Герцагства Берыйскае

Графства (затым герцагства) Беры — сярэднявечнае феадальнае ўладанне на тэрыторыі Францыі. У перыяд праўлення Меравінгаў уваходзіла ў склад герцагства Аквітанія. У 929 годзе кароль Францыі Рауль I канфіскаваў яго ў герцага Аквітанскага і стварыў графства Бурж, падвасальнае непасрэдны французскаму каралю. У 1101 годзе апошні граф Буржа прадаў правы на графства каралю Філіпу I, які далучыў яго да каралеўскага дамена.

Графы Берыйскія

Каралінгскія графы Беры і Буржа

• 766—768: Рэмістан Аквітанскі (пам. 768), граф у палове графства Бурж з 766, сын герцага Аквітаніі Эда Вялікага.
• 802—838: Вікфрэд (пам. 838), граф Буржа
• да 855: Гумберт (пам. 862), граф Буржа
• 872—876: Базон В'енскі (844—887), граф Беры
• 876—878: Бернар I Гоцкі (пам. каля 879), граф Беры
• 878—886: Бернар II Плантвелю (841—886), граф Беры
• 886—918: Гільём I Набожны (860—918), граф Беры

У 887 годзе Кароль Францыі Эд адняў у Гільёма графства Бурж і перадаў яго свайму набліжанаму Гуга. Аднак у бітве ў ліпені 893 года Гільём забіў Гуга і вярнуў сабе свае ўладанні.

• 887—893: Гуга I (пам. 893), граф Буржа
• 918—926: Гільём II Малады (пам. 926), граф Беры
• 926—927: Акфрэд I (пам. 927), граф Беры
• 927—929: Эбль I Манцэр (870—934), граф Беры

Ў 929 годзе кароль Францыі Рауль I, жадаючы прыслабіць уладу Эбля, забраў у яго графства Беры.

Графы Буржа (962—1101)

• 962—?: Готфрыд I Папабас (нар. каля 920)
• ?—?: Готфрыд II Басберас (нар. каля 950), сын папярэдняга
• 1012—1037: Готфрыд III Высакародны (980—1037), сын папярэдняга
• 1037—1061: Готфрыд IV Ле Мешын (нар. 1010), сын папярэдняга
• 1061—1070: Эцьен I (каля1012—1070), сын папярэдняга
• 1070—1092: Эдэльбурга (1067—1096), сястра папярэдняга

муж: Жыль II, сір дэ Сюлі (пам. 1098)

• 1092—1101: Мацільда дэ Сюлі, дачка папярэдняй
• 1092—1101: Эд I Юрпен (пам. 1109), муж папярэдняй

У 1101 годзе Эд I Юрпен прадаў графства Бурж каралю Францыі Філіпу I за 60 000 крон, каб аплаціць расходы, звязаныя з яго ўдзелам у Першым крыжовым паходзе.

• з 1101 года — у складзе каралеўскага дамена

Герцагства Беры

Герб герцагаў Берыйскіх (пасля 1376 года).

У 1360 годзе кароль Іаан II Добры стварыў на тэрыторыі гістарычнай вобласці Беры герцагства-пэрства Берыйскае, якое вылучыў у якасці апанажа свайму трэцяму сыну Жану Берыйскаму і дзядзьку караля Карла VI Вар'ята, які памер у 1416 годзе. Пасля герцагства неаднаразова вылучалася ў апанаж малодшым прынцам і прынцэсам Францыі, а таксама было ўдовінай часткай некаторых каралеў. Некаторыя каралі Францыі да свайго ўступлення на прастол насілі тытул герцага Берыйскага.

