Azersky: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
<ref>[http://www.example.org Link text], additional text.</ref>
 
Redaktənin izahı yoxdur
 
(18 istifadəçi tərəfindən edilmiş 32 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{Kosmik aparat
'''Azersky''' – Azərbaycanın ilk yüksək ayırdetməli (1.5 m ayırdetmə) Yer səthinin məsafədən müşahidə peyki, [[Azərbaycan]] və [[Fransa]] arasında kosmik sənaye üzrə strateji əməkdaşlıq çərçivəsində 2014-cu ilin iyun ayında orbitə çıxarılıb. <ref>[https://az.trend.az/business/it/2340868.html Azərbaycanın yeni peyki necə istifadə olunacaq? (FOTO) (VİDEO)]</ref> <ref>[http://www.satellitetoday.com/technology/2014/12/02/azercosmos-to-take-ownership-of-airbus-spot-7-eo-satellite/ Azercosmos to Take Ownership of Airbus’ Spot 7 EO Satellite]</ref> 2014-cu ilin dekabr ayında, Azərbaycanın milli peyk operatoru [[Azərkosmos]] ASC və Fransanın [[Airbus]] Defence and Space şirkəti arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən [[Azərkosmos]] ASC-yə təhvil verildi. <ref> [https://fins.az/ikt/896725/azersky-peyki-200-milyon-dollardan-chox-gelir-getirecek.html "Azersky" peyki 200 milyon dollardan çox gəlir gətirəcək]</ref> <ref>[https://az.trend.az/azerbaijan/society/2339354.html Yer səthinin məsafədən müşahidə peyki "Azərkosmos"-a təhvil verildi]</ref>
|Adı = Azersky
|Şəkil =
|Şəklin ölçüsü =
|Şəklin izahı =
|İstehsalçı = [[Airbus Defence and Space]]
|Ölkə =
|Operator = [[Azərkosmos]]
|Peyk =
|Raket_daşıyıcısı = [[Polar Satellite Launch Vehicle]]
|Fəaliyyəti = Yüksək görüntü imkanına sahib yer müşahidə peyki<ref name="Desk">{{Cite web
| url = https://www.geospatialworld.net/news/new-satellite-control-center-built-azerbaijan/
| title = New satellite control center built in Azerbaijan
| last = Desk
| first = News
| date = 2017-08-18
| website = Geospatial World
| language = en-US
| access-date = 2020-04-09
| archive-date = 2022-02-01
| archive-url = https://web.archive.org/web/20220201185725/https://www.geospatialworld.net/news/new-satellite-control-center-built-azerbaijan/
| url-status = live
}}</ref><ref name="azernews.az">{{Cite web
| url = https://www.azernews.az/business/113726.html
| title = Three countries to get Azersky satellite imagery
| date = 2017-05-24
| website = AzerNews.az
| language = en
| access-date = 2020-04-09
| archive-date = 2021-11-04
| archive-url = https://web.archive.org/web/20211104090831/https://www.azernews.az/business/113726.html
| url-status = live
}}</ref><ref name="delta-telecom.net">{{Cite web
| url = https://www.delta-telecom.net/2498_X%C9%99b%C9%99r_en.html
| title = Delta Telecom – National Communication operator
| website = www.delta-telecom.net
| access-date = 2020-04-09
| archive-date = 2021-02-08
| archive-url = https://web.archive.org/web/20210208010513/https://www.delta-telecom.net/2498_X%C9%99b%C9%99r_en.html
| url-status = live
}}</ref>
|Çıxarıldığı_sahə = Satiş Dhavan
|Çıxarıldığı_tarix = 30 iyun 2014
}}
'''Azersky/Spot 7''' – Azərbaycanın ilk yüksək ayırdetməli (1.5 m ayırdetmə) Yer səthinin məsafədən müşahidə peyki, [[Azərbaycan]] və [[Fransa]] arasında kosmik sənaye üzrə strateji əməkdaşlıq çərçivəsində 2014-cü ilin iyun ayında [[Hindistan]]dakı kosmik mərkəzdən orbitə çıxarılıb.<ref>{{Cite web
| title = Azərbaycanın yeni peyki necə istifadə olunacaq? (FOTO) (VİDEO)
| url = https://az.trend.az/business/it/2340868.html
| access-date = 2018-02-08
| archive-date = 2020-09-28
| archive-url = https://web.archive.org/web/20200928070732/https://az.trend.az/business/it/2340868.html
| url-status = live
}}</ref><ref name="satellitetoday.com">{{Cite web
| title = Azercosmos to Take Ownership of Airbus’ Spot 7 EO Satellite
| url = http://www.satellitetoday.com/technology/2014/12/02/azercosmos-to-take-ownership-of-airbus-spot-7-eo-satellite/
| access-date = 2018-02-08
| archive-date = 2018-02-10
| archive-url = https://web.archive.org/web/20180210080901/http://www.satellitetoday.com/technology/2014/12/02/azercosmos-to-take-ownership-of-airbus-spot-7-eo-satellite/
| url-status = live
}}</ref>


