Diferencies ente revisiones de «Alquimia»
Contenido eliminado Contenido añadido
m iguo testu: oliu => oleu |
Etiqueta: Desfacer |
||
| (Nun s'amuesen 17 revisiones intermedies de 2 usuarios) | |||
Llinia 1:
{{Tradubot|Alquimia}}▼
{{Ficha xenérica}}
Na [[historia de la ciencia]], l''''alquimia'''<ref>{{DALLA|alquimia}}</ref> (del [[idioma árabe|árabe]] الخيمياء [al-khīmiyā]) ye una antigua práutica [[protociencia|protocientífica]] y una disciplina [[filosofía|filosófica]] que combina elementos de la [[química]], la [[metalurxa]], la [[física]], la [[medicina]], l'[[astroloxía]], la [[semiótica]], el [[misticismu]], l'[[Espiritualismu (movimientu relixosu)|espiritualismu]] y l'[[arte]]. L'alquimia foi practicada en [[Mesopotamia]], l'[[Antiguu Exiptu]], [[Persia]], la [[India]] y [[China (rexón)|China]], na [[Antigua Grecia]] y l'[[Imperiu romanu]], nel [[Califa|Imperiu islámicu]] y dempués n'[[Europa]] hasta'l sieglu XVIII, nuna complexa rede d'escueles y sistemes filosóficos que toma siquier 2500 años.
Llinia 5:
L'alquimia occidental tuvo siempres estrechamente rellacionada col [[hermetismu (ocultismu)|hermetismu]], un sistema filosófico y espiritual que tien los sos raigaños en [[Hermes Trimegisto]], una deidá [[sincretismu|sincrética]] grecoegipcia y llexendariu alquimista. Estos dos disciplines influyeron na nacencia del [[rosacrucismo]], un importante movimientu esotéricu del sieglu XVII. Nel intre de los empiezos de la dómina moderna, l'alquimia dominante evolucionó na actual química.
Anguaño ye d'interés pa los [[historia de la ciencia|historiadores de la ciencia]] y la [[historia de la filosofía|filosofía]], según polos sos aspeutos místicos, [[esoterismu|esotéricos]] y artísticos. L'alquimia foi una de les principales precursores de les [[ciencia|ciencies]] modernes, y munches de les
Anque l'alquimia adopta munches formes, na [[cultura popular]] ye citada con mayor frecuencia n'hestories, películes, espectáculos y xuegos como'l procesu usáu pa tresformar plomu (o otros elementos) en [[oru]]. Otra forma qu'adopta l'alquimia ye la de la busca de la [[piedra filosofal]], cola que se yera capaz de llograr l'habilidá pa transmutar oru o la vida eterna.
Llinia 15:
La perceición popular y de los últimos sieglos sobre los alquimistas, ye que yeren [[charrán|charranes]] qu'intentaben convertir plomu n'oru, y qu'emplegaben la mayor parte del so tiempu ellaborando remedios milagrosos, venenos y mestranzos [[maxa|máxicu]].
Fundaben la so ciencia en que l'universu taba compuestu de cuatro [[elementu clásicu|elementos clásicos]] a los que llamaben pol nome vulgar de les
La mayoría yeren investigadores cultos, intelixentes y bien intencionales, ya inclusive distinguíos científicos, como [[Isaac Newton]] y [[Robert Boyle]]. Estos innovadores intentaron esplorar ya investigar la naturaleza mesma. La base ye una conocencia del réxime del fueu y de les
Pa los alquimistas toa sustancia componer de trés partes: mercuriu, azufre y sal, siendo estos los nomes vulgares que comúnmente s'usaben pa designar al [[ser espiritual|espíritu]], [[alma]] y [[cuerpu humanu|cuerpu]], estos trés partes yeren llamaes principios. Por manipulación de les
A lo llargo de la historia d'esta disciplina, los aprendices de alquimista, esforciar n'entender la naturaleza d'estos principios y atoparon dalgún orde y sentíu nes resultaos de los sos esperimentos alquímicos, magar de cutiu yeren socavados por [[reactivu|reactivos]] impuros o mal carauterizaos, falta de midíes cuantitatives y [[nomenclatura química|nomenclatura]] hermética. Esto motivaba que, tres años d'intensos esfuercios, munchos acabaren arruinaos y arrenegando l'alquimia. Los aprendices polo xeneral teníen d'empezar por trabayar nel reinu vexetal hasta apoderar el réxime del fueu, les diverses operaciones y el réxime del tiempu.
