Mixeil Saakaşvili: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
 
(17 istifadəçi tərəfindən edilmiş 29 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{Vəzifəli şəxs
{{Dövlət xadimi
|vəzifə = [[Odessa]] qubernatoru
|adı = Mixeil Saakaşvili
|bayraq = Coat of Arms of Odesa.svg
|orijinal adı = {{dil-ka|მიხეილ სააკაშვილი}}
|bayraq2 = Flag of Ukraine.svg
|şəkil = Mikheil Saakashvili, 2020.jpg
|başlanğıc = 30 may 2015
|şəklin ölçüsü = 250px
|titul = [[Odessa]] qubernatoru
|son = 9 noyabr 2016
|əvvəlki = [[İqor Palitsa]]
|bayraq = Coat of Arms of Odessa.svg
|sonrakı = [[Maxim Stepanov]]
|bayraq2 = Flag_of_Ukraine.svg
|dövr əvvəl = [[30 may]] [[2015]]
|prezident = [[Petro Poroşenko]]
|vəzifə_2 = [[Gürcüstan Prezidenti|Gürcüstan Respublikasının 3-cü Prezidenti]]
|dövr son = [[9 noyabr]] [[2016]]
|bayraq_2 = Greater coat of arms of Georgia.svg
|sələfi = [[İqor Palitsa]]
|bayraq2_2 = Flag of Georgia.svg
|xələfi = [[Maxim Stepanov]]
|başlanğıc_2 = 25 yanvar 2004–25 noyabr 2007 <br> 20 yanvar 2008
|prezident = [[Petro Poroşenko]]
|dini = [[pravoslav]]
|son_2 = 27 oktyabr 2013
|əvvəlki_2 = [[Eduard Şevardnadze]] <br> [[Nino Burcanadze]] (s.i.)
|doğum tarixi = 21.12.1967
|sonrakı_2 = [[Georgi Marqvelaşvili]]
|doğum yeri = [[Tbilisi]], [[Gürcüstan SSR]]
|vəzifə_3 = [[Gürcüstan Respublikası]]nın Ədliyyə Naziri
|həyat yoldaşı = [[Sandra Rulofs]]
|bayraq_3 = Greater coat of arms of Georgia.svg
|uşağı = '''oğlanları:''' Eduard və Nikoloz
|bayraq2_3 = Flag of Georgia (1990-2004).svg
|atası = Nikoloz Saakaşvili
|başlanğıc_3 = 12 oktyabr 2000
|anası = Qiuli Alasaniya
|son_3 = 5 sentyabr 2001
|titul_2 = [[Gürcüstan prezidenti|Gürcüstan Respublikasının 3-cü Prezidenti]]
|əvvəlki_3 = [[Coni Xesuriani]]
|bayraq_2 = Flag_of_Georgia.svg
|sonrakı_3 = [[Roland Qiliqaşvili]]
|bayraq2_2 = Greater coat of arms of Georgia.svg
|dövr əvvəl_2 = [[25 yanvar]] [[2004]] — [[25 noyabr]] [[2007]] <br /> [[20 yanvar]] [[2008]]
|dövr son_2 = [[27 oktyabr]] [[2013]]
|sələfi_2 = [[Eduard Şevardnadze]] <br /> [[Nino Burcanadze]] (s.i.)
|xələfi_2 = [[Georgi Marqvelaşvili]]
|titul_3 = Gürcüstanın ədliyyə naziri
|bayraq_3 = Flag of Georgia (1990-2004).svg
|bayraq2_3 = Greater coat of arms of Georgia.svg
|dövr əvvəl_3 = [[12 oktyabr]] [[2000]]
|dövr son_3 = [[5 sentyabr]] [[2001]]
|sələfi_3 = [[Coni Xesuriani]]
|xələfi_3 = [[Roland Qiliqaşvili]]
|ixtisası = hüquqşünas
|vikianbar =
}}
}}


