Saltar al conteníu

Diferencies ente revisiones de «The Matrix»

De Wikipedia
Navegar l'historial de mou interactivu
← Edición más antigua
Contenido eliminado Contenido añadido
VisualTestu wiki
m Bot: Troquéu automáticu de testu (-Premios Óscar +Premios Oscar)
m iguo testu: feríu => firíu
 
(Nun s'amuesen 35 revisiones intermedies de 9 usuarios)
Llinia 1: Llinia 1:
{{película}}

{{otros usos|Matrix|la serie mesma|la primera de la serie de películes}}
{{otros usos|Matrix|la serie mesma|la primera de la serie de películes}}
'''''The Matrix''''' ye una [[película]] de [[ciencia ficción]] escrita y dirixida por [[Hermanos Wachowski|Larry y Andy Wachowski]] y protagonizada por [[Keanu Reeves]], [[Laurance Fishburne]], [[Carrie-Anne Moss]] y [[Hugo Weaving]]. Foi estrenada en [[Estaos Xuníos]] el [[31 de marzu]] de [[1999]], ye la primer entrega de la [[triloxía de Matrix]] y d'una serie de [[vidioxuegos]], [[Curtiometraxe|curtios]] [[Animación|animaos]] y [[cómics]]. La película ganó cuatro [[Premios Oscar]]: Meyor Montaxe, Meyor Soníu, Meyor Edición de Soníu y Meyores Efeutos Visuales.
'''''The Matrix''''' ye una [[película]] de [[ciencia ficción]] escrita y dirixida por [[Hermanos Wachowski|Larry y Andy Wachowski]] y protagonizada por [[Keanu Reeves]], [[Laurance Fishburne]], [[Carrie-Anne Moss]] y [[Hugo Weaving]]. Foi estrenada n'[[Estaos Xuníos]] el [[31 de marzu]] de [[1999]], ye la primer entrega de la [[triloxía de Matrix]] y d'una serie de [[videoxuegos]], [[Curtiumetraxe|curtios]] [[Animación|animaos]] y [[cómics]]. La película ganó cuatro [[Premios Óscar]]: Meyor Montaxe, Meyor Soníu, Meyor Edición de Soníu y Meyores Efeutos Visuales.


Nesta película fízose afamao "l'efeutu bala" ([[bullet time]]), téunica que consiste n'aparentar que se conxela la acción mientres la cámara sigue abayándose alreor de la escena. L'efeutu visual consíguese usando bien de cámares que graben l'acción dende estremaes posiciones a una gran cantidá de fotogrames por segundu, posteriormente intercálense los [[fotogrames]] de cada una de les cámares.
Nesta película fízose afamao "l'efeutu bala" ([[bullet time]]), téunica que consiste n'aparentar que se conxela la aición mientres la cámara sigue abayándose alredor de la escena. L'efeutu visual consíguese usando bien de cámares que graben l'aición dende estremaes posiciones a una gran cantidá de fotogrames por segundu, posteriormente intercálense los [[fotogrames]] de cada una de les cámares.
Anque ye un efeutu perrevolucionariu nun foi la primer vegada qu'aprucía nel cine, enantes foi usao en películes como [[Jumanji]], ente otres, pero foi con esti film innovador cuando remaneció un gran interés por esti efeutu, dempués emplegáu en bien de películes.
Anque ye un efeutu perrevolucionariu nun foi la primer vegada qu'aprucía nel cine, enantes foi usao en películes como [[Jumanji]], ente otres, pero foi con esti film innovador cuando remaneció un gran interés por esti efeutu, dempués emplegáu en bien de películes.


== Argumentu ==
== Argumentu ==
=== Neo y les sos tribulaciones ===
=== Neo y les sos tribulaciones ===
Thomas A. Anderson ([[Keanu Reeves]]), pol día ye [[programador]] [[Informática|informáticu]] y de nueche un [[hacker]] qu'emplega'l nomatu de ''[[Neo (Matrix)|Neo]]''. Lleva tola vida barruntando "qu'hai dalgo más", "qu'hai dalgo que falla", custión que ye reafirmada con un mensaxe recibido nel so ordenador col testu: "Matrix poséete." Asina, Neo entama a restolar esmolecidamente a una persona de la que namás oyó falar: otru hacker llamáu [[Morfeo (Matrix)|Morfeo]] ([[Laurence Fishburne]]), y que puede da-y la rempuesta a les entrugues que tanto lu atormenten: "¿Qué ye Matrix?" y ¿por qué lu posee?. Morfeo y el so equipu, al decatase de que los sos nemigos tan esquerando a Neo, deciden contautar con él. Una hacker, [[Trinity (Matrix)|Trinity]] ([[Carrie-Anne Moss]]), afálalu hasta Morfeo y la rempuesta qu'esquera. Pero pa obtenela debe refugar la so vida d'enantes y tolo que conociera. El símbolu de dicho procesu ye acetar tomar una pastiya bermeya, sicasí, otra pastiya, l'azul, podría tornalu al so mundu d'anguañu ensin que, aparentemente, nada de lo que ta asocediendo tuviera pasao. Neo aceta tomar la pastiya bermeya, escaecer la so vida y tolo que conoz pa descubrir "qué ye Matrix".
Thomas A. Anderson ([[Keanu Reeves]]), pol día ye [[programador]] [[Informática|informáticu]] y de nueche un [[hacker]] qu'emplega'l nomatu de ''[[Neo (Matrix)|Neo]]''. Lleva tola vida barruntando "qu'hai dalgo más", "qu'hai dalgo que falla", cuestión que ye reafirmada con un mensaxe recibido nel so ordenador col testu: "Matrix poséete." Asina, Neo entama a restolar esmolecidamente a una persona de la que namás oyó falar: otru hacker llamáu [[Morfeo (Matrix)|Morfeo]] ([[Laurence Fishburne]]), y que puede da-y la rempuesta a les entrugues que tanto lu atormenten: "¿Qué ye Matrix?" y ¿por qué lu posee?. Morfeo y el so equipu, al decatase de que los sos nemigos tan esquerando a Neo, deciden contautar con él. Una hacker, [[Trinity (Matrix)|Trinity]] ([[Carrie-Anne Moss]]), afálalu hasta Morfeo y la rempuesta qu'esquera. Pero pa obtenela debe refugar la so vida d'enantes y tolo que conociera. El símbolu de dicho procesu ye acetar tomar una pastiya bermeya, sicasí, otra pastiya, l'azul, podría tornalu al so mundu d'anguaño ensin que, aparentemente, nada de lo que ta asocediendo tuviera pasao. Neo aceta tomar la pastiya bermeya, escaecer la so vida y tolo que conoz pa descubrir "qué ye Matrix".