Pa estremar les
Los trabayos de los alquimistas basar nes naturaleces, polo qu'a cada reinu correspondíalu una meta: al reinu mineral la [[transmutación]] de metales vulgares en [[oru]] o [[plata]], al reinu animal la creación d'una «[[panacea universal|panacea]]», un remediu que supuestamente curaría toles enfermedaes y enllargaría la vida indefinidamente. Toes elles yeren el resultáu de les mesmes operaciones. Lo que camudaba yera la [[materia primo]], la duración de los procesos y la vixilancia y fuercia del [[fueu]]. Una meta entemedia yera crear lo que se conocía como [[menstruo]] y que lo qu'ufiertaba yera una multiplicación de sigo mesmu por inmersión d'otres
=== L'alquimia como disciplina espiritual y filosófica ===
Llinia 32:
Los alquimistas nunca tuvieron voluntá pa dixebrar los aspeutos físicos de les interpretaciones metafísiques del so arte. La falta de vocabulariu común pa procesos y conceutos químicos, según tamién la necesidá de secretismu, llevaba a los alquimistas a tomar emprestaos términos y símbolos de la [[mitoloxía]] [[Biblia|bíblica]] y [[Paganismu|pagana]], l'[[astroloxía]], la [[cábala]] y otros campos místicu y esotéricu, de forma qu'inclusive la receta química más simple terminaba paeciendo un obtusu esconxuru máxicu. Entá más, los alquimistas buscaron nesos campos los marcos de referencia teóricos nos que poder encaxar la so creciente coleición de fechos esperimentales inconexos.
A partir de la [[Edá Media]], dellos alquimistas empezaron a ver cada vez más estos aspeutos metafísicos como los auténticos cimientos de l'alquimia y a les
=== Alquimia y astroloxía ===
Llinia 48:
La transmutación de la materia, esfrutó d'un momentu duce nel [[sieglu XX]], cuando los físicos llograron tresformar [[átomu|átomos]] de plomu n'átomos d'oru por aciu [[reacción nuclear|reacciones nucleares]]. Sicasí, los nuevos átomos d'oru, al ser [[isótopu|isótopos]] bien inestables, aguantaben menos de cinco segundos antes de desintegrarse. Más apocayá, informes de transmutación d'elementos pesaos —por aciu [[electrólisis]] o [[cavitación sónica]]— fueron l'orixe del discutiniu sobre [[fusión fría]] en [[1989]]. Nengún d'estos afayos pudo ser entá reproducíu con fiabilidá.
El simbolismu alquímico foi usáu dacuando nel sieglu XX por [[psicoloxía|psicólogos]] y filósofos. [[Carl Jung]] revisó'l simbolismu y teoría alquímicos y empezó a concebir el significáu fondu del trabayu alquimista como una sienda [[espiritualidá|espiritual]]. La filosofía, los símbolos y los métodos alquímicos gociaron d'una cierta renacencia en contestos [[postmodernidad|postmodernos]] tales como'l movimientu [[Nueva
=== L'alquimia como oxetu d'investigación histórica ===
La historia de l'alquimia convirtióse nun brengosu campu académico. A midida que l'escuru llinguaxe herméticu de los alquimistas va siendo gradualmente «descifráu», los historiadores van faciéndose más conscientes de les conexones intelectuales ente esa disciplina y otres facetes de la historia cultural occidental, tales como la socioloxía y la psicoloxía de comunidaes intelectuales, el [[cabalismo]], l'[[Espiritualismu (movimientu relixosu)|espiritualismu]], el [[rosacrucismo]] y otros movimientos místicos, la [[criptografía]], la [[bruxería]], y
== Etimoloxía ==
La pallabra ''alquimia'' procede del [[idioma árabe|árabe]] ''al-khīmiyaˀ'' (الخيمياء), que podría tar formada pol artículu ''al-'' y la pallabra [[idioma griegu|griega]] ''khumeia'' (χυμεία), que significa 'echar xuntos', 'vertir xuntos', 'soldar', 'alear', etc. (de ''khumatos'', 'lo que s'arrama', 'lingote', o del [[Idioma persa|persa]] ''kimia'', 'oru'). Un decretu de [[Diocleciano]], escritu en griegu sobre l'añu [[300]], ordenaba quemar «los antiguos escritos de los exipcios, que trataben sobre l'arte de fabricar oru y plata»{{Harvnp|Berthelot|2001|p=38}} la ''khēmia'' [[transmutación]]. La pallabra árabe ''kīmiyaˀ'', ensin l'artículu, dio llugar a 'química' en castellán y otres llingües, y ''al-kīmiyaˀ'' significa, n'árabe modernu, 'la química'.