'''Mixeil Saakaşvili''' və ya '''Mixail Saakaşvili''' ({{dil-ka|მიხეილ ნიკოლოზის ძე სააკაშვილი}} ''Mixeil Nikolozis dze Saakaşvili''; {{DVTY}}) — [[gürcülər|Gürcü]] siyasətçisi və [[Gürcüstan]] Respublikasının III prezidenti(25 yanvar 2004-25 noyabr 2007 və 20 yanvar 2008-17 noyabr 2013). [[2003]]-cü ilin [[oktyabr]]ında [[Gürcüstan]]da baş vermiş [[qızılgül inqilabı]]nın əsas ideya müəllifi olmuş və [[15 yanvar]] [[2004]]-cü ildə prezident səçkilərinin nəticələrinə əsasən [[Gürcüstan]] Respublikasının Prezidenti seçilmişdir. [[5 yanvar]] [[2008]]-ci ildə növbədənkənar seçkilərdə yenidən qələbə qazanmışdır.
'''Mixail Saakaşvili''' və ya '''Mixeil Saakaşvili''' ({{dil-ka|მიხეილ ნიკოლოზის ძე სააკაშვილი}} ''Mixeil Nikolozis dze Saakaşvili''; {{DVTY}}) — [[gürcülər|Gürcü]] siyasətçisi və [[Gürcüstan Prezidenti|Gürcüstan Respublikasının 3-cü Prezidenti]] (25 yanvar 2004 – 25 noyabr 2007 və 20 yanvar 2008 – 17 noyabr 2013). 2003-cü ilin oktyabrında [[Gürcüstan Respublikası]]nda baş vermiş [[qızılgül inqilabı]]nın əsas ideya müəllifi olmuş və 15 yanvar 2004-cü ildə prezident seçkilərinin nəticələrinə əsasən [[Gürcüstan Prezidenti|Gürcüstan Respublikasının 3-cü Prezidenti]] seçilmişdir. 5 yanvar 2008-ci ildə növbədənkənar seçkilərdə yenidən qələbə qazanmışdır.


[[2013]]-cü ildə [[Gürcüstan]] prezidenti vəzifəsini başa çatdıran Saakaşvili bir müddət [[Avropa]] və [[ABŞ]]-da hüquq sahəsində çalışdıqdan sonra [[Ukrayna]]ya yollanmışdır. [[2014]]-[[2015]] [[Ukrayna]] siyasi mühitində mühüm rollardan birini oynayan Mixeil Saakaşvili [[Petro Poroşenko]] tərəfindən [[Odessa vilayəti]]nin qubernatoru təyin edilmişdir.<ref name="Radio Free Europe/Radio Liberty">{{cite news|title=Saakashvili Confirmed As Governor Of Ukraine’s Odesa Region|url=http://www.rferl.org/content/poroshenko-considering-saakashvili-for-governor-of-ukraine-odesa-region/27043987.html|accessdate=30 May 2015|work=[[RFE/RL]]|date=29 May 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.bbc.com/news/world-europe-32943701 |title=Georgian ex-President Saakashvili named Ukraine regional governor - BBC News |publisher=Bbc.com |date= |accessdate=2015-06-02}}</ref><ref>{{cite web|url=http://m.euronews.com/en/307037/ |title=euronews – Ex-Georgian President Sakaashvili appointed governor of Ukraine’s Odessa region |publisher=M.euronews.com |date= |accessdate=2015-06-02}}</ref>
2013-cü ildə [[Gürcüstan Respublikası]]nın Prezidenti vəzifəsini başa çatdıran Saakaşvili bir müddət [[Avropa]] və [[ABŞ]]-də hüquq sahəsində çalışdıqdan sonra [[Ukrayna]]ya yollanmışdır. 2014–2015 [[Ukrayna]] siyasi mühitində mühüm rollardan birini oynayan Mixail Saakaşvili [[Petro Poroşenko]] tərəfindən [[Odessa vilayəti]]nin qubernatoru təyin edilmişdir.<ref name="Radio Free Europe/Radio Liberty">{{cite news
| title = Saakashvili Confirmed As Governor Of Ukraine’s Odesa Region
| url = http://www.rferl.org/content/poroshenko-considering-saakashvili-for-governor-of-ukraine-odesa-region/27043987.html
| accessdate = 30 May 2015
| work = [[RFE/RL]]
| date = 29 May 2015
| archive-date = 29 May 2015
| archive-url = https://web.archive.org/web/20150529214918/http://www.rferl.org/content/poroshenko-considering-saakashvili-for-governor-of-ukraine-odesa-region/27043987.html
| url-status = live
}}</ref><ref>{{cite web
| url = http://www.bbc.com/news/world-europe-32943701
| title = Georgian ex-President Saakashvili named Ukraine regional governor – BBC News
| publisher = Bbc.com
| date =
| accessdate = 2015-06-02
| archive-date = 2016-03-22
| archive-url = https://web.archive.org/web/20160322054748/http://www.bbc.com/news/world-europe-32943701
| url-status = live
}}</ref><ref>{{cite web
| url = http://m.euronews.com/en/307037/
| title = euronews – Ex-Georgian President Sakaashvili appointed governor of Ukraine’s Odessa region
| publisher = M.euronews.com
| date =
| accessdate = 2015-06-02
| archive-date = 2016-03-05
| archive-url = https://web.archive.org/web/20160305232636/http://m.euronews.com/en/307037/
| url-status = dead
}}</ref>


