Esquerra Republicana de Catalunya
| Esquerra Republicana de Catalunya | |
|---|---|
 | |
| Acrónimu | ERC |
| Presidente | Oriol Junqueras |
| Secretaría xeneral | Marta Rovira |
| Fundación | 19 de marzu de 1931 |
| Sede | Barcelona |
| Estáu |
 España |
| Afiliaos | 8226 (2 agostu 2024) |
| Ideoloxía política | socialismu democráticu, republicanismu, independentismu catalán, Europeísmu, feminismu y Ecoloxismu |
| Posición nel espectru | centru izquierda |
| Organización de mocedá |
Joventuts d'Esquerra Republicana de Catalunya (es)  |
| Afiliación europea | Alianza Llibre Europea |
| Páxina web | esquerra.cat |
 | |
Esquerra Republicana de Catalunya (ERC) (Izquierda Republicana de Cataluña n'asturianu), ye un partíu políticu catalán con representación, amás d'en Cataluña, nes Islles Baleares, na Comunidá Valenciana (col nome d'Esquerra Republicana del País Valencià) y nel Rosellón francés. Nel Parllamentu Européu ta representáu pol diputáu Mikel Irujo (Eusko Alkartasuna) dientro de la coalición Europa de los Pueblos. El partíu tien influyencia en tolos territorios de fala catalana y tien trés federaciones: Cataluña (ERC), la de la Comunidá Valenciana (ERPV) y la de les Islles Baleares (ERIB). Tamién caltién una vinculación coles Joventuts d'Esquerra Republicana de Catalunya (Jovent Republicà), considerada la so estaya moza.
Historia
[editar | editar la fonte]Orixe
[editar | editar la fonte]
Los díes 17, 18 y 19 de marzu del añu 1931 se celebra bel barriu de Sants de Barcelona la Conferència d'Esquerres, onde va fundase como partíu políticu Esquerra Republicana de Catalunya, de la xunión de les organitzacions Estat Català de Francesc Macià,[1] el Partit Republicà Català de Lluís Companys y el grupu L'Opinió de Joan Lluhí,[2] amás de delles asociaciones comarcales y llocales. El primer presidente de la nueva organización política foi Francesc Macià escoyíu por unanimidá.
Los principios más importantes van ser: el reconocimientu de la identidá de Cataluña como nación, la defensa de los drechos individuales del home y la redistribución de la riqueza, mientres que'l programa social defendía la plena llibertá sindical, el drechu de fuelga, la defensa del salariu mínimu, la xornada de ocho hores, vacaciones obligatories, seguros y xubilaciones y escueles de trabayu.
La hexemonía republicana
[editar | editar la fonte]
Con Francesc Macià como líder, ERC llogró ser el partíu más votáu nes eleiciones municipales d'abril de 1931. Dempués de la victoria Macià proclamó la República Catalana, pero esti actu nun yera una proclamación d'independencia de Cataluña sinón la proclamación de la República, como pasó n'otres ciudaes d'España, y del nuevu réxime catalán, pos unu de los puntos del pactu de San Sebastián (1930) yera l'autogobiernu pa Cataluña. Asina se redactó un Estatutu d'Autonomía que suponía'l restablecimientu de la Generalitat de Catalunya, institución que Macià va dirixir hasta 1933.
N'agostu del mesmu añu, aprobóse en referéndum l'Estatutu d'Autonomía de Cataluña, como marcu llegal a partir del cual el Principáu recuperaba competencies d'autogobiernu per primer vegada dende la derrota a la Guerra de Socesión (1700-1715). Esti Estatutu, a pesar de ser entró a valir en setiembre de 1932.
ERC, a partir d'aquel momentu, y nel marcu de la II República Española (1931-1939), gana toles eleiciones que se van celebrando, tantu les municipales como les del Parllamentu y les llexislatives.