=== ¿Qué ye Matrix? ===
=== ¿Qué ye Matrix? ===
Neo descubre que'l mundu nel que cuntaba vivir nun ye más qu'una [[Realidá virtual|simulación virtual]] na que ta coneutao per aciu d'un cable enchufáu nel so celebru. Los miles de millones de persones que viven (coneutaes) al so alreor, tan siendo cautivaes d'igual miente pa poder dar enerxía a les máquines. Esta [[ilusión]] colleutiva (o simulación interautiva) ye conocida como ''Matrix'' (la matriz).
Neo descubre que'l mundu nel que cuntaba vivir nun ye más qu'una [[Realidá virtual|simulación virtual]] na que ta coneutao per aciu d'un cable enchufáu nel so celebru. Los miles de millones de persones que viven (coneutaes) al so alredor, tan siendo cautivaes d'igual miente pa poder dar enerxía a les máquines. Esta [[ilusión]] colleutiva (o simulación interautiva) ye conocida como ''Matrix'' (la matriz).


El grupu de rebeldes del mundu real llideraos por Morfeo, rescata a Neo de la collecha de persones donde s'alcontraba prendíu. Una vez lliberáu, Morfeo esplíca-y en que consiste la realidá:
El grupu de rebeldes del mundu real lideraos por Morfeo, rescata a Neo de la collecha de persones donde s'alcontraba prendíu. Una vez lliberáu, Morfeo esplíca-y en que consiste la realidá:


Tán cerca del añu 2199 y la [[humanidá]] ta esclavizada poles máquines, que tres el desenrrollu de la IA ([[Intelixencia Artificial]]) se rebelaron escontra'l so creador, l'home. La revolución desendolcó una gran griesca pola supervivencia de damobs contendientes, ésta a la so vez, supunxo una degradación de al natura faciéndola insostentable pa home y máquina. En pallabres de Morfeo:
Tán cerca del añu 2199 y la [[humanidá]] ta esclavizada poles máquines, que tres el desenrollu de la IA ([[Intelixencia Artificial]]) se rebelaron escontra'l so creador, l'home. La revolución desendolcó una gran griesca pola sobrevivencia de damobs contendientes, ésta a la so vez, supunxo una degradación de al natura faciéndola insostentable pa home y máquina. En pallabres de Morfeo:


{{cita|"nun se sabe quién atacó primero, si nós o ellos, pero sí sabemos que nos aborramos el cielu."|''Morfeo'', personaxe de ''The Matrix'' ([[1999]]), [[Hermanos Wachowski]]}}Les máquines, tres vencer la griesca y quedar ensin enerxía solar que necesitaben pa furrular, agora dominen la superficie terrestre y empleguen a la especie humana como fonte d'enerxía, collechándolos en grandes campos de cautivu.
{{cita|"nun se sabe quién atacó primero, si nós o ellos, pero sí sabemos que nos aborramos el cielu."|''Morfeo'', personaxe de ''The Matrix'' ([[1999]]), [[Hermanos Wachowski]]}}Les máquines, tres vencer la griesca y quedar ensin enerxía solar que necesitaben pa funcionar, agora dominen la superficie terrestre y empleguen a la especie humana como fonte d'enerxía, collechándolos en grandes campos de cautivu.


=== L'elexíu ===
=== L'elixíu ===
Morfeo tamién-y diz a Neo que cunta qu'el ye "l'elexíu". Ente los supervivientes humanos, organizaos nun caberu [[abellugu]] del sosuelu llamáu [[Zion (The Matrix)|Zioin]], hai una [[profecía]], qu'augura un elexíu que será quién a lliberar a la humanidá de la esclavitú a la que ta sometida. "L'elexíu" podrá escamudar ''Matrix'' a la so voluntá, aportando asina la victoria a los humanos.
Morfeo tamién-y diz a Neo que cunta que'l ye "l'elixíu". Ente los sobrevivientes humanos, organizaos nun caberu [[abellugu]] del sosuelu llamáu [[Zion (The Matrix)|Zioin]], hai una [[profecía]], qu'augura un elixíu que será quién a lliberar a la humanidá de la esclavitú a la que ta sometida. "L'elixíu" podrá escamudar ''Matrix'' a la so voluntá, aportando asina la victoria a los humanos.


=== Desenrollu ===
=== Desenrollu ===
El mundu virtual de ''Matrix'' tórnase nel campu de batalla onde Neo tendrá que combatir escontra los axentes de ''Matrix'', que son unos programes en forma humana que son quienes a poseer a cualesquier habitante de ''Matrix'' que la resistencia nun tenga lliberao, y en particular escontra'l temible [[Axente Smith]] ([[Hugo Weaving]]). Éstos intenten impedir que los rebeldes rescaten a les persones que tán coneutaes, ya que tán programaos pa prender a cualesquier intrusu qu'alterie la realidá de Matrix. Nesti mundu virtual, los seres humanos que son conscientes de lo fonderu de lo que los arrodeya, son quienes a desafiar parcialmente las lleis físicas y facer fazañas qu'estelen.
El mundu virtual de ''Matrix'' tórnase nel campu de batalla onde Neo tendrá que combatir escontra los axentes de ''Matrix'', que son unos programes en forma humana que son quienes a poseer a cualesquier habitante de ''Matrix'' que la resistencia nun tenga lliberao, y en particular escontra'l temible [[Axente Smith]] ([[Hugo Weaving]]). Éstos intenten impedir que los rebeldes rescaten a les persones que tán coneutaes, ya que tán programaos pa prender a cualesquier intrusu qu'alterie la realidá de Matrix. Nesti mundu virtual, los seres humanos que son conscientes de lo fonderu de lo que los arrodeya, son quienes a desafiar parcialmente las lleis físicas y facer fazañas qu'estelen.


