Зьдзітава (Спораўскі сельсавет): розьніца паміж вэрсіямі

	Зьдзітава; лац. Ździtava
	; Царква Раства Багародзіцы
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Берасьцейская
Раён:	Бярозаўскі
Сельсавет:	Спораўскі
Насельніцтва:	880 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1643
Паштовы індэкс:	225216
СААТА:	1208875036
Нумарны знак:	1
Геаграфічныя каардынаты:	52°26′1″ пн. ш. 25°15′34″ у. д. / 52.43361° пн. ш. 25.25944° у. д.Каардынаты: 52°26′1″ пн. ш. 25°15′34″ у. д. / 52.43361° пн. ш. 25.25944° у. д.
	Зьдзітава на мапе Беларусі ± Зьдзітава
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена

Зьмест выдалены Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразьметка

Лінейны

Цяперашняя вэрсія на 12:15, 4 ліпеня 2023

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Зьдзітава.

Зьдзі́тава^[1], Зьдзі́таў^[1] — вёска ў Беларусі, паміж Чорным і Спораўскім азёрамі. Цэнтар сельсавету Бярозаўскага раёну Берасьцейскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 880 чалавек. Знаходзіцца за 35 км на паўднёвы ўсход ад Бярозы, за 6 км ад чыгуначнай станцыі Белаазёрск.

Зьдзітаў — даўняе мястэчка гістарычнай Слонімшчыны (частка Наваградчыны).

Назва

Тапонім Зьдзітаў, імаверна, мае яцьвяскае паходжаньне^[2].

Традыцыйная гістарычная назва паселішча — Зьдзітаў. Форма Зьдзітава (рас. Здитово) пачала шырока ўжывацца ў выніку перайначваньня тапоніму на расейскі манер^[3].

Гісторыя

Раньнія часы

Геаграфічнае становішча абумовіла зьяўленьне першых людзей у гэтай мясцовасьці ў эпоху нэаліту, пра што сьведчаць археалягічныя дасьледаваньні стаянак на поўнач і ўсход ад вёскі. Тым часам першы пісьмовы ўпамін пра старажытны горад Зьдзітаў зьмяшчаецца ўва ўстаўнай грамаце аб заснаваньні Тураўскага біскупства і датуецца 1005 годам. Да нядаўняга часу лічылася, што ў пісьмовых крыніцах гэты горад упершыню ўпамінаецца ў 1252 годзе ў Іпацьеўскім летапісе пры апісаньні паходу валынскіх князёў Даніла і Васількі на вялікага князя Міндоўга. У той час шлях з Валыні на Літву пралягаў праз фартэцыі Ветлы на Прыпяці, Зьдзітаў на Ясельдзе і далей на Слонім і Наваградак.

Зьдзітаў — адзін з 35 гарадоў, якія існавалі на тэрыторыі Беларусі да 1300 году. Першапачаткова горад знаходзіўся за 7 км на поўдзень ад сёньняшняй вёскі Зьдзітава, блізу сучаснай вёскі Старамлыны Дарагічынскага раёну, на беразе Ясельды.

Вялікае Княства Літоўскае

У XIV ст. як цэнтар воласьці Слонімскага княства Зьдзітаў далучыўся да Вялікага Княства Літоўскага. Прыкладна ў гэты самы час места разбуріл, магчыма, у выніку паходу Кіеўскіх князёў супраць яцьвягаў, і адбудавалі наноў на цяперашнім месцы. Да 1430 году Зьдзітаў атрымаў мескія правы як цэнтар воласьці Слонімскага павету, у беспасярэднім княскім валадараньні.