Suxurióse que la pallabra árabe ''al-kīmiyaˀ'' significaba en realidá,
Na [[Edá Media]] solíase usar la espresión ''ars chimica'' p'aludir a l'alquimia.
Llinia 70:
=== L'alquimia nel Antiguu Exiptu ===
L'orixe de l'alquimia occidental puede asitiase nel [[Antiguu Exiptu]], a partir de la confluencia de la ciencia sacerdotal cola filosofía helenística na [[Dinastía ptolemaica|dómina ptolemaica]].<ref>[[Saulo Ruiz Moreno]] (2015), ''El rastru del dragón. La naturaleza tres el símbolu en Alquimia, Mitoloxía y Cristianismu'', Tierra de Nadie Editor.</ref> Sicasí, a pesar de que'l corpus simbólicu clásicu perteneza a esta última etapa, la cosmogonía y
La alquimia exipcia ye conocida principalmente al traviés de los escritos d'antiguos filósofos [[Grecia|griegos]] (helénicos), que de la mesma perduraron de cutiu solo en traducciones islámiques. Práuticamente nun se caltuvo nengún documentu exipciu orixinal sobre l'alquimia. Estos escritos, si esistieron, probablemente perdiéronse cuando'l [[Emperador romanu|emperador]] [[Diocleciano]] ordenó la quema de llibros alquímicos n'encalorando una revuelta n'Alexandría ([[292]]), que fuera un centru de alquimia exipcia.
Llinia 78:
Otres evidencies indiquen claramente que los primitivos alquimistas del Antiguu Exiptu escurrieren pastes de [[yelsu]] yá nel 4000 e.C., [[morteru (construcción)|morteros]] [[cementu|cimentantes]] escontra'l 2500 e.C. y el [[vidriu]] nel 1500 e.C. La reacción química implicada na producción del [[óxidu de calciu]] ye una de la más antigües conocíes: CACU<sub>3</sub> + calor ⇒ CaO + CO<sub>2</sub> Nel Antiguu Exiptu produciéronse [[cosméticu|cosméticos]], [[fayenza]] y tamién [[brea|pez]] pa la [[construcción naval]]. El [[papiru]] tamién fuera inventáu escontra'l 3000 e.C.
La lleenda cunta que'l fundador de l'alquimia exipcia foi'l [[deidá|dios]] [[Tot]], llamáu Hermes-Tot o [[Hermes Trimegisto]] ('Tres veces grande') polos griegos. Según la lleenda, escribió los llamaos cuarenta y dos Llibros del Saber, tomando tolos campos de la conocencia, alquimia incluyida. El símbolu de Hermes yera'l [[caduceo]] o vara con culiebres, qu'aportó a unu de los munchos símbolos principales de l'alquimia. La [[Tabla d'Esmeralda]] o ''[[Hermetismu|Hermética]]'' de Hermes Trimegisto, conocida solo por traducciones griegues y [[llinguaxe árabe|árabes]], ye de normal considerada{{
El primer puntu de la Tabla d'Esmeralda cunta'l propósitu de la ciencia hermética: «en verdá verdaderamente y ensin dulda, tou lo que ta embaxo ye como lo que ta enriba, y tou lo que ta enriba ye como lo que ta embaxo, pa realizar los milagros d'una cosa» {{cita Harvard|Burckhardt|1967|p=196-7}}. Esta ye la creencia [[macrocosmos]]-[[microcosmos]] principal pa la filosofía hermética. N'otres pallabres, el cuerpu humanu (el microcosmos) vese afeutáu pel mundu esterior (el macrocosmos), qu'inclúi los cielos al traviés de l'[[astroloxía]] y la tierra al traviés de los [[elementu clásicu|elementos]], anque cuando unu llogra'l dominiu sobre'l mundu interior, empieza a ser capaz de controlar el mundu esterior de formes pocu convencionales {{cita Harvard|Burckhardt|1967|p=34-42}}.
