Прымас

Герб прымаса (без рангу кардынала).

Прымас (лац.: primas — першынствавалы, primus — першы), у Рымска-каталіцкай Царкве і Англіканскай Царкве ганаровы тытул царкоўнага іерарха ў краіне, які валодае вышэйшай духоўнай юрысдыкцыяй над іншымі біскупамі краіны. У Праваслаўных Цэрквах выкарыстоўваецца аналагічны тытул «прадстаяльнік».

Каталіцтва

У Рымска-каталіцкай Царквы, прымас — архібіскуп (радзей вікарны ці вызвалены біскуп), якому прысуджаецца прадстаяльніцтва ў адносінах да іншых біскупаў цэлай краіны ці гістарычнай вобласці (у палітычных ці культурных тэрмінах). Гэтае прадстаяльніцтва па кананічнаму праву не дае ніякіх дадатковых паўнамоцтваў ці ўлады па стаўленні да іншых архібіскупаў ці біскупам. Тытул выкарыстоўваецца ў каталіцкіх краінах як ганаровы. Званне прымаса можа давацца іерарху адной з самых старых мітраполій у краіне. Прымасы часта ўзводзяцца ў кардыналы і часта надзяляюцца старшынствам у нацыянальнай канферэнцыі біскупаў. Пры гэтым галоўны горад епархіі можа больш не мець такога важнага значэння, як пры яе стварэнні, ці яе межы могуць больш не адпавядаць нацыянальным. Прымасы займаюць месца ніжэй вярхоўнага архібіскупа і патрыярха, а ў межах калегіі кардыналаў не карыстаюцца старшынствам.

Еўропа

• Аўстрыя — архібіскуп Зальцбургу
• Бельгія — архібіскуп Мехелену-Брусэлю (спачатку архібіскуп Мехелену, прымас усіх Гістарычных Нідэрландаў)
• Вугоршчына — архібіскуп Эстергома-Будапешту (тытулаваўся як князь-прымас Грана (Эстергому))
• Вялікабрытанія
  • Англія — архібіскупы Кентэрберы і Ёрку (да скасавання каталіцкай структуры ў перыяд Рэфармацыі)
  • Ірландыя — архібіскуп Армы, «Прымас усёй Ірландыі» (не блытаць са званнем англіканскага архібіскупа Дубліну «Прымас Ірландыі» — абодва званні папярэднічалі палітычнаму падзелу Ірландыі і таму ставяцца да цэлай выспы)
  • Шатландыя — архібіскупы Сэнт-Эндрюсу і Эдынбургу
• Нямеччына — архібіскуп Майнцу
• Іспанія — архібіскуп Толедо, «Прымас Іспаніі» (першапачаткова Вестгоцкага каралеўства)
• Італія — Біскуп Рыму (папа рымскі) — тытул рымскага першасвятара ў адносінах да Італіі
  • Неапалітанскае каралеўства — архібіскуп Салерно
• Нідэрланды — архібіскуп Утрэхту
• Польшча — архібіскуп Гнезненскі, «Прымас Польшчы»
• Партугалія — архібіскуп Брагі
• Сербія — архібіскуп Бару (цяпер Чарнагорыя)
• Скандынавія — архібіскуп Лунду (у паўднёвай Швецыі)
• Францыя — архібіскуп Ліёну («Прымас Галіі»)
  • архібіскуп Буржу — прымас Берры
  • архібіскуп Бардо — прымас Аквітаніі
  • архібіскуп Руану — прымас Нармандыі
  • Таксама былі прымасамі гістарычных французскіх абласцей архібіскупы Рэймсу, Вьенну, Нарбонну і г.д.
• Харватыя — архібіскуп Заграбу
  • Далмацыя — архібіскуп Спліту і Салоны
• Чэхія — архібіскуп Пражскі

Амерыка

• Аргентына — архібіскуп Кoрдова
• Бразілія — архібіскуп горада Сан-Салвадор-так-Баія, «Прымас Бразіліі»
• Канада — архібіскуп Квебеку
• Куба — архібіскуп Сант'яга-дэ-Куба
• Нікарагуа — архібіскуп Манагуа
• Эквадор — архібіскуп Кіто