Пад 1520 годам Зьдзітаў упамінаецца як адміністрацыйна-гаспадарчы цэнтар воласьці і мястэчка, празь якое ішла вялікая дарога з Валыні ў Вільню. У сярэдзіне XVI ст. тут праводзілася аграрная рэформа (валочная памера), у 1560 годзе — яе рэвізія. Паводле зьвестак за 1559 год, значную частку воласьці займала Зьдзітаўская пушча (4×2 мілі), якая далучалася да мястэчка з поўначы. У 1561 годзе гаспадарскі двор 3ьдзітаў зь мястэчкам, «дворцом Хрисица» і воласьцю перайшлі ў заклад на 3 гады да В. Цішкевіча, а з 1562 году — у ягонае пажыцьцёвае ўладаньне. Пад 1567 годам упамінаецца тутэйшая царква Прачыстай Багародзіцы. У 1570 годзе В. Цішкевіч пакінуў 3ьдзітаў сваёй дачцэ Аляксандры. У 1590 годзе Зьдзітаўская воласьць з дваром, мястэчкам і фальваркам у закладзе ў старосты слонімскага Л. Сапегі, у 1594 годзе — у А. Цішкоўны-Язлавецкай. У XVII—XVIII стагодзьдзях Зьдзітаў — цэнтар староства Сапегаў у Слонімскім павеце Наваградзкага ваяводзтва. У 1757 годзе ваявода смаленскі П. Сапега перадаў староства старосьце даўгоўскаму і пералайскаму А. Бжастоўскаму.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Зьдзітаў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Слонімскім павеце Гарадзенскай губэрні. Паселішча захавала статус мястэчка. У 1880-я гады тут было 57 двароў, царква і школа.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Зьдзітаў занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Зьдзітаў абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён ўвайшоў у склад Беларускай ССР^[4]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Зьдзітаў апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Косаўскім павеце Палескага ваяводзтва. У гэты час тут было 189 двароў.

У 1939 годзе Зьдзітаў увайшоў у БССР, дзе ў 1940 годзе стаў цэнтрам сельсавету. Статус паселішча панізілі да вёскі. У Другую сусьветную вайну тутэйшыя балоты сталі цэнтрам партызанскага руху. У пачатку 1944 году савецкі партызанскі аддзел здолеў заняць пэўную тэрыторыю і цягам 6 дзён трымаць абарону ад войскаў Трэцяга Райху. Савецкая прапаганда пазначыла гэты эпізод як «Зьдзітаўская абарона».

На 1994 год у Зьдзітаве было 446 двароў, на 1997 год — 436.

Мястэчка на старых здымках
Сялянскія дзеці. Д. Геаргіеўскі, 1936 г.
Рыбакі. Д. Геаргіеўскі, 1937 г.
Сяляне зь Зьдзітава і Горбава. Д. Геаргіеўскі, 1937 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

XIX стагодзьдзе: 1885 год — 644 чал.^[5]
XX стагодзьдзе: 1921 год — 960 чал.; 1994 год — 1,2 тыс. чал.^[6]; 1997 год — 1200 чал.^[7]; 1999 год — 1085 чал.
XXI стагодзьдзе: 2010 год — 880 чал.

Інфраструктура

У Зьдзітаве працуюць сярэдняя і пачатковая школы, дом культуры, бібліятэка.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

Мэмарыял «Зьдзітаўская абарона»

Страчаная спадчына

Сядзіба
Царква Прачыстай Багародзіцы

Крыніцы

^ ^а ^б Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Менск: Тэхналогія, 2010. — 319 с. ISBN 978-985-458-198-9. (pdf, djvu, online) С. 102—103
^ Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. — 448 с. С. 139.
^ Вячорка В.. Не страляйце пад Лёзна! Скланяйма беларускія геаграфічныя назвы, Радыё Свабода, 31 ліпеня 2015
^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
^ Krzywicki J. Zdzitów (4) // Słownik geograficzny... T. XIV. — Warszawa, 1895. S. 559.
^ Бекцінееў Ш., Спірыдонаў М., Шаблюк В. Здзітава // ЭГБ. — Мн.: 1996 Т. 3. С. 438.
^ БЭ. — Мн.: 1998 Т. 7. С. 48.

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 7: Застаўка — Кантата. — 604 с. — ISBN 985-11-0130-3
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя. — 527 с. — ISBN 985-11-0041-2
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIV: Worowo — Żyżyn. — Warszawa, 1895.

Вонкавыя спасылкі

Зьдзітава , Radzima.org

[daviednik-1] а ^б Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Менск: Тэхналогія, 2010. — 319 с. ISBN 978-985-458-198-9. (pdf, djvu, online) С. 102—103

[2] Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. — 448 с. С. 139.