== Peyk haqqında ==
== Tarixi ==
2014-cü ilin dekabr ayında, [[Azərbaycan]]ın milli peyk operatoru [[Azərkosmos]] və [[Fransa]]nın [[Airbus]] Defence and Space şirkəti arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən Azərkosmos-a təhvil verildi. "Azersky" peyki gün ərzində 6 milyon kvadrat kilometr ərazinin təsvirini verə bilmək qabiliyyətinə malik olub.<ref>[https://fins.az/ikt/896725/azersky-peyki-200-milyon-dollardan-chox-gelir-getirecek.html "Azersky" peyki 200 milyon dollardan çox gəlir gətirəcək] {{dead link| date = January 2022
'''Peykin növü:''' Yerin səthinin məsafədən müşahidə peyki
| bot = InternetArchiveBot
}}</ref><ref>{{Cite web
| title = Yer səthinin məsafədən müşahidə peyki "Azərkosmos"-a təhvil verildi
| url = https://az.trend.az/azerbaijan/society/2339354.html
| access-date = 2018-02-08
| archive-date = 2022-04-18
| archive-url = https://web.archive.org/web/20220418084545/https://az.trend.az/azerbaijan/society/2339354.html
| url-status = live
}}</ref> "AzerSky" peykinin imkanlarından [[İkinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı xeyli effektiv istifadə edilmişdi. Layihənin dəyəri isə 157 milyon avro olub. AzerSky-ın istismarından əldə edilən təmiz gəlirin 220 milyon dollar olacağı təxmin edilir.<ref>{{cite web
| title = Fransanın kosmik şirkəti Azərbaycanı niyə tərk edib?-EKSPERT ŞƏRHİ
| url = https://xeberler.az/new/details/fransanin-kosmik-sirketi-azerbaycani-niye-terk-edib-ekspert-serhi--29032.htm
| website = Xəbərlər.az
| accessdate = 26 avqust 2023
| language = az
| archive-date = 2023-08-26
| archive-url = https://web.archive.org/web/20230826212008/https://xeberler.az/new/details/fransanin-kosmik-sirketi-azerbaycani-niye-terk-edib-ekspert-serhi--29032.htm
| url-status = live
}}</ref>


== Fəaliyyətinin sonu ==
'''Hazırki status:''' fəaliyyətdə
2023-cü ilin aprel ayında istismar müddətindən 1 il daha tez (fəaliyyətinin 9-cu ilində) missiyasını başa çatdırıb.<ref>{{Cite web
| title = '''“Azersky” peykinə görə sığorta məbləğinin alınması işlərinə başlanılıb'''
| url = https://oxu.az/ict/720638
| access-date = 2023-04-20
| archive-date = 2023-04-22
| archive-url = https://web.archive.org/web/20230422203035/https://oxu.az/ict/720638
| url-status = live
}}</ref> Peyk ilə məlumat mübadiləsinin dayanmasına mümkün səbəb kimi kiçik ölçülü kosmik tullantı və ya meteorit ilə toqquşma baş verdiyi ehtimal olunur. Mümkündür ki, toqquşma nəticəsində peykin enerji təchizatı sıradan çıxmış ola bilər. Sığorta şirkəti də bu versiyanı təsdiq edib. Orbitdə olduğu 9 il müddətində "Azersky" peykindən yarım petabayt həcmində, 80 mindən çox peyk təsviri əldə olunub.<ref>{{cite web
| title = Azersky peykinin fəaliyyəti dayandı-RƏSMİ
| url = https://xeberler.az/new/details/azersky-peykinin-fealiyyeti-dayandi-resmi--29900.htm
| website = Xəbərlər.az
| accessdate = 26 avqust 2023
| language = az
| archive-date = 2023-08-26
| archive-url = https://web.archive.org/web/20230826210438/https://xeberler.az/new/details/azersky-peykinin-fealiyyeti-dayandi-resmi--29900.htm
| url-status = live
}}</ref>