Lo que'l grupu nun sabe ye que Cifra, un veteranu miembru de la nave, los traicionará al facer tratos col Axente Smith pa aporta-y a Morfeo. Un día, Morfeo decide dir a Matrix pa que Neo vea al [[Oráculu]], el mesmo que fexo la profecía. Ella diz-y que nun ye "l'elexíu", añediendo "seque na viniente vida", pero que Morfeo creyía nél ciegamente. Añede que neo trendría qu'escoyer ente valir la so vida o la de Morfeo.
Lo que'l grupu nun sabe ye que Cifra, un veteranu miembru de la nave, los traicionará al facer tratos col Axente Smith pa aporta-y a Morfeo. Un día, Morfeo decide dir a Matrix pa que Neo vea al [[Oráculu]], el mesmo que fizo la profecía. Ella diz-y que nun ye "l'elixíu", añadiendo "seque na viniente vida", pero que Morfeo creyía nél ciegamente. Añade que neo trendría qu'escoyer ente valir la so vida o la de Morfeo.


Al volver de falar col Oráculu, quedan atrapaos por axentes y policíes nel edificiu per onde entraron. Matan a Ratu y prienden a Morfeo cuando ésti intentaba valir a Neo. Los demás afuxen, pero'l traidor Cifra mata a Dozer, Apoc y a Interruptor y namás queden con vida Trinity, Neo, Morfeo y Tanque quien, feríu, s'encarga d'eliminar al traidor pa valir a los sos ñeros.
Al volver de falar col Oráculu, quedan atrapaos por axentes y policíes nel edificiu per onde entraron. Matan a Ratu y prienden a Morfeo cuando ésti intentaba valir a Neo. Los demás afuxen, pero'l traidor Cifra mata a Dozer, Apoc y a Interruptor y namás queden con vida Trinity, Neo, Morfeo y Tanque quien, firíu, s'encarga d'eliminar al traidor pa valir a los sos ñeros.


Cuando van desconeutar a Morfeo (pa que les máquines nun obtengan los códigos del ordenador central de Zion, Neo remembra les pallabres del [[Oráculu]] y decide dir a rescatalu. Tres intentar disuadilu, Trinity acompáñalu. Dempués d'una espectacular llucha escontra los soldados y axentes que custodien l'edificiu onde Morfeo ta prendío, son quienes a lliberalu.
Cuando van desconeutar a Morfeo (pa que les máquines nun obtengan los códigos del ordenador central de Zion, Neo remembra les pallabres del [[Oráculu]] y decide dir a rescatalu. Tres intentar disuadilu, Trinity acompáñalu. Dempués d'una espectacular llucha escontra los soldados y axentes que custodien l'edificiu onde Morfeo ta prendío, son quienes a lliberalu.


Morfeo y Trinity tornen al mundu real pol teléfonu d'una estación de metro, pero cuando Neo los diba siguire, l'Axente Smith impíde-ylo. Enverde afuxir, enfréntase a él y véncelu, pero l'Axente Smith toma otru cuerpu. Neo intenta afuxir, pero l'Axente Smith lu mata enantes de poder volver. Morfeo ta estremecío pero Trinity-y diz al cuerpu de Neo que nun puede tar muerto. Él tien que ser "l'elexíu" porque l'oráculu-y dixo a ella que se namoraría del elexíu y Trinity taba namorada d'él. Bésalu y Neo repollez. L'Axente Smith dispára-y, pero Neo detien les bales, arrebate con facilidá los sos güelpes y desanícialu. Los otros dos axentes afuxen. Neo caletria que ye "l'elexíu". Neo torna al mundu real xustu a tiempu de que Morfeo use un pulsu lleutromagnéticu escontra los centinelas (máquines nemigues) qu'invadieran la nave.
Morfeo y Trinity tornen al mundu real pol teléfonu d'una estación de metro, pero cuando Neo los diba siguire, l'Axente Smith impíde-ylo. Enverde afuxir, enfréntase a él y véncelu, pero l'Axente Smith toma otru cuerpu. Neo intenta afuxir, pero l'Axente Smith lu mata enantes de poder volver. Morfeo ta estremecío pero Trinity-y diz al cuerpu de Neo que nun puede tar muerto. Él tien que ser "l'elixíu" porque l'oráculu-y dixo a ella que se namoraría del elixíu y Trinity taba namorada d'él. Bésalu y Neo repollez. L'Axente Smith dispára-y, pero Neo detién les bales, arrebate con facilidá los sos güelpes y desanícialu. Los otros dos axentes afuxen. Neo caletria que ye "l'elixíu". Neo torna al mundu real xustu a tiempu de que Morfeo use un pulsu lleutromagnéticu escontra los centinelas (máquines nemigues) qu'invadieran la nave.


Na escena final Neo ta otra vegada en Matrix y fala por teléfono (sabiendo que Matrix intervién la llamada) pa dici-y a les máquines qu'agora les coses va camudar y que va ensiñar a la xente "lo que nun quieren que vean".
Na escena final Neo ta otra vegada en Matrix y fala por teléfono (sabiendo que Matrix intervién la llamada) pa dici-y a les máquines qu'agora les coses va camudar y que va ensiñar a la xente "lo que nun quieren que vean".


== Repartu ==
== Repartu ==
{{repartu}}
* [[Keanu Reeves]] como [[Neo (Matrix)|Thomas Anderson / Neo]].
* [[Carrie-Ann Moss]] como [[Trinity (Matrix)|Trinity]].
* [[Laurence Fishburne]] como [[Morfeo (Matrix)|Morfeo]].
* [[Hugo Weaving]] como [[Axente Smith]].
* [[Joe Pantoliano]] como Cifra.
* [[Gloria Foster]] como L'Oráculu.
* [[Marcus Chong]] como Tanque.
* [[Belinda McClory]] como Interruptor.
* [[Anthony Ray Parker]] como Dozer.
* [[Julian Arahanga]] como Apoc.
* [[Matt Doran]] como Ratu.
* [[Paul Goddart]] como Axente Brown.
* [[Robert Taylor]] como Axente Jones.
* [[Bill Young]] como Teniente.
* [[Rowan Witt]] como'l «neñu de la cuyar».