En 1934, Lluís Companys volvió declarar una República Catalana. L'intentu yera una rempuesta contra los socesos d'Asturies y un actu de protesta contra'l gobiernu conservador, al qu'acusaben de romper los valores de la República. Companys ye deteníu y encarceláu, y el gobiernu suspensu, nel qu'históricamente se denominó los Fechos del seis d'ochobre.
Catalanes! Les fuercies monárquiques y fascistes que d'un tiempu acá pretendíen traicionar la República, consiguieron el so oxetivu y asaltaron el Poder. Nesta hora solemne, en nome del Pueblu y del Parllamentu, el Gobiernu que presido asume toles facultaes del Poder en Cataluña, proclamo l'Estáu Catalán de la República Federal Española, y al restablecer y fortificar la rellación colos dirixentes de la protesta xeneral contra'l fascismu, convidar a establecer en Cataluña'l Gobiernu Provisional de la República, que va atopar nel nuesu pueblu catalán lo más arrogante impulsu de fraternidá nel común pruyimientu d'edificar una República Federal llibre y magnífica. Catalanes! La hora ye grave y gloriosa. L'espíritu del presidente Macià, restaurador de la Generalitat, acompáñanos. Cada cual al so llugar y Cataluña y la República al coru de toos. Viva Cataluña! Viva la República! Viva la llibertá!Lluís Companys6 d'ochobre de 1934
Guerra civil
[editar | editar la fonte]En 1936, Esquerra formó parte del Frente popular que ganó les eleiciones. Lluís Companys volvió asumir el gobiernu de la Generalitat. Llueu surdieron enzancaos, de primeres, al considerar ERC demasiáu rexonalista, producióse la salida práuticamente en bloque de los militantes d'ERC del sector hasta entós autónomu d'Estat Català qu'incluyía la práctica totalidá de les mocedaes del partíu (Mocedaes d'Esquerra Republicana-Estat Català). De segundes, per xunetu, col alzamientu militar que desaguó na Guerra Civil española. Amás, el gobiernu catalán tamién se vio primíu internamente polos varios grupos que-y sofitaben: anarquista, comunistes y trotskistes.
El 17 de xunetu de 1936 los militares españoles se llevantaron contra la Segunda República Española. El Güelpe d'estáu del 18 de xunetu ye reprimíu con ésitu en Cataluña en 48 hores, pero non n'otres zones d'España. La Guerra Civil española, conflictu que se va estender a lo llargo de trés años y que va ser interpretáu como l'ensayu xeneral de les grandes potencies previu a la II Guerra Mundial. Mientres tola guerra ERC retuvo la presidencia de la Generalitat, la Conseyería Primera, la Conseyería de Gobernación y, dende setiembre de 1936, la de Finances. La Guerra Civil acabó oficialmente n'abril de 1939 col trunfu del bandu nacional lideráu pol xeneral Francisco Franco Bahamonde.
Posguerra y franquismu
[editar | editar la fonte]Empecípiase entós una escura dómina de represión política y social que se va enllargar mientres 36 años de dictadura, el franquismu (1939-1975). De los más de 70.000 militantes d'ERC, la metá s'exilian y una cuarta parte son encarcelaos, executaos o morrieron na guerra. El presidente Lluís Companys ye llibráu pola Gestapo nel gobiernu español, que lo fusila nel Castiellu de Montjuic el 15 d'ochobre de 1940, siendo l'únicu presidente escoyíu democráticamente n'Europa que foi fusiláu.
En 1945, el Congresu d'ERC, aconceyáu nel exiliu a Tolosa, noma al exconseyeru Josep Tarradellas secretariu xeneral, cargu qu'abandona en 1954 cuando ye escoyíu presidente de la Generalitat nel exiliu en sustitución de Josep Dila. La Secretaría Xeneral d'ERC pasa entós a nanos de Joan Sauret.
Dende 1939 ERC pasa a la clandestinidá y coordínase nel interior como resistencia antifranquista, alredor de Manuel Juliachs y Jaume Serra.