Герцагі Берыйскія

• 1360—1416: Жан I Скупы (1340—1416), герцаг Берыйскі з 1360, герцаг Авернскі, граф Пуацье.
• 1416—1417: Жан II Турэньскі (1398—1417), герцаг Берыйскі з 1416, герцаг Турэньскі, дафін Францыі.
• 1417—1422: Карл I Пераможца (1403—1461), герцаг Берыйскі ў 1417—1422, дафін Францыі, пасля кароль Карл VII.
• 1461—1465: Карл II Французскі (1446—1472), герцаг Берыйскі ў 1461—1465, герцаг Нармандскі і Гіеньскі, сын караля Карла VII.
• 1472—1473: Францыск I Французскі (1472—1473), герцаг Берыйскі з 1472, сын караля Людовіка XI.
• 1498—1505: Жанна I Французская (1464—1505), герцагіня Берыйская з 1498, герцагіня Арлеанская, каралева Францыі, дачка караля Людовіка XI.

  муж: у 1476—1498 Людовік II Арлеанскі (1462—1515), герцаг Арлеанскі, пасля кароль Людовік XII.

• 1517—1527: Маргарыта I Ангулемская (1492—1549), герцагіня Берыйская ў 1517—1527, герцагіня Алансонская, каралева Наварская, сястра караля Францыска I.

  1-ы муж: з 1509 Карл IV Алансонскі (1489—1525), герцаг Алансонскі, герцаг Берыйскі (Карл III) па праве жонкі;

  2-гі муж: з 1527 Генрых II Наварскі (1503—1555), кароль Навары з 1517, герцаг Берыйскі (Генрых I) па праве жонкі;

• 1527—1531: Луіза I Савойская (1476—1531), герцагіня Берыйская з 1527, герцагіня Анжуйская, Бурбонская, Турэньская, Авернская, Немурская і Ангулемская, маці караля Францыска I.

  муж: з 1487 Карл Ангулемскі (1459—1496), граф Ангулемскі.

• 1550—1559: Маргарыта II Французская (1523—1574), герцагіня Берыйская ў 1550—1559, герцагіня Савойская, дачка караля Францыска I.

  муж: з 1559 Эмануіл Філіберт (1528—1580), герцаг Савойскі, герцаг Берыйскі па праве жонкі

  

  Стары будынак музея Беры ў Буржы.

• 1566—1574: Генрых II Французскі (1551—1589), герцаг Берыйскі ў 1566—1574, герцаг Анжуйскі, Арлеанскі і Бурбонскі, пасля кароль Генрых III, сын караля Генрыха II, брат каралёў Францыска II і Карла IX.
• 1576: Францыск II Французскі (1555—1584), герцаг Берыйскі ў 1576, герцаг Анжуйскі, Турэньскі, Алансонскі, Брабанцкі, граф Фландрскі, штатгальтар Нідэрландаў, сын караля Генрыха II, брат каралёў Францыска II, Карла IX і Генрыха III.
• 1576—1589: Елізавета I Аўстрыйская (1554—1592), герцагіня Берыйская ў 1576—1589, каралева Францыі, жонка караля Карла IX

  муж: з 1570 Карл IX (1550—1574), кароль Францыі.

• 1589—1601: Луіза II Латарынгская (1553—1601), герцагіня Берыйская з 1589, каралева Францыі, жонка караля Генрыха III.

  муж: з 1575 Генрых III (1551—1589), кароль Францыі.

Тытулярныя герцагі Берыйскія пры Бурбонах

• 1686—1714: Карл IV Французскі (1686—1714), герцаг Берыйскі з 1686, герцаг Алансонскі, Ангулемскі, граф Пуацье, унук караля Людовіка XIV.
• 1754—1774: Людовік I Французскі (1754—1793), герцаг Берыйскі ў 1754—1774, пасля кароль Людовік XVI, унук караля Людовіка XV.
• 1774—1778: Карл V Французскі (1757—1836), герцаг Берыйскі ў 1774—1778, герцаг Ангулемскі і граф Артуа, пасля кароль Карл X, унук караля Людовіка XV, брат каралёў Людовіка XVI і Людовіка XVIII, дзядзька караля Людовіка XVII.
• 1778—1820: Карл VI Фердынанд (1778—1820), герцаг Берыйскі з 1778, сын караля Карла X.
  • з 2010: Альфонс I, нашчадак Людовіка XIV, сын легітымісцкага прэтэндэнта Людовіка XX з галіны Іспанскіх Бурбонаў.

Гл. таксама

• Правінцыя Беры