=== Torna al español ===
{| class="wikitable"
|-
! Actor
! Personaxe
! Tornaor
|-
| Keanu Reeves
| Neo (Matrix)|Thomas Anderson / Neo
| [[Óscar Barberán]]
|-
| Laurence Fishburne
| Morfeo
| [[Ernesto Aura]]
|-
| Carrie-Ann Moss
| Trinity
| [[Concha García Valero]]
|-
| Hugo Weaving
| Axente Smith
| [[Juan Carlos Gustems]]
|-
| Joe Pantoliano
| Cifra
| [[Antonio Lara]]
|-
| Gloria Foster
| L'Oráculu
| [[Juana Bauter]]
|-
| Marcus Chong
| Tanque
| [[Daniel García]]
|-
| Belinda McClory
| Interruptor
| [[María Jesús Lleonart]]
|-
| Anthony Ray Parker
| Dozer
| [[Enrique Serra Frediani]]
|-
| Julian Arahanga
| Apoc
| [[Alfonso Vallés]]
|-
| Paul Goddart
| Axente Brown
| [[Jordi Ribes]]
|-
| Robert Taylor (VII)
| Axente Jones
| [[Joan Massotkleiner]]
|-
| Rowan Witt
| El neñu de la cuyar
| [[Masumi Mutsuda]]
|-
| Bill Young
| Teniente de policía
| [[Francisco Alborch]]
|-
|}


== Música ==
== Música ==
Llinia 120: Llinia 43:


== Premios y nominaciones ==
== Premios y nominaciones ==
'''''The Matrix''''', amás de ganar les cuatro [[Premios Óscar|estatuines]] pa les que taba nominada, ganó otros 28 premios y foi nominada notres 36 categoríes n'estremaos festivales y premios.
'''''The Matrix''''', amás de ganar les cuatro [[Premios Óscar|estatuines]] pa les que taba nomada, ganó otros 28 premios y foi nomada notres 36 categoríes n'estremaos festivales y premios.


==== Premios Bafta ====
==== Premios Bafta ====
Llinia 129: Llinia 52:


===== Nominaciones (3) =====
===== Nominaciones (3) =====
* (1999) ''Meyor fotografía'' pa Bill Pope.
* (1999) ''Meyor fotografía'' pa Bill Pope.
* (1999) ''Meyor montaxe'' pa Zach Staenberg.
* (1999) ''Meyor montaxe'' pa Zach Staenberg.
* (1999) ''Meyor diseñu de producción''para Owen Paterson.
* (1999) ''Meyor diseñu de producción''para Owen Paterson.


==== Premios Óscar ====
==== Premios Óscar ====
===== Ganadora (4) =====
===== Ganadora (4) =====
* (1999) Óscar al meyor montaxe pa Zach Staenberg.
* (1999) Óscar al meyor montaxe pa Zach Staenberg.
* (1999) Óscar al meyor soníu pa John T. Reitz, Gregg Rudloff, David E. Campbell, David Lee.
* (1999) Óscar al meyor soníu pa John T. Reitz, Gregg Rudloff, David E. Campbell, David Lee.
* (1999) Óscar a la meyor edición de soníu pa Dane A. Davis.
* (1999) Óscar a la meyor edición de soníu pa Dane A. Davis.
* (1999) Óscar a los meyores efeutos visuales pa John Gaeta, Janek Sirrs, Steve Courtley y Jon Thum.
* (1999) Óscar a los meyores efeutos visuales pa John Gaeta, Janek Sirrs, Steve Courtley y Jon Thum.


==== Premios Saturn ====
==== Premios Saturn ====
Llinia 162: Llinia 85:
{{cita|"''The Matrix'' ye la película más filosófica fecha xamás: cada pasu del so vertixinosu argumentu puede amecese con dalgún problema filosóficu. Si el mundu que conocemos nun ye más qu'un suañu virtual de nueso, ¿torna eso al suañu en realidá? Si tuviéramos la posibilidá de salir d'esi mundu suañáu pa tornar a otro más real pero menos agradable -tomar la pastiya bermeya- ¿sería un fracasu moral nun facelo? ¿Por qué los seres humanos son más valiosos que [futuros eventuales] mecanismos lleutrónicos intelixentes? ¿Puede vivir la mente ensin el cuerpu o'l cuerpu ensin la mente?" William Irvin}}
{{cita|"''The Matrix'' ye la película más filosófica fecha xamás: cada pasu del so vertixinosu argumentu puede amecese con dalgún problema filosóficu. Si el mundu que conocemos nun ye más qu'un suañu virtual de nueso, ¿torna eso al suañu en realidá? Si tuviéramos la posibilidá de salir d'esi mundu suañáu pa tornar a otro más real pero menos agradable -tomar la pastiya bermeya- ¿sería un fracasu moral nun facelo? ¿Por qué los seres humanos son más valiosos que [futuros eventuales] mecanismos lleutrónicos intelixentes? ¿Puede vivir la mente ensin el cuerpu o'l cuerpu ensin la mente?" William Irvin}}


Amás ''The Matrix'' ta influenciada por demás pol anime de [[1995]] ''[[Ghost in the Shell]]''; un manga lleváu al cine per aciu de [[Mamoru Oshii]] en 1995 y [[2004]] (''[[Ghost in the Shell 2: Innocence]]'').
Amás ''The Matrix'' ta influyida por demás pol anime de [[1995]] ''[[Ghost in the Shell]]''; un manga lleváu al cine per aciu de [[Mamoru Oshii]] en 1995 y [[2004]] (''[[Ghost in the Shell 2: Innocence]]'').


