Дымны порах: розьніца паміж вэрсіямі
д r2.7.3) (робат зьмяніў he:אבק שריפה на he:אבק שרפה |
д Bot: Migrating 76 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q12861 (translate me) |
||
Радок 22: | Радок 22: | ||
[[Катэгорыя:Паліва]] |
[[Катэгорыя:Паліва]] |
||
[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]] |
[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]] |
||
[[af:Buskruit]] |
|||
[[ar:بارود]] |
|||
[[an:Polvora]] |
|||
[[az:Barıt]] |
|||
[[ba:Дары]] |
|||
[[be:Порах]] |
|||
[[bg:Барут]] |
|||
[[bs:Barut]] |
|||
[[ca:Pólvora]] |
|||
[[cv:Тар]] |
|||
[[cs:Střelný prach]] |
|||
[[co:Polvera negra]] |
|||
[[cy:Powdwr gwn]] |
|||
[[da:Krudt]] |
|||
[[de:Schießpulver]] |
|||
[[et:Püssirohi]] |
|||
[[el:Πυρίτιδα]] |
|||
[[en:Gunpowder]] |
|||
[[es:Pólvora]] |
|||
[[eo:Nigra pulvo]] |
|||
[[fa:باروت]] |
|||
[[fr:Poudre à canon]] |
|||
[[gl:Pólvora]] |
|||
[[gan:火藥]] |
|||
[[xal:Дәр]] |
|||
[[ko:화약]] |
|||
[[hi:बारूद]] |
|||
[[hr:Barut]] |
|||
[[id:Bubuk mesiu]] |
|||
[[is:Byssupúður]] |
|||
[[it:Polvere da sparo]] |
|||
[[he:אבק שרפה]] |
|||
[[pam:Ubat]] |
|||
[[sw:Baruti]] |
|||
[[ku:Barûd]] |
|||
[[la:Pulvis pyrius]] |
|||
[[lv:Šaujampulveris]] |
|||
[[lt:Parakas]] |
|||
[[li:Polfer]] |
|||
[[hu:Lőpor]] |
|||
[[mk:Барут]] |
|||
[[ml:വെടിമരുന്ന്]] |
|||
[[arz:بارود]] |
|||
[[mn:Дарь]] |
|||
[[nl:Buskruit]] |
|||
[[ne:बारूद]] |
|||
[[new:गनपाउडर]] |
|||
[[ja:火薬]] |
|||
[[no:Krutt]] |
|||
[[nn:Krut]] |
|||
[[oc:Polvera]] |
|||
[[pnb:گن پاؤڈر]] |
|||
[[pl:Proch]] |
|||
[[pt:Pólvora]] |
|||
[[qu:Ratata allpa]] |
|||
[[ru:Порох]] |
|||
[[sah:Буорах]] |
|||
[[simple:Gunpowder]] |
|||
[[sk:Pušný prach]] |
|||
[[sl:Smodnik]] |
|||
[[sr:Барут]] |
|||
[[sh:Barut]] |
|||
[[fi:Ruuti]] |
|||
[[sv:Krut]] |
|||
[[tl:Pulbura]] |
|||
[[ta:வெடிமருந்து]] |
|||
[[th:ดินปืน]] |
|||
[[tr:Barut]] |
|||
[[uk:Порох]] |
|||
[[vi:Thuốc súng]] |
|||
[[fiu-vro:Püssäruuh]] |
|||
[[war:Pulbura]] |
|||
[[yi:שיספולווער]] |
|||
[[zh-yue:火藥]] |
|||
[[bat-smg:Paraks]] |
|||
[[zh:火药]] |
Вэрсія ад 05:59, 9 сакавіка 2013
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/N110_ruuti.jpg/240px-N110_ruuti.jpg)
Порах — шматкампанэнтная цьвёрдая выбуховая сумесь, якая здольная да гарэньня паралельнымі плястамі бяз доступу кіслароду вонкі з утварэньнем галоўным чынам высока разагрэтых газападобных прадуктаў, якія выкарыстоўваюцца для разгону снарадаў, руху ракетаў і іншых мэтаў. Порах адносіцца да клясы кідальных выбуховых рэчываў. Уяўляе сабой сумесь серы, драўнянага вугалю й нітрату калію. Сера й драўняны вугаль выступаюць у якасьці паліва, у той час як салетры, то бок нітрат калію, у якасьці акісьляльніка[1]. Дзякуючы спальваючым уласьцівасьцям і колькасьці вырабленага цяпла й аб’ёму газу, які ён генеруе, порах шырока выкарыстоўваецца ў якасьці кідальнай зброі й у якасьці піратэхнічнага складу ў фэервэрках.