== Həyatı ==
== Həyatı ==
Mixeil Saakaşvili 1967-ci il dekabrın 21-də [[Tiflis]]də doğulub. Atası [[Nikoloz Saakaşvili]] həkimdir. Anası [[Giuli Alazania]] [[Tbilisi Dövlət Universiteti]]nin tarix kafedrasında professoru və [[Gürcüstan Elmlər Akademiyası]]nda şöbə müdiri vəzifəsində çalışır.
Mixail Saakaşvili 1967-ci il dekabrın 21-də [[Tiflis]]də doğulub. Atası [[Nikoloz Saakaşvili]] həkimdir. Anası [[Giuli Alasania]] [[Tbilisi Dövlət Universiteti]]nin tarix kafedrasında professoru və [[Gürcüstan Elmlər Akademiyası]]nda şöbə müdiri vəzifəsində çalışır.


Saakaşvili [[Kiyev Dövlət Universiteti]]nin beynəlxalq hüquq ixtisasını bitirmişdir. [[1986]]-cı ilin sonlarından etibarən iki il müddətində [[Sovet Ordusu]] tərkibində [[Çexoslovakiya]] və [[Macarıstan]]da həqiqi hərbi xidmətdə olmuşdur.
Saakaşvili [[Kiyev Dövlət Universiteti]]nin beynəlxalq hüquq ixtisasını bitirmişdir. 1986-cı ilin sonlarından etibarən iki il müddətində [[Sovet Ordusu]] tərkibində [[Çexoslovakiya]] və [[Macarıstan]]da həqiqi hərbi xidmətdə olmuşdur.


[[1992]]-ci ildən il yarım müddətində [[Oslo]]da yerləşən [[Norveç]] İnsan Hüquqları İnstitutunda, sonra isə [[Tiflis]]də [[Gürcüstan]] İnsan Hüquqları Komitəsində çalışmış və azlıq hüququ üzrə ixtisaslaşmışdır. [[1993]]-cü ildə [[Strasburq]]da yerləşən Beynəlxalq İnsan Hüquqları İnstitutunun diplomuna layiq görülmüşdür.
1992-ci ildən il yarım müddətində [[Oslo]]da yerləşən [[Norveç]] İnsan Hüquqları İnstitutunda, sonra isə [[Tiflis]]də [[Gürcüstan]] İnsan Hüquqları Komitəsində çalışmış və azlıq hüququ üzrə ixtisaslaşmışdır. 1993-cü ildə [[Strasburq]]da yerləşən Beynəlxalq İnsan Hüquqları İnstitutunun diplomuna layiq görülmüşdür.