Dambes películes apresenten les siguientes semeyances:
Dambes películes apresenten les siguientes semeyances:
Llinia 169: Llinia 92:
# La toma na que'l primer 'títere' afuxe de Batou nel mercáu na primer [[Ghost in the Shell]] y la toma na que Neo afuxe de trés axentes nel mercáu. Dambes tomes coinciden nel españíu de sandíes y nos civiles apavoraos pol fueu cruzáu de la escorribanda.
# La toma na que'l primer 'títere' afuxe de Batou nel mercáu na primer [[Ghost in the Shell]] y la toma na que Neo afuxe de trés axentes nel mercáu. Dambes tomes coinciden nel españíu de sandíes y nos civiles apavoraos pol fueu cruzáu de la escorribanda.
# L'afamáu tirotéu del vestíbulu, qu'apresenta a Neo y Trinity protexéndose del fueu trés unos pegoyos de piedra y la escena de GITS onde Kusanagi lo fai furante la batalla escontra'l tanque.
# L'afamáu tirotéu del vestíbulu, qu'apresenta a Neo y Trinity protexéndose del fueu trés unos pegoyos de piedra y la escena de GITS onde Kusanagi lo fai furante la batalla escontra'l tanque.
# Tamién esiste una nidia rellación ente'l concetu de la matriz y los celebros interconeutaos cibernéticamente como [[inconsciente colleutivu]] apresentaos en [[Ghost in the Shell]].
# Tamién esiste una nidia rellación ente'l conceutu de la matriz y los celebros interconeutaos cibernéticamente como [[inconsciente colleutivu]] apresentaos en [[Ghost in the Shell]].
# Hai semeyances ente los argumentos de dambes películes. En GITS, al entamu Kusanagi esquera al Puppet Master pa prendelu, mientres que hacia la fin de la película, s'asoleya qu'en realidá ye'l mayestru de les marionetes quien esquera a Kusanagi p'amecese con ella. En ''Matrix'', Neo ye quien al entamu esquera a Morfeo, cuando a la fin lu atopa, Morfeo miénta-y qu'en realidá yera él quien tuvo esquerándo tola vida al "elexíu" (Neo).
# Hai semeyances ente los argumentos de dambes películes. En GITS, al entamu Kusanagi esquera al Puppet Master pa prendelu, mientres que hacia la fin de la película, s'asoleya qu'en realidá ye'l mayestru de les marionetes quien esquera a Kusanagi p'amecese con ella. En ''Matrix'', Neo ye quien al entamu esquera a Morfeo, cuando a la fin lu atopa, Morfeo miénta-y qu'en realidá yera él quien tuvo esquerándo tola vida al "elixíu" (Neo).
# Dambes series remanen mitoloxíes paecíes, asina como nes sos temes y arquetipos tan venceyaos col llibru [[Neuromancer]] de [[William Gibson]] y otroes de les sos hestories.
# Dambes series remanen mitoloxíes paecíes, asina como nes sos temes y arquetipos tan venceyaos col llibru [[Neuromancer]] de [[William Gibson]] y otroes de les sos hestories.
# Na puerta de l'habitación de Neo puédese ver el númberu 101, que tien una bultable referencia a l'Habitación 101 de la novela 1984 de George Orwell.
# Na puerta de l'habitación de Neo puédese ver el númberu 101, que tien una bultable referencia a l'Habitación 101 de la novela 1984 de George Orwell.


Por fin, los hermanos Wachowski, creyadores de la triloxía Matrix, reconocieron la influencia de ''[[Ghost in the Shell]]'' nuna entrevista.
Por fin, los hermanos Wachowski, creadores de la triloxía Matrix, reconocieron la influencia de ''[[Ghost in the Shell]]'' nuna entrevista.


{{cita|Hiryu: ¿Qué ''anime'' yos-inspiró más y por qué?<br />
{{cita|Hiryu: ¿Qué ''anime'' yos-inspiró más y por qué?<br />
Hermanos Wachowski: Gustónos ''Ghost in the Shell and the Ninja Scroll'' y Akira en ''anime''. Una cosa qu'ellos faen y que nós quiximos llevar a la película ye l'amestadura de tiempu y espaciu en llatíos d'acción.}}
Hermanos Wachowski: Gustónos ''Ghost in the Shell and the Ninja Scroll'' y Akira en ''anime''. Una cosa qu'ellos faen y que nós quiximos llevar a la película ye l'amestadura de tiempu y espaciu en llatíos d'aición.}}


El productor [[Joel Silver]] tamién l'almitió nuna entrevista fecha nel [[DVD]] de [[The Animatrix]], nel que foi amosada una secuencia de ''Ghost in the Shell'' xunto colos Wachowski indicando'l xeitu que queríen afitar ellos pa ''Matrix''.
El productor [[Joel Silver]] tamién l'almitió nuna entrevista fecha nel [[DVD]] de [[The Animatrix]], nel que foi amosada una secuencia de ''Ghost in the Shell'' xunto colos Wachowski indicando'l xeitu que queríen afitar ellos pa ''Matrix''.
Llinia 199: Llinia 122:
{{DEFAULTSORT:Matrix, The}}
{{DEFAULTSORT:Matrix, The}}


== Referencies ==
[[Categoría:Películes]]
{{llistaref}}
[[Categoría:Estaos Xuníos]]

