خالق
خالق و یا ائل — مۆختلیف میلتلردن اوْلوب، بیر دؤولتی تمثیل ائدن اینسان جامیعه سینه دئییلیر. مۆختلیف میللتلرین فرقلی اینسانلار بیر حوقوق مکانیندا یاشاییرلار، دؤولت قارشیسیندا عینی مسئولیّتی داشییر.
یئرده یاشایان بۆتون اینسانلار منشأیینه گؤره عینیدیر. لاکین بۆتون اینسانلار آیری-آیری قروپلارا آیریلیر کی، بۇ قروپلار دا خالق آدلانیر. هر بیر خالقین اؤزونمخصوص کولتوری، دیلی، دینی، عادت-عنعنهسی، یاشاییش طرزی، ملی پالتارلاری، فولکلورو، ملی مطبخی اوْلور.
یئر اَهالیسی دیلینه و باشقا ملی علامتلرینه گؤره بؤیوک و کیچیک قروپلارا بؤلونور. بئله اَهالی قروپونا خالق دئییلیر. خالق سؤزو بیر نئچه معنادا ایشلدیلیر:
- آدی معنادا - دؤولتین، اؤلکهنین اَهالیسی
- علمی معنادا - اینسانلارین تاریخاً دییشمکده اوْلان بیلگیسی
یئرده سایجا اَن بؤیوک خالق چینلیلردیر. اوْنلارین عدد ۱ میلیارددان چوخدور. خالق - اینسانلارین بیرلیگینین تاریخاً قبیله - طایفه بیرلیگینین آردینجا گلن و اساس ایجماع قورلوشونون اؤزل مۆلکییتشیلیک مۆناسیبتلری ایله عوض ائدیلهمسی، صینیفلرین مئیدانا گمهسی و اینکیشافی شرایطینده مۆختلیف طایفه لرین قوووشماسی، بیرلشمهسی نتیجهسینده برقرار اوْلموش فوْرمالاردان بیریدیر.
هر بیر خالقین اؤزونون توپلو آدی واردیر. خالق آنلاییشی هم قول ساخلاماق هم ده فئودالیسم قورلوشلاری اۆچون خاصدیر. کاپیتالیست مۆناسیبتلرین اینکیشافیندا اینسان بیرلیگینین یئنی فوْرماسی میلت عمله گلیر.
یئرده سای اعتیباریله بیر چوخ بؤیوک و قدیم خالقلار مؤوجوددور. بۇنلارا مثال اوْلاراق چینلیلری، هیندلیلری، آذربایجان تورکلری، عربلری و ... مثال گؤستره بیلریک. بۇ خالقلارین اؤزونمخصوص تاریخی، کولتوری و عادت-عنعنهلری واردیر.
چینلیلر و هیندوستانلیلار گونئی دوغو آسیادا، تۆرکلر ایسه اورتا آسیا و آلتای داغلاری اطرافیندا یاشاییشیشلار. بۇ خالقلارین هر بیرینین اؤزونمخصوص دینلری، عادت-عنعنهلری اوْلموشدور. بشر تاریخینده بیر چوخ یئنیلیکلر محض بۇ خالقلارین سایهسینده اَلده ائدیلیب. کاغیذ، کومپاس، باریت چینلیلر; شطرنج، ۰ رقمی ده هیندلیلر طرفیندن یارادیلیب. چینلیلر کونفوسیوس تعلیمینه ، هیندوستانلیلار بوددیزمه ، تۆرکلر ایسه سما جیسیملرینه ، شامانلیغا اینانمیشلار.