Прагляд зыходнага тэксту старонкі Шанхай

{{НП
|статус                = Горад
|беларуская назва      = Шанхай
|арыгінальная назва    = 上海
|падначаленне          = 
|краіна                = Кітай
}}
'''Шанха́й''' ({{Кітайская|上海市|上海市|shàng hǎi shì}}) — найбуйнейшы горад [[Кітай|Кітая]] і адзін з самых буйных гарадоў свету, размешчаны ў дэльце ракі [[Янцзы]]. Адзін з чатырох гарадоў цэнтральнага падпарадкавання КНР, важны фінансавы і культурны цэнтр краіны, а таксама адзін з самых буйных у свеце марскіх портаў.

== Гісторыя ==
[[Файл:Shanghai walled city, Ming.jpeg|міні|210пкс|злева|Выява старога гораду ў часы панавання дынастыі Мін]]
Падчас панавання [[Сун|дынастыі Сун]] Шанхай быў павышаны ў статусе з вёскі ў гандлёвы горад у [[1074]] годзе, а ў [[1172]] годзе ля горада дзеля стабілізацыі берагавой лініі акіяна была пабудавана другая марская сцяна, якая дапаўняла сістэму з раней узведзеных [[дамба]]ў<ref name="Danielson">Danielson, Eric N. «Shanghai and the Yangzi Delta», 2004.</ref>{{rp|9}}. Падчас панавання [[Юань (імперыя)|дынастыі Юань]] з [[1292]] да [[1927]], калі паселішча афіцыйна стала горадам, тэрыторыя Шанхая была пазначана як цэнтральнае месца прэфектуры [[Сангджанг]]<ref name="Danielson"/>{{rp|9, 11-12, 34}}.

Дзве важныя падзеі садзейнічалі развіццю Шанхая падчас панавання [[Імперыя Мін|дынастыі Мін]]. Гарадская сцяна была пабудавана ў першы раз у [[1554]] годзе для абароны горада ад набегаў [[японцы|японскіх]] піратаў. Яе вышыня была 10 метраў, а акружнасць — 5 км<ref name="Danielson"/>{{rp|10}}. У часы панавання [[Ванлі]] у 1602 годзе ў Шанхаі быў узведзены [[даасізм|даоскі]] храм [[Чэнхуанмяо]]. Гэтая ўзнагарода, як правіла, рабілася толькі для месцаў са статусам горада, такіх, як сталіцы прэфектур, а не проста павятовых гарадоў, якім быў Шанхай. Гэтая падзея, верагодна, адлюстроўвае важнае эканамічнае значэнне горада, у адрозненне ад ягонага нізкага палітычнага статусу<ref name="Danielson"/>{{rp|10}}.

[[Файл:Shanghai 1928 Bund Cenotaph.jpeg|міні|220пкс|Набярэжная Вайтань у 1928 годзе]]
У часы панавання [[Імперыя Цын|дынастыі Цын]] Шанхай стаў адным з найбольш важных марскіх партоў у рэгіёне [[Янцзы|дэльты Янцзы]], у выніку чаго адбыліся дзве важныя палітычныя змены: па-першае, імператар [[Кансі]] ў [[1684]] годзе адмяніў папярэднія забароны дынастыі Мін, якія дзейнічалі з [[1525]] года, на выхад суднаў у акіян. Па-другое, у [[1732]] годзе імператар [[Юнчжэн]] перанес мытню ў правінцыю [[Цзянсу]], сталіцай якой якраз і быў горад Шанхай, і надаў яму эксклюзіўныя правы на кантроль над знешнім гандлем. У выніку гэтых двух важных рашэнняў да [[1735]] Шанхай стаў асноўным гандлёвым портам усёй ніжняй вобласці ракі Янцзы, нягледзячы на ўсё яшчэ нізкі адміністрацыйны ўзровень у палітычнай іерархіі<ref name="Danielson"/>{{rp|10-11}}.