== İstinadlar ==
'''İstehsalçı:''' Fransanın Airbus Defence and Space şirkəti
{{İstinad siyahısı}}


== Xarici keçidlər ==
'''Raket daşıyıcısı:''' PSLV raketdaşıyıcısı
* [https://xeberler.az/new/details/azersky-kiberhucumun-qurbani-olub-resmi--30390.htm "Azersky" kiberhücumun qurbanı olub? — RƏSMİ]
{{Azərbaycanın kosmik proqramı}}


[[Kateqoriya:Azərkosmos]]
'''Buraxılış tarixi:''' 30 iyun 2014
[[Kateqoriya:2014-cü ildə Azərbaycanda yarananlar]]

[[Kateqoriya:Azərbaycan peykləri]]
'''Buraxılış yeri:''' Satish Dhawan Kosmik Mərkəzi, [[Hindistan]]

'''Fəaliyyət müddəti:''' ~ 12 il <ref>[http://space.skyrocket.de/doc_sdat/spot-6.htm SPOT 6, 7 / Azersky]</ref> <ref>[http://www.satellitetoday.com/technology/2014/12/02/azercosmos-to-take-ownership-of-airbus-spot-7-eo-satellite/ Azercosmos to Take Ownership of Airbus’ Spot 7 EO Satellite]</ref>

Azersky peyki bir gün ərzində 6 milyon km2 ərazinin şəklini çəkə bilir. Bu o deməkdir ki, Yer kürəsinin hər bir nöqtəsi hər gün Azersky və SPOT 6 peykləri tərəfindən yüksək ayırdetmədə müşahidə oluna bilər. Azersky peykinin müdafiə, təhlükəsizlik, fövqəladə hallar, təbii ehtiyatların tədqiqi, dənizçilik, ətraf mühitin mühafizəsi, şəhərsalma, xəritəçəkmə, kənd təsərrüfatı, turizm və s. kimi geniş tətbiq sahələri vardır. <ref>[https://data.e-gov.az/az/home/news/591 Azərbaycan Respublikasının nəqliyyat, rabitə və yüksək texnologiyalar naziri Ramin Quluzadənin “Impact Azerbaijan” jurnalına müsahibəsi]</ref> <ref>[http://reyting.az/layihe/7114-azerbaycanda-kosmik-senaye-intibah-dovrunu-yashayir.html Azərbaycanda kosmik sənaye intibah dövrünü yaşayır]</ref> <ref>[https://metbuat.az/news/173482/ermenistanin-cebhede-toretdiyi-yanginlarin-azersky-peyki-vas.html Ermənistanın cəbhədə törətdiyi yanğınların “Azersky” peyki vasitəsilə aparılan monitorinqinin nəticələri açıqlanıb]</ref> <ref>[https://www.azernews.az/business/121663.html AzerSky satellite to help monitor agricultural crops in Azerbaijan]</ref> <ref>[https://az.trend.az/business/2812152.html "Azersky"dan əldə olunan təsvirlərdən Şəki də yararlandı]</ref>

'''Ayırdetməsi:''' 1.5m ağ-qara / 6m rəngli

'''Rəng diapozonu:''' 4 bənd (qırmızı, göy,yaşıl, yaxın infraqırmızı)

'''Çəkiliş səhnəsi:''' Min. 60X60km, Max.60X600km

'''Hündürlük:''' 694.9 km

'''Eyni nöqtəni çəkmə qabiliyyəti:''' 2 gün (45°)

== Buraxılış və idarə etmə ==

Azərbaycan və Fransa arasında müqavilə [[Bakutel]] 2014 Telekommunikasiya və İnformasiya Texnologiyaları Sərgisində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti [[İlham Əliyev]]in iştirakı ilə imzalandı. <ref>[https://www.azernews.az/business/74073.html Azercosmos commissions Azersky observation satellite]</ref> Prezident peykdən ilk simvolik görüntünü əldə etməklə Azersky peykinin kommersiya fəaliyyətinə start verdi. İki tərəf arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən “Azərkosmos”-a məxsus Azersky və Airbus Defence and Space şirkətinə məxsus SPOT 6 yüksək ayırdetməli (1.5 m ayırdetmə) Yer səthinin məsafədən müşahidə peyki peyk toplusu formasında birgə istifadə olunacaq. <ref>[https://azercosmos.az/media-news/52 Yeni adı Azersky olacaq SPOT 7 yüksək ayırdetməli Yer səthinin məsafədən müşahidə peyki “Azərkosmos” ASC-yə təhvil verildi]
</ref> <ref>[http://spacenews.com/42840airbus-sells-in-orbit-spot-7-imaging-satellite-to-azerbaijan/ Airbus Sells In-orbit Spot 7 Imaging Satellite to Azerbaijan]</ref>

