Lublin

Lublin — Polşanın şərqində şəhər, Lublin voyevodalığının inzibati mərkəzi. Şəhərin sahəsi 147,5 km². Əhalisi-332000 nəfər.

Lublin
Lublin
Bayraq Gerb
51°15′ şm. e. 22°34′ ş. u.
Ölkə	Polşa
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1317
Sahəsi	147,5 km²
Mərkəzin hündürlüyü	163 ± 1 m
Saat qurşağı	Mərkəzi Avropa yay vaxtı UTC+01:00 UTC+02:00
Əhalisi
Əhalisi	334.681 nəf. (31 mart 2021)
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+48 81
Poçt indeksi	20-001–20-999
Nəqliyyat kodu	LU
Digər
lublin.eu
Lublin
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

Yeri və təbii şəraiti

Şəhər Lublin dağının şimal hissəsində, dəniz səviyyəsindən 163–238 m yüksəklikdə yerləşir. Bıstşitsa çayının vadisi (Vepşanın sol qolu) şəhəri müxtəlif mənzərəli 2 hissəyə bölür. Qərb sahilində dərin dərələri və köhnə löss dərələri ilə Nalençovski yaylasının bir hissəsi, şərq sahilində isə Şvidnitski yaylasının və Gelçevska yüksəkliyinin yaratdığı şərq sahilinin landşaftı yerləşir.

Lublində Bıstşitsaya 2 kiçik çay axır: Çerneyufka və Çexufka. Dördüncü çay-Nendznitsa isə şəhərin içərisindən keçir.

Tarixi

Müasir Lublin ərazisində ilk yaşayış məskəni VI əsrdə Çvartek təpəsində yaranmışdır. X əsrdə taxta istehkam, daha sonra isə daşdan istehkamlar tikilmişdir. Şəhər haqqında ilk yazılı qeyd 1198-ci ilə təsadüf edir.

1205-ci ildə Qalisiya şəhzadəsi Roman bir ay ərzində şəhəri mühasirəyə aldı, lakin geri çəkilməyə məcbur olub.

1241-ci ildə monqollar Lublini darmadağın etdilər və üç il sonra prusslar və yatvyaqlarla birlikdə hərəkət edən litvalılar tərəfindən yenidən viran edildi. Elə həmin il Qalisiya şəhzadəsi Daniil şəhəri ələ keçirmiş, onu güclü şəkildə möhkəmləndirmişdir.

1260-cı ildə dominikanlılar Arxangel Mikayıl adına ilk katolik kilsəsini tikmişlər.

1317-ci ildə knyaz Vladislav Loketokun hakimiyəti dövründə bir şəhər kimi müstəqil oldu.1341-ci ildə Böyük Kazimir Lublin yaxınlığında tatarlar üzərində qələbə qazandı.

1474-cü ildə Kazimir Yageplon şəhəri yeni yaradılmış Lublin voyevodalığının paytaxtı elan etdi.

XV–XVI əsrlərdə Qara dənizdən Qərbi Avropaya keçən ticarət yolu sayəsində Lublin intensiv inkişaf etmişdir.

1569-cu ildə Lublində Polşa Krallığının və Böyük Litva Hersoqluğunun tarixdə Lublin İttifaqı kimi tanınan konfederativ dövlət Birliyinə birləşdirilməsi haqqında müqavilə bağlandı.

XVII-ci əsrdə epidemiya şəhərdə 5 mindən çox insanın həyatına son qoydu, şəhər əvvəlcə Pyotr Potemkinin rus-kazak ordusu, sonra isə isveçlilər tərəfindən dağıdıldı. Gələcəkdə şəhərin vəziyyəti, əsasən Şimal müharibəsi səbəbindən yaxşılaşmır. Lublin yarmarkaları dayandırılır, Avropadan olan tacirlər şəhəri tərk edirlər.

1703-cü ildə II Avqust şəhərə onun hüquqlarını Krakovla bərabərləşdirən imtiyazlar verdi. Şimal müharibələrindən sonra tikintinin bərpası dövrü başlayır, əsasən tacir və kilsə məskənləri alt-üst olur. İndiki Krakov şəhərinin imici formalaşır.