[3] Вячорка В.. Не страляйце пад Лёзна! Скланяйма беларускія геаграфічныя назвы, Радыё Свабода, 31 ліпеня 2015

[at-4] 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

[5] Krzywicki J. Zdzitów (4) // Słownik geograficzny... T. XIV. — Warszawa, 1895. S. 559.

[6] Бекцінееў Ш., Спірыдонаў М., Шаблюк В. Здзітава // ЭГБ. — Мн.: 1996 Т. 3. С. 438.

[7] БЭ. — Мн.: 1998 Т. 7. С. 48.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
 {{Іншыя значэньні|Зьдзітава}}
+{{Населены пункт/Беларусь
-{{Мястэчка
-| Назва                 = Зьдзітава
+|Назва                            = Зьдзітава
+|Лацінка                          = Ździtava
-| Назва ў родным склоне = Зьдзітава
-| Краіны                = Беларусі
+|Статус                           = вёска
-| Плошча                =
+|Назва ў родным склоне            = Зьдзітава
-| Вышыня                =
+|Герб                             =
+|Сьцяг                            =
-| Колькасьць насельніцтва =
+|Гімн                             =
-| Год падліку насельніцтва =
+|Дата заснаваньня                 =
-| Шчыльнасьць насельніцтва =
+|Першыя згадкі                    =
-| Колькасьць двароў     =
+|Статус з                         =
-| Тэлефонны код         = +375 1643
+|Магдэбурскае права               =
-| Паштовы індэкс        =
+|Былая назва                      =
-| Аўтамабільны код      = 1
-| Выява                 =
+|Мясцовая назва                   =
+|Вобласьць                        = [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейская]]
-| Апісаньне выявы       =
+|Раён                             = [[Бярозаўскі раён|Бярозаўскі]]
-| Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць
+|Сельсавет                        = [[Спораўскі сельсавет|Спораўскі]]
-| Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейская]]
+|Гарадзкі савет                   =
-| Адміністрацыйная адзінка2 = Раён
+|Старшыня гарвыканкаму            =
-| Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Бярозаўскі раён|Бярозаўскі]]
+|Пасада кіраўніка                 =
-| Сельсавет             = [[Спораўскі сельсавет|Спораўскі]]
+|Кіраўнік                         =
-| Шырата_паўшар'е       = паўночнае
+|Плошча                           =
- | Шырата_градусаў      = 52
+|Крыніца плошчы                   =
- | Шырата_хвілінаў      = 28
+|Вышыня                           =
- | Шырата сэкундаў      = 47
+|Унутраны падзел                  =
-| Даўгата_паўшар'е      = усходняе
+|Колькасьць насельніцтва          = 880
- | Даўгата_градусаў     = 25
+|Год падліку колькасьці           = 2010
- | Даўгата_хвілінаў     = 00
+|Крыніца колькасьці насельніцтва  =
- | Даўгата сэкундаў     = 06
+|Этнічны склад насельніцтва       =
-| Commons               = Category:Zdzitava
+|Год падліку этнічнага складу     =
-| Колер                 = {{Колер|Беларусь}}
+|Нацыянальны склад насельніцтва   =
+|Год падліку нацыянальнага складу =
+|Колькасьць двароў                =
+|Год падліку колькасьці двароў    =
+|Крыніца колькасьці двароў        =
+|Паштовы індэкс                   =
+|СААТА                            =
+|Выява                            = Zdzitava carkva.JPG
+|Апісаньне выявы                  = Царква Раства Багародзіцы
+ |Шырата градусаў                 = 52
+ |Шырата хвілінаў                 = 25
+ |Шырата сэкундаў                 = 36
+ |Даўгата градусаў                = 25