Finada la II Guerra Mundial, en vista d'un posible derrocamientu del fascismu español pola entrada de les fuercies aliaes, la direición d'ERC nel exiliu unvia nel interior a Pere Puig, y dempués a Joan Rodriguez-Papasseit. Mientres estos años ERC ta presente nel Conseyu de la Democracia Catalana y nel Conseyu de Fuercies Democrátiques.
En 1952 Heribert Barrera vuelve al interior y asume de facto la direición del partíu. L'Once de Setiembre de 1964, coincidiendo cola Fiesta Nacional de Cataluña, ERC y otros grupos entamen la primer manifestación antifranquista dende'l fin de la guerra. ERC participa socesivamente nel Conseyu Catalán del Movimientu Européu, nel Secretariáu de la Democracia Social Catalana, na Coordinadora de Fuercies Polítiques, na Asamblea de Cataluña, al Conseyu de Fuercies Polítiques y en cualquier iniciativa que s'enfrente al franquismu.
Transición democrática
[editar | editar la fonte]Tres la muerte del dictador español Francisco Franco en 1975, ERC celebra en xunetu de 1976 el 8u Congresu Nacional, onde Barrera va ser elixíu líder. Nes eleiciones a les Cortes Constituyentes de 1977 ERC va en coalición, pos nun foi llegalizáu pola so ideoloxía republicana. ERC solicitara la inscripción nel rexistru de partíos políticu'l 14 de marzu d'aquel añu, pero'l ministeriu de Gobernación —un mes dempués de los comicios— respondió: «La denominación propuesta pola entidá, al referise a un sistema políticu incompatible col vixente llegalmente n'España, puede representar un supuestu de inalmisibilidá».[3] El partíu intentó una coalición con Frente d'Izquierdes o con Convergència Democrática, anque finalmente alióse col Partíu del Trabayu d'España. El nome de la coalición eleutoral foi Esquerra de Catalunya-Frente Eleutoral Democràtic.[3] L'alianza consiguió un diputáu, l'escañu d'Heribert Barrera. Dalgunes de les promeses eleutorales fueron l'Estatutu d'Autonomía o un referéndum sobre la monarquía.[3] Esquerra Republicana de Catalunya foi finalmente llegalizada pol nuevu gobiernu'l 2 d'agostu de 1977.[3]
Nesi mesmu añu, y nel marcu del 9u Congresu, Heribert Barrera ye escoyíu nuevu secretariu xeneral. Nel discutiniu del testu de la nueva Constitución española, ERC ye l'únicu partíu catalán que defende los principios republicanos y el drechu d'autodetermín de los pueblos, idees a les cualos la mayoría d'españoles evidentemente nun sofiten, polo cual ERC defendió'l non nel referéndum constitucional celebráu'l 6 d'avientu de 1978. Mientres estos meses d'incertidume política, ERC utiliza la nomenclatura «Estudios ya Investigaciones Contemporáneos, Y.R.C.» na sede del partíu na Cai Ausiàs Marc, pa evitar problemes cola policía española.[4][5]
N'ochobre de 1977 vuelve'l presidente Tarradellas y restáurase la Generalitat. Redáctase un nuevu testu del Estatutu, al cual ERC s'opunxo porque nun garantiza un autogobiernu mínimu. Nel referéndum pa la so aprobación, en 1979, ERC pide'l sí. Nes eleiciones al Parllamentu de Cataluña, en 1980, ERC llogra 14 escaños —d'un total de 135—, que lleven a Barrera a la Presidencia'l Parllamentu de Cataluña. En 1984 ERC solo consigue 5 diputaos, y empieza un curtiu periodu de decadencia, que sigue en 1986 cola perda de la presencia parllamentaria nes Cortes Xenerales.
Organización interna
[editar | editar la fonte]Los muérganos nacionales de direición política son: el Congresu Nacional, muérganu soberanu de calter asambleariu, yá que pue participar tola militancia; y el Conseyu Nacional y la Executiva Nacional, muérganos de xestión del partíu.