1792-ci ildə şəhər rus qoşunları tərəfindən tutuldu. Birliyin üçüncü bölünməsindən sonra şəhər Avstriyanın nəzarəti altına keçdi. 1809-cu ildə şəhər Varşava Knyazlığına daxil oldu. 1815-ci il — Rusiya İmperiyasının tərkibində Polşa Krallığı olmuşdur.

Birinci Dünya Müharibəsi dövründə Lublin Almaniya və Avstriya-Macarıstan qoşunları tərəfindən tutuldu.

1918-ci ildə Lublin şəhərində Katolik Universitetinin əsası qoyuldu.

İkinci Dünya Müharibəsi zamanı şəhər Vermaxt qoşunları tərəfindən işğal olundu. 24 iyul 1944-cü ildə 2-ci Sovet Tank Ordusunun qoşunları Lublin-Brest əməliyyatı nəticəsində Lublini işğal etdilər. 1-ci Belorusiya Cəbhəsinin birləşmələrinə və 16 bölməsinə "Lublin" fəxri adı verildi. Bundan sonra şəhər 1945-ci il yanvarın 17-dək Polşanın müvəqqəti paytaxtı oldu.

23 oktyabr 1944-cü ildə Lublində Mariya Kuri-Sklodovska Universitetinin, 13 may 1953-cü ildə isə Lublin Texnologiya Universitetinin əsası qoyulmuşdur. 1957-ci ildə Lublində elmi cəmiyyət yaradıldı.

8 iyul 1980-ci ildə Lublin zavodlarında kütləvi tətillər başladı. Etirazçılar qiymət artımına qarşı çıxıblar.

2007-ci ildə Lublin memarlıq-tikinti kompleksi tarixi abidə kimi tanınıb.

İqtisadiyyat

Honker yük maşını zavodu (Fabryka Samochodów Honker) Lublin şəhərində yerləşir. Istehsalı dayandırılıb. Ərazi bölgüsü

Lublinin inzibati bölgüsü № 1 Lublin Şəhər Administrasiyasının Şəhər Şurası tərəfindən təqdim edilmişdir. 23 fevral 2006-cı ildən Lublin 27 ərazi vahidinə bölünüb. Onların hər birinin öz nizamnaməsi var. Bundan əlavə, onun hüquq və vəzifələri şəhərin nizamnaməsində müəyyən edilmiş öz şurası var. Yeni rayonların yaranması ilə Lublinin inzibati bölgüsünə dair ilkin qərarlar öz gücünü itirdi.

Nəqliyyat

Lublin trolleybusu Polşada işləyən üç trolleybus sistemindən biridir (digər ikisi Gdynia və Tychy şəhərlərindədir).

Şəhərdə avtobus, trolleybus fəaliyyət göstərir. Velosiped və elektrik skuter kirayəsi geniş yayılıb. Xüsusi velosiped yolları salınıb.

