Turin çar papirusu üçün mənbəyə bax

{{Monarxiya}}
'''Turin çar papirusu''' ''(Papyrus royal de Turin)'' uzunluğu 170 sm olan, günümüzə 160 fraqmentə parçalanmış şəkildə gəlib çıxmış, üzərində [[Qədim Misir]]in mifik və tarixi çarlarının siyahısı həkk olunmuş papirus əlyazma
Turin çar papirusuhda ilk on beş sülalə fironlarının adları, hökmranlıq müddətinin ili, ayı və günü, hər bir sülalənin yekun hökmranlıq müddəti göstərilmişdir.
Turin çar papirusundakı siyahı tanrı sülalələri ilə başlanır. Siyahının ilk hissəsində [[Ptah]]la başlanan Memfis tanrıları, ikinci hissədə  [[Amon (tanrı)|Amonla]] başlanan Fiv tanrıları, üçüncü hissədə tanrı xarakterli ilahi heyvanlar ([[Anubis]], [[İbis]], [[Apis]], [[Mnevis]] və s.) yer alırlar.
Papirusun yazılma (yaranma) tarixi mübahisəlidir. Əlyazmada dövri olaraq XX sülalə fironu [[III Ramzes]]in adının xatırlanması onun qədim nüsxədən köçürülmə olmasına bir növ işarədir.
Papirus Manefon çar siyahısı ilə tutuşdurulduqda onların hər ikisinin eyni mənbədən yarandığını demək olar. Turin çar papirusunda Misir fironları ilə yanaşı [[Hiksoslar|hiksos]] hökmdarlarının və digər az tanınan çarların adları da göstərilmişdir. 
Papirus Liksorda 1820 ci ildə Misirdə Fransanın baş konsulu vəzifəsini tutarkən Bernardino Drovetti tərəfindən aşkarlanmış və onu 1824 cü ildə Turin Misir muzeyinə satmışdır. Italiyaya gətirilərkən papirus ovxalanaraq kiçik fraqmentlərə parçalanmış olur. Onu ilk dəfə yığmaq dahi Şampoleona nəsib olmuşdur. Sonra bu işi Qustav Zeyfart davam etdirmişdir.

2009 cu ildə Turin muzeyının ehtiyat anbarında papirisun bir neçə əvvəllər məlum olmayan fraqmentləri aşkar edilmişdir.
[http://www.lastampa.it/_web/cmstp/tmplrubriche/arte/grubrica.asp?ID_blog=62&ID_articolo=1164&ID_sezione=117&sezione=News] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120223080309/http://www.lastampa.it/_web/cmstp/tmplrubriche/arte/grubrica.asp?ID_blog=62&ID_articolo=1164&ID_sezione=117&sezione=News |date=2012-02-23 }}

[[Fayl:TurinKingList.png|thumb|800px|centre|Turin çar papirusunda hökmdarların siyahısı]]

== Mənbələr ==
* Alan Gardiner, editor. ''Royal Canon of Turin''. Griffith Institute, 1959. (Reprint 1988. ISBN 0-900416-48-3)
* K.S.B Ryholt, ''The Political Situation in Egypt during the Second Intermediate Period''. ''Carsten Niebuhr Institute Publications'', vol. 20. Copenhagen: Museum Tusculanum Press, 1997. ISBN 87-7289-421-0.
* George Adam Smith, "Chaldean Account of Genesis" (Whittingham & Wilkins, London, 1872) (Reprint 2005. Adamant Media Corporation, ISBN 1-4021-8590-1) p290 Contains a different translation of the Turin Papyrus in a chart about "dynasty of gods".
* Генрих Бругш. Всё о Египте.

{{Qədim Misir Fironları}}
{{Qədim Misir tanrıları}}
[[Kateqoriya:Qədim Misir yazıları]]
[[Kateqoriya:Papiruslar]]