+ |Даўгата хвілінаў                = 15
+ |Даўгата сэкундаў                = 54
+|Пазыцыя подпісу на мапе          =
+|Водступ подпісу на мапе          =
+|Сайт                             =
 }}
-'''Зьдзітава''', '''Зьдзітаў''' — вёска ў [[Беларусь|Беларусі]], паміж [[Чорнае возера (Берасьцейскі раён)|Чорным]] і [[Спораўскае возера|Спораўскім]] азёрамі. Цэнтар [[Спораўскі сельсавет|сельсавету]] [[Бярозаўскі раён|Бярозаўскага раёну]] [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Насельніцтва 1,2 тыс. чал. ([[1994]]). Знаходзіцца за 35 км на паўднёвы ўсход ад [[Бяроза (горад)|Бярозы]], 6 км ад чыгуначнай станцыі [[Белаазёрск]].
+'''Зьдзі́тава'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Берасьцейская вобласьць}} С. 102—103</ref>, '''Зьдзі́таў'''<ref name="daviednik" /> — вёска ў [[Беларусь|Беларусі]], паміж [[Чорнае возера (Бярозаўскі раён)|Чорным]] і [[Спораўскае возера|Спораўскім]] азёрамі. Цэнтар [[Спораўскі сельсавет|сельсавету]] [[Бярозаўскі раён|Бярозаўскага раёну]] [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Насельніцтва на 2010 год — 880 чалавек. Знаходзіцца за 35 км на паўднёвы ўсход ад [[Бяроза (горад)|Бярозы]], за 6 км ад чыгуначнай станцыі [[Белаазёрск]].
 Зьдзітаў — даўняе [[мястэчка]] [[Слонімскі павет|гістарычнай Слонімшчыны]] (частка [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградчыны]]).
+== Назва ==
+[[Тапонім]] Зьдзітаў, імаверна, мае [[Яцьвягі|яцьвяскае]] паходжаньне<ref>{{Літаратура/Кароткі тапанімічны слоўнік Беларусі|к}} С. 139.</ref>.
+Традыцыйная гістарычная назва паселішча — Зьдзітаў. Форма ''Зьдзітава'' ({{мова-ru|Здитово|скарочана}}) пачала шырока ўжывацца ў выніку [[Русіфікацыя Беларусі|перайначваньня тапоніму на расейскі манер]]<ref>[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]]. [http://www.svaboda.org/archive/all-news/20150727/16621/16621.html?id=27161579 Не страляйце пад Лёзна! Скланяйма беларускія геаграфічныя назвы], [[Радыё Свабода]], 31 ліпеня 2015</ref>.
 == Гісторыя ==
+=== Раньнія часы ===
-Геаграфічнае становішча абумовіла зьяўленьне першых людзей у гэтай мясцовасьці ў эпоху [[нэаліт]]у, пра што сьведчаць археалягічныя дасьледаваньні стаянак на поўнач і ўсход ад вёскі.
+Геаграфічнае становішча абумовіла зьяўленьне першых людзей у гэтай мясцовасьці ў эпоху [[нэаліт]]у, пра што сьведчаць археалягічныя дасьледаваньні стаянак на поўнач і ўсход ад вёскі. Тым часам першы пісьмовы ўпамін пра старажытны [[замак|горад]] Зьдзітаў зьмяшчаецца ўва ўстаўнай грамаце аб заснаваньні [[Тураў]]скага біскупства і датуецца 1005 годам. Да нядаўняга часу лічылася, што ў пісьмовых крыніцах гэты горад упершыню ўпамінаецца ў 1252 годзе ў [[Іпацьеўскі летапіс|Іпацьеўскім летапісе]] пры апісаньні паходу [[Валынь|валынскіх]] князёў Даніла і Васількі на [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Міндоўг]]а. У той час шлях з Валыні на Літву пралягаў праз фартэцыі Ветлы на [[Прыпяць|Прыпяці]], Зьдзітаў на [[Ясельда|Ясельдзе]] і далей на [[Слонім]] і [[Наваградак]].