== Enllaces esternos ==
{{commons}}

{{control d'autoridaes}}

Revisión actual a fecha de 14:00 13 may 2024

The Matrix
Datos
Títulu orixinal The Matrix (en)
Xéneru cine de suspense[1], cine distópicu, Ciberpunk (es) Traducir, thriller de acción (es) Traducir, cine postapocalíptico (es) Traducir, cine de ciencia ficción, cine d'aición, cine negro (es) Traducir[2] y cine de superhomes
País d'orixe Estaos Xuníos y Australia
Estrenu 31 marzu 1999 (Estaos Xuníos)
14 xunetu 1999 (Suecia)
17 xunu 1999 (Alemaña)
Idioma orixinal inglés
Duración 136 min
Rodaxe San Francisco, Sydney y Australia
Formatu 2.35:1
Color en color
Ficha téunica
Direición Lana Wachowski y Lilly Wachowski
Producción Joel Silver
Productor executivu Bruce Berman[6], Andrew Mason[6], Barrie M. Osborne[6], Erwin Stoff[6], Lana Wachowski[6] y Lilly Wachowski[6]
Guión Hermanas Wachowski (es) Traducir
Música Don Davis
Fotografía Bill Pope
Edición Zach Staenberg
Repartu Laurence Fishburne[1], Carrie-Anne Moss[1], Joe Pantoliano[1], Hugo Weaving[1], Keanu Reeves[1], Gloria Foster[1], Julian Arahanga[1], Anthony Ray Parker[1], Marcus Chong[1], Matt Doran[1], Belinda McClory[1], Paul Goddard[1], Robert Taylor[1], Ada Nicodemou[8], Steve Dodd[8], Rowan Witt[8], Jeremy Ball[9], David Aston y Bill Young
Ver llista completa
Compañíes
Productora Village Roadshow Pictures, Warner Bros.[10] y Silver Pictures
Distribuidora Warner Bros., InterCom, Netflix y HBO Max (es) Traducir
Costu 63 000 000 $[3]
Recaldación 172 076 928 $ (Estaos Xuníos)
467 222 728 $ (mundial)
Premios y nominaciones
Premios
Nominaciones
Calificaciones
CNC tolos públicos[12] y avisu[12]
FSK FSK 16 (es) Traducir
Medierådet pa mayores de 15 años[13]
MPAA R (es) Traducir
The Matrix The Matrix Reloaded
Enllaces esternos
Ficha n'IMDb
Ficha en FilmAffinity
Web oficial
Cambiar los datos en Wikidata
Esti artículu trata sobre la primera de la serie de películes. Pa ver la serie mesma, Matrix.

The Matrix ye una película de ciencia ficción escrita y dirixida por Larry y Andy Wachowski y protagonizada por Keanu Reeves, Laurance Fishburne, Carrie-Anne Moss y Hugo Weaving. Foi estrenada n'Estaos Xuníos el 31 de marzu de 1999, ye la primer entrega de la triloxía de Matrix y d'una serie de videoxuegos, curtios animaos y cómics. La película ganó cuatro Premios Óscar: Meyor Montaxe, Meyor Soníu, Meyor Edición de Soníu y Meyores Efeutos Visuales.

Nesta película fízose afamao "l'efeutu bala" (bullet time), téunica que consiste n'aparentar que se conxela la aición mientres la cámara sigue abayándose alredor de la escena. L'efeutu visual consíguese usando bien de cámares que graben l'aición dende estremaes posiciones a una gran cantidá de fotogrames por segundu, posteriormente intercálense los fotogrames de cada una de les cámares. Anque ye un efeutu perrevolucionariu nun foi la primer vegada qu'aprucía nel cine, enantes foi usao en películes como Jumanji, ente otres, pero foi con esti film innovador cuando remaneció un gran interés por esti efeutu, dempués emplegáu en bien de películes.

Argumentu

[editar | editar la fonte]

Neo y les sos tribulaciones

[editar | editar la fonte]

Thomas A. Anderson (Keanu Reeves), pol día ye programador informáticu y de nueche un hacker qu'emplega'l nomatu de Neo. Lleva tola vida barruntando "qu'hai dalgo más", "qu'hai dalgo que falla", cuestión que ye reafirmada con un mensaxe recibido nel so ordenador col testu: "Matrix poséete." Asina, Neo entama a restolar esmolecidamente a una persona de la que namás oyó falar: otru hacker llamáu Morfeo (Laurence Fishburne), y que puede da-y la rempuesta a les entrugues que tanto lu atormenten: "¿Qué ye Matrix?" y ¿por qué lu posee?. Morfeo y el so equipu, al decatase de que los sos nemigos tan esquerando a Neo, deciden contautar con él. Una hacker, Trinity (Carrie-Anne Moss), afálalu hasta Morfeo y la rempuesta qu'esquera. Pero pa obtenela debe refugar la so vida d'enantes y tolo que conociera. El símbolu de dicho procesu ye acetar tomar una pastiya bermeya, sicasí, otra pastiya, l'azul, podría tornalu al so mundu d'anguaño ensin que, aparentemente, nada de lo que ta asocediendo tuviera pasao. Neo aceta tomar la pastiya bermeya, escaecer la so vida y tolo que conoz pa descubrir "qué ye Matrix".

¿Qué ye Matrix?

[editar | editar la fonte]

Neo descubre que'l mundu nel que cuntaba vivir nun ye más qu'una simulación virtual na que ta coneutao per aciu d'un cable enchufáu nel so celebru. Los miles de millones de persones que viven (coneutaes) al so alredor, tan siendo cautivaes d'igual miente pa poder dar enerxía a les máquines. Esta ilusión colleutiva (o simulación interautiva) ye conocida como Matrix (la matriz).

El grupu de rebeldes del mundu real lideraos por Morfeo, rescata a Neo de la collecha de persones donde s'alcontraba prendíu. Una vez lliberáu, Morfeo esplíca-y en que consiste la realidá:

Tán cerca del añu 2199 y la humanidá ta esclavizada poles máquines, que tres el desenrollu de la IA (Intelixencia Artificial) se rebelaron escontra'l so creador, l'home. La revolución desendolcó una gran griesca pola sobrevivencia de damobs contendientes, ésta a la so vez, supunxo una degradación de al natura faciéndola insostentable pa home y máquina. En pallabres de Morfeo:

"nun se sabe quién atacó primero, si nós o ellos, pero sí sabemos que nos aborramos el cielu."
Morfeo, personaxe de The Matrix (1999), Hermanos Wachowski

Les máquines, tres vencer la griesca y quedar ensin enerxía solar que necesitaben pa funcionar, agora dominen la superficie terrestre y empleguen a la especie humana como fonte d'enerxía, collechándolos en grandes campos de cautivu.

L'elixíu

[editar | editar la fonte]

Morfeo tamién-y diz a Neo que cunta que'l ye "l'elixíu". Ente los sobrevivientes humanos, organizaos nun caberu abellugu del sosuelu llamáu Zioin, hai una profecía, qu'augura un elixíu que será quién a lliberar a la humanidá de la esclavitú a la que ta sometida. "L'elixíu" podrá escamudar Matrix a la so voluntá, aportando asina la victoria a los humanos.

