Devid Yum
Devid Yum | |
---|---|
ing. David Hume | |
Doğum tarixi | 26 aprel (7 may) 1711[1][2][…], 7 may 1711[3] və ya 26 aprel 1711[4][5] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 25 avqust 1776[1][2][…] (65 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Təhsili | |
Fəaliyyəti | filosof, iqtisadçı, kitabxanaçı, tarixçi, esseist, yazıçı |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Devid Yum (1711-1776) - məşhur Şotland filosofu
Həyatı
Fəlsəfəsi
Devid Yum empirizmin nümayəndəsidir və skeptik mövqeyi ilə seçilir. Onun məşhur fikirlərindən biri budur ki, insan heç bir halda səbəblə nəticə arasında zəruri əlaqənin olduğunu sübut edə bilməz, bizdə hansısa səbəbin hansı nəticə doğuracağı və ya hansısa nəticənin səbəbinin nə olacağı barədə düşüncə vərdiş və assosiasiyanın nəticəsində yaranır.David Yum (ing. David Hume) – ingilis-şotland filosofu, empirizm və aqnostisizmin nümayəndəsi, ingilis maarifçiliyinin ən məşhur xadimlərindən biridir. O, 1711-ci ildə Şotlandiyanın Edinburq şəhərində bir hüquqşünas ailəsində anadan olmuşdur. Yum Edinburq universitetində mükəmməl təhsil almış, İngiltərənin Avropadakı diplomatik missiyalarında işləmişdir. Fəlsəfi fəaliyyətə Yum “İnsan təbiəti haqqında traktat”ın ilk iki hissəsini nəşr etməklə 1739-cu ildə başlamışdır. Bir ildən sonra traktatın ikinci hissəsi işıq üzü görmüşdür. Sonralar Yum bu ideyaların üzərində işləmiş və “İnsan idrakı haqqında” adı altında ayrıca bir kitab da nəşr etmişdir. Bir çox əsərin, o cümlədən, 8 cildlik “İngiltərə tarixi”nin müəllifidir. D.Yumun həyatında ən parlaq və məhsuldar dövr onun Şotlandiyanın Milli Kitabxanasında çalışdığı dövrdür. Belə ki, az maaş almasına baxmayaraq kitabların içərisində olmaq ona bir sıra gələcək əsərləri üçün material toplamaq imkanı vermişdi. D.Yum Azərbaycan oxucusuna M.F.Axundovun təqdimatında səbəbiyyət təliminin və marksizm fəlsəfəsinin təqdimatında aqnostisizmin görkəmli nümayəndəsi kimi bəllidir. “Yum aqnostisizmi” dedikdə, duyğuların əsasında nəyin dayanması məsələsinin atılması və ya idrak üçün əlçatmaz olması başa düşülür.
İstinadlar
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Статья о Давиде Юме из Энциклопедии Кругосвет
- Давид Юм. Исследования, касающиеся человеческого познания — текст на русском и английском языках
- Дэвид Юм «Трактат о человеческой природе»
- ↑ 1 2 3 4 Hume, David (ing.). // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm 11 New York, Cambridge, England: University Press, 1911.
- ↑ 1 2 3 Stephen L. Hume, David (1711-1776) (DNB00) (ing.). // Dictionary of National Biography / L. Stephen, S. Lee London: Smith, Elder & Co., 1885.
- ↑ BeWeB.
- ↑ The Fine Art Archive. 2003.
- ↑ Hume, David, 1711-1776 // https://tritius.kmol.cz/authority/865233 (çeş.).
- ↑ 1 2 Юм, Давид (rus.). // Малая советская энциклопедия / под ред. Н. Л. Мещеряков 2 Советская энциклопедия, 1936.
- ↑ Юм, Давид (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1904. Т. XLI. С. 374–380.