El Carbayón d'Uviéu

El Carbayón (aumentativu de carbayu) ye'l nome que recibe un carbayu centenariu que s'asitiaba na Cai Uría d'Uviéu, n'Asturies. Esti árbol, debío al so porte y tamañu, foi de gran importancia simbólica pa la ciudá, y dio llugar al xentiliciu oficiosu de los uvieínos, llamaos tamién carbayones por esti árbol.

El Carbayón d'Uviéu
árbol singular
Llocalización
País España
Autonomía Principáu d'Asturies
Provincia provincia d'Asturies
Conceyu Uviéu
Coordenaes 43°21′45″N 5°50′55″W / 43.3624°N 5.84872°O / 43.3624; -5.84872
El Carbayón d'Uviéu alcuéntrase n'Asturies
El Carbayón d'Uviéu
El Carbayón d'Uviéu
El Carbayón d'Uviéu (Asturies)
Cambiar los datos en Wikidata
Grabáu del antiguu Carbayón tronzáu en 1879.
Carbayón actual llantáu n'alcordanza del primeru y asitiáu a un llau del Teatru Campoamor.
Placa conmemorativa nel llugar onde s'afayaba El Carbayón na Cai Uría.

Descripción

editar

Nel momentu de tronzalu, l'arból midía 9 metros de circunferencia na so base, tenía dos tueros principales qu'algamaben una altura de 30 metros y la so copa medía 38 metros de circunferencia.[1]

Una de les razones argüíes pa la so tronza foi'l so estáu avanzáu de corrupción por mor del coroyu, cosa que se comprobó como cierta una vuelta tronzáu. Esti fechu impidió la so datación esauta anque se-y supunxeron unos 500 años d'edá.[2]

Historia

editar

Afayábase nel postreru inferior del Campu de San Franciscu, llugar de recréu y paséu de los uvieínos a lo llargo de los años. En 1874 construyérase la estación de tren a una distancia de 1 km del centru de la ciudá y se proyeutó un vial pa coneutalos. Esti proyeutu tradúxose nes cais actuales d'Uría, abierta nel mesmu añu, y de Fruela, abierta en 1880, que bordiaben el postreru inferior del Campu de San Franciscu dexando aislláu al Carbayón del restu del Campu, torgando la circulación pela cai Uría.

El 15 de setiembre de 1879 aconceyó l'ayuntamientu d'Uviéu para discutir qué facer col árbol, tres l'informe del xardineru del conceyu favoratible de la tronza. Los conceyales dividíense en dos grupos opuestos: los progresistes, favoratibles a la tronza, y los conservadores, contrarios a ella.

Tres dos votaciones nules, na tercera, la comisión de «paseos y arboledes» votó a favor de la tronza por catorce votos a nueve.[3] L'Ayuntamiento sacó a subasta el valtamientu del árbol y foi dau pol montante de 192,50 pesetes. Parte d'esti dineru usóse pa construyir una caseta al pie de la fonte de les xaronques.[3] El 2 d'ochobre de 1879 fízose efeutiva la tronza.

Alcordanza

editar

Nesos díes creóse'l semanariu primeru y llueu diariu El Carbayón, nel que na so primer edición remembró a El Carbayón con esti poema en castellanu:

Aquí estuvo el Carbayón,

seiscientos años con vida
y cayó sin compasión
bajo el hacha fraticida
de nuestra corporación.
Este pasquín respetad,
si sois buenos ovetenses,
y en su memoria llorad
todos los aquí presentes

por el que honró a la ciudad

En marzu de 1959 l'Ayuntamientu d'Uviéu instaló una placa conmemorativa nel llugar en que s'irguía'l Carbayón, al entamu de la Cai Uría na so acera derecha, na que pue lleese:

«Equí tuvo per sieglos El Carbayón, árbol simbólicu de la ciudá, valtáu'l II d'ochobre de MDCCCLXXIX. La Corporación conceyera atroxó'l XXIV de marzu de MCMLIX la colocación d'esta placa que perpetúe la so alcordanza».

Unos años antes, en 1950, llantóse un nuevu carbayu nos xardinos del Teatru Campoamor, conocíu popularmente como El Carbayín, en tornu al cualu allugóse un cercu con una inscripción que diz:

«Como continuador d'aquelli árbol simbólicu que mos dio'l títulu de carbayones, l'Ayuntamientu llantó esti carbayu'l día XI de febreru del añu de gracia de MCML

Referencies

editar
  1. Canella Secades, El Carbayón..., páxs.11-12
  2. Canella Secades, El Carbayón..., páxs.14
  3. 3,0 3,1 Juan de Lillo. Oviedo, crónica de un siglo (en castellán). ISBN 978-84-89770-06-5.

Bibliografía

editar