Міжнародная ўвага да Шанхая ўзрасла ў [[XIX стагоддзе|XIX стагоддзі]] з-за ягонага эканамічнага і гандлёвага патэнцыялу. У часы [[Першая опіумная вайна|Першай опіумнай вайны]] ў [[1839]]—[[1842]] гг. брытанскія войскі часова захапілі горад. Вайна скончылася ў [[1842]] годзе ў выніку падпісання [[Нанкінская дамова|Нанкінскай дамовы]], паводле якой Кітай абавязваўся адчыніць для міжнароднага гандлю свае асноўныя порты, у спіс якіх увайшоў і Шанхай. Разам з тым з [[Вялікабрытанія|Брытаніяй]] была падпісана яшчэ адна асобная [[Хумэнская дамова]] ў [[1843]] годзе, якая дазволіла брытанцам займацца гандлем на кітайскай зямлі. Праз год падобная дамова была падпісана і з [[ЗША]] — [[Вансяская дамова]]. У выніку Брытанія, [[Францыя]] і Злучаныя Штаты Амерыкі атрымалі значныя саступкі і па-за сценамі горада, якім па-ранейшаму кіравалі кітайцы.

У [[1855]] годзе горад быў захоплены паўстанцамі з [[таварыства малых шабляў]], але быў вернуты пад імператарскую ўладу ў лютым [[1855]] года<ref>Scarne, John. [http://www.archive.org/stream/twelveyearsinchi00scarrich «Twelve years in China»]. Edinburgh: Constable, 1860: 187—209.</ref>. У [[1854]] годзе быў створаны Шанхайскі муніцыпальны савет для кіравання замежнымі паселішчамі. У перыяд з [[1860]] па [[1862]] гады [[тайпінскае паўстанне|тайпінскія]] паўстанцы двойчы напалі на Шанхай і знішчылі ўсходнія і паўднёвыя прыгарады горада, але не здолелі захапіць сам горад<ref>Williams, S. Wells. [http://hdl.handle.net/2027/yale.39002013393773 «The Middle Kingdom: A Survey of the Geography, Government, Literature, Social Life, Arts, and History of the Chinese Empire and its Inhabitants»], Volume 1, p. 107. Scribner (New York), 1904.</ref>. У [[1863]] годзе брытанскае паселішча на поўдзень ад ракі [[Сучжоў]] і амерыканскае паселішча на поўначы ўз’ядналіся з мэтай фармавання Шанхайскага інтэрнацыянальнага паселішча. Французскае паселішча адмовілася ад аб’яднання і захавала сваю канцэсію на поўдні і паўднёвым захадзе.

[[Файл:Site of the First National Congress of the Communist Party of China.jpg|міні|220пкс|справа|Месца правядзення першага Усекітайскага з’езда [[Камуністычная партыя Кітая|Камуністычнай партыі Кітая]].]]
Грамадзяне многіх краін з усіх кантынентаў прыехалі ў Шанхай, каб жыць і працаваць на працягу наступных дзесяцігоддзяў. Тыя, хто жылі ў горадзе на працягу доўгага часу (некалькі пакаленняў), называлі сябе «шанхайлэндцы». У [[1920-я|1920-х]] і [[1930-я|1930-х]] гадах амаль 20 тысяч [[рускія|рускіх]] пераехала сюды, большая частка якіх былі прадстаўнікамі [[белы рух|белага руху]] падчас [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскай вайны ў Расіі]]. Рускія ў Шанхаі на той час складалі другую па велічыні замежную супольнасць. Да [[1932]] г. Шанхай стаў пятым у свеце горадам паводле велічыні і быў домам для 70 тысяч замежнікаў. У [[1930-я|1930-х]] гг. 30 тысячаў [[габрэі|габрэйскіх]] уцекачоў з [[Еўропа|Еўропы]] прыбылі ў горад<ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1828102,00.html «Shanghai Sanctuary»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20090814051154/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1828102,00.html |date=14 жніўня 2009 }} // Time.com</ref>.