-Першы пісьмовы ўспамін пра старажытны [[замак|горад]] Зьдзітаў зьмяшчаецца ўва ўстаўнай грамаце пра заснаваньне [[Тураў]]скага біскупства і датуецца [[1005]] годам. Да нядаўняга часу лічылася, што ў пісьмовых крыніцах гэты горад упершыню згадваецца ў [[1252]] годзе ў [[Іпацьеўскі летапіс|Іпацьеўскім летапісе]] пры апісаньні паходу [[Валынь|валынскіх]] князёў Даніла і Васількі на [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Міндоўг]]а. У той час шлях з Валыні на Літву пралягаў праз фартэцыі Ветлы на [[Прыпяць|Прыпяці]], Зьдзітаў на [[Ясельда|Ясельдзе]] і далей на [[Слонім]] і [[Наваградак]]. Зьдзітаў — адзін з 35 гарадоў, якія існавалі на тэрыторыі Беларусі да [[1300]] году. Першапачаткова горад знаходзіўся за 7 км на поўдзень ад сёньняшняй вёскі Зьдзітава, блізу сучаснай вёскі [[Старамлыны]] [[Драгічын]]скага раёну, на беразе Ясельды.
+Зьдзітаў — адзін з 35 гарадоў, якія існавалі на тэрыторыі Беларусі да 1300 году. Першапачаткова горад знаходзіўся за 7 км на поўдзень ад сёньняшняй вёскі Зьдзітава, блізу сучаснай вёскі [[Старамлыны]] [[Дарагічынскі раён|Дарагічынскага раёну]], на беразе Ясельды.
+=== Вялікае Княства Літоўскае ===
-Зьдзітаў быў цэнтрам воласьці [[Слонімскае княства|Слонімскага княства]]. У [[14 стагодзьдзе|14 стагодзьдзі]] ён далучыўся да [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. Прыкладна ў гэты самы час места было разбуранае, магчыма, у выніку паходу [[Кіеўскае княства|Кіеўскіх князёў]] супраць [[яцьвягі|яцьвягаў]], і адбудаваўся наноў на сучасным месцы. Да [[1430]] году Зьдзітаў атрымаў мескія правы як цэнтар воласьці [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]], у беспасярэднім княскім валадараньні.
+У XIV ст. як цэнтар воласьці [[Слонімскае княства|Слонімскага княства]] Зьдзітаў далучыўся да [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. Прыкладна ў гэты самы час места разбуріл, магчыма, у выніку паходу [[Кіеўскае княства|Кіеўскіх князёў]] супраць [[яцьвягі|яцьвягаў]], і адбудавалі наноў на цяперашнім месцы. Да 1430 году Зьдзітаў атрымаў мескія правы як цэнтар воласьці [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]], у беспасярэднім княскім валадараньні.
-Пад [[1520]] годам Зьдзітаў згадваеццам адміністрацыйна-гаспадарчы цэнтар воласьці і [[мястэчка]], празь якое ішла вялікая дарога з [[Валынь|Валыні]] ў [[Вільня|Вільню]]. У сярэдзіне [[XVI стагодзьдзе|XVI ст.]] тут праводзілася аграрная рэформа ([[валочная памера]]), у [[1560]] годзе — яе рэвізія. Паводле зьвестак за [[1559]] год, значную частку воласьці займала [[Зьдзітаўская пушча]] (4×2 мілі), якая далучалася да мястэчка з поўначы. У [[1561]] годзе гаспадарскі двор 3ьдзітаў зь мястэчкам, «дворцом» «Хрисица» і воласьцю перайшлі ў заклад на 3 гады да В. Цішкевіча, а з [[1562]] году — у ягонае пажыцьцёвае ўладаньне. Пад [[1567]] годам згадваецца тутэйшая царква Успеньня. У [[1570]] годзе В. Цішкевіч пакінуў 3ьдзітаў сваёй дачцэ Аляксандры. У [[1590]] Зьдзітаўская воласьць з дваром, мястэчкам і фальваркам у закладзе ў старосты слонімскага Л. Сапегі, у [[1594]] годзе — у А. Цішкоўны-Язлавецкай. У [[XVII стагодзьдзе|XVII]]—[[XVIII стагодзьдзе|XVIII]] ст. Зьдзітаў — цэнтар староства Сапегаў у [[Слонімскі павет|Слонімскім павеце]] [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]]. У [[1757]] годзе ваявода смаленскі П. Сапега перадаў староства старосце даўгоўскаму і пералайскаму А. Бжастоўскаму.
