Нікель

	Кобальт ← Нікель → Медзь
Выгляд
	;
Агульная інфармацыя
Назва, сымбаль, атамны нумар	Нікель, Ni, 28
Катэгорыя элемэнту	Пераходныя мэталы
Група, пэрыяд, блёк	10, 4, d
Адносная атамная маса	58,69 г·моль−1
Канфігурацыя электронаў	[Ar] 3d84s2
Электронаў у абалонцы	2 8 16 2;
Фізычныя ўласьцівасьці
Колер	серабрыста-белы
Фаза	Цьвёрдае цела
Шчыльнасьць (пры п. т.)	8,908 г·см−3
Шчыльнасьць вадкасьці пры т. пл.	7,81 г·см−3
Тэмпэратура плаўленьня	1455 °C
Тэмпэратура кіпеньня	2913 °C
Удзельная цеплыня плаўленьня	17,5 кДж·моль−1
Удзельная цеплыня выпарваньня	370 кДж·моль−1
Цеплаёмістасьць	(25 °C) 25,1 Дж·моль−1·K−1
Структура крышталічнай краты	face-centered cubic
Магнэтызм	фэрамагнетык
(376 °С) 631,15 K
Электрычны супор	6,93•10-8Ω·м
Электрычны супор	(0 °C) 6,16•10-8Ω·м
Цеплаправоднасьць	(300 K) 90,7 Вт·м−1·K−1
Хуткасьць гуку	6040 м/с
Уласьцівасьці атама
Ступені затляненьня	+2, +3, +4
Электраадмоўнасьць	1,91
Энэргіі іянізацыі	1-я: 737,13 кДж·моль−1
	2-я: 1753,03 кДж·моль−1
	3-я: 3395 кДж·моль−1
Атамны радыюс	135 пм
Кавалентны радыюс	121 пм
Радыюс Ван дэр Ваальса	240 пм
Іншыя характарыстыкі
Нумар CAS	7440-02-0
Найбольш стабільныя ізатопы
	Асн. артыкул: ізатопы нікеля
	п; а; р;

Нікель (па-лацінску: Niccolum) Ni — хімічны элемэнт VIII групы пэрыядычнай сыстэмы; атамны нумар 28. Шчыльнасьць пры н. у. складае 8,908 г/см³. Серабрыста-белы мэтал з жаўтаватым адценьнем, добра апрацоўваецца, плястычны. У звычайных умовах існуе ў β-мадыфікацыі, якая мае кубічную шчыльна ўпакаваную структуру крышталічнай краты (a=3,5236 Å). Электрахімічны эквівалент іёна Ni²⁺ складае 0,30·10^-6 кг/Кл^[1]. Нікель — мэтал сярэдняй хімічнай актыўнасьці. У злучэньнях звычайна двухвалентны. Упершыню атрыманы ў 1751 годзе швэдзкім навукоўцам А. Ф. Кронстэдтам. Назва паходзіць ад ням. Nickel — імені злога духа, які нібыта перашкаджаў гарнякам.

Прыродныя крыніцы

Па знаходжаньні ў зямной кары займае 25-е месца сярод элемэнтаў (5,8•10^-3% масы). Важнейшыя мінэралы — нікелін (NiAs), герсдарфіт (NiAsS), бунзэніт (NiO). Таксама зьяўляецца складнікам мілерыта (NiS), у якім доля нікеля складае 64,7%^[2] Асноўныя радовішчы — у Расеі, Канадзе, Новай Каледоніі, Аўстраліі, Кубе, Інданэзіі, Казахстане, Турцыі. Нікелевыя руды лічацца прамысловымі пры ўтрыманьні больш за 0,3% Ni. У 1979 выраблялася каля 700 тысяч тон.

Прымяненьне

Да 80% здабытага нікелю ідзе на нікелевыя сплавы — легіраваныя сталі, звышцьвёрдыя, магнітныя, антыкаразійныя стопкі. Канструкцыйны матэрыял для хімічнага абсталяваньня і ядзерных рэактараў, электродаў акумулятараў. Сечыва вывядзеньня для нэўтронаў спэктра дзяленьня для нікеля складае σ_выв = 1,89 ± 0,10 барн^[3]. Каля 10% — выраб каталізатараў для многіх рэакцыяў. Антыкаразійнае пакрыцьцё (нікеліраваньне).

Крыніцы

^ Рымкевич А. П. Физика. Задачник. 10—11 кл. : пособие для общеобразоват. учреждений. — 10-е изд., стереотип.. — М.: Дрофа, 2006. — С. 167.
^ Mindat (анг.)
^ Сборник задач по теории переноса, дозиметрии и защите от ионизирующих излучений: Учебное пособие / под ред. В.А. Климанова. — М.: НИЯУ МИФИ, 2011. — С. 145.

Літаратура

Большая энциклопедия: В 62 томах. — М.: ТЕРРА, 2006. — Т. 32. — С. 399. — 150 000 ас. — ISBN 5-273-00432-2
Федоров, П. И. Никель // Химия: Энциклопедия / Под ред. И. Л. Кнунянц. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2003. — С. 377. — 10 000 ас. — ISBN 5-85270-253-6
Волков, А. И.; Жарский, И. М. Большой химический справочник. — Мн.: Современная школа, 2005. — 608 с. — 4000 ас. — ISBN 985-6751-04-7

Вонкавыя спасылкі

Нікель — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Nickel»the essentials (анг.) [WebElements Periodic Table]

[1] Рымкевич А. П. Физика. Задачник. 10—11 кл. : пособие для общеобразоват. учреждений. — 10-е изд., стереотип.. — М.: Дрофа, 2006. — С. 167.

[2] Mindat (анг.)

[3] Сборник задач по теории переноса, дозиметрии и защите от ионизирующих излучений: Учебное пособие / под ред. В.А. Климанова. — М.: НИЯУ МИФИ, 2011. — С. 145.

[1]

[2]

[3]