[[Першая япона-кітайская вайна|Япона-кітайская вайна 1894—1895 гг.]] скончылася падпісаннем [[сіманасескі дагавор|сіманасескай дамовы]], якая дала магчымасць [[Японія|Японіі]] стаць яшчэ адной замежнай дзяржавай у сферы эканомікі Шанхая. Японцы пабудавалі завод у горадзе, які неўзабаве быў скапіяваны іншымі замежнымі дзяржавамі. Шанхай быў тады самым важным фінансавым цэнтрам на [[Далёкі Усход|Далёкім Усходзе]], у выніку чаго горад атрымаў мянушку «Вялікія Афіны Кітая»<ref>Gordon Cumming, C. F. (Constance Frederica), [http://www.archive.org/stream/inventorofnumera00gordiala/inventorofnumera00gordiala_djvu.txt «The inventor of the numeral-type for China by the use of which illiterate Chinese both blind and sighted can very quickly be taught to read and write fluently»], London : Downey, 1899, archive.org</ref>.

Падчас кіравання гэтай тэрыторыяй [[Рэспубліка Кітай|Кітайскай рэспублікай]] у [[1911]]—[[1949]] гг. палітычны статус Шанхая, нарэшце, быў павышаны да статуса муніцыпалітэта загадам ад [[14 ліпеня]] [[1927]] г. Нягледзячы на тое, што тэрыторыі замежных канцэсій не былі ўключаны ў сферу іхняга кантролю, новы кітайскі муніцыпалітэт меў плошчу ў 828,8 км², у тым ліку ў ягоны склад уваходзілі сучасныя раёны Баошан, Янгпу, Жабэй, Нансі і Пудун. [[28 студзеня]] [[1932]] г. японскія войскі высадзіліся ў горадзе і захапілі яго, нягледзячы на кітайскі супраціў, які быў скончаны ў траўні таго ж году. У выніку бітвы за Шанхай у 1937 годзе кітайскія гарадскія зоны былі акупаваны японскімі жаўнерамі ў той час, калі міжнародная зона і французская канцэсія заставаліся вольнымі. Аднак і гэтыя тэрыторыі таксама былі акупаваны [[8 снежня]] [[1941]] г. і заставаліся пад кантролем Японіі да капітуляцыі ў [[1945]] годзе. Падчас акупацыі адбыліся шматлікія вайсковыя злачынствы<ref>[http://news.xinhuanet.com/english/2005-06/16/content_3094613.htm «149 comfort women houses discovered in Shanghai»] {{Недаступная спасылка}} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20081201080455/http://news.xinhuanet.com/english/2005-06/16/content_3094613.htm|date=1 снежня 2008}} // China View, 2005-06-16.</ref>.

== Геаграфія ==
[[Файл:Yangtze River Delta.gif|міні|130пкс|злева|Дэльта ракі Янцзы]]
Шанхай размешчаны ў дэльце ракі [[Янцзы]] на ўсходнім узбярэжжы Кітая на прыкладна роўнай адлегласці ад [[Пекін]]а і [[Ганконг]]а. Муніцыпалітэт у цэлым складаецца з паўвострава паміж Янцзы і [[Ханчжоў]], а таксама шэрагу дробных астравоў. Гарадскі муніцыпалітэт мяжуе на поўначы і захадзе з правінцыямі [[Цзянсу]], на поўдні з правінцыяй [[Чжэцзян]], а на ўсходзе з [[Усходне-Кітайскае мора|Усходне-Кітайскім морам]]. Уласна горад дзеліцца напалову ракой [[Хуанпу]], якая з’яўляецца адным з прытокаў Янцзы. Гістарычны цэнтр горада, раён Пусі, размешчаны на заходнім беразе Хуанпу, у той час як нядаўна пабудаваны раён Пудун, які змяшчае цэнтральны фінансавы рэгіён, быў пабудаваны на ўсходнім беразе.

Пераважная большасць гарадской плошчы з’яўляецца плоскай па тыпе рэльефу, за выключэннем некалькіх пагоркаў у паўднёва-заходнім рэгіёне, з сярэдняй вышынёй 4 м<ref name="SMG">[http://www.shanghai.gov.cn/shanghai/node23919/node24059/node24061/userobject22ai36485.html «Topographic Features»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111003033931/http://www.shanghai.gov.cn/shanghai/node23919/node24059/node24061/userobject22ai36485.html |date=3 кастрычніка 2011 }}. Basic Facts. Shanghai Municipal Government.</ref>. Размяшчэнне горада на плоскай алювіяльнай раўніне азначае, што новыя [[хмарачос]]ы павінны быць пабудаваны з глыбокім [[бетон]]ным мурам, каб спыніць іхняе апусканне ў мяккі грунт. Найвышэйшы пункт знаходзіцца на выспе [[Дадзінсян]] і мае 103 м у вышыню<ref name="SMG"/>. У горадзе шмат рэк, каналаў і азёр, ён таксама вядомы сваімі багатымі воднымі рэсурсамі як частка вадазборнага басейна [[Тайху]]<ref>[http://www.shanghai.gov.cn/shanghai/node23919/node24059/node24061/userobject22ai36486.html «Water Resources»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111003033713/http://www.shanghai.gov.cn/shanghai/node23919/node24059/node24061/userobject22ai36486.html |date=3 кастрычніка 2011 }}. Basic Facts. Shanghai Municipal Government.</ref>.

=== Клімат ===
Згодна з кліматычнай класіфікацыяй Кёпена, Шанхай мае вільготны [[субтрапічны клімат]], які складаецца з 4 сезонаў. Зімы халодныя і вільготныя, у гэты перыяд назіраюцца халодныя паўночна-заходнія вятры з [[Сібір]]ы, якія могуць стаць чыннікам паніжэння [[тэмпература|тэмпературы]] ніжэй за нуль, аднак у большасці дзён зімы назіраюцца толькі адзін альбо два [[снегапад]]ы. Лета гарачае і вільготнае, у сярэднім каля 8 дзён трымаецца тэмпература, вышэйшая за 35 °C; у гэты сезон магчымы выпадковыя ліўні альбо [[навальніца|навальніцы]]. Горад таксама ўспрымальны да [[тайфун]]аў у летні перыяд і на пачатку восені, ні адзін з якіх у апошнія гады не прынёс значных страт<ref>Spencer, Richard (19 September 2007). [http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2007/09/19/wtyphoon119.xml «1.6m flee Shanghai typhoon»]. The Daily Telegraph (UK).</ref>. Вясна часта бывае зменлівай і дажджлівай; восень, як правіла, сонечная і сухая. Горад у сярэднім мае тэмпературу 4,2 °C у студзені і 27,9 °C у ліпені, гадавы паказчык складае 16,1 °C. Шанхай атрымоўвае ў сярэднім 1878 гадзін сонечнага святла ў год. Самая высокая тэмпература за ўсю гісторыю складала 40,2 °C, а самая нізкая была роўная −12,1 °C<ref>[http://www.mherrera.org/temp.htm «Extreme Temperatures Around the World»]. mherrera.org</ref>.
{{Клімат горада
|Горад_род= Шанхая
|Крыніца= [http://cdc.cma.gov.cn/shuju/index3.jsp?tpcat=SURF&dsid=SURF_CLI_CHN_MUL_MMON_19712000_CES&pageid=3 China Meteorological Administration]
| Сту_сяр= | Сту_сяр_апад= 50.6
| Лют_сяр= | Лют_сяр_апад= 56.8
| Сак_сяр= | Сак_сяр_апад= 98.8
| Кра_сяр= | Кра_сяр_апад= 89.3
| Май_сяр= | Май_сяр_апад= 102.3
| Чэр_сяр= | Чэр_сяр_апад= 169.6
| Ліп_сяр= | Ліп_сяр_апад= 156.3
| Жні_сяр= | Жні_сяр_апад= 157.9
| Вер_сяр= | Вер_сяр_апад= 137.3
| Кас_сяр= | Кас_сяр_апад= 62.5
| Ліс_сяр= | Ліс_сяр_апад= 46.2
| Сне_сяр= | Сне_сяр_апад= 31.7
| Год_сяр= | Год_сяр_апад= 1164.7
| Сту_сяр_мін=1.1 | Сту_сяр_макс= 8.1
| Лют_сяр_мін=2.2 | Лют_сяр_макс= 9.2
| Сак_сяр_мін=5.6 | Сак_сяр_макс= 12.8
| Кра_сяр_мін=10.9 | Кра_сяр_макс= 19.1
| Май_сяр_мін=16.1 | Май_сяр_макс= 24.1
| Чэр_сяр_мін=20.8 | Чэр_сяр_макс= 27.6
| Ліп_сяр_мін=25.0 | Ліп_сяр_макс= 31.8
| Жні_сяр_мін=24.9 | Жні_сяр_макс= 31.3
| Вер_сяр_мін=20.6 | Вер_сяр_макс= 27.2
| Кас_сяр_мін=15.1 | Кас_сяр_макс= 22.6
| Ліс_сяр_мін=9.0 | Ліс_сяр_макс= 17.0
| Сне_сяр_мін=3.0 | Сне_сяр_макс= 11.1
| Год_сяр_мін= | Год_сяр_макс= 
|Сту_а_макс= |Сту_а_мін= 
|Лют_а_макс= |Лют_а_мін= 
|Сак_а_макс= |Сак_а_мін= 
|Кра_а_макс= |Кра_а_мін= 
|Май_а_макс= |Май_а_мін= 
|Чэр_а_макс= |Чэр_а_мін= 
|Ліп_а_макс= |Ліп_а_мін= 
|Жні_а_макс= |Жні_а_мін= 
|Вер_а_макс= |Вер_а_мін= 
|Кас_а_макс= |Кас_а_мін= 
|Ліс_а_макс= |Ліс_а_мін= 
|Сне_а_макс= |Сне_а_мін= 
|Год_а_макс= |Год_а_мін= 
| Сту_вада=
| Лют_вада=
| Сак_вада=
| Кра_вада=
| Май_вада=
| Чэр_вада=
| Ліп_вада=
| Жні_вада=
| Вер_вада=
| Кас_вада=
| Ліс_вада=
| Сне_вада=
| Год_вада=
|}}