[[1994]]-cü ildə "Edmund S. Muskie Graduate Fellowship" proqramı üzrə təqaüd qazanaraq [[Kolumbiya Universiteti]]nin Hüquq elmləri fakültəsində magistraturaya daxil olmuş, [[1995]]-ci ildə [[Corc Vaşinqton Universiteti]]ndə dissertasiya müdafiə edərək doktorluq dərəcəsi qazanmışdır.
1994-cü ildə "Edmund S. Muskie Graduate Fellowship" proqramı üzrə təqaüd qazanaraq [[Kolumbiya Universiteti]]nin Hüquq elmləri fakültəsində magistraturaya daxil olmuş, 1995-ci ildə [[Corc Vaşinqton Universiteti]]ndə dissertasiya müdafiə edərək doktorluq dərəcəsi qazanmışdır.


[[Sandra Rulofs]] adlı holland əsilli qadınla ailə həyatı qurmuşdur və Eduard və Nikiloz adlı iki övladları vardır. Ana dili ilə yanaşı ingilis, rus, fransız və ukrayna dillərində sərbəst danışır.
[[Sandra Rulofs]] adlı holland əsilli qadınla ailə həyatı qurmuşdur və Eduard və Nikiloz adlı iki övladları vardır. Ana dili ilə yanaşı ingilis, rus, fransız və ukrayna dillərində sərbəst danışır.


== Siyasi fəaliyyəti ==
== Siyasi fəaliyyəti ==
Siyasi fəaliyyətinə 1995-ci ildə başlayan Saakaşvili Gürcüstan parlamentinin deputatı seçilib. 2000-ci ildə ədliyyə naziri vəzifəsinə təyin edilib. Sonra Tiflis meri seçilib. 2004–2013-cü illərdə Gürcüstan prezidenti olmuşdur.<ref>{{Cite web
| title = Saakaşvilinin 42 yaşı tamam oldu
| url = http://lent.az/news.php?id=19539
| access-date = 2009-12-21
| archive-date = 2020-08-07
| archive-url = https://web.archive.org/web/20200807191202/https://lent.az/news.php?id=19539
| url-status = dead
}}</ref>


M. Saakaşvili Ukrayna vətəndaşlığından 2017-ci il iyulun 26-da çıxarılmışdı. Bununla bağlı fərmanı o vaxt Ukraynanın Prezidenti olan [[Petro Poroşenko]] imzalamışdı. Ukraynanın yeni prezidenti [[Volodimir Zelenski]] dövründə 2019-cu ilin may ayında Mixail Saakaşviliyə Ukrayna pasportu geri qaytarılıb.<ref>{{Cite web
Siyasi fəaliyyətinə 1995-ci ildə başlayan Saakaşvili Gürcüstan parlamentinin deputatı seçilib. 2000-ci ildə ədliyyə naziri vəzifəsinə təyin edilib. Sonra Tiflis meri seçilib. 2004-2013-cü illərdə Gürcüstan prezidenti olmuşdur.<ref>[http://lent.az/news.php?id=19539 Saakaşvilinin 42 yaşı tamam oldu]</ref>.
| title = Saakaşvilinin Ukrayna pasportu özünə qaytarıldı
| url = https://virtualaz.org/dunya/141451
| access-date = 2019-05-29
| archive-date = 2021-09-28
| archive-url = https://web.archive.org/web/20210928170925/https://virtualaz.org/dunya/141451
| url-status = live
}}</ref>


