Bibər

Bibər (lat. Capsicum) — bitkilər aləminin quşüzümüçiçəklilər dəstəsinin quşüzümükimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Bibər
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Quşüzümüçiçəklilər Fəsilə: Quşüzümükimilər Yarımfəsilə: Solanoideae Triba: Capsiceae Cins: Bibər
Beynəlxalq elmi adı
Capsicum L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   30491 NCBI   4071 EOL   38876

Bibərin vətəni Cənubi Amerikadır. İspanlar tərəfindən Avropaya gətirilmiş və qısa vaxtda tropik və subtropik ölkələrdə yayılmışdır. Acı və şirin növləri olan, fərqli rənglərdə tərəvəz və ədviyyat olaraq istifadə edilən bitkilərin ümumi adıdır. Bibər xüsusilə C vitamini baxımından olduqca zəngindir.

Faydaları

İştahı açar, mədəni qüvvətləndirər və həzmi asanlaşdırar. Revmatizmə yaxşı gəlir. Qanamaları önləyər. Cinsi arzunu artırar. Qırmızı bibər, insanı rahatladır və nəfəs yollarını açır. Bronxit və qrip kimi xəstəliklərdə faydalıdır. Ürək xəstəliklərinə qarşı qoruyucudur. Acı bibər, ağciyərləri təmizləyər və bəlğəm sökdürər. Oynaq iltihablanması, diş və boğaz ağrıları, revmatizm, həzm sistemi pozuqluqları, soyuqdəymə kimi narahatlıqlarda faydalıdır.

İstifadəsi

Tərəvəz olaraq yeməklərdə və salatlarda istifadə edilir. Qızardılıb yeyilə bilir. Ayrıca, ədviyyatı da əldə edilir. Hər gün yaşıl bibər yemək arıqladır və immuniteti artırır. Buna görə də xəstəliklərdən qoruyur. Bibər mədə-bağırsaq sisteminin yaxşı işləməsinə kömək edir.

Haqqında

Amerika Kardiologiya Assosiasiyası tərəfindən aparılan araşdırmalara görə, acı bibərdən (çili) müntəzəm istifadə etmək ölüm riskini dörddə birə qədər azalda bilir.

NKPI. AZ AZƏRTAC-a istinadla xəbər verir ki, bu barədə "Express" nəşriyyatının çap etdiyi materialda bildirilir. Tədqiqatçılar bir sıra ölkələrdən olan 570 mindən çox insanın məlumatlarını təhlil ediblər. Mütəxəssislər insanların qidalanma vərdişlərinin bir-biri ilə əlaqə prosesi, təhlükəli xəstəliklərin yaranma riski və ölüm halları ilə maraqlanıblar. Layihənin müəllifləri belə qənaətə gəliblər ki, kəskin qidalara meyillilik ölüm riskini nəzərəçarpacaq dərəcədə azaldaraq həyatı uzada bilər.

"Rasionlarında daim acı bibər olan insanlarda ürək-damar xəstəliklərindən ölmək ehtimalı 26 faiz, xərçəngdən isə 23 faiz azalır", – deyə alimlər qeyd ediblər.

Elmi ekspertlər hesab edirlər ki, səbəbindən asılı olmayaraq, bibər pərəstişkarları arasında ölüm nisbəti dörddə bir qədər az olur. Bibərin istifadəsinin ölüm riskini azaltdığını izah edən ekspertlər, bunu, sözügedən kəskin məhsulun tərkibindəki komponentlərinin təsiri ilə əlaqələndirirlər. Bibərdən müntəzəm istifadə oksidant, iltihab və xərçəng şişi əleyhinə səmərəli təsir etməklə yanaşı qanda qlükoza səviyyəsinin normallaşmasına kömək edir.

Növləri

Azərbaycanın dərman bitkiləri

• Saplaqlı bibər (Capsicum annuum) L.

Digər növləri

• Capsicum baccatum L.
• Capsicum buforum Hunz.
• Capsicum campylopodium Sendtn.
• Capsicum cardenasii Heiser & P. G. Sm.
• Capsicum chacoense Hunz.
• Capsicum chinense Jacq.
• Capsicum coccineum (Rusby) Hunz.
• Capsicum cornutum (Hiern) Hunz.
• Capsicum dimorphum (Miers) Kuntze
• Capsicum dusenii Bitter
• Capsicum eximium Hunz.
• Capsicum flexuosum Sendtn.
• Capsicum frutescens L.
• Capsicum galapagoense Hunz.
• Capsicum geminifolium (Dammer) Hunz.
• Capsicum hookerianum (Miers) Kuntze
• Capsicum lanceolatum (Greenm.) C. V. Morton & Standl.
• Capsicum leptopodum (Dunal) Kuntze
• Capsicum lycianthoides Bitter
• Capsicum minutiflorum (Rusby) Hunz.
• Capsicum mirabile Mart. ex Sendtn.
• Capsicum mositicum Toledo
• Capsicum parvifolium Sendtn.
• Capsicum pubescens Ruiz & Pav.
• Capsicum rhomboideum (Dunal) Kuntze
• Capsicum schottianum Sendtn.
• Capsicum scolnikianum Hunz.
• Capsicum tovarii Eshbaugh et al.
• Capsicum villosum Sendtn.