག་ཏུ་གཡང་ཆེན་པུ་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭར་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་དང་། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ཨ་རི་ནང་དུ་མཐོ་སློབ་ཁག་ཁ་ཤས་ལ་འགྲིམས་པའི་རྗེས་སུ་ཨིན་ཇིའི་ཨོ་ཁུ་སི་ཕོར་ཏྲི་སློབ་ཆེན་དུ་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཞབས་ཞུ་སྒྲིག་གཞི་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་ལམ་སྐོར་ལ་སློབ་གཉེར་བྱས་ནས་སློབ་ཐོན་ཕྱིན་པ་རེད། སྤྱི་ལོ་༢༠༡༡་ལོའི་ཟླ་༥་བའི་ཚེས་༢༠་ཉིན་དུ་རྒྱལ་བོ་འཇིགས་མེད་གེ་སར་གྱིས་རྒྱལ་ཡོངས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་དུས་བདུན་པའི་སྒོ་འབྱེད་མཛད་སྒོ་གནང་བའི་སྐབས་སུ། ཁོང་ནི་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༡་ལོའི་ཟླ་༡༠་བའི་ཚེས་༡༣་ཉིན་དུ་སྤུ་ན་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་རང་ལོ་ཉེར་གཅིག་ཡིན་པའི་འབྲུག་གི་མི་སེར་དཀྱུས་མ་རྗེ་བཙུན་པདྨ་ལགས་ལ་འཁྲུངས་ས་བསྐྱོན་རྒྱུ་ཡིན་པར་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས་པ་རེད། དེ་ལྟར་དུ་ཉིན་དེར་འབྲུག་གི་ཆུ་བོ་ཕོ་ཆུ་དང་མོ་ཆུ་ཟེར་བ་གཉིས་འཛོམས་སའི་གནས་ཏེ་པུ་ན་ཁ་རྫོང་དུ་མཛེས་སྡུག་གི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་རྗེ་བཙུན་པད་མ་མཆོག་འབྲུག་གི་སྲོལ་རྒྱུན་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་མཛད་སྒོ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་མཉམ་དུ་རྒྱལ་བོའི་ཁབ་ཏུ་བཞེས་ཡོད་པ་རེད།

རྫོང་ཁག
'ནུབ ལྟེ་བ ལྷོ ཤར
ཐིམ་ཕུ་རྫོང་ཁག མགར་ས་རྫོང་ཁག བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག
སྤ་རོ་རྫོང་ཁག སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག བཀྲིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག
ཧཱ་རྫོང་ཁག དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག གསར་སྤང་རྫོང་ཁག བཀྲིས་སྒང་རྫོང་ཁག
བསམ་རྩེ་རྫོང་ཁག རྩི་རང་རྫོང་ཁག གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག མོང་སྒར་རྫོང་ཁག
ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག དར་དཀར་ན་རྫོང་ཁག པདྨ་དགའ་ཚལ་རྫོང་ཁག
བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག