Прагляд зыходнага тэксту старонкі Лік

{{значэнні|Спасылка=Лік, значэнні}}

[[Файл:Venn Diagram of Numbers-be.svg|thumb|right|Падмноства лікаў|320x320px]]

'''Лік''' — базавае паняцце [[матэматыка|матэматыкі]], якое характарызуе [[колькасць]]; адна з асноўных матэматычных абстракцый, звязаная з выражэннем колькаснай характарыстыкі прадметаў.

У матэматыцы разглядаюць наступныя [[мноства|мноствы]] лікаў:
* [[натуральны лік|натуральныя лікі]]
* [[цэлы лік|цэлыя лікі]]
* [[рыцыянальны лік|рацыянальныя лікі]]
* [[рэчаісны лік|рэчаісныя (сапраўдныя) лікі]]
* [[Камплексны лік|камплексныя]]

Набор правіл, што дазваляюць запісаць лікі з дапамогаю знакаў, называюць [[сістэма злічэння|сістэмай злічэння]]. У матэматыцы ўжываецца [[дзесятковая сістэма злічэння]], якая на сёння пануе і ў бытавой сферы.

== Гісторыя ==
У самым простым выглядзе паняцце ліку ўзнікла ў першабытным грамадстве і вызначалася неабходнасцю правядзення падлікаў і вымярэнняў у практычнай дзейнасці чалавека. Потым лік становіцца асноўным паняццем матэматыкі і далейшае развіццё гэтага паняцця звязана з вывучэннем яго агульных заканамернасцей (гл. [[тэорыя лікаў]]).

Паняцце [[натуральны лік|натуральных лікаў]] (1, 2, 3, ...) узнікла ў старажытнасці з патрэбы параўноўваць і колькасна характарызаваць (лічыць) розныя мноствы прадметаў. 3 узнікненнем пісьменства лікі пазначалі рыскамі на матэрыяле, які служыў для запісу, напрыклад, [[папірус]]е, гліняных таблічках. Пазней уведзены іншыя знакі для абазначэння вялікіх лікаў. 3 цягам часу паняцце натуральнага ліку набыло больш абстрактную форму, якая ў вуснай мове перадаецца словамі, на пісьме — спецыяльнымі знакамі. Важным крокам з'яўляецца асэнсаванне бесканечнасці натуральнага рада лікаў, што адлюстравана ў помніках антычнай матэматыкі, працах [[Эўклід]]а і [[Архімед]]а.

Паняцце аб адмоўных ліках узнікла ў VI—XI ст. у [[Індыя|Індыі]]. Аналіз аперацый [[складанне|складання]], [[адыманне|адымання]], [[множанне|множання]] і [[дзяленне|дзялення]] спрыяў узнікненню навукі пра лікі — [[арыфметыка|арыфметыкі]]. Узнікненне дробавых (рацыянальных) лікаў звязана з патрэбамі праводзіць вымярэнні. Напрыклад, даўжыня вымяралася адкладаннем адрэзка, прынятага за адзінку; аднак адзінка вымярэння не заўсёды ўкладвалася цэлую колькасць разоў, што вяло да дзялення цэлага на часткі. Патрэба ў дакладным выражэнні адносін велічынь (напрыклад, адносіны дыяганалі [[квадрат]]а да яго стараны) прывяла да ўводу [[ірацыянальны лік|ірацыянальных лікаў]]. Пры рашэнні [[лінейнае ўраўненне|лінейных]] і [[квадратнае ўраўненне|квадратных ураўненняў]] па фармальных правілах іншы раз атрымліваліся [[адмоўны лік|адмоўныя]] і [[уяўны лік|ўяўныя лікі]], якім быў нададзены строгі сэнс — узнікла [[алгебра]]. Неабходнасць вывучаць фізічныя працэсы, непарыўныя ў прасторы і часе (напрыклад, рух цела), стымулявала ўвядзенне [[сапраўдны лік|сапраўдных лікаў]] і паняцця [[лікавая прамая|лікавай прамой]], што стала асновай стварэння [[матэматычны аналіз|матэматычнага аналізу]]. Далейшае развіццё паняцця ліку прывяло да [[Камплексны лік|камплексных лікаў]], [[гіперкамплексны лік|гіперкамплексных лікаў]], [[p-адычны лік|p-адычных лікаў]].

== Гл. таксама ==
* [[Фармат ліку]]

== Літаратура ==
* Бернік В. Лік // БЭ ў 18 т. Т. 9. Мн., 1999.
* {{кніга |частка=Число |загаловак=Математическая энциклопедия (в 5 томах) |адказны=Под ред. И. М. Виноградова |месца=М. |год=1985 |том=5 |спасылка= |выдавецтва=Советская Энциклопедия |старонкі=873—878 (столбцы) }}
* {{кніга
 |аўтар       = Кириллов А. А.
 |спасылка    = http://ilib.mccme.ru/djvu/chislo.htm
 |загаловак   = Что такое число?
 |месца       = М.
 |год         = 1993
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20211016154339/http://ilib.mccme.ru/djvu/chislo.htm
 |archivedate = 16 кастрычніка 2021
}}
* {{кніга
  |аўтар=Понтрягин Л. С.
  |спасылка=http://ilib.mccme.ru/djvu/bib-kvant/pontrjagin.htm
  |загаловак=Обобщения чисел.
  |месца=М.
  |выдавецтва=Наука
  |год=1986
  |старонак=120
  |серыя=Библиотечка «Квант»
  |ref=Понтрягин
  |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110918063001/http://ilib.mccme.ru/djvu/bib-kvant/pontrjagin.htm
  |archivedate=18 верасня 2011
  }}

{{Лікі}}

[[Катэгорыя:Тэорыя лікаў]]
[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Істотныя артыкулы]]