+Пад 1520 годам Зьдзітаў упамінаецца як адміністрацыйна-гаспадарчы цэнтар воласьці і [[мястэчка]], празь якое ішла вялікая дарога з [[Валынь|Валыні]] ў [[Вільня|Вільню]]. У сярэдзіне XVI ст. тут праводзілася аграрная рэформа ([[валочная памера]]), у 1560 годзе — яе рэвізія. Паводле зьвестак за 1559 год, значную частку воласьці займала [[Зьдзітаўская пушча]] (4×2 мілі), якая далучалася да мястэчка з поўначы. У 1561 годзе гаспадарскі двор 3ьдзітаў зь мястэчкам, «дворцом Хрисица» і воласьцю перайшлі ў заклад на 3 гады да В. Цішкевіча, а з 1562 году — у ягонае пажыцьцёвае ўладаньне. Пад 1567 годам упамінаецца тутэйшая царква Прачыстай Багародзіцы. У 1570 годзе В. Цішкевіч пакінуў 3ьдзітаў сваёй дачцэ Аляксандры. У 1590 годзе Зьдзітаўская воласьць з дваром, мястэчкам і фальваркам у закладзе ў старосты слонімскага Л. Сапегі, у 1594 годзе — у А. Цішкоўны-Язлавецкай. У XVII—XVIII стагодзьдзях Зьдзітаў — цэнтар староства Сапегаў у [[Слонімскі павет|Слонімскім павеце]] [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]]. У 1757 годзе ваявода смаленскі П. Сапега перадаў староства старосьце даўгоўскаму і пералайскаму А. Бжастоўскаму.
+=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
-У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1795]]) Зьдзітаў апынуўся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], у Слонімскім павеце [[Гарадзенская губэрня|Гарадзенскай губэрні]]. У [[1880-я]] гады у мястэчку было 57 двароў.
+У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] (1795 год) Зьдзітаў апынуўся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], у Слонімскім павеце [[Гарадзенская губэрня|Гарадзенскай губэрні]]. Паселішча захавала статус мястэчка. У 1880-я гады тут было 57 двароў, царква і школа.
+За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў 1915 годзе Зьдзітаў занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]].
-Згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай]] ([[1921]]) Зьдзітаў апынулася ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], у Косаўскім павеце Палескага ваяводзтва. У гэты час тут было 189 двароў.
+=== Найноўшы час ===
-У [[1939]] Зьдзітаў увайшоў у [[БССР]], дзе ў [[1940]] зрабіўся цэнтрам сельсавету. Статус паселішча панізілі да вёскі. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] тутэйшыя балоты зрабіліся цэнтрам [[партызан (вайна)|партызанскага]] руху. У пачатку [[1944]] году [[СССР|савецкі]] партызанскі аддзел здолеў вызваліць пэўную тэрыторыю і цягам 6 дзён трымаць абарону ад [[Трэці Райх|нямецкіх]] войскаў. Савецкая прапаганда пазначыла гэты эпізод як «[[Зьдзітаўская абарона]]». Станам на [[1994]] у вёсцы было 446 двароў.
+сакавіка 1918 году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Зьдзітаў абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён ўвайшоў у склад [[БССР|Беларускай ССР]]<ref name="at">{{Літаратура/150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}</ref>. Згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай 1921 году]] Зьдзітаў апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], у Косаўскім павеце Палескага ваяводзтва. У гэты час тут было 189 двароў.
+У 1939 годзе Зьдзітаў увайшоў у [[БССР]], дзе ў 1940 годзе стаў цэнтрам [[Зьдзітаўскі сельсавет (1940—1988)|сельсавету]]. Статус паселішча панізілі да вёскі. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] тутэйшыя балоты сталі цэнтрам [[партызан (вайна)|партызанскага]] руху. У пачатку 1944 году [[СССР|савецкі]] партызанскі аддзел здолеў заняць пэўную тэрыторыю і цягам 6 дзён трымаць абарону ад войскаў [[Трэці Райх|Трэцяга Райху]]. Савецкая прапаганда пазначыла гэты эпізод як «[[Зьдзітаўская абарона]]».