2021-ci ilin oktyabrında Mixail Saakaşvili, 2013-cü ildən Gürcüstan xaricində mühacirətdə olduqdan sonra ölkəsinə qanunsuz qayıtdıqdan sonra həbs edildi.<ref>{{Cite web
M.Saakaşvili Ukrayna vətəndaşlığından 2017-ci il iyulun 26-da çıxarılmışdı. Bununla bağlı fərmanı o vaxt Ukraynanın Prezidenti olan [[Petro Poroşenko]] imzalamışdı. Ukraynanın yeni prezidenti [[Vladimir Zelenski]] dövründə 2019-cu ilin may ayında Mixail Saakaşviliyə Ukrayna pasportu geri qaytarılıb.<ref>[https://virtualaz.org/dunya/141451 Saakaşvilinin Ukrayna pasportu özünə qaytarıldı]</ref>
| title = Géorgie: élections municipales au lendemain de l’arrestation de Mikheïl Saakachvili
| url = https://www.rfi.fr/fr/europe/20211002-g%C3%A9orgie-%C3%A9lections-municipales-au-lendemain-de-l-arrestation-de-mikhe%C3%AFl-saakachvili
| access-date = 2021-10-02
| archive-date = 2022-04-09
| archive-url = https://web.archive.org/web/20220409063341/https://www.rfi.fr/fr/europe/20211002-g%C3%A9orgie-%C3%A9lections-municipales-au-lendemain-de-l-arrestation-de-mikhe%C3%AFl-saakachvili
| url-status = live
}}</ref> 2022-ci il iyunun 28-də Avropa Şurası Parlament Assambleyası bəyannamə dərc edib və orada bildiriblər ki, o, təcili olaraq xaricdə xüsusi müəssisədə müalicə olunmalıdır: "Mixail Saakaşvilinin tibbi yardıma ehtiyacı var! Biz ötən ildən Gürcüstanda həbsdə olan Gürcüstanın sabiq prezidenti Mixail Saakaşvilinin səhhətindən narahatıq. Bir neçə müstəqil həkim Saakaşvilini həbsxanada müayinə etdikdən sonra onun bir sıra xəstəliklərdən, o cümlədən qidalanma pozğunluğundan və ağır nevroloji xəstəlik olan Wernicke ensefalopatiyasından əziyyət çəkdiyini deyir. Biz Gürcüstan Müdafiəçilərinin və Ukrayna Ombudsmanının tövsiyələrinin yerinə yetirilməməsindən də narahatıq. Stress faktorlarından azad olması üçün təcili olaraq müasir klinikaya aparılmalıdır. Bunun edilməməsi demans, çoxlu orqan çatışmazlığı və ölümlə nəticələnə bilər. Amnesty International hüquq müdafiə təşkilatı da Saakaşvilinin səhhəti ilə bağlı narahatlıqlarını bölüşür. Biz Gürcüstan hökumətini Mixail Saakaşvilinin səhhətinin stabilləşməsi üçün əlindən gələni etməyə çağırırıq. Bundan əlavə, bu cür hallarda artıq təcrübəsi olan bir Avropa mütəxəssisi klinikasında müalicə mənalıdır. Biz ilk növbədə humanitar aktla maraqlanırıq. Bununla belə, biz Gürcüstan demokratiyasının sabitliyindən də narahatıq və cəmiyyətdə onsuz da dərin olan çatların daha da dərinləşməsindən qorxuruq. Gürcüstanın təcili olaraq siyasi barışıq prosesinə ehtiyacı var. Saakaşvili ağır xəstə olsaydı, hətta həbsdə olduğu üçün ölsəydi, belə bir proses zəhərli olardı".<ref>{{Cite web
| title = pace.coe.int
| url = https://pace.coe.int/pdf/944ac91060403fef4882f029b7fd197d197e752b1d43b1aa0de33d2f0d5368e8/doc.%2015581.pdf?fbclid=IwAR0ADsPWbbQTedyuCNI1CzbjLCHgnG1uazng47kDD8-0BqbLj8TVHFbXeBQ
| access-date = 2022-06-28
| archive-date = 2022-06-28
| archive-url = https://web.archive.org/web/20220628183248/https://pace.coe.int/pdf/944ac91060403fef4882f029b7fd197d197e752b1d43b1aa0de33d2f0d5368e8/doc.%2015581.pdf?fbclid=IwAR0ADsPWbbQTedyuCNI1CzbjLCHgnG1uazng47kDD8-0BqbLj8TVHFbXeBQ
| url-status = live
}}</ref>