== Насельніцтва ==
{{Wikidata/Population}}

== Эканоміка ==
[[Файл:Shanghaiviewpic1.jpg|міні|250пкс|Адзін з раёнаў Шанхая]]
[[Файл:Shanghai Metro Network en.png|thumb|250пкс|Прынцыповая схема сеткі метро Шанхая]]
Шанхай з’яўляецца камерцыйным і фінансавым цэнтрам [[Мацерыковы Кітай|мацерыковага Кітая]] і займае пятае месца ў спісе глабальных фінансавых цэнтраў за [[2011]] год<ref>[http://www.taipeitimes.com/News/biz/archives/2011/03/23/2003498853 «Taipei still in 19th place as financial center: survey»]. The Taipei Times.</ref>. Гэта быў самы вялікі і квітнеючы горад на [[Далёкі Усход|Далёкім Усходзе]] ў [[1930-я|1930-х]] гг., і яго хуткае паўторнае развіццё пачалося ў [[1990-я|1990-х]] гг.<ref>Scott Tong (October 2009). [http://www.hkjournal.org/PDF/2009_winter/3.pdf «Shanghai: Global financial center? Aspirations and reality, and implications for Hong Kong»]. Hong Kong Journal.</ref>. Прыкладам гэтага можа служыць раён Пудун, які стаў пілотнай тэрыторыяй інтэграваных эканамічных рэформ. Да канца [[2009]] г. у горадзе налічвалася 787 фінансавых інстытутаў, 710 з якіх былі з замежнымі [[інвестыцыі|інвестыцыямі]]<ref>[http://www.hktdc.com/info/mi/a/mpcn/en/1X06BVOR/1/Profiles-Of-China-Provinces-Cities-And-Industrial-Parks/SHANGHAI-MUNICIPALITY.htm «Shanghai Municipality»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111031050409/http://www.hktdc.com/info/mi/a/mpcn/en/1X06BVOR/1/Profiles-Of-China-Provinces-Cities-And-Industrial-Parks/SHANGHAI-MUNICIPALITY.htm |date=31 кастрычніка 2011 }}. hktdc.com.</ref>. У [[2009]] годзе [[Шанхайская фондавая біржа]] займала трэцяе месца сярод біржаў свету па аб’ёме гандлю і шосты радок з пункту гледжання агульнай [[капіталізацыя|капіталізацыі]] пералічаных кампаній. А па аб’ёмах таргоў такіх тавараў, як [[каўчук]], [[медзь]] і [[цынк]], Шанхайская біржа ф’ючарсаў займала першае месца ў свеце<ref>[http://english.cntv.cn/english/special/news/20110119/109180.shtml «The rise of Lujiazui Financial City in Shanghai»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20120118232503/http://english.cntv.cn/english/special/news/20110119/109180.shtml |date=18 студзеня 2012 }}. CCTV News — CNTV English.</ref>.