Organigrama
[editar | editar la fonte]El presidente (oficialmente President) ye'l líder o máximu representante del partíu. L'actual presidente ye Oriol Junqueras, dende'l 17 de setiembre de 2011.
El secretariu xeneral (oficialmente Secretari General) ye la segunda persona con mas poder nel organigrama del partíu. En delles vegaes foi'l candidatu del partit a la Presidencia de la Xeneralidá. Anguaño'l cargu l'ocupa Marta Rovira, dende'l '1 d'ochobre de 2011.
Resultaos eleutorales
[editar | editar la fonte]Parllamentu de Cataluña
[editar | editar la fonte]| Añu | Votos | % votos | Diputaos | +/- | Gobiernu | Cabezaleru/a |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1932 | 269.550 | 52,6 | 56/85 |
Mayoría Absoluta | Francesc Macià | |
| 1980 | 240.871 | 8,87 | 14/135 |
 42
|
Oposición | Heribert Barrera |
| 1984 | 126.943 | 4,41 (5) | 5/135 |
9
|
Heribert Barrera | |
| 1988 | 111.647 | 4,1 (5) | 6/135 |
 1
|
Joan Hortalà | |
| 1992 | 210.366 | 7,9 (3) | 11/135 |
5
|
Àngel Colom | |
| 1995 | 305.867 | 9,4 (4) | 13/135 |
2
|
Àngel Colom | |
| 1999 | 271.173 | 8,6 (4) | 12/135 |
1
|
Josep-Lluís Carod-Rovira | |
| 2003 | 544.324 | 16,44 (3) | 23/135 |
11
|
Coalició (PSC-ERC-ICV) | Josep-Lluís Carod-Rovira |
| 2006 | 416.355 | 14,0 (3) | 21/135 |
2
|
Josep-Lluís Carod-Rovira | |
| 2010 | 218.046 | 7,0 (5) | 10/135 |
11
|
Oposició | Joan Puigcercós |
| 2012 | 496.292 | 13,7 (2) | 21/135 |
11
|
Oriol Junqueras | |
| 2015 | 1.620.973 | 39,54 (1) | 62/135 |
11
|
Coalició (JxSi) | Artur Mas (CDC) |
| 2017 | 935.861 | 21,38 (3) | 32/135 |
= | Coalició (JxCat) | Oriol Junqueras |
Congresu de los diputaos
[editar | editar la fonte]| Congresu de los Diputaos | ||||
| Eleiciones | Cataluña | Cabezaleru | ||
|---|---|---|---|---|
| Votos | % | Escaños | ||
| 1977 | 143.954 | 4,7 | 1/47 |
Heribert Barrera |
| 1979 | 123.453 | 4,2 | 1/47 |
Heribert Barrera |
| 1982 | 138.116 | 4 | 1/47 |
Francesc Vicens |
| 1986 | 84.628 | 2,6 | 0/47 |
Francesc Vicens |
| 1989 | 84.756 | 2,7 | 0/46 |
Joan Hortalà |
| 1993 | 189.632 | 5,1 | 1/47 |
Pilar Rahola |
| 1996 | 167.641 | 4,2 | 1/46 |
Pilar Rahola |
| 2000 | 194.715 | 5,6 | 1/46 |
Joan Puigcercós |
| 2004 | 652.196 | 15,9 | 8/47 |
Josep-Lluís Carod-Rovira |
| 2008 | 298.139 | 7,8 | 3/47 |
Joan Ridao |
| 2011 | 256.985 | 7,07 | 3/47 |
Alfred Bosch |
| 2015 | 599.289 | 15,98 | 9/47 |
Gabriel Rufián |
| 2016 | 629.294 | 18,17 | 9/47 |
Gabriel Rufián |
| 2019 | 1.015.355 | 24,59 | 15/48 |
Oriol Junqueras i Vies |
| 2019 | 869.934 | 22,56 | 13/48 |
Gabriel Rufián |
Parllamentu Européu
[editar | editar la fonte]| Parllamentu Européu | ||||
| Eleiciones | Cataluña | Escaños | Cabezaleru | |
|---|---|---|---|---|
| Votos | % | |||
| 1987 | 112.107 | 3,7 | 0/60 |