Desenrollu

[editar | editar la fonte]

El mundu virtual de Matrix tórnase nel campu de batalla onde Neo tendrá que combatir escontra los axentes de Matrix, que son unos programes en forma humana que son quienes a poseer a cualesquier habitante de Matrix que la resistencia nun tenga lliberao, y en particular escontra'l temible Axente Smith (Hugo Weaving). Éstos intenten impedir que los rebeldes rescaten a les persones que tán coneutaes, ya que tán programaos pa prender a cualesquier intrusu qu'alterie la realidá de Matrix. Nesti mundu virtual, los seres humanos que son conscientes de lo fonderu de lo que los arrodeya, son quienes a desafiar parcialmente las lleis físicas y facer fazañas qu'estelen.

Lo que'l grupu nun sabe ye que Cifra, un veteranu miembru de la nave, los traicionará al facer tratos col Axente Smith pa aporta-y a Morfeo. Un día, Morfeo decide dir a Matrix pa que Neo vea al Oráculu, el mesmo que fizo la profecía. Ella diz-y que nun ye "l'elixíu", añadiendo "seque na viniente vida", pero que Morfeo creyía nél ciegamente. Añade que neo trendría qu'escoyer ente valir la so vida o la de Morfeo.

Al volver de falar col Oráculu, quedan atrapaos por axentes y policíes nel edificiu per onde entraron. Matan a Ratu y prienden a Morfeo cuando ésti intentaba valir a Neo. Los demás afuxen, pero'l traidor Cifra mata a Dozer, Apoc y a Interruptor y namás queden con vida Trinity, Neo, Morfeo y Tanque quien, firíu, s'encarga d'eliminar al traidor pa valir a los sos ñeros.

Cuando van desconeutar a Morfeo (pa que les máquines nun obtengan los códigos del ordenador central de Zion, Neo remembra les pallabres del Oráculu y decide dir a rescatalu. Tres intentar disuadilu, Trinity acompáñalu. Dempués d'una espectacular llucha escontra los soldados y axentes que custodien l'edificiu onde Morfeo ta prendío, son quienes a lliberalu.

Morfeo y Trinity tornen al mundu real pol teléfonu d'una estación de metro, pero cuando Neo los diba siguire, l'Axente Smith impíde-ylo. Enverde afuxir, enfréntase a él y véncelu, pero l'Axente Smith toma otru cuerpu. Neo intenta afuxir, pero l'Axente Smith lu mata enantes de poder volver. Morfeo ta estremecío pero Trinity-y diz al cuerpu de Neo que nun puede tar muerto. Él tien que ser "l'elixíu" porque l'oráculu-y dixo a ella que se namoraría del elixíu y Trinity taba namorada d'él. Bésalu y Neo repollez. L'Axente Smith dispára-y, pero Neo detién les bales, arrebate con facilidá los sos güelpes y desanícialu. Los otros dos axentes afuxen. Neo caletria que ye "l'elixíu". Neo torna al mundu real xustu a tiempu de que Morfeo use un pulsu lleutromagnéticu escontra los centinelas (máquines nemigues) qu'invadieran la nave.

Na escena final Neo ta otra vegada en Matrix y fala por teléfono (sabiendo que Matrix intervién la llamada) pa dici-y a les máquines qu'agora les coses va camudar y que va ensiñar a la xente "lo que nun quieren que vean".

Repartu

[editar | editar la fonte]

Música

[editar | editar la fonte]
Artículu principal: The Matrix: Music from the Motion Picture

Premios y nominaciones

[editar | editar la fonte]

The Matrix, amás de ganar les cuatro estatuines pa les que taba nomada, ganó otros 28 premios y foi nomada notres 36 categoríes n'estremaos festivales y premios.

Premios Bafta

[editar | editar la fonte]
Ganadora (2)
[editar | editar la fonte]
  • (1999) Meyor soníu pa David Lee, John T. Reitz, Gregg Rudloff, David E. Campbell, Dane A. Davis.
  • (1999) Meyores efeutos especiales visuales pa John Gaeta, Steve Courtley, Janek Sirrs, Jon Thum.
Nominaciones (3)
[editar | editar la fonte]
  • (1999) Meyor fotografía pa Bill Pope.
  • (1999) Meyor montaxe pa Zach Staenberg.
  • (1999) Meyor diseñu de producciónpara Owen Paterson.

Premios Óscar

[editar | editar la fonte]
Ganadora (4)
[editar | editar la fonte]
  • (1999) Óscar al meyor montaxe pa Zach Staenberg.
  • (1999) Óscar al meyor soníu pa John T. Reitz, Gregg Rudloff, David E. Campbell, David Lee.
  • (1999) Óscar a la meyor edición de soníu pa Dane A. Davis.
  • (1999) Óscar a los meyores efeutos visuales pa John Gaeta, Janek Sirrs, Steve Courtley y Jon Thum.

Premios Saturn

[editar | editar la fonte]

Premios y nominaciones de la Academia de Cine de Ciencia Ficción, Pantasía y Terror d'Estaos Xuníos:

Ganadora (1)
[editar | editar la fonte]
  • (1999) Meyor direutor y Meyor película de ciencia ficción pa Andy Wachowski y Larry Wachowski.
Nominaciones (7)
[editar | editar la fonte]
  • (1999) Meyor actor pa Keanu Reeves.
  • (1999) Meyor actriz pa Carrie-Anne Moss.
  • (1999) Meyor vestuariu pa Kym Barrett.
  • (1999) Meyor maquillaxe pa Nikki Gooley, Bob McCarron y Wendy Sainsbury.
  • (1999) Meyores efeutos especiales pa John Gaeta, Janek Sirrs, Steve Courtley y Jon Thum.
  • (1999) Meyor actor de repartu pa Laurence Fishburne.
  • (1999) Meyor guión pa Andy Wachowski y Larry Wachowski.

Influencies

[editar | editar la fonte]

Dalgunos medios de comunicación daquella, definiéronla como "la biblia dixital", lo que da una imaxe concreta abondo de la cinta. Podríase dicir que ye l'eternu exemplu de la cavierna de Platón lleváu al cine de ciencia ficción cola conocida y avezada base d'una futura griesca home-máquina.