У апошнія два дзесяцігоддзі Шанхай з’яўляецца адным з самых хутка растучых гарадоў свету. З [[1992]] году Шанхай меў двухзначны працэнтны паказчык росту амаль кожны год, за выключэннем перыяду глабальнага эканамічнага спаду [[2008]] і [[2009]] гадоў<ref>[http://www.stats-sh.gov.cn/tjnj/nje11.htm?d1=2011tjnje/E0109.htm «Growth rate of major national economic indicators over preceding year (1978~2010)»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20120111042716/http://www.stats-sh.gov.cn/tjnj/nje11.htm?d1=2011tjnje%2FE0109.htm |date=11 студзеня 2012 }}. stats-sh.gov.cn</ref>. У [[2010]] годзе агульны аб’ём [[ВУП]] Шанхая ўзрос да 1,687 трыльёнаў [[юань|юаняў]] ($256,3 мільёнаў), а ВУП на душу насельніцтва склаў 76 тысячаў юаняў ($ 11540)<ref>[http://www.shanghaidaily.com/sp/article/2011/201101/20110125/article_462395.htm «Shanghai GDP rises 9,9 % last year, beating target»]. Shanghai Daily.</ref>. Трыма найбуйнейшымі галінамі [[сфера паслуг|сферы паслуг]] у эканоміцы горада з’яўляюцца фінансавыя паслугі, рознічны гандаль і нерухомасць. [[Прамысловасць]] і [[сельская гаспадарка]] склалі 39,9 % і 0,7 % ад агульнага аб’ёму адпаведна. Сярэдні гадавы даход жыхароў Шанхая, паводле статыстыкі за першыя тры кварталы [[2009]] года, склаў 21871 юань<ref>[http://www.shanghaidaily.com/sp/article/2009/200911/20091102/article_418171.htm «Average income hits 21,871 yuan»]. Shanghai Daily.</ref>. Размешчаны ў самым сэрцы дэльты ракі [[Янцзы]], Шанхай мае адзін з буйнейшых у свеце партоў. Шанхай імкнецца стаць міжнародным цэнтрам [[суднаходства]] ў найбліжэйшай будучыні<ref>[http://www.chinadaily.com.cn/china/2009-03/26/content_7617756.htm «Shanghai aims at int’l financial and shipping center»]. China Daily.</ref>.

Шанхай з’яўляецца адным з асноўных прамысловых цэнтраў Кітая, адыгрываючы адну з галоўных роляў у цяжкай прамысловасці Кітая. Вялікая колькасць прамысловых зон, у тым ліку Шанхайскай зоны эканамічнага і тэхналагічнага развіцця, з’яўляецца асновай [[другасны сектар эканомікі|другаснага сектара эканомікі]] Шанхая. На цяжкія галіны прыпадае 78 % ВУП прамысловасці ў [[2009]] годзе. Найбуйнейшы сталеліцейны завод Кітая [[Baosteel Group]] і суднабудаўнічы завод [[Jiangnan]], адзін з найстарэйшых суднабудаўнікоў Кітая, размешчаны ў Шанхаі<ref>[http://www.chinadaily.com.cn/bw/2009-11/30/content_9074353.htm «Shipping industry woes»]. China Daily.</ref>. Вытворчасць аўтамабіляў з’яўляецца яшчэ адной важнай галіной. [[Shanghai Automotive Industry Corporation]] («SAIC») з’яўляецца адной з трох найбуйнейшых аўтамабільных карпарацый у Кітаі. Кампанія мае стратэгічнае партнёрства з [[Volkswagen]] і [[General Motors]]<ref>[http://www.saicgroup.com/English/sqjt/gsjs/index.shtml «上海汽车工业（集团）总公司|上汽集团»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110529020940/https://www.saicgroup.com/English/sqjt/gsjs/index.shtml |date=29 мая 2011 }}. Saicgroup.</ref>.

