Відзін

Горад Відзін Видин Герб Краіна Балгарыя Вобласць Відзінская вобласць абшчына Абшчына Відзін Каардынаты 43°59′ пн. ш. 22°52′ у. д. Кмет Герга Тошаў Гергаў Плошча 63,218 км² Вышыня цэнтра 34 м Водныя аб’екты Дунай Насельніцтва 47 382 чалавек (2012) Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Тэлефонны код (+359) 94 Паштовы індэкс 3700 Аўтамабільны код ВН Афіцыйны сайт vidin.bg Відзін на карце Балгарыі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ві́дзін (балг.: Видин) — горад у Балгарыі. Цэнтр Вобласці Відзін і Абшчыны Відзін. Размешчаны на Дунаі. Насельніцтва на 2012 год складае 47,4 тыс. чалавек.

Горад адыгрываў значную ролю ў балгарскай гісторыі, быў сталіцай Заходняй Балгарыі (Відзінскага царства) з сярэдзіны 14 да пачатку 15 стагоддзя, калі служыў рэзідэнцыяй балгарскіх цароў з дынастыі Шышманавічаў.

Побач з горадам пабудаваны найноўшы мост праз Дунай (2013).

Гісторыя

Крэпасць Баба Віда

Горад узнік на аснове невялікага рымскага ўмацавання з гарнізонам. Быў сталіцай балгарскага Відзінскага царства Івана Сраціміра і яго сына Канстанціна II Асеня — апошняй балгарскай сталіцай перад захопам Балгарыі войскамі Асманскай імперыі ў канцы 14 — пачатку 15 стагоддзя.

Пачынаючы з 1853 года Відзін адыгрываў немалаважную ролю ва ўсіх войнах на Балканскім паўвостраве. У кастрычніку 1853 года Амер-паша пачаў адсюль варожыя дзеянні супраць Расіі пераходам цераз Дунай і аблогай горада Калафата ў Валахіі; у наваколлях Відзіна адбываліся шматлікія сутычкі паміж туркамі і рускімі, асабліва 6 студзеня і 19 красавіка 1854 года. У час сербскай вайны 1876 года Відзін служыў апорным пунктам Асману-пашы, а ў руска-турэцкай кампаніі 1877 года Асман-паша пачаў з Відзіна свой рух да Плеўны.

Па артыкуле 11 Берлінскага мірнага трактата 1878 г. умацаванні гарадской крэпасці Відзіна былі зрыты, а горад быў далучаны да новага Балгарскага княства. У час Сербска-балгарскай вайны сербы тры разы спрабавалі ўзяць Відзін прыступам, але былі адкінуты невялікім балгарскім гарнізонам.

Насельніцтва

У 1887 годзе было 14 772 жыхароў, сярод якіх нямала мусульман, у тым ліку адыгаў-мухаджыраў, а таксама яўрэяў.

Насельніцтва горада паводле даных Нацыянальнага статыстычнага інстытута Балгарыі:

Год Насельніцтва 1985 62 484 1994 64 428 2000 59 399 2005 52 558 2010 48 859 2012 46 864

Транспарт

Паром Відзін — Калафат

Будоўля моста ў сярэдзіне 2012 г.

Пры высокай вадзе да горада могуць падыходзіць невялікія марскія караблі. Вышыня над узроўнем мора ўсяго 30 м. Порт Відзіна знаходзіцца на 3-м месцы ў краіне па аб’ёме сярод портаў краіны на Дунаі (пасля гарадоў Русэ і Лом).

У другой палове XX стагоддзя адкрыты чыгуначны паром Відзін — Калафат (Румынія). З пачатку 1990-х гадоў ён дапоўнены аўтамабільным паромам.

У 2007 г. пачалося будаўніцтва моста праз Дунай паміж Балгарыяй (г. Відзін) і Румыніяй (г. Калафат). Мост адкрыты 14 чэрвеня 2012 г. і ўведзены ў эксплуатацыю. Ён вядомы як мост Відзін - Калафат, але атрымаў новую назву — «Новая Еўропа». Чакаецца, што мост істотна палепшыць аўтатранспартныя зносіны захаду Балгарыі з краінамі Цэнтральнай і Заходняй Еўропы ў абыход Сербіі, якая пакуль не ўваходзіць у ЕС і Шэнгенскую зону.

Відзін — канцавая станцыя чыгуначнай лініі Сафія — Відзін. Адсюль пачынаецца кароткая чыгуначная лінія да станцыі Кошава, якая выкарыстоўваецца перш за ўсё для грузавых перавозак. У 1970-я і 1980-я гады аэрапорт Відзіна злучаў горад рэгулярнымі лініямі з аэрапортамі Сафіі, Варны і Бургаса.

Славутасці

Музей Канак

Сабор Святога Дзімітрыя

Бібліятэка пры мячэці Асмана Пазвантаглу

Паўразбураная сінагога

Мастацкая галерэя

Сярод славутасцей горада вылучаюцца:

• сярэдневяковы феадальны замак Баба Віда з ровам, адзіная цалкам захаваная крэпасць у краіне;
• іншыя музеі — «Канак», «Крыжападобная казарма», дамы-музеі;
• некалькі брамы (было 13) і рэшткі сцен гарадской крэпасці з ровам;
• Мастацкая галерэя імя Ніколы Петрава;
• Драматычны тэатр імя Уладзіміра Трэндафілава;
• тэатр лялек, філармонія, Чыталішча «Цвят»;
• Сабор Святога Дзімітрыя, другі ў краіне па вышыні;
• мячэць Асмана Пазвантаглу з бібліятэкай;
• іншыя храмы — цэрквы, паўразбураная сінагога;
• маўзалей экзарха Анфім I, помнікі;
• гасцініцы — «Роўна», «Банонія» і інш.
• Гарадскі сад (на ўзбярэжжы Дуная), іншыя паркі і інш.

Гарады-пабрацімы

• Заечар, Сербія
• Калафат, Румынія
• Роўна, Украіна

Літаратура

• Відзін // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Відзін
• Статыстыка насельніцтва
• Абшчына Відзін Архівавана 1 мая 2011.