Wikipedia

Propiedá privada

Propiedá privada son los derechos de les persones y empreses de pa llograr, tener, controlar, emplegar, disponer de y dexar n'heriedos, capital, coses y otres formes de propiedá. La propiedá privada estremar de la propiedá pública en qu'esta postrera referir a bienes propiedá del Estáu o Gobiernu, y non d'individuos, comunidaes o entidaes empresaries.[1] El conceutu de propiedá foi sufriendo cambeos a lo llargo de la historia. A finales del sieglu XVIII, mientres la Revolución Industrial, la propiedá privada surdió como la forma predominante de propiedá nel ámbitu de la producción y les tierres, moviendo a la propiedad feudal, gremios, sistema de talleres de trabayu y producción artesana, que se basaben na propiedá de les ferramientes de producción per parte de trabayadores individuales o gremios d'artesanos.[2]

La fábrica Volkswagen ye un exemplu de propiedá privada. La fábrica ye propiedá privada de los sos accionistes quien llogren fondos de les ganancies que xenera'l so funcionamientu.

Los marxistes faen una distinción ente propiedá privada y propiedá personal, definiendo a la primera como los medios de producción, faciendo referencia a la empresa privada basada nuna producción socializada y mano d'obra asalariada; ente que la segunda son los bienes de consumu o coses producíes por un individuu.[3][4] Históricamente, hasta'l desenvolvimientu del capitalismu, el términu propiedá designaba a la tenencia de tierres; a partir d'entós el términu propiedá empezó a utilizase pa referise a la propiedá sobre los medios de producción. De magar, na so acepción común, espandióse pa tomar a les posesiones personales y a la propiedá non granible que tienen los individuos.

Evolución histórica

editar

Créese que'l conceutu de propiedá ye bien antiguu. Les sociedaes primitives solíen compartir ciertos derechos de propiedá, como'l derechu a cazar o pescar nun determináu llugar. Anque esistía cierta propiedá personal, como les armes o los instrumentos de cocina, paez ser que la propiedá real yera común. La tierra nun empezar a considerase como «propiedá privada» de persones hasta dempués de la Edá Media. Sol sistema feudal, la tierra podía ocupase pero nun se tenía la propiedá. Esta ocupación implicaba munches obligaciones. Nel sentíu modernu de propiedá, tan solo los monarques y la Ilesia teníen la tierra, por eso nun faltaben los problemes sociales.

L'ascensu de la burguesía a finales de la dómina feudal foi afectando pasu ente pasu a la importancia relativa de la propiedá real y personal. Históricamente, la propiedá personal nun tenía importancia en comparanza cola propiedá de la tierra. Por ello, casi nun esistía una regulación sobre la propiedá, tresmisión y heriedu de les propiedaes personales. La creciente clase media qu'atropaba riqueza podía tresmitila fácilmente por aciu un testamentu. Cola Revolución Industrial, el consiguiente abandonu de l'agricultura y l'apaición d'aiciones y bonos, la propiedá personal algamó la mesma importancia que la propiedá real. La tierra convertir nun bien que podía mercase y vendese como cualesquier otru bien.

Economía

editar

Anque la economía neoclásica contemporánea refuga dalgunes de los camientos de los primeros filósofos que sofitaron la economía clásica, sostúvose que la economía neoclásica sigue siendo influyida pol legáu de la teoría moral natural y el conceutu de derechu natural, lo que llevó a la presentación del intercambiu priváu de mercáu y los derechos de propiedá privada como «derechos naturales» inherentes a la naturaleza.[5]

Los lliberales económicos, definíos como aquellos que sofiten una economía de mercáu impulsada pol sector priváu, consideren que la propiedá privada ye esencial pa la construcción d'una sociedá próspera. Sostienen que la propiedá privada de la tierra garantiza que la mesma va ser puesta n'usu granible y el so valor protexíu pol propietariu. Si los propietarios tienen de pagar impuestos sobre la propiedá, esto oblíga-yos a caltener una producción de la tierra pa caltener tales contribuciones. La propiedá privada tamién atribúi un valor monetariu a la tierra, que puede ser utilizáu pal comerciu o como garantía. La propiedá privada, poro, ye una parte importante de la capitalización na economía.[6]

 
Esquema bidimensional qu'amuesa l'aceptación o refugu de la propiedá privada nel espectru políticu.

Los economistes socialistes son críticos de la propiedá privada como'l socialismu pretende sustituyir la propiedá privada de los medios de producción de propiedá social o propiedá pública. Los socialistes xeneralmente argumenten que les rellaciones de propiedá privada llinden el potencial de les fuercies granibles na economía cuando l'actividá granible convertir nuna actividá coleutiva, onde'l papel del capitalista faise redundante (como propietariu pasivu). Los socialistes xeneralmente favorecen la propiedá social, yá sía pa esaniciar les distinciones de clase ente los propietarios y los trabayadores, y como un componente del desenvolvimientu d'un sistema económicu postcapitalista.[7]

En respuesta a la crítica socialista, l'economista de la escuela austriaca Ludwig Von Mises argumentó que los derechos de propiedá privada son un requisitu pa lo que llamó'l cálculu económicu "racional" y que los precios de los bienes y servicios que nun se pueden determinar con precisión abonda pa realizar un cálculu económicu eficiente ensin tener derechos de propiedá privada claramente definíos. Mises sostuvo qu'un sistema socialista, que por definición escarecería de propiedá privada nos factores de producción, sería incapaz de determinar valuaciones de precios apoderaes pa los factores de producción. Según Mises, esti problema fadría imposible'l cálculu socialista racional.[8]

Crítiques a la propiedá privada

editar

La propiedá privada foi cuestionada por delles corrientes polítiques d'esquierda como'l anarquismu,[9] el comunismu y el socialismu. Según la teoría socialista, por casu, la propiedá de los medios de producción tien de ser común, esto ta en claru contraste col lliberalismu económicu que propón la privatización. Esisten corrientes polítiques que postulen tratamientos entemedios de la propiedá, como son la economía social de mercáu o'l socialismu de mercáu.

Ver tamién

editar

Bibliografía

editar

Artículos, ensayos y alderiques

editar

Referencies

editar
  1. ↑ «What is public property? definition and meaning» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-09-24. Consultáu'l 11 d'abril de 2017.
  2. ↑ «The Accumulation Of Capital». Consultáu'l 11 d'abril de 2017.
  3. ↑ Gewirth, Alan. (1996). The Community of Rights. University of Chicago Press. p 168
  4. ↑ Capital, Volume 1, by Marx, Karl. From "Chapter 32: Historical Tendency of Capitalist Accumulation"
  5. ↑ . Routledge: Encyclopedia of Political Economy, Volume 2. ISBN 0-415-24187-1.
  6. ↑ Connell, Shaun. «Property Rights 101: The Foundation of Capitalism Explained». Capitalism Institute. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-10-29. Consultáu'l 25 d'ochobre de 2012.
  7. ↑ The Political Economy of Socialism, by Horvat, Branko. 1982. Chapter 1: Capitalism, The General Pattern of Capitalist Development (páxs. 15–20)
  8. ↑ «The Socialist Calculation Alderique». Consultáu'l 11 d'abril de 2017.
  9. ↑ "Property is robbery," said the great French Anarchist, Proudhon.



Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Propiedá_privada&oldid=4277562»