== Filmoqrafiya ==
== Filmoqrafiya ==
#[[Böyük ömrün anları (film, 2006)]]-''Arxiv kadrlar'' (Tammetrajlı Sənədli Televiziya Filmi)
# Böyük ömrün anları (film, 2006) — ''Arxiv kadrlar'' (Tammetrajlı Sənədli Televiziya Filmi)
#[[Böyük ömrün davamı (film, 2007)]]-''Arxiv kadrlar'' (Tammetrajlı Bədii-Sənədli Televiziya Film-Tamaşası)
# [[Böyük ömrün davamı (film, 2007)]] — ''Arxiv kadrlar'' (Tammetrajlı Bədii-Sənədli Televiziya Film-Tamaşası)
#[[BP Azərbaycanda (film, 2007)]]-''Arxiv kadrlar'' (Qısametrajlı Sənədli Film)
# [[BP Azərbaycanda (film, 2007)]] — ''Arxiv kadrlar'' (Qısametrajlı Sənədli Film)
#[[Mənə inanın! (film, 2007)]]-''Arxiv kadrlar'' (Tammetrajlı Sənədli Televiziya Filmi)
# Mənə inanın! (film, 2007) — ''Arxiv kadrlar'' (Tammetrajlı Sənədli Televiziya Filmi)
#[[Uğur formulu (film, 2007)]]-''Arxiv kadrlar'' (Qısametrajlı Sənədli Televiziya Filmi)
# [[Uğur formulu (film, 2007)]] — ''Arxiv kadrlar'' (Qısametrajlı Sənədli Televiziya Filmi)


== Həmçinin bax ==
== Həmçinin bax ==
Sətir 70: Sətir 113:
== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
{{İstinad siyahısı}}

== Xarici keçidlər ==
{{Vikilər}}
{{Xarici keçidlər}}
{{Gürcüstan prezidentləri}}
{{Gürcüstan prezidentləri}}


[[Kateqoriya:Tbilisidə doğulanlar]]
[[Kateqoriya:Gürcüstan prezidentləri]]
[[Kateqoriya:Gürcüstan prezidentləri]]
[[Kateqoriya:Gürcüstan siyasətçiləri]]
[[Kateqoriya:Gürcüstan siyasətçiləri]]
[[Kateqoriya:Gürcü siyasətçilər]]
[[Kateqoriya:Gürcü siyasətçilər]]
[[Kateqoriya:Kolumbiya Universitetinin məzunları]]

Səhifəsinin 21:45, 13 iyun 2024 tarixinə olan son versiyası

Mixeil Saakaşvili
gürc. მიხეილ სააკაშვილი
Odessa qubernatoru
30 may 2015 – 9 noyabr 2016
PrezidentPetro Poroşenko
Əvvəlkiİqor Palitsa
SonrakıMaxim Stepanov
Gürcüstan Respublikasının 3-cü Prezidenti
25 yanvar 2004–25 noyabr 2007
20 yanvar 2008 – 27 oktyabr 2013
ƏvvəlkiEduard Şevardnadze
Nino Burcanadze (s.i.)
SonrakıGeorgi Marqvelaşvili
Gürcüstan Respublikasının Ədliyyə Naziri
12 oktyabr 2000 – 5 sentyabr 2001
ƏvvəlkiConi Xesuriani
SonrakıRoland Qiliqaşvili
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 21 dekabr 1967(1967-12-21)[1][2] (57 yaş)
Doğum yeri
Partiya
Təhsili
Fəaliyyəti hüquqşünas, siyasətçi, vəkil, televiziya aparıcısı
Anası Qiuli Alasaniya
Həyat yoldaşı
Dini Gürcü Ortodoks Kilsəsi
Elmi fəaliyyəti
Elmi dərəcəsi
  • hüquq üzrə magistr[d]
İmzanın şəkli
saakashvilimikheil.com
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mixail Saakaşvili və ya Mixeil Saakaşvili (gürc. მიხეილ ნიკოლოზის ძე სააკაშვილი Mixeil Nikolozis dze Saakaşvili; 21 dekabr 1967[1][2], Tbilisi) — Gürcü siyasətçisi və Gürcüstan Respublikasının 3-cü Prezidenti (25 yanvar 2004 – 25 noyabr 2007 və 20 yanvar 2008 – 17 noyabr 2013). 2003-cü ilin oktyabrında Gürcüstan Respublikasında baş vermiş qızılgül inqilabının əsas ideya müəllifi olmuş və 15 yanvar 2004-cü ildə prezident seçkilərinin nəticələrinə əsasən Gürcüstan Respublikasının 3-cü Prezidenti seçilmişdir. 5 yanvar 2008-ci ildə növbədənkənar seçkilərdə yenidən qələbə qazanmışdır.

