Vikipediya

Hacı Murad: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k "Hacı Murad" səhifəsi mühafizə edildi: Spamdan mühafizə ([Redaktə=Yalnız avtotəsdiqlənmiş istifadəçilərə icazə ver] (23:37, 4 iyul 2024 (UTC) tarixində vaxtı bitir) [Adını dəyiş=Yalnız avtotəsdiqlənmiş istifadəçilərə icazə ver] (23:37, 4 iyul 2024 (UTC) tarixində vaxtı bitir))
Sətir 2:
{{mənbə azlığı}}
{{vikiləşdirmək}}
{{Hərbi xadim}}
{{Şəxs
|adı = Hacı Murad
|orijinal adı =ХӀажи Мурад
|şəkil = Хаджи-Мурат.JPG
|şəklin ölçüsü = 200
|şəklin izahı =
|digər adı =
|doğum tarixi = 1816
|doğum yeri = [[Avar xanlığı]]
|vəfat tarixi = 5.5.1852
|vəfat yeri = [[Azərbaycan]], [[Qax rayonu]]
|vəfat səbəbi =
|dəfn yeri =
|vətəndaşlığı =
|milliyyəti = [[Avarlar (qafqazdilli)|Avar]]|
<nowiki> ]]</nowiki>
|dini =
|ixtisası =
|təhsili =
|fəaliyyəti =
|fəaliyyət illəri =
|tanınır =
|mükafatları =
|imzası =
|imzanın ölçüsü =
|imzanın izahı =
|saytı =
|vikianbar =
}}
[[Fayl:Hacı Murad.jpg|thumb|right|380px|Hacı Muradın qəbri]]
'''Hacı Murad''' ([[avar dili{{dil-av|avar.]] ''XIажи Мурад''}}; 1816, [[Xunzax]], [[Avar xanlığı|Avar Xanlığı]] — 5 may 1852, [[Qax]]{{DVTY}}) – [[Şimali Qafqaz]] xalqlarının əslən [[Dağıstan]]ın [[Xunzax]] kəndindən olan görkəmli rəhbərlərindən biridir. Milliyətcə [[Avarlar (qafqazdilli)|Avardır]]. [[Lev Tolstoy]]un [[Hacı Murad (əsər)|eyniadlı əsərinin]] baş qəhrəmanıdır.
 
== Həyatı ==
1834-cü ildə qardaşı Osmanın [[Həmzət bəy|Həmzət bəy]] Avarlıya]] qarşı təşkil etdiyi sui-qəsddə iştirak etməklə məşhurluq qazanmışdır. Sonralar rus ordusu və avarlar arasında aparılan danışıqlarda vasitəçi olmuşdur. 1836-cı ildə Hacı Murad [[Şeyx Şamil]]lə gizli əlaqələr qurmaqda ittiham edilərək general Klüqenaunun əmri ilə həbs olunur və [[Maxaçqala|Temir-xan Şuraya]] göndərilir. Lakin, yolda qaçmağa müvəffəq olur. Həmin vaxtdan etibarən onu bütün avar kəndlərinin naibi təyin edən Şamilə xidmət etməyə başlayır.
 
Hacı Murad o dövrün bütün hərbi əməliyyatlarında – xüsusilə də ruslara qarşı 1843-cü ildəki döyüşlərdə iştirak etmiş və vacib rol oynamışdır. 1851-ci ildə bəxti ondan üz döndərir: onun [[Tabasaran]]a yürüşü uğursuzluqla nəticələnir və bundan sonra Şamillə münasibətləri pozulur. Şamilin intiqam alacağından qorxan Hacı Murad həmin il [[Çeçenistan]]a qaçır və ruslara təslim olur. Ruslar onun dağlılar arasındakı hörmətindən istifadə edərək onları öz tərəflərinə çəkmək qərarına gəlirlər. Təxminən bir il ruslara xidmət edən Hacı Murad satqınlığını sonadək öz boynuna götürə bilmir və qaçmağa cəhd göstərir. Silahdaşları ilə saxlandığı [[Nuxa qalası|Nuxa (İndiki Şəki) qalasından]] qacan Hacı Murad [[Qax]]ın [[Tanqıt]] kəndi yaxınlığında [[İlisu]] pristavı kapitan Hacı Ağa və oğlu kornet Əhməd xanın başçılıq etdiyi dəstə və sonradan onların köməyinə gələn Nuxa qalasının komendantı mayor Korqanovun rəhbərliyi altında olan kazaklar tərəfindən mühasirəyə alınır. 11 saata yaxın davam edən döyüşdə Hacı Murad və silahdaşları öldürülür. Hacı Muradın başı kəsilərək [[Tiflis]]ə canişin Y. Vorontsova göndərilir. Bir müddət Tiflis yanğınsöndürmə deposunda saxlanılan baş sonradan Çar [[I Nikolay]]ın əmri ilə görkəmli rus anatomu və cərrahı N. N. Piroqova göndərilir. N. N. Piroqov tərəfindən mumiyalandıqdan sonra başı Sankt-Peterburq Hərbi-Tibb Akademiyasının muzeyində nümayiş etdirilir.
Sətir 45 ⟶ 17:
== Xarici keçidlər ==
* [http://www.turan.az/ext/news/2019/1/free/Social/az/78355.htm Hacı Muradın kəlləsi onun Qax rayonundakı məzarında dəfn ediləcək]
* [http://www.anspress.com/index.php?a=2&lng=az&nid=159728 Lev Tolstoyun eyni adlıeyniadlı povestinin baş qəhrəmanı Hacı Muradın qəbrinə dair yeni iddialar var ] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120711131055/http://anspress.com/index.php?a=2&lng=az&nid=159728 |date=2012-07-11 }}
{{hərbçi-qaralama}}
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Hacı_Murad"