Carlos Garaikoetxea (EA) Heribert Barrera (ERC) |
| 1989 | 78.408 | 3,3 | 1/60 |
Carlos Garaikoetxea (EA) Heribert Barrera (ERC) |
| 1994 | 141.285 | 5,5 | 0/64 |
Carlos Garaikoetxea (EA) Max Cahner (ERC) |
| 1999 | 174.374 | 6 | 1/64 |
Gorka Knörr (EA) Miquel Mayol (ERC) |
| 2004 | 262.958 | 11,8 | 1/54 |
Bernat Joan (ERC) Mikel Irujo (EA) |
| 2009 | 181.213 | 9,2 | 1/54 |
Oriol Junqueras (ERC) Ana Miranda (BNG) Iñaki Irazabalbeita (Aralar) |
| 2014 | 630.072 | 23,7 | 2/54 |
Josep Maria Terricabras |
| 2019 | 733.401 | 21,19 | 3/54 |
Oriol Junqueras i Vies |
Cases Conceyu
[editar | editar la fonte]
| Cases Conceyu | ||||
| Eleiciones | Catalunya | Líder | ||
|---|---|---|---|---|
| Votos | % | Conceyales | ||
| 1979 | 103.547 | 3,8 | 210/8223 |
Heribert Barrera (Secretariu xeneral) |
| 1983 | 85.168 | 2,9 | 155/8199 |
Heribert Barrera (Secretariu xeneral) |
| 1987 | 75.422 | 2,4 | 188/8186 |
Heribert Barrera (Secretariu xeneral) |
| 1991 | 92.003 | 3,3 | 228/8328 |
Àngel Colom (Secretariu xeneral) |
| 1995 | 204.906 | 6,3 | 525/8426 |
Àngel Colom (Secretariu xeneral) |
| 1999 | 225.576 | 7,7 | 677/8497 |
Josep-Lluís Carod-Rovira (Secretariu xeneral) |
| 2003 | 419.961 | 12,8 | 1282/8690 |
Josep-Lluís Carod-Rovira (Secretariu xeneral) |
| 2007 | 347.601 | 11,6 | 1594/8932 |
Josep-Lluís Carod-Rovira (Presidente) |
| 2011 | 271.503 | 9 | 1422/9132 |
Joan Puigcercós (Presidente) |
| 2015 | 513.169 | 16,4 | 2388/9069 |
Oriol Junqueras (Presidente) |
| 2019 | 819.845 | 23,48 | 3,107/9,077 |
Oriol Junqueras
(Presidente) |
Parllamentu del Alt Pirineu y Baix Urgell
[editar | editar la fonte]| 2019 | 64.358 | 31,45 | 11/25 |
Oriol Junqueras (Presidente) |
|---|
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Esculies, Joan (ochobre 2012). páxs. p.22-28. Sàpiens.
- ↑ Error de cita: La etiqueta
<ref>nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaesperezlama - ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Moldes, Aleix (19 abril 2019). «ERC, un partíu illegal nel Congresu de Diputaos». Agora: páxs. p. 7.
- ↑ La Humanidá: páxs. 3. Archivado del original el 2015-01-15. https://web.archive.org/web/20150115105448/http://www.memoriaesquerra.cat/publicacions/19/9_197840/Humanitat_La_19780400_3.pdf. Consultáu'l 2020-02-09.
- ↑ Miret, Eduard. «Archived copy». La República: páxs. 5. Archivado del original el 2015-01-15. https://web.archive.org/web/20150115114641/http://www.memoriaesquerra.cat/publicacions/18/1_198930/Republica_La_19890300_5.pdf. Consultáu'l 2020-02-09.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- Esquerra Republicana de Catalunya (en catalán)
- Joventuts d'Esquerra Republicana de Catalunya (en catalán)
Datos: Q150068
Multimedia: Esquerra Republicana de Catalunya