2013-cü ildə Gürcüstan Respublikasının Prezidenti vəzifəsini başa çatdıran Saakaşvili bir müddət Avropa və ABŞ-də hüquq sahəsində çalışdıqdan sonra Ukraynaya yollanmışdır. 2014–2015 Ukrayna siyasi mühitində mühüm rollardan birini oynayan Mixail Saakaşvili Petro Poroşenko tərəfindən Odessa vilayətinin qubernatoru təyin edilmişdir.[3][4][5]

Həyatı

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Mixail Saakaşvili 1967-ci il dekabrın 21-də Tiflisdə doğulub. Atası Nikoloz Saakaşvili həkimdir. Anası Giuli Alasania Tbilisi Dövlət Universitetinin tarix kafedrasında professoru və Gürcüstan Elmlər Akademiyasında şöbə müdiri vəzifəsində çalışır.

Saakaşvili Kiyev Dövlət Universitetinin beynəlxalq hüquq ixtisasını bitirmişdir. 1986-cı ilin sonlarından etibarən iki il müddətində Sovet Ordusu tərkibində Çexoslovakiya və Macarıstanda həqiqi hərbi xidmətdə olmuşdur.

1992-ci ildən il yarım müddətində Osloda yerləşən Norveç İnsan Hüquqları İnstitutunda, sonra isə Tiflisdə Gürcüstan İnsan Hüquqları Komitəsində çalışmış və azlıq hüququ üzrə ixtisaslaşmışdır. 1993-cü ildə Strasburqda yerləşən Beynəlxalq İnsan Hüquqları İnstitutunun diplomuna layiq görülmüşdür.

1994-cü ildə "Edmund S. Muskie Graduate Fellowship" proqramı üzrə təqaüd qazanaraq Kolumbiya Universitetinin Hüquq elmləri fakültəsində magistraturaya daxil olmuş, 1995-ci ildə Corc Vaşinqton Universitetində dissertasiya müdafiə edərək doktorluq dərəcəsi qazanmışdır.

Sandra Rulofs adlı holland əsilli qadınla ailə həyatı qurmuşdur və Eduard və Nikiloz adlı iki övladları vardır. Ana dili ilə yanaşı ingilis, rus, fransız və ukrayna dillərində sərbəst danışır.

Siyasi fəaliyyəti

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Siyasi fəaliyyətinə 1995-ci ildə başlayan Saakaşvili Gürcüstan parlamentinin deputatı seçilib. 2000-ci ildə ədliyyə naziri vəzifəsinə təyin edilib. Sonra Tiflis meri seçilib. 2004–2013-cü illərdə Gürcüstan prezidenti olmuşdur.[6]

M. Saakaşvili Ukrayna vətəndaşlığından 2017-ci il iyulun 26-da çıxarılmışdı. Bununla bağlı fərmanı o vaxt Ukraynanın Prezidenti olan Petro Poroşenko imzalamışdı. Ukraynanın yeni prezidenti Volodimir Zelenski dövründə 2019-cu ilin may ayında Mixail Saakaşviliyə Ukrayna pasportu geri qaytarılıb.[7]