== Istinadlar ==

Səhifəsinin 23:24, 30 oktyabr 2023 tarixinə olan son versiyası

Azersky
İstehsalçı Airbus Defence and Space
Ölkə
Operator Azərkosmos
Raket daşıyıcısı Polar Satellite Launch Vehicle
Fəaliyyəti Yüksək görüntü imkanına sahib yer müşahidə peyki[1][2][3]
Buraxıldığı sahə Satiş Dhavan
Çıxarıldığı tarix 30 iyun 2014

Azersky/Spot 7 – Azərbaycanın ilk yüksək ayırdetməli (1.5 m ayırdetmə) Yer səthinin məsafədən müşahidə peyki, Azərbaycan və Fransa arasında kosmik sənaye üzrə strateji əməkdaşlıq çərçivəsində 2014-cü ilin iyun ayında Hindistandakı kosmik mərkəzdən orbitə çıxarılıb.[6][7]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2014-cü ilin dekabr ayında, Azərbaycanın milli peyk operatoru Azərkosmos və Fransanın Airbus Defence and Space şirkəti arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən Azərkosmos-a təhvil verildi. "Azersky" peyki gün ərzində 6 milyon kvadrat kilometr ərazinin təsvirini verə bilmək qabiliyyətinə malik olub.[8][9] "AzerSky" peykinin imkanlarından İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı xeyli effektiv istifadə edilmişdi. Layihənin dəyəri isə 157 milyon avro olub. AzerSky-ın istismarından əldə edilən təmiz gəlirin 220 milyon dollar olacağı təxmin edilir.[10]

Fəaliyyətinin sonu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2023-cü ilin aprel ayında istismar müddətindən 1 il daha tez (fəaliyyətinin 9-cu ilində) missiyasını başa çatdırıb.[11] Peyk ilə məlumat mübadiləsinin dayanmasına mümkün səbəb kimi kiçik ölçülü kosmik tullantı və ya meteorit ilə toqquşma baş verdiyi ehtimal olunur. Mümkündür ki, toqquşma nəticəsində peykin enerji təchizatı sıradan çıxmış ola bilər. Sığorta şirkəti də bu versiyanı təsdiq edib. Orbitdə olduğu 9 il müddətində "Azersky" peykindən yarım petabayt həcmində, 80 mindən çox peyk təsviri əldə olunub.[12]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Desk, News. "New satellite control center built in Azerbaijan". Geospatial World (ingilis). 2017-08-18. 2022-02-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-09.
  2. ↑ "Three countries to get Azersky satellite imagery". AzerNews.az (ingilis). 2017-05-24. 2021-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-09.
  3. ↑ "Delta Telecom – National Communication operator". www.delta-telecom.net. 2021-02-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-09.
  4. ↑ 1 2 https://spacenews.com/42840airbus-sells-in-orbit-spot-7-imaging-satellite-to-azerbaijan/.
  5. ↑ 1 2 http://www.unoosa.org/oosa/osoindex/data/documents/fr/st/stsgser.e797.html.
  6. ↑ "Azərbaycanın yeni peyki necə istifadə olunacaq? (FOTO) (VİDEO)". 2020-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-08.
  7. ↑ "Azercosmos to Take Ownership of Airbus' Spot 7 EO Satellite". 2018-02-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-08.
  8. ↑ "Azersky" peyki 200 milyon dollardan çox gəlir gətirəcək [ölü keçid]
  9. ↑ "Yer səthinin məsafədən müşahidə peyki "Azərkosmos"-a təhvil verildi". 2022-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-08.
  10. ↑ "Fransanın kosmik şirkəti Azərbaycanı niyə tərk edib?-EKSPERT ŞƏRHİ". Xəbərlər.az (az.). 2023-08-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 avqust 2023.
  11. ↑ ""Azersky" peykinə görə sığorta məbləğinin alınması işlərinə başlanılıb". 2023-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-20.
  12. ↑ "Azersky peykinin fəaliyyəti dayandı-RƏSMİ". Xəbərlər.az (az.). 2023-08-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 avqust 2023.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Azersky&oldid=7292892"