Генеральны план гарадскога развіцця на перыяд 2017-35 гадоў імкнецца ператварыць горад у «мегаполіс з уплывам сусветнага маштабу». Шанхай мае змяніць мадэль свайго развіцця, кантраляваць колькасць насельніцтва і зямельны фонд для гарадской забудовы, прыкладаць намаганні па ахове навакольнага асяроддзя і забеспячэнні бяспекі. Згодна з планам, да 2035 года колькасць пастаяннага насельніцтва Шанхая павінна быць менш за 25 млн чалавек, плошча зямельных участкаў пад будаўніцтва знізіцца да 3200 км². План таксама зацвердзіў мэты павялічыць долю ляснога покрыва ў горадзе да 23 % і скараціць узровень канцэнтрацыі ўзважаных часціц PM2,5 у паветры да 25 мкг на кубаметр да 2035 года. Будуць пабудаваны, па меншай меры, адзін універсітэт і адна генеральная бальніца першага класа ў кожным прыгарадным раёне або суб-цэнтры Шанхая<ref>[http://zviazda.by/be/news/20180115/1515996374-mensh-chym-25-mln-zhyharou Менш чым 25 млн жыхароў. Шанхай апублікаваў план гарадскога развіцця на наступныя 18 гадоў] // zviazda.by, 18.01.2018.</ref>.

Па выніках 2022 года знешнегандлёвы абарот Шанхая дасягнуў рэкорднага ўзроўню ў 4,19 трлн юаняў (каля 620 млрд долараў). Аб’ём знешняга гандлю мегаполіса складаў 10 працэнтаў ад агульнага паказчыка краіны. Аб’ём экспарту транспартных сродкаў на новых крыніцах энергіі і літыевых батарэй з Шанхая павялічыўся за год адпаведна на 130,1 і 360,8 % — да амаль 84 млрд юаняў і 25,4 млрд юаняў<ref>[https://zviazda.by/be/news/20230207/1675759655-shanhay-nagadlyavau-amal-na-42-trylyona-yuanyau Шанхай нагандляваў амаль на 4,2 трыльёна юаняў] // zviazda.by, 07.02.2023.</ref>.

== Музеі ==
* [[Шанхайскі музей]]