2021-ci ilin oktyabrında Mixail Saakaşvili, 2013-cü ildən Gürcüstan xaricində mühacirətdə olduqdan sonra ölkəsinə qanunsuz qayıtdıqdan sonra həbs edildi.[8] 2022-ci il iyunun 28-də Avropa Şurası Parlament Assambleyası bəyannamə dərc edib və orada bildiriblər ki, o, təcili olaraq xaricdə xüsusi müəssisədə müalicə olunmalıdır: "Mixail Saakaşvilinin tibbi yardıma ehtiyacı var! Biz ötən ildən Gürcüstanda həbsdə olan Gürcüstanın sabiq prezidenti Mixail Saakaşvilinin səhhətindən narahatıq. Bir neçə müstəqil həkim Saakaşvilini həbsxanada müayinə etdikdən sonra onun bir sıra xəstəliklərdən, o cümlədən qidalanma pozğunluğundan və ağır nevroloji xəstəlik olan Wernicke ensefalopatiyasından əziyyət çəkdiyini deyir. Biz Gürcüstan Müdafiəçilərinin və Ukrayna Ombudsmanının tövsiyələrinin yerinə yetirilməməsindən də narahatıq. Stress faktorlarından azad olması üçün təcili olaraq müasir klinikaya aparılmalıdır. Bunun edilməməsi demans, çoxlu orqan çatışmazlığı və ölümlə nəticələnə bilər. Amnesty International hüquq müdafiə təşkilatı da Saakaşvilinin səhhəti ilə bağlı narahatlıqlarını bölüşür. Biz Gürcüstan hökumətini Mixail Saakaşvilinin səhhətinin stabilləşməsi üçün əlindən gələni etməyə çağırırıq. Bundan əlavə, bu cür hallarda artıq təcrübəsi olan bir Avropa mütəxəssisi klinikasında müalicə mənalıdır. Biz ilk növbədə humanitar aktla maraqlanırıq. Bununla belə, biz Gürcüstan demokratiyasının sabitliyindən də narahatıq və cəmiyyətdə onsuz da dərin olan çatların daha da dərinləşməsindən qorxuruq. Gürcüstanın təcili olaraq siyasi barışıq prosesinə ehtiyacı var. Saakaşvili ağır xəstə olsaydı, hətta həbsdə olduğu üçün ölsəydi, belə bir proses zəhərli olardı".[9]

Filmoqrafiya

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. Böyük ömrün anları (film, 2006) — Arxiv kadrlar (Tammetrajlı Sənədli Televiziya Filmi)
  2. Böyük ömrün davamı (film, 2007) — Arxiv kadrlar (Tammetrajlı Bədii-Sənədli Televiziya Film-Tamaşası)
  3. BP Azərbaycanda (film, 2007) — Arxiv kadrlar (Qısametrajlı Sənədli Film)
  4. Mənə inanın! (film, 2007) — Arxiv kadrlar (Tammetrajlı Sənədli Televiziya Filmi)
  5. Uğur formulu (film, 2007) — Arxiv kadrlar (Qısametrajlı Sənədli Televiziya Filmi)

Həmçinin bax

[redaktə | vikimətni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Micheil (Michail) Saakaschwili // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  2. ↑ 1 2 Micheil Saakaschwili // Munzinger Personen (alm.).
  3. ↑ "Saakashvili Confirmed As Governor Of Ukraine's Odesa Region". RFE/RL. 29 May 2015. 29 May 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 May 2015.
  4. ↑ "Georgian ex-President Saakashvili named Ukraine regional governor – BBC News". Bbc.com. 2016-03-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-02.
  5. ↑ "euronews – Ex-Georgian President Sakaashvili appointed governor of Ukraine's Odessa region". M.euronews.com. 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-02.
  6. ↑ "Saakaşvilinin 42 yaşı tamam oldu". 2020-08-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-12-21.
  7. ↑ "Saakaşvilinin Ukrayna pasportu özünə qaytarıldı". 2021-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-29.
  8. ↑ "Géorgie: élections municipales au lendemain de l'arrestation de Mikheïl Saakachvili". 2022-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-02.
  9. ↑ "pace.coe.int" (PDF). 2022-06-28 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-28.

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Mixeil_Saakaşvili&oldid=7663821"