Especulóse{{
Nel [[sieglu IV e.C.]], los [[Rexón histórica de Macedonia|macedonios]] grecoparlantes conquistaron Exiptu y fundaron la ciudá d'Alexandría en [[332]]. Esto poner en contautu coles idees exipcies (vease «[[#La alquimia nel mundu griegu|La alquimia nel mundu griegu]]» más palantre).
Llinia 91:
La [[pólvora]] pue ser una importante invención de los alquimistas chinos. Descrita en testos del sieglu IX y usada en [[fueos artificiales]] nel sieglu X, foi emplegada en [[Cañón (artillería)|cañones]] sobre 1290. Dende China, l'usu de la pólvora estender a [[Xapón]], los [[mongoles]], el mundu árabe y Europa. La pólvora foi usada polos mongoles contra los húngaros en 1241 y n'Europa a partir del sieglu XIV.
La alquimia china taba estrechamente rellacionada coles formes [[Taoísmu|taoístes]] de la [[medicina tradicional china]], tales como l'[[acupuntura]] y la [[moxibustión]], y con [[artes marciales]] como'l [[Tai Chi Chuan]] y el [[Kung Fu]] (anque delles escueles de Tai Chi creen que'l so arte deriva de les cañes filosófica o hixénica del taoísmu, non de l'alquímica). Ello ye que de primeres de la [[dinastía Song]],
=== L'alquimia india ===
Llinia 110:
Un conceutu bien importante introducíu nesta dómina, concebíu por [[Empédocles]] y desenvueltu por Aristóteles, foi que toles coses del universu taben formaes por solu cuatro [[elementu clásicu|elementos]]: tierra, aire, agua y fueu. Según Aristóteles, cada elementu tenía una esfera a la que pertenecía y a la que tornaría si dexábase-y intactu {{cita Harvard|Lindsay|1970|p=16}}.
Los cuatro elementos de los griegos yeren aspeutos mayoritariamente cualitativos de la materia y non cuantitativos como lo son los nuesos elementos modernos. «... L'auténtica alquimia nunca trató la tierra, l'aire, l'agua y el fueu como
=== L'alquimia nel Imperiu romanu ===
Llinia 126:
[[Ficheru:Distillation by Alembic.PNG|thumb|<center>[[Destilación]] en [[alambique]].</center>]]
El mundu islámicu foi un crisol pa l'alquimia. El pensamientu [[platón]]ico y [[Aristóteles|aristotélicu]], que yá fuera en cierta midida incluyíu na ciencia hermética, siguió siendo asimiláu. Alquimistas islámicos como [[al-Razi]] (en [[llatín]] ''Rasis'') y [[Jabir ibn Hayyan]] (en llatín ''Geber'') apurrieron descubrimientos químicos clave propios, tales como la téunica de la [[destilación]] (les pallabres ''[[alambique]]'' y ''[[alcohol]]'' son d'orixe [[idioma árabe|árabe]]), los ácidos muriático ([[ácidu clorhídrico|clorhídricu]]), [[ácidu sulfúrico|sulfúricu]] y [[acedu nítrico|nítrico]], la [[carbonatu sódicu|sosa]], la [[potasa]] y más. (De los nomes árabes pa estos dos últimes
Los filósofos islámicos tamién fixeron grandes contribuciones al hermetismu alquímico. L'autor más influyente nesti aspeutu posiblemente fuera [[Jabir ibn Hayyan|Abu Musa Jabir ibn Hayyan]] (n'árabe جابر إبن حيان, en llatín ''Geberus'', de normal escritu en castellán como Geber). L'oxetivu primordial de Jabir yera la ''[[takwin]]'', la creación artificial de vida nel llaboratoriu alquímico, hasta ya incluyendo la vida humana. Jabir analizó cada elementu aristotélicu en términos de los cuatro cualidaes básiques de ''calor'', ''fríu'', ''secañu'' y ''mugor'' {{cita Harvard|Burckhardt|1967|p=29}}. Acordies con él, en cada metal dos d'estes cualidaes yeren interiores y dos esteriores. Por casu, el plomu yera externamente fríu y secu, ente que l'oru yera caliente y húmedu. D'esta forma, teorizaba Jabir, reordenando les cualidaes d'un metal, podía llograse unu distinta {{cita Harvard|Burckhardt|1967|p=29}}. Con esti razonamientu, la busca de la [[piedra filosofal]] foi introducida na alquimia occidental. Jabir desenvolvió una ellaborada [[numeroloxía]] por aciu la que les iniciales del nome d'una sustancia n'árabe, cuando se-yos aplicaben dellos tresformamientos, calteníen correspondencies coles propiedaes físiques del elementu.