Іншыя рэгіёны

• Аўстралія — архібіскуп Сіднэю
• Зімбабвэ — архібіскуп Хараре
• Кенія — архібіскуп Найробі
• Філіпіны — архібіскуп Манілы

У Злучаных Штатах Амерыкі афіцыйнае прымацтва не давалася, але архібіскуп Балтымору часам завецца «ганаровым прымасам» (бо Балтымор быў першай нацыянальнай епархіяй), яе архібіскупу даюць цырыманіяльнае першынство перад усімі іншымі біскупамі ў ЗША. Падобна гэтаму архібіскуп Сеўлу разглядаецца, як прымас Карэі, хоць такое права ніколі не давалася яму Ватыканам.

Англіканства

У Вялікабрытаніі тытулы прымасаў успадкаваны з каталіцкіх часоў: архібіскуп Кентэрберыйскі — прымас Вялікабрытаніі, архібіскуп Ёркскі — прымас Англіі. Аднак з распаўсюдам англіканства па свеце прымасы з'явіліся ў розных частках свету. Так, англіканскім прымасам Ірландыі з'яўляецца архібіскуп Дубліна (у адрозненне ад каталіцкага архібіскупа Армы, «прымаса ўсёй Ірландыі»).

Праваслаўе

У Праваслаўных Цэрквах тытулу "прымас" адпавядае тытул прадстаяцелю аўтакефальнай ці аўтаномнай Праваслаўнай Царквы, няхай гэта будзе патрыярх, мітрапаліт ці архібіскуп. Усяго ёсць 15 аўтакефальных Праваслаўных Цэркваў.

Такім чынам:

• Найсвяты Архібіскуп Канстанцінопалю — Новага Рыму і Сусветны Патрыярх
• Папа і Патрыярх вялікага граду Александрыі, Лівіі, Пентапалю, Эфіёпіі, усяго Егіпту і ўсёй Афрыкі, Айцец айцоў, Пастыр пастыраў, Архірэй архірэяў, трынаццаты Апостал і Суддзя ўсяго Сусвету
• Патрыярх вялікага Божыя граду Антыёхіі, Сірыі, Аравіі, Кілікіі, Іверыі, Месапатаміі і ўсяго Ўсходу
• Патрыярх Святога граду Іерусаліму і всея Палестыны, Сірыі, Аравіі, абанпол Ярдана, Каны Галілейскай і святога Сіёну
• Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Русі
• Католікос-Патрыярх усяе Грузіі, Архібіскуп Мцхецкі і Тбіліскі, Мітрапаліт Піцундскі і Цхум-Абхазскі
• Архібіскуп Печскі, Мітрапаліт Белградскі-Карловачскі, Патрыярх Сербскі
• Архібіскуп Бухарэсцкі, мітрапаліт Мунтэнскі і Добруджыскі, намеснік Кесарыі Каппадвкійскай, Мітрапаліт Унгро-Улашскі, Патрыярх усяе Румыніі
• Патрыярх Балгарскі, Мітрапаліт Сафійскі
• Архібіскуп Новай Юстыніаны і ўсяго Кіпру
• Архібіскуп Афінскі і ўсяе Элады
• Архібіскуп Тыранскі і ўсёй Албаніі, Мітрапаліт Тырана-Дуррэсска-Эльбасанскі
• Мітрапаліт Варшаўскі і ўсяе Польшчы
• Архібіскуп Пражскі, Мітрапаліт Чэшскіх земляў і Славакіі
• Архібіскуп Вашынгтонскі, Мітрапаліт усёй Амерыкі і Канады
• Архібіскуп Карэльскі і Ўсёй Фінляндыі
• Архібіскуп Такійскі, Мітрапаліт усёй Японіі

Усе яны прадстаяльнікі сваіх аўтакефальных ці аўтаномных цэркваў, незалежна ад іх індывідуальных назваў.