Süüm

auf hochdaitsch "silbe" , englisch "syllable"

Ma kau si a süüm so foaschtöün ois wokaij dea wos konsonandn (mitlaut) droogt. Ma untaschait zwischn gschlossane unt offane süüm.

Di gschlossanan süüm endn zn schlus in an konsonandn.

Faung ma moi mit aan ua~fochn baischüü au. Da dokda sogt zu aan kint es sui moi a "a" soung. Di maistn lait dejnga si mit den "a" waas dau unt des "a" waa nea a laut.

Da owa tscheast moi di schtimbandl aufgejnga miasn homma moi an glottis faschlus. Aijso " 'a " ? Gaou~s so kaus niit saij~ wai des kint mocht jo di schtimbandl a wiida zua , aijso " 'a' ". Aufgej unt zuagej saij~ zwa faschiidane sochn, aijso miasaz jo aigndli a zaichn fias zuamochn fo di schtimbandl a gejm. I ken kua~s.

Noomaij lost ma de browlematik aus unt sogt, a süüm wos mit aan wokaij auf heat is a offane süüm. " 'a " is oiso a offane süüm.

Di offanan süüm saij essenzjööla beschtaundaij fo aana jedn schbrooch , saij gwasi a "schbroochuniweasaali'e" (Sprachuniversalie , language universal). Des hoast in aana schbrooch gibz mindesdns offane süüm oda a schbrooch wos gschlossane süüm hot , hot a offane.

Di gschlossanan süüm hean mit aan konsonandn auf. A konsonant am ejnt fo aana süüm wiat dechnisch au~das re'alisiat wia a konsonant am aufaung fo aana süüm. In daitschn unt bairischn gibz do wia in au~dare schbrochn a di auslautfaheatung, wos hoast das a konsonant am schlus schtimlos wiat (des hoast di schtimbandl wibrian niit).

Wau hiaz wea a baischbüü fo aan di'alekt het, wo des niit da foi is, bitte do ainischraim.

In jidisch, a boa daitsche di'alekt, in ejnglischn usw. gibz de resdrikzjoonan (beschrenkungan) niit.

Am aufaung unt am schluss fo aana süüm kaus niit nua aa~zllne konsonandn gejm sondan sogenaunte "consonant cluster". des hoast mearare konsonandn auf amoi. des is in füüle indo'airobejische schbrochn so. Süüm mit "consonant cluster" saij~ zn baischüü "glua~", "schtua~" , "kunt" usw.

In austrobawarischn, slowakischn,growodischn gibz a sogenaunte süüwische konsonandn. Süüwische konsonandn funkzjonian so ejnlii wia wokaale. baischbüü "vlk" (wuif) , "crkva" (kiachn) beschteet aus di süüm "zrk" unt "wa"

         "hoo'sn" beschteet aus di süüm "hoo" unt "sn" , jenfois wau iis aussog 
         "zn" is a süüm unt is "n" is aidaitig süüwisch 

Brobleme: wai ma miin süümbegrif drozdejm no brobleme xejng hot , hot ma a in begriff da "Mora" ai~gfiat. A broblem is zn baischbüü is woat "opfll" wo ma si niit gaou~s ainig is eb des hiaz ua~ oda zwoa süüm saij~. so wia iis eagleat hob miasadns aigndlii zwoa saij~. ma kunt soung di zwoa süüm saij~ "o" unt "pfll" oda "op" unt "pfll". Heat si ois zwoa ziimli richdi au.

Baischbüü fia konsonandn wia iis noomaij schraip unt wia sa si zn daij mit IPA (International Phonetic Alphabet) dekgn

' [in IPA a umdraatas ? oone punkt] glottala faschlus; faschlus fo di schtimmbandl

 - waust aufaungst zn rejn unt an wokaij sogst, no is dea laut automatisch dabai,
  waist dazua di schtimbandl aufmochha muist, das ma wos heat

b labi'ala faschlus; des haast di lipn sai foahea zua unt gejnga nochhea auf

  - gwasi waus aufgejnga heat ma eascht wos

   - des is hiaz nea a gluani eaglearung; bitschej des no wo au~das nochlejsn,
   wai i kau do niit , di gao~se fonetik eaglean -

Baischbüü fia wokaale:

da schwaa: @ - in IPA a umdraadas e - is a ungloara zendraala wokaij wos ma automatisch

                        mitsogt wau ma zn baischbüü "b" sogt , wos owa technisch
                        niit geet --- nomaij schraibt ma in @ in hochdaitschn net 

süüwiische konsonandn:

süüwwiischas n: untaschait si fo aan n@ gaou~s daidlii; di zungan bosizjoon endat si

              niit unt so schafz is süüwische n das sa si gaou~s au~das auheat wias 
              n mit schwaa (n@)