Llinia 133:
[[Ficheru:William Fettes Douglas - The Alchemist.jpg|thumb|<center>''El alquimista'' de William Fettes Douglas.</center>]]
Por cuenta de les sos fuertes conexones coles cultures griego y romano, l'alquimia foi abondo fácilmente aceptada pola filosofía cristiana y los alquimistas [[Edá Media|medievales]] [[Europa|europeos]] absorbieron extensivamente la conocencia alquímico islámicu. [[Gerberto de Aurillac]] (fináu en 1003), quien más tarde se convertiría nel Papa [[Silvestre II]], foi unu de los
Nesti periodu apaecieron delles esviaciones de los principios [[Agustín d'Hipona|agustinianos]] de los primeros pensadores cristianos. [[Anselmo de Canterbury|San Anselmo]] (1033–1109) foi un benedictín que creía que la fe tien de preceder a la razón, como Agustín y la mayoría de los teólogos anteriores a él había creyíu, anque él
[[Robert Grosseteste]] (1170–1253) foi un pioneru de la teoría científica que darréu sería usada y refinada polos alquimistas. Grosseteste tomó los métodos d'analises d'Abelardo y
[[Alberto Magno]] (1193–1280) y [[Tomás d'Aquino]] (1225–1274) fueron dos [[dominicos]] qu'estudiaron a Aristóteles y trabayaron na reconciliación de les diferencies ente la filosofía y el cristianismu. Tomás d'Aquino tamién trabayó intensamente en desenvolver el [[métodu científicu]]. Inclusive foi tan
El primer alquimista auténticu na Europa medieval foi [[Roger Bacon]]. La so obra supunxo tantu pa l'alquimia como la de [[Robert Boyle]] pa la [[química]] y la de [[Galileo Galilei]] pa l'[[astronomía]] y la [[física]]. Bacon (1214–1294) yera un [[franciscanu]] de Oxford qu'estudió la [[óptica]] y los [[llingüística|llinguaxes]] amás de l'alquimia. Los ideales franciscanos de conquistar el mundu en llugar de refugalo lleváron-y a los so convencimientu de que la esperimentación yera más importante que'l razonamientu: «De los trés formes nes que los homes piensen qu'adquieren [[conocencia]] de les coses: autoridá, [[Razón (filosofía)|razonamientu]] y [[esperiencia]], namái la postrera ye efectiva y capaz de llevar de paz al intelectu.» {{cita Harvard|Bacon||p=367}} «La [[esperimento|ciencia esperimental]] controla les conclusiones de toles otres ciencies. Revela verdaes que'l razonamientu de los [[llei (principiu)|principios xenerales]] nunca afayaríen.» {{cita Harvard|Hollister|1990|p=294-5}} A Roger Bacon tamién se-y atribuyó l'entamu de la busca de la [[piedra filosofal]] y del [[mestranzu de la vida]]: «Esa medicina que va esaniciar toles impureces y corrupciones de los metales menores tamién, d'acordies colos sabios, va quitar tantu de la corruptibilidad del cuerpu que la vida humana va poder ser enllargada mientres munchos sieglos.» La idea de la [[inmortalidá]] foi reemplazada pola noción de la [[llonxevidá]]: dempués de too, el tiempu que l'home pasa na Tierra yera a cencielles pa esperar y preparar pa la inmortalidá nel mundu de Dios. La inmortalidá na Tierra nun encaxar cola teoloxía cristiana {{cita Harvard|Edwardes|1977|p=37-8}}.
Llinia 145:
Bacon nun foi l'únicu alquimista d'esta dómina pero sí'l más importante. Les sos obres fueron usaes por incontables alquimistas ente los sieglos XV y XIX. Otros alquimistas de la so mesma dómina compartieron diverses traces. Primero, y más obviamente, cuasi toos fueron miembros del cleru. Esto debía a cencielles a que poca xente fuera de les escueles parroquiales tenía la educación necesaria pa esaminar les obres derivaes del árabe. Amás, l'alquimia nesta dómina yera autorizada pola ilesia como un bon métodu d'esplorar y desenvolver la teoloxía. L'alquimia yera interesante pa l'amplia variedá de clérigos porque ufiertaba una visión racionalista del universu onde los homes apenes taben empezando a aprender sobre'l racionalismu {{cita Harvard|Edwardes|1977|p=24-7}}.
Asina que escontra finales del [[sieglu XIII]], l'alquimia desenvolviérase hasta un sistema de creencies bastante estructurado. Los adeptos creíen nes teoríes de Hermes sobre'l macrocosmos-microcosmos, esto ye, creíen que los procesos qu'afecten a los minerales y otres
Nel [[sieglu XIV]] produciéronse cambeos importantes. Per una parte, nel añu 1317, el papa [[Xuan XXII]] prohibe la práutica de l'alquimia al traviés de la bulda [[Spondent Pariter]] que retiró a tolos miembros de la ilesia de la práutica d'esti arte {{cita Harvard|Edwardes|1977|p=49}}. Sicasí, créese qu'este mesmu papa tuvo interesáu nel estudiu alquímico y que tamién escribió un tratáu tituláu ''Ars transmutatoria'' nel que narraba cómo fabricó 200 barres d'oru d'un quintal. Esto nun yera nuevu nel senu de la ilesia yá qu'en 1295 la llexislación de los franciscanos prohibió escribir, lleer ya inclusive tener llibros de alquimia.<ref>''Definitio contra alchimiam et necromantiam'' (1295-1310), édi. Bihl, 1941, (p.35). L. Bianchi, ''Censure et lliberté intellectuelle à l'Université de Paris (XIII ‑ XIV siècles)'', Les Belles Lettres, 1999, p.25-27, 33, 242.</ref> Mentanto los filósofos de la dómina variaron los sos puntos de vista yá que [[Guillermo de Ockham]], un franciscanu d'[[Oxford]] que morrió en [[1349]], atacó la visión [[Tomás d'Aquino|tomista]] de la compatibilidá ente la fe y la razón. La so opinión, güei llargamente aceptada, yera que Dios ten de ser aceptáu namái cola fe, pos Él nun podía ser llindáu pola razón humana. De xacíu esti puntu de vista nun yera incorreutu si unu aceptaba'l postuláu d'un Dios ilimitáu frente a la llindada capacidá humana pa razonar, pero esanició virtualmente a l'alquimia como práutica aceptada nos sieglos XIV y XV {{cita Harvard|Hollister|1990|p=335}}. Los cambeos climáticos, la [[peste negro]] y la medría de [[guerra|guerres]] y [[fame|fames]] que caracterizaron a esti sieglu sirvieron tamién ensin dulda de torga al exerciciu filosóficu polo xeneral.
Llinia 155:
Mientres la [[baxa Edá Media]] (1300–1500) los alquimistas fueron bien paecíos a Flamel: concentrar na busca de la piedra filosofal y el mestranzu de la mocedá, qu'agora se creía que yeren coses separaes. Les sos alusiones críptiques y la so [[simbolismu]] llevaron a grandes variaciones na interpretación del arte. Por casu, munchos alquimistas mientres esti periodu interpretaben que la purificación de l'alma significaba la [[transmutación]] del plomu n'oru (na que creíen que'l [[mercuriu (elementu)|mercuriu]] desempeñaba un papel crucial). Estos homes yeren consideraos [[maxa|magu y bruxos]] por munchos y fueron con frecuencia escorríos poles sos práutiques cita Harvard|Edwardes|1977|p=50-75}} {{cita Harvard|Norton|1975|p=lxiii-lxvii}}.
Unu d'estos homes que surdió a principios del [[sieglu XVI]] llamábase [[Heinrich Cornelius Agrippa]]. Esti alquimista creía ser un magu y poder invocar [[Ser espiritual|
=== L'alquimia na era moderna y la Renacencia ===
Llinia 162:
El nome más importante d'esti periodu ye [[Paracelso]] (1493–1541), quien dio a l'alquimia una nueva forma, refugando parte del ocultismu qu'atropara a lo llargo de los años y promoviendo l'usu d'observaciones y esperimentos p'aprender sobre'l cuerpu humanu. [[Paracelso]] refugó les tradiciones gnóstiques pero caltuvo enforma de les filosofíes hermética, neoplatónica y pitagórica; sicasí, la ciencia hermética tenía tanta teoría aristotélica que'l so refugu del gnosticismu yera práuticamente insignificante. En particular, refugó les teoríes máxiques de Flamel y Agrippa. Paracelso nun se vía a sigo mesmu como un magu y refalgaba a quien lo faíen {{cita Harvard|Williams|p=239-45}}.