== Гарады-пабрацімы ==
{| cellpadding="10"
|- valign="top"
|
{| cellpadding="10"
|- valign="top"
|
* {{Японія}} [[Іакагама]], [[Японія]] (1973)
* {{Японія}} [[Осака]], [[Японія]] (1974)
* {{Італія}} [[Мілан]], [[Італія]] (1979)
* {{Нідэрланды}} [[Ротэрдам]], [[Нідэрланды]] (1979)
* {{ЗША}} [[Сан-Францыска]], [[ЗША]] (1980)
* {{Харватыя}} [[Заграб]], [[Харватыя]] (1980)
* {{Сцяг КНДР}} [[Хамхын]], [[КНДР]] (1982)
* {{Філіпіны}} [[Маніла]], [[Філіпіны]] (1983)
* {{Пакістан}} [[Карачы]], [[Пакістан]] (1984)
* {{Бельгія}} [[Антверпен]], [[Бельгія]] (1984)
* {{Канада}} [[Манрэаль]], [[Канада]] (1985)
* {{Грэцыя}} [[Пірэй]], [[Грэцыя]] (1985)
* {{Польшча}} [[Паморскае ваяводства]], [[Польшча]] (1985)
* {{ЗША}} [[Чыкага]], [[ЗША]] (1985)
* {{Германія}} [[Гамбург]], [[Германія]] (1986)
* {{Марока}} [[Касабланка]], [[Марока]] (1986)
* {{Францыя}} [[Марсель]], [[Францыя]] (1987)
* {{Бразілія}} [[Сан-Паўлу]], [[Бразілія]] (1988)
* {{Расія}} [[Санкт-Пецярбург]], [[Расія]] (1988)
||
* {{Аўстралія}} [[Квінсленд]], [[Аўстралія]] (1989)
* {{Турцыя}} [[Стамбул]], [[Турцыя]] (1989)
* {{Егіпет}} [[Александрыя]], [[Егіпет]] (1992)
* {{Ізраіль}} [[Хайфа]], [[Ізраіль]] (1993)
* {{Сцяг Рэспублікі Карэя}} [[Пусан]], [[Рэспубліка Карэя]] (1993)
* {{Сцяг В’етнама}} [[Хашымін]], [[В’етнам]] (1994)
* {{Вануату}} [[Порт-Віла]], [[Вануату]] (1994)
* {{Новая Зеландыя}} [[Данідын]], [[Новая Зеландыя]] (1994)
* {{Узбекістан}} [[Ташкент]], [[Узбекістан]] (1994)
* {{Партугалія}} [[Порту]], [[Партугалія]] (1995)
* {{Сцяг Емена}} [[Адэн]], [[Емен]] (1995)
* {{Сцяг Намібіі}} [[Віндхук]], [[Намібія]] (1995)
* {{Куба}} [[Сант’яга-дэ-Куба]], [[Куба]] (1996)
* {{Аргенціна}} [[Расарыа]], [[Аргенціна]] (1997)
* {{Фінляндыя}} [[Эспаа]], [[Фінляндыя]] (1998)
* {{Мексіка}} [[Халіска]], [[Мексіка]] (1998)
* {{Вялікабрытанія}} [[Ліверпуль]], [[Вялікабрытанія]] (1999)
* {{Мазамбік}} [[Мапуту]], [[Мазамбік]] (1999)
* {{Тайланд}} [[Чыангмай]], [[Тайланд]] (2000)
||
* {{ААЭ}} [[Дубай (горад)|Дубай]], [[ААЭ]] (2000)
* {{ПАР}} [[Квазулу-Натал]], [[ПАР]] (2001)
* {{Сцяг Эквадора}} [[Гуаякіль]], [[Эквадор]] (2001)
* {{Чылі}} [[Вальпараіса]], [[Чылі]] (2001)
* {{Іспанія}} [[Барселона]], [[Іспанія]] (2001)
* {{Нарвегія}} [[Осла]], [[Нарвегія]] (2001)
* {{Румынія}} [[Канстанца]], [[Румынія]] (2002)
* {{Сцяг Шры-Ланкі}} [[Каломба]], [[Шры-Ланка]] (2003)
* {{Швецыя}} [[Гётэборг]], [[Швецыя]] (2003)
* {{Славакія}} [[Браціслаўскі край]], [[Славакія]] (2003)
* {{Данія}} [[Цэнтральная Ютландыя]], [[Данія]] (2003)
* {{Ірландыя}} [[Корк]], [[Ірландыя]] (2005)
* {{Вялікабрытанія}} [[Лондан]], [[Вялікабрытанія]] (2006)
* {{Інданезія}} [[Усходняя Ява|Правінцыя Усходняя Ява]], [[Інданезія]] (2006)
* {{ЗША}} [[Уінстан-Сейлем]], [[ЗША]] (2006)
* {{Швейцарыя}} [[Базель]], [[Швейцарыя]] (2007)
* {{Францыя}} [[Рона — Альпы]], [[Францыя]] (2008)
* {{Сцяг Камбоджы}} [[Пнампень]], [[Камбоджа]] (2008)
* {{Арменія}} [[Ерэван]], [[Арменія]] (2009)
|}

== Выбітныя асобы ==
* [[Жак Маёль]]
* [[Сун Мэйлін]]
* [[Шэнан Мацільда Уэлс Лусід]]
* [[Тэрэнс Янг]]

== Гл. таксама ==
* [[Expo 2010]]
* [[Цзінь Мао]]

== Зноскі ==
{{reflist}}

== Спасылкі ==
{{Commons|Category:Shanghai}}
* [http://www.shanghai.gov.cn/shanghai/node17256/index.html Афіцыйны сайт горада] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080502144753/https://www.shanghai.gov.cn/shanghai/node17256/index.html |date=2 мая 2008 }}

{{Вонкавыя спасылкі}}
{{Правінцыі КНР}}

[[Катэгорыя:Гарады цэнтральнага падпарадкавання КНР]]
[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Істотныя артыкулы]]
[[Катэгорыя:Шанхай| ]]