Lublin trolleybusunun tarixi

• 21 iyul 1953-cü il — ilk trolleybusun işə salınması. Birinci xəttin uzunluğu 4 km idi , 1945-ci ildə Moskva tərəfindən Varşavaya köçürülmüş 1937-ci il YATB-2 sovet trolleybuslarının xidmət göstərdiyi .
• 1957 — Helenov rayonunda avtobus və trolleybus deposunun tikintisinə başlanıldı.
• 1979-cu il — xətlərdə 54 trolleybus işləmişdir.
• 1994 — küçədə trolleybus relslərinin ləğvi. Krakov şəhərətrafı.
• 2001 — ilk Jelcz M121E aşağı mərtəbəli trolleybusun istismara verilməsi.
• 2007 — Roztoche — Orkana — Ev Ordusu — Monte Cassino Qəhrəmanları — Vilenskaya — Glubokaya trolleybus xətti hissəsinin tikintisinin başa çatdırılması .
• 2008 — Solaris Trollino 12 aşağı mərtəbəli trolleybusların istismara verilməsi.
• 2010 — Belarus MAZ-203 avtobusu əsasında MAZ-203T8M trolleybusunun istismara verilməsi .
• 2011–15 Solaris Trollino 12 trolleybusun alınması.
• 2012 — Daha 15 Solaris Trollino trolleybusunun alınması.
• 2013 — Avtonom işləmə imkanı olan Solaris trolleybuslarının alınması, Polşa-Ukrayna konsorsiumundan Ursus akkumulyatorlu trolleybusların istismara verilməsi.
• 2014 — Abramovice-yə trolleybus xəttinin tikintisinin başa çatdırılması.
• 2015 — küçədə 100 trolleybus üçün trolleybus deposunun açılışı. Qriqovaya və küçədəki trolleybus xətlərinin hissələri. Zembozhitskaya və Diamentova.
• 2018 — növbəti Ursus trolleybuslarının alınması.
• 2019 — Qriqova, Melqevskaya, Xodki, Smoravinski, Şeliqovski və Xoina küçələrində trolleybus xətlərinin açılması.

Marşrutlar

2020-ci ildə Lublində 13 trolleybus marşrutu fəaliyyət göstərir:

• № 150 Poręba rayonu — Pancerniakow*
• № 151 Wenglin — Abramowice
• № 153 Wenglin — Pancerniakow*
• № 154 Venglin — Walkers * (xəstəxana)
• № 155 Zana* (ZUS) – Pantserniakow*
• № 156 Hoins * — Felin
• № 157 Zana* (Leclerc) — Felin
• № 158 Zana* (ZUS) — Felin
• № 159 Poreba rayonu — Pancerniakow*
• № 160 Xoiny* – Poremba rayonu
• No 161 Felin — Poremba rayonu
• № 162 Poremba rayonu — İnzhenerskaya *
• № 950 Zana* (ZUS) – Pancerniakow*

Tariflər

Trolleybuslarda Lublin şəhərinin bütün ictimai nəqliyyatı üçün eyni olan biletlər var: bir səfər üçün biletlər, 20, 40, 90 dəqiqəlik biletlər, 2, 12 və 120 saatlıq biletlər, həmçinin aylıq biletlər. 2022-ci ildə bir səfərin qiyməti 2.40–3.20 PLN -dir .

Attraksionlar

• Lublin qalası
• Qala Meydanı
• Lublin İntibahı üslubunda evləri olan köhnə şəhər
• Krakov qapısı
• Müqəddəs Kilsəsinin təməlləri ilə Farnaya Meydanı . Michael
• Lyublin İttifaqının şərəfinə Litva Meydanında Obelisk (1826)
• Dominikan monastırı
• Katolik kilsəsi
• Pravoslav Katedrali
• Transfiqurasiya Katedrali
• Lublin Muzeyi
• Çartoryski sarayı
• Lublin kəndinin muzeyi
• Nəbatat bağı
• İosif Çexoviç adına Ədəbiyyat Muzeyi
• Vinsent Paulun əmlakı

Qardaşlaşmış şəhərlər

• Alcala de Henares , İspaniya
• Brest , Belarus
• Vindzor , Prov. Ontario , Kanada
• Vizeu , Portuqaliya
• Debretsen , Macarıstan
• Delmenhorst , Almaniya
• Lancaster , Böyük Britaniya
• Luqansk , Ukrayna
• Lutsk , Ukrayna
• Lvov , Ukrayna
• Münster , Almaniya
• Nansi , Fransa
• Nukobinq, Danimarka
• Panevejis, Litva
• Pernik , Bolqarıstan
• Rişon-Le-Zion , İsrail
• Starobilsk , Ukrayna
• Eri , Pensilvaniya , ABŞ
• Omsk , Rusiya Federasiyası
• Timişoara , Rumıniya
• Sumı , Ukrayna
• Rovno, Ukrayna

Həmçinin bax

• Lublin Politexnik Universiteti