+На 1994 год у Зьдзітаве было 446 двароў, на 1997 год — 436.
+<gallery widths=215 heights=180 caption="Мястэчка на старых здымках" class="center">
+Ździtaŭ. Зьдзітаў (D. Hiearhijeŭski, 1936).jpg|Сялянскія дзеці. Д. Геаргіеўскі, 1936 г.
+Ździtaŭ. Зьдзітаў (D. Hiearhijeŭski, 1937).jpg|Рыбакі. Д. Геаргіеўскі, 1937 г.
+Ździtaŭ-Horbava. Зьдзітаў-Горбава (D. Hiearhijeŭski, 1937).jpg|Сяляне зь Зьдзітава і Горбава. {{nowrap|Д. Геаргіеўскі}}, 1937 г.
+</gallery>
 == Насельніцтва ==
+=== Дэмаграфія ===
-* '''[[XIX стагодзьдзе]]''': [[1885]] — 644 чал.
-* '''[[XX стагодзьдзе]]''': [[1921]] — 960 чал.; [[1994]] — 1,2 тыс. чал.<ref>[[Шаміль Бекцінееў]], [[Міхаіл Сьпірыдонаў|Міхаіл Спірыдонаў]], [[Валеры Шаблюк|Валерый Шаблюк]]. Здзітава // {{Літаратура/ЭГБ|3к}} С. 438.</ref>
+* '''XIX стагодзьдзе''': 1885 год — 644 чал.<ref>Krzywicki J. Zdzitów (4) // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|14к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIV/559 559].</ref>
+* '''XX стагодзьдзе''': 1921 год — 960 чал.; 1994 год — 1,2 тыс. чал.<ref>[[Шаміль Бекцінееў|Бекцінееў Ш.]], [[Міхаіл Сьпірыдонаў|Спірыдонаў М.]], [[Валеры Шаблюк|Шаблюк В.]] Здзітава // {{Літаратура/ЭГБ|3к}} С. 438.</ref>; 1997 год — 1200 чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|7к}} С. 48.</ref>; 1999 год — 1085 чал.
+* '''XXI стагодзьдзе''': 2010 год — 880 чал.
 === Інфраструктура ===
@@ Радок 58: / Радок 97: @@
 == Турыстычная інфармацыя ==
+=== Славутасьці ===
-[[Файл:Zdzitava carkva.JPG|міні|250пкс|Новая царква]]
-=== Выдатныя мясьціны ===
 * Мэмарыял «Зьдзітаўская абарона»
-* Царква сучаснай пабудовы
 === Страчаная спадчына ===
 * Сядзіба
-* Царква
+* Царква Прачыстай Багародзіцы
 == Крыніцы ==
+{{Крыніцы|2}}
-{{Зноскі}}
 == Літаратура ==
+* {{Літаратура/БелЭн|7}}
 * {{Літаратура/ЭГБ|3}}
-* Zdzitów (4) // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|7}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VII/787 787].
+* {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|14}}
 == Вонкавыя спасылкі ==
+* {{Радзіма майго духу|zdzitava-1}}
-{{Commons|Category:Zdzitava}}
 {{Навігацыйная група
- |назоў = Зьдзітава ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]]
+|назоў = Зьдзітава ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]]
- |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}};
+|стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}};
- |Спораўскі сельсавет
+|Спораўскі сельсавет
- |Бярозаўскі раён
+|Бярозаўскі раён
 }}
 {{Месты і мястэчкі гістарычнай Слонімшчыны}}
+[[Катэгорыя:Спораўскі сельсавет]]
 [[Катэгорыя:Населеныя пункты Бярозаўскага раёну]]
-[[Катэгорыя:Спораўскі сельсавет]]
+[[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XI стагодзьдзі]]
-[[en:Zdzitava]]
-[[pl:Zdzitów]]
-[[ru:Здитов]]

Зьдзітава лац. Ździtava
Царква Раства Багародзіцы
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Берасьцейская
Раён:	Бярозаўскі
Сельсавет:	Спораўскі
Насельніцтва:	880 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1643
Паштовы індэкс:	225216
СААТА:	1208875036
Нумарны знак:	1
Геаграфічныя каардынаты:	52°26′1″ пн. ш. 25°15′34″ у. д. / 52.43361° пн. ш. 25.25944° у. д. / 52.43361; 25.25944Каардынаты: 52°26′1″ пн. ш. 25°15′34″ у. д. / 52.43361° пн. ш. 25.25944° у. д. / 52.43361; 25.25944
Зьдзітава на мапе Беларусі ± Зьдзітава Зьдзітава
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы