ARCHE Пачатак
| ARCHE Пачатак | |
| Тэматыка | гісторыя, грамадазнаўства, літаратура |
|---|---|
| Пэрыядычнасьць | Штоквартальны (з 2016) |
| Краіна | Беларусь |
| Адрас | Менск |
| Заснавальнік | Андрэй Дынько |
| Выдавец | ТАА "Гайсак" |
| Галоўны рэдактар | Валер Булгакаў |
| Дата заснаваньня | верасень 1998 |
| Мова | беларуская |
| Аб’ём | 100-1000 стар. |
| Наклад | 1000 ас. (2016) |
| ISSN | 1392-9682 |
| Афіцыйны сайт | www.arche.by |
«ARCHE Пачатак» — беларускі незалежны навуковы, навукова-папулярны і літаратурна-мастацкі часопіс. Падпісны індэкс на «Белпошце» 00345. Пазыцыянуе сябе як незалежная трыбуна беларускіх інтэлектуалаў. Адзін з двух беларускіх выданьняў, запрошаных у сетку эўрапейскіх інтэлектуальных часопісаў «Eurozine».
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Выдаецца з 1998 году, заснавальнік — Андрэй Дынько. Пасаду галоўнага рэдактара займае Валер Булгакаў.
У ліпені 2018 году рэдакцыя выданьня ў інтэрнэт-рассылцы паведаміла, што друк папяровай вэрсіі часопісу можа спыніцца празь недахоп сродкаў[1].
Зьмест
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У грамадзка-палітычных пытаньнях прытрымліваецца лібэральнай і празаходняй арыентацыі. Апроч тэкстаў айчынных аўтараў, друкуе шмат перакладаў замежных, пераважна заходніх, палітолягаў і гісторыкаў. У пытаньнях культуры прасоўвае тэзіс пра патрэбу мадэрнізацыі беларускае культуры, але сыстэмнага асьвятленьня гэтыя пытаньні ў часопісе ня маюць. Да зьяваў русіфікацыі ў Беларусі ставіцца адмоўна. У тэкстах ужываецца як клясычны правапіс, гэтак і наркамаўка.
Творы мастацкае літаратуры публікуюцца эпізадычна, вызначанай эстэтычнай канцэпцыі часопіс ня мае, і выбар твораў для публікацыі грунтуецца ў першую чаргу на крытэры прагназуемага грамадзкага рэзанансу і значнасьці твора з гледзішча ідэі мадэрнізацыі. У прыватнасьці, у часопісе надрукаваныя былі пераклады шыракавядомых твораў замежных аўтараў: Льюіса Кэрала, Ўільяма Гібсана, Любка Дэрэша ды іншых. Вялікая колькасьць перакладаў разглядаецца як адметная рыса часопіса.
У асьвятленьні беларускае гісторыі, этна- і нацыягенэзу арыентуецца на сучасныя заходнія канцэпцыі і дэкляруе супрацьстаяньне савецкай спадчыне. Прасоўвае ідэю позьняга, на мяжы XIX і XX стагодзьдзя, фармаваньня беларускае нацыі і скептычна ставіцца да праяваў беларускасьці ў больш раньні пэрыяд.
Крытыка
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Асноўны артыкул: Летувізацыя
Крытыкуецца за рэкляму-папулярызацыю[a] антыбеларускага публіцыстычнага[2] твору летувіскага гісторыка Стывэна Крыстафэра Роўэла, дзе прапагандуецца расейска-савецкая шавіністычная гіпотэза летувіскай заваёвы продкаў беларусаў, а таксама ўласьцівы ідэалёгіі расейскаму нацызму наратыў пра «вялікарусаў» і «братніх ім русінаў Украіны і Беларусіі»[b][3].
Заўвагі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Адказны за выпуск беларускага перакладу Алесь Пашкевіч публічна азначыў гэтую кнігу Роўэла наступным спосабам: «гэта адно з найлепшых дасьледваньняў пачатковага пэрыяду гісторыі Вялікага Княства Літоўскага»
- ^ анг. …area of common political, religious and literary culture before the rise of the Great Russians (that is the Muscovites) over their brother Rus’ians of Ukraine and Belorussia
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Выданьне папяровай вэрсіі «ARCHE» можа спыніцца празь недахоп сродкаў, Радыё Свабода, 17 ліпеня 2018 г.
- ^ Краўцэвіч А. Папяровы імперыялізм, або ці была Літва ў XIV ст. «паганскай імперыяй»? Рэцэнзія: С. К. Роўэл, Уздым Літвы: Паганская імперыя ў Цэнтральнай і Усходняй Еўропе, 1295—1345 г.; пераклаў з англ. А. Мікус. Мінск: Медысонт, 2015. — 424 с. // Гадавік Цэнтра Беларускіх Студыяў. № 6, 2020. С. 237, 246.
- ^ Rowell S. C. Lithuania Ascending: A Pagan Empire within East-Central Europe, 1295—1345. — Cambridge, 1994. P. XIII.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- RSS-паток часопіса
- Архіў нумароў за 1998—2008 гады
- Архіў нумароў на Kamunikat.org
- Тацяна Каравянкова. Пад закон аб экстрэмізме трапіў часопіс беларускіх інтэлектуалаў // БелаПАН, 2 сакавіка 2009 г. Праверана 26 сакавіка 2013 г.
- «Репортеры без границ» осудили признание номера журнала «ARCHE» экстремистским (рас.)