Según el filósofu William Irvin:

"The Matrix ye la película más filosófica fecha xamás: cada pasu del so vertixinosu argumentu puede amecese con dalgún problema filosóficu. Si el mundu que conocemos nun ye más qu'un suañu virtual de nueso, ¿torna eso al suañu en realidá? Si tuviéramos la posibilidá de salir d'esi mundu suañáu pa tornar a otro más real pero menos agradable -tomar la pastiya bermeya- ¿sería un fracasu moral nun facelo? ¿Por qué los seres humanos son más valiosos que [futuros eventuales] mecanismos lleutrónicos intelixentes? ¿Puede vivir la mente ensin el cuerpu o'l cuerpu ensin la mente?" William Irvin

Amás The Matrix ta influyida por demás pol anime de 1995 Ghost in the Shell; un manga lleváu al cine per aciu de Mamoru Oshii en 1995 y 2004 (Ghost in the Shell 2: Innocence).

Dambes películes apresenten les siguientes semeyances:

  1. La lluvia dixital de Matrix (los patrones de testu verde que caen representando'l códigu de Matrix) reestructuren l'apertura de al primer película, Ghost in the Shell estrenada en 1995 (cuatro años enantes que Matrix).
  2. Durante la escena del entamu na que Trinity afuxe de los axentes, na toma onde aterriza sobre'l techu ye cuasi pintada a la toma en que la mayor Kusanagi escorrexa al primer 'títere' na primer película.
  3. La toma na que'l primer 'títere' afuxe de Batou nel mercáu na primer Ghost in the Shell y la toma na que Neo afuxe de trés axentes nel mercáu. Dambes tomes coinciden nel españíu de sandíes y nos civiles apavoraos pol fueu cruzáu de la escorribanda.
  4. L'afamáu tirotéu del vestíbulu, qu'apresenta a Neo y Trinity protexéndose del fueu trés unos pegoyos de piedra y la escena de GITS onde Kusanagi lo fai furante la batalla escontra'l tanque.
  5. Tamién esiste una nidia rellación ente'l conceutu de la matriz y los celebros interconeutaos cibernéticamente como inconsciente colleutivu apresentaos en Ghost in the Shell.
  6. Hai semeyances ente los argumentos de dambes películes. En GITS, al entamu Kusanagi esquera al Puppet Master pa prendelu, mientres que hacia la fin de la película, s'asoleya qu'en realidá ye'l mayestru de les marionetes quien esquera a Kusanagi p'amecese con ella. En Matrix, Neo ye quien al entamu esquera a Morfeo, cuando a la fin lu atopa, Morfeo miénta-y qu'en realidá yera él quien tuvo esquerándo tola vida al "elixíu" (Neo).
  7. Dambes series remanen mitoloxíes paecíes, asina como nes sos temes y arquetipos tan venceyaos col llibru Neuromancer de William Gibson y otroes de les sos hestories.
  8. Na puerta de l'habitación de Neo puédese ver el númberu 101, que tien una bultable referencia a l'Habitación 101 de la novela 1984 de George Orwell.

Por fin, los hermanos Wachowski, creadores de la triloxía Matrix, reconocieron la influencia de Ghost in the Shell nuna entrevista.

Hiryu: ¿Qué anime yos-inspiró más y por qué?
Hermanos Wachowski: Gustónos Ghost in the Shell and the Ninja Scroll y Akira en anime. Una cosa qu'ellos faen y que nós quiximos llevar a la película ye l'amestadura de tiempu y espaciu en llatíos d'aición.

El productor Joel Silver tamién l'almitió nuna entrevista fecha nel DVD de The Animatrix, nel que foi amosada una secuencia de Ghost in the Shell xunto colos Wachowski indicando'l xeitu que queríen afitar ellos pa Matrix.

El Coneyo Blancu

[editar | editar la fonte]

Cuando a Neo-y apaez na pantaya del ordenador el mensaxe "Sigue al coneyo blancu...", ye nidiamente una referencia, chigu o símil al Coneyu Blancu de "Las aventuras de Alicia en el país de las maravillas» y qu'Alicia sigue hasta entrar nun mundu estraordinariu, inconcebible y dafechu desconocíu.

Influencia cultural

[editar | editar la fonte]

Con esta película vuelve a facese afamáu'l xeitu góticu ya que los atuendos qu'usen los personaxes son de color escuru y tán inspiraos nesti xeitu.

Coincidencias

[editar | editar la fonte]

El pasaporte de Neo caduca'l 11 de setiembre de 2001, día en que s'atentó escontra les Torres Ximielgues de Nueva York.

Nel pasaporte tamién apruz la fecha 12 de setiembre de 1991, namás un día dempués de que George H. W. Bush pronunciara l'inescaecible discursu del 11 de setiembre de 1991 cuando pidió en términos inequívocos, un "nuevu orde mundial".

Ver tamién

[editar | editar la fonte]


Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 URL de la referencia: http://www.filmaffinity.com/es/film932476.html. Data de consulta: 13 xunetu 2016.
  2. ↑ «Film Noir | All The Tropes Wiki | Fandom».
  3. ↑ 3,0 3,1 URL de la referencia: http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=matrix.htm.
  4. ↑ URL de la referencia: http://www.sfi.se/sv/svensk-filmdatabas/Item/?itemid=40740&type=MOVIE&iv=Basic.
  5. ↑ «Internet Movie Database» (inglés). Consultáu'l 14 abril 2017.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Afirmao en: Internet Movie Database. Data de consulta: 29 febreru 2024. Llingua de la obra o nome: inglés.
  7. ↑ Afirmao en: Google Freebase Data Dump. Editorial: Google.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 URL de la referencia: http://www.imdb.com/title/tt0133093/fullcredits. Data de consulta: 13 xunetu 2016.
  9. ↑ URL de la referencia: http://www.abc.net.au/news/2014-09-16/launceston-deputy-mayor-killed-in-car-crash/5746456.
  10. ↑ URL de la referencia: http://stopklatka.pl/film/matrix. Data de consulta: 13 xunetu 2016.
  11. ↑ 11,0 11,1 «Box Office Mueyo» (inglés). Consultáu'l 22 abril 2022.
  12. ↑ 12,0 12,1 URL de la referencia: https://www.cnc.fr/professionnels/visas-et-classification/97109.
  13. ↑ Afirmao en: Filmografía Nacional Danesa.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]

Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=The_Matrix&oldid=4188732»