Атоса

	Атоса
	; Выява пэрсыдзкае каралевы, імаверна, Атосы
каралева[d] (Дзяржава Ахемэнідаў)
	522 да н. э. — 475 да н. э.
Папярэднік	Касандана[d]
Асабістыя зьвесткі
Нарадзілася:	каля 550 да н. э.; Пасаргады[d], Пасаргад[d], Фарс, Іран;
Памерла:	каля 475 да н. э., ці да 515 да н. э.; Іран;
Сужэнец:	Камбіз II, Ґаўмата, Дарый I
Дзеці:	Ксэркс І[d], Масыст[d] і Ахемэн
Бацька:	Кір II
Маці:	і Касандана
	Атоса ў Вікісховішчы

Атоса (па-старажытнапэрсыдзку Hutausā/Hutauthā; каля 550 да н. э. — каля 475 да н. э., ці да 515 да н. э.) — прадстаўніца дынастыі Ахемэнідаў, дачка Кіра II і Касанданы; жонка каралёў Камбіза ІІ, Ґаўматы й Дарыя І. Ейнае імя перакладаецца як «Абдораная дабром».

Біяграфія

Напачатку была жонкай свайго зводнага брата Камбіза ІІ, які дзеля гэтага мусіў зьмяніць заканадаўства, якое з гэтага часу давала каралю права не падпарадкоўвацца законам. Пасьля сьмерці Камбіза стала жонкай новага караля Ґаўматы. Пасьля захопу ў 522 да н. э. улады Дарыем І, разам са сваёй сястрой Артыстонай і пляменьніцай Парміс стала ягонай жонкай як задатак прызнаньня апошняга каралём Пэрсіі.

Была адной з самых адукаваных жанчын свайго часу, умела пісаць, уласнаруч кіравала адміністраваньнем каралеўскага палацу. Карысталася вялікай павагай і ўплывам, што дало ейнаму першынцу Ксэрксу заняць каралеўскі пасад пасьля сьмерці бацькі, хоць у Дарыя І былі й старэйшыя сыны (Артабазан, Арыябігн і іншы невядомы па імені). Лічыцца, што менавіта пад уплывам Атосы, Ксэркс І патрапіў пад уплыў магаў і адмовіўся ад талерантнае рэлігійнае палітыкі бацькі, што выявілася ў разбурэньні храмаў Бабілёніі й Грэцыі. Як пісаў Герадот (VII,3), «Атоса заўсёды дасягала таго, што хацела». Паводле яго ж, аддавала перавагу грэцкім рабам.

Апроч Ксэркса нарадзіла Дарыю яшчэ прынамсі трох сыноў Ахемэна, Гістаспа ды Масыста.

Па адной з вэрсіяў памерла да ўзыходжаньня Ксэркса І на пасад, магчыма да 515 да н. э. Аднак Герадот і Эсхіл сьцьвярджалі, што яна была яшчэ жывая падчас паходу Ксэркса І на Грэцыю ў 480 да н. э.

Атоса ў літаратуры

Атоса была адным з галоўных пэрсанажаў трагедыі Эсхіла «Пэрсы».
Атоса была таксама адной з ключавых дзеючых асобаў рамана Гора Відала «Стварэньне».