Сонечная актыўнасць
Сонечная актыўнасць — комплекс з'яў і працэсаў, звязаных з утварэннем і распадам ў сонечнай атмасферы моцных магнітных палёў.
Гісторыя вывучэння сонечнай актыўнасці
[правіць | правіць зыходнік]
Найбольш вывучаны выгляд сонечнай актыўнасці (СА) — змяненне колькасці сонечных плям. Першыя паведамленні пра плямы на Сонца ставяцца да назіраннях 800 г. да н. э. ў Кітаі, першыя малюнкі адносяцца да 1128. У 1610 астраномы пачалі выкарыстоўваць тэлескоп для назірання Сонца. Першапачатковыя даследаванні факусаваліся на прыродзе плям і іх паводзінах[1]. Нягледзячы на тое, што фізічная прырода плям заставалася смутнай аж да XX стагоддзя, назіранні працягваліся. У XV і XVI ст. даследаванні былі абцяжараныя па прычыне іх малой колькасці, што цяпер разглядаецца як працяглы перыяд нізкай СА, званы мінімумам Маундера. Да XIX стагоддзя ўжо меўся досыць працяглы шэраг назіранняў колькасці плям, каб вызначыць перыядычныя цыклы ў актыўнасці Сонца. У 1845 прафесары Д.Генры і С.Александер з Прынстанскага універсітэта назіралі Сонца з дапамогай тэрмометра і вызначылі, што плямы выпраменьваюць менш радыяцыі ў параўнанні з навакольнымі абласцямі Сонца. Пазней было вызначана выпраменьванне вышэй сярэдняга ў абласцях факелаў[2].
Сувязь змяненняў СА і клімату Зямлі даследуецца пачынаючы з 1900 года. Ч. Г. Абот з Смітсаніанскай абсерваторыі (САА) быў заняты вывучэннем актыўнасці Сонца. Пазней, будучы ўжо кіраўніком САО, ён заснаваў сонечную абсерваторыю ў Калама (Чылі) для дадатку назіранняў, якія праводзіліся ў Маунт-Вільсан. Вынікам гэтай працы стала вызначэнне 27 гарманічных перыядаў СА ў межах цыклу Хейла, уключаючы цыклы перыядам 7, 13 і 39 месяцаў. Таксама прасочвалася сувязь гэтых перыядаў з надвор'ем з дапамогай супастаўлення сонечных трэндаў з тэмпературай і ўзроўнем ападкаў у гарадах. З з'яўленнем дысцыпліны дэндрахраналогіі пачаліся спробы ўсталяваць сувязь хуткасці росту дрэў з бягучай СА і наступнай інтэрпрэтацыяй ранейшых перыядаў[3]. Статыстычныя даследаванні сувязі надвор'я і клімату з СА былі папулярныя на працягу стагоддзяў, пачынаючы прынамсі з 1801 года, калі У. Гершэль заўважыў сувязь паміж колькасцю сонечных плям і цэнамі на пшаніцу[4]. Цяпер гэтая сувязь устанаўліваецца з выкарыстаннем шырокіх набораў дадзеных, атрыманых наземнымі станцыямі і метэаралагічнымі спадарожнікамі, з ужываннем другіх мадэлей і назіранняў бягучай актыўнасці Сонца[5].
Зноскі
- ↑ Великие моменты в истории физики Солнца (en)(недаступная спасылка). Great Moments in the History of Solar Physics. Архівавана з першакрыніцы 23 верасня 2009. Праверана 26 лютага 2010.
- ↑ Arctowski, Henryk (1940). "О Солнечных Факелах и изменениях Солнечной константы. (en)" (PDF). PNAS. 26 (6): 406–411. doi:10.1073/pnas.26.6.406.
- ↑ H.C. Fritts, 1976, Кольца деревьев и климат (англ.: Tree Rings and Climate), London: Academic Press.
- ↑ William Herschel (1738–1822). High Altitude Observatory. Архівавана з першакрыніцы 6 лістапада 2009. Праверана 27 лютага 2008.
- ↑ Camp, Charles D.; Tung, Ka-Kit (2006). "The Influence of the Solar Cycle and QBO on the Late Winter Stratospheric Polar Vortex" (PDF). EOS Trans. AGU. 87 (52): Fall Meet. Suppl., Abstract #A11B–0862. doi:10.1029/2006EO300005. Архівавана з арыгінала (PDF) 16 мая 2011. Праверана 2009-04-28.
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Шымбалёў А. А. Сонечная актыўнасць // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 82—83. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
- Витинский Ю. И. Солнечная активность. — 2-е изд. — М.: Наука, 1983. — 193 с. (руск.)
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік] | ||
|---|---|---|
| Структура |  | |
| Атмасфера | ||
| Пашыраная структура | ||
| З'явы на Сонцы | ||
| Звязаныя тэмы | ||
Слоўнікі і энцыклапедыі | |
|---|---|
| Нарматыўны кантроль |