Paracelso foi pioneru nel usu de compuestos químicos y minerales en medicina. Escribió que «Munchos dixeron que l'alquimia ye pa fabricar oru y plata. Pa mi nun ye tal el propósitu, sinón considerar namái la virtú y el poder que puede haber nes medicines.» {{cita Harvard|Edwardes|1977|p=47}} Los sos puntos de vista herméticos yeren que la enfermedá y la salú del cuerpu dependíen de l'harmonía del home (el microcosmos) y la naturaleza (el macrocosmo). Paracelso dio un enfoque distintu al de los sos predecesores, usando esta analoxía non como referencia a la purificación de l'alma sinón a que los humanos tienen de caltener ciertos equilibrios de minerales nos sos cuerpos y que pa ciertes enfermedaes d'éstos había remedios químicos que podíen curales {{cita Harvard|Debus|Multhauf|1966|p=6-12}}. Mientres los sos intentos de tratar enfermedaes con remedios tales como'l mercuriu podríen paecer contraproducentes dende un puntu de vista modernu, la so idea básica de medicines producíes químicamente permaneció vixente
[[Ficheru:Alchemik Sedziwoj Matejko.JPG|thumb|300px|<center>''Alchemik Michał Sędziwój'', oleu sobre tabla de [[Jan Matejko]], 73×130 cm, Muséu d'Artes de [[Łódź]].</center>]]
Llinia 194:
=== Afirmaciones de transmutación non verificaes ===
En 1964 [[George Ohsawa]] y [[Michio Kushi]], basándose nuna de les primeres afirmaciones de [[Corentin Louis Kervran]], informaron llograr transmutar [[sodiu]] en [[potasiu]] usando un arcu llétricu, y más tarde [[carbonu]] y [[osíxenu]] en [[fierro]]{{
=== Psicoloxía analítica ===
Llinia 219:
* [[Honoré de Balzac]], ''[[La busca del absolutu|La busca de lo absoluto]]'' (1834)
* [[Antal Szerb]], ''La lleenda de los Pendragon'' (1934)
* [[Gabriel García Márquez]], ''[[Cien años de soledad]]'' (1967). Un alquimista llamáu Melquíades
* [[Ian Watson]], ''Los Xardinos de les Delicies'' (1980). Un alquimista del futuru, ayudáu por un poderosu estraterrestre, crea un planeta basáu na pintura d'[[El Bosco]] ''[[El Xardín de les Delicies]]''.
* En delles de les noveles del ''[[Mundodisco]]'' de [[Terry Pratchett]] (1983-actualidá) apaez un [[gremiu]] de alquimistas. Son conocíos por volar la sede del so gremiu regularmente. Xueguen un papel particularmente importante en ''[[Homes d'armes (novela)|Homes d'Armes]]'' (1993).
Llinia 294:
* [[Kayakujutsu]]
* [[Nigromancia]], [[maxa]], [[magick]]
* [[Nueva
* [[Psicoloxía analítica]]
* [[Taoísmu]] y los [[cinco elementos]]
Llinia 307:
* [[Teoría científica obsoleta|Teoríes científiques obsoletas]]
===
* Metales: [[oru]] • [[plata]] • [[plomu]] • [[cobre]] • [[estañu]] • [[fierro]] • [[mercuriu (elementu)|mercuriu]] • [[cinc]] • [[magnesiu]]
* Non metales: [[fósforu]] • [[azufre]] • [[arsénicu]] • [[antimoniu]]
Llinia 343:
== Enllaces esternos ==
{{commonscat
* [http://www.alchemywebsite.com/index.html The Alchemy Web Site] (inglés, [http://www.alchemywebsite.com/spanish.html material en castellán])
* [http://www.gutenberg.org/etext/14218 The Story of Alchemy and the Beginnings of Chemistry] (inglés) nel [[Proyeutu Gutenberg]]
Llinia 349:
* [http://www.revistaazogue.com Azogue, revista electrónica dedicada al estudiu históricu de l'alquimia.]
* [http://www.angelfire.com/zine/cas/glos.html El glosariu alquímico: José Antonio Puche Riart]
▲{{Tradubot|Alquimia}}
{{control d'autoridaes}}
[[Categoría:Alquimia|
| |||