Порах быў выяўлены, у адпаведнасьці зь распаўсюджаным меркаваньні, у IX стагодзьдзі ў Кітаі, калі кітайскія альхімікі шукалі эліксыр неўміручасьці[2]. Гэтае адкрыцьцё прывяло да вынаходзтва фэерверка й першых порахавай зброі ў Кітаі. На працягу наступных стагодзьдзяў кітайскае адкрыцьцё пораху зьявілася ў арабскім сьвеце, Эўропе й Індыі. Згодна зь меркаваньнямі навукоўцаў распаўсюд праходзіў з Кітая праз Блізкі Ўсход, а затым у Эўропу[3], аднак застаюцца некаторыя спрэчкі аб колькасьці кітайскага ўплыву на наступныя дасягненьні ў галіне тэхналёгіі порахаў.
Порах клясыфікуецца як выбуховае рэчыва нізкай выбуховасьці з-за сваёй адносна павольнай хуткасьці раскладаньня і, такім чынам, нізкай брызантнасьцю. Нізкая выбуховая дэфляграцыя праходзіць на дагукавой хуткасьці, у той час як высока выбуховае дытанаваньне вырабляе звышгукавыя хвалі. Запальваньне парашку спакаванага ззаду кулі павінна ствараць дастатковы ціск, каб прымусіць кулю вылецець з дульнага зрэзу на высокай хуткасьці, але недастаткова, каб прывесьці да разрыву ствала. Порах, такім чынам, менш прыдатныя для зруйнаваньня скалаў ці умацаваньняў. Порах шырока выкарыстоўваўся для запаўненьня артылерыйскіх снарадаў і ў горназдабыўной прамысловасьці, а таксама ў грамадзянскім будаўніцтве. Аднак зараз порах больш не выкарыстоўваецца ў сучасных выбуховых боегалоўках, і ён не выкарыстоўваецца ў якасьці асноўнага выбуховага рэчыва пры здабычы карысных выкапняў у сувязі зь ягоным коштам у параўнаньні з паказчыкамі новага альтэрнатыўнага рэчыва, то бок ANFO[4].
Крыніцы
- ^ Jai Prakash Agrawal (2010). «High Energy Materials: Propellants, Explosives and Pyrotechnics». Wiley-VCH. p. 69. ISBN 978-3-527-32610-5.
- ^ Jack Kelly. «Gunpowder: Alchemy, Bombards, and Pyrotechnics: The History of the Explosive that Changed the World», Perseus Books Group: 2005, pp. 2-5, ISBN :0465037224, 9780465037223
- ^ Buchanan, Brenda J., ed. (2006), «Gunpowder, Explosives and the State: A Technological History, Aldershot: Ashgate», p. 2, ISBN 0754652599
- ^ Hazel Rossotti (2002). «Fire: Servant, Scourge, and Enigma». Courier Dover Publications. pp. 132–137. ISBN 978-0-486-42261-9.
Вонкавыя спасылкі
Дымны порах — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
- Гісторыя зьяўленьня пораху (рас.)
- Пальная зброя й порах (анг.)
- Паходжаньне пораху (анг.)
- Гарматы й порах (анг.)