Diferencies ente revisiones de «Ríu Yukón»

Na so desaguada forma un [[Delta fluvial|delta]] en forma d'abanicu casi semicircular, con un brazu de mayor tamañu y unos cuantos enforma menores. L'anchor del so calce ye abondo variable, ente un kilómetruquilómetru y más de trés mientres los postreros 1000 km del so cursu. Antes d'abrir pa formar el delta na badea de Norton, el so anchor ye de casi dos kilómetrosquilómetros y mediu.

La metá del cursu del ríu trescurre por [[Alaska]] (Estaos Xuníos), y el restu polpel [[Yukón|Territoriu del Yukón]] —el territoriu canadiense al que da nome— y Columbia Británica. Ye'l ríu más llargu d'Alaska y foi unu de los principales medios de tresporte mientres la [[fiebre del oru]] del [[Klondike]], ente [[1898]] y [[1899]].

El tramu canadiense conocíu como «The Thirty Mile», dende'l llagu Laberge hasta la confluencia del ríu Teslin, d'aprosimaoaproximao 48 km, foi declaráu en 1991 integrante del [[Sistema de ríos del patrimoniu canadiense]].

En 2017 el ríu sufrió un cambéu sópitu nel so corriente frutu del destemple d'un glaciar, según paez efeutu del [[cambéu climáticu]].<ref>{{Cita noticia|apellidoapellíu=País|nome=El títulu=El derretimiento d'un glaciar fai sumir un ríu de Canadá en cuatro díes|url=httphttps://elpais.com/elpais/2017/04/18/ciencia/1492502358_058663.html|fecha=18 d'abril de 2017|fechaaccesofechaaccesu=19 d'abril de 2017|periódicu=EL PAÍS|idioma=es}}</ref>

[[ArchivuFicheru:Aerial_view_of_Whitehorse_and_the_Yukon_River.jpg|left|miniaturadeimagen|220x220px|El Yukón al so pasu por Whitehorse]]

[[ArchivuFicheru:Five_Finger_Rapids.jpg|left|miniaturadeimagen|220x220px|El Yukón en Five Finger Rapids]]

[[ArchivuFicheru:Dawson1.jpg|left|miniaturadeimagen|220x220px|El Yukón en Dawson City, na confluencia col Klondike]]

El ríu Yukón naz en Canadá, na provincia de la [[Columbia Británica]], na Boundary Ranges, parte de leslos [[montes Costeros]], a apenes 40 km de la mariña (la otra aguada desagua nel Lynn Canal, parte del [[parque nacional de la Badea de los Glaciares]]). El Yukón emponer nesti primer tramu en direición norte, llegando aína a lo cabero d'unu de los brazu del [[llagu Tagish]], el Taku Arm. El llagu Tagish tien más de 100 km de llargu, y más o menos na so metá ta la frontera del territoriu del Yukón. A la fin d'esti llagu atopa la pequeña llocalidá de Tagish (solo 206 hab. en 2001) y aína entra'l Yukón n'otru llagu, el llagu Marsh (d'unos 30 km de llargu). Sigue'l Yukón escontra'l norte, virando daqué escontra l'este, acompañáu a partir d'equí nel valle polapela [[autopista Alaska]]. Algama depués la pequeña ciudá de [[Whitehorse]], la capital del territoriu del Yukón, que con 20.461 hab. ye la llocalidá más poblada de la rexón y cuenta con aeropuertu internacional.

Sigue'l ríu la so meyora llegando a un nuevu llagu, el [[llagu Laberge]] (d'unos 50 km de llargor y 2-5 km d'anchor), xusto dempués del que recibe polapela derecha al [[ríu Teslín]] (393 km), que procede tamién del sur. El ríu empieza a volvese en direición noroeste, recibiendo dempués, tamién polapela derecha, al ríu Big Salmon. Alcana dempués la pequeña llocalidá de Carmacks (426 hab. en 2007) y llega a la zona conocida como Five Finger rapids, na que delles islles estremen el ríu en cinco canales del que solo unu d'ellos ye navegable.

Llega dempués el ríu a Fort Selrik, un antiguu fuerte de la HBC establecíu en 1848 asitiáu na confluencia, tamién polapela derecha, col llargu [[ríu Pelly]] (608 km). Depués encétalu, polapela esquierda, el [[Ríu White (Yukón)|ríu White]] (320 km), y aína, polapela otra mano, el [[ríu Stewart]] (644 km). Sigue'l Yukón y llega a [[Dawson City]] (1.327 hab. en 2006). Sigue la so meyora en direición noroeste y recibe polapela esquierda, al [[ríu Fortymiles]]. Al poco, el Yukón abandona Canadá y enfusarentra nos [[Estaos Xuníos]].

=== Tramu estauxunidensed'Estaos Xuníos ===

[[ArchivuFicheru:Fall_on_the_Yukon_Flats_NWR.jpg|left|miniaturadeimagen|291x291px|La seronda na zona de Yukon Flats]]

El ríu enfusar en territoriu estauxunidensed'Estaos Xuníos más o menos escontra la metá de la frontera occidental del [[estáu d'Alaska]], llegando aína a la pequeña llocalidá de Eagle (129 hab. en 2000), que cunta con un pequeñu aeropuertu. Llega depués el tramu nel que'l ríu escurre polapela [[Reserva Nacional de los Ríos Yukon-Charley]]. En pasando por Circle (100 hab. en 2000), llega a otru tramu protexíu, el [[Yukon Flats National Wildlife Refuge]] (34.942,6 km²) y algama la llocalidá de [[Fort Yukón]], el so puntu más septentrional, na desaguada d'unu de los sos principales afluentes, el [[ríu Porcupine]], que llega dende Canadá y encétalu polapela derecha. Fort Yukón cuntaba con 595 habitantes nel añu 2000.

El Yukón vuélvese entós escontra l'este, llixeramente sur, nuna zona bien llana y pantanosa, con frecuentes pequeños llagos, conocida como Yukon Flats. Recibe equí, pela marxe derecha y procedente del norte, al [[ríu Chandalar]] (529 km). Depués sigue nesti tramu polespeles pequeñupequeñes llocalidállocalides de Beaver y Stevens Village (87 hab. en 2000). Sale de ladel área protexío y continuo cada vez más escontra'l sureste, pasando por Rampart (45 hab. en 2000) y llegando dempués a Tanana (308 hab. en 2000), na desaguada del ríu del mesmu nome, el [[ríu Tanana]] (1.060 km), que lu enceta polapela esquierda llegando del sureste. Continua por Ruby (188 hab. en 2000), Galena (675 hab. en 2000) y Koyukuk (101 hab. en 2000), na desaguada del [[ríu Koyukuk]] (805 km), que -y abroda polapela derecha procedente del norte. Vira'l Yukón escontra'l sur y llega a Nulato (336 hab. en 2000), Kaltag (230 hab. en 2000), Grayling (194 hab. en 2000) y Anvik (104 hab. en 2000), onde recíbe, polapela derecha, al ríu del mesmu nome (ríu Anvik, de 230 km). Continua por Holy Cross (227 hab. en 2000) y depués vira nuevamente escontra l'este. Algama Russian Mission (296 hab. en 2000), Marshall (394 hab. en 2000), Pilot Station (550 hab. en 2000), St. Mary's (500 hab. en 2000), [[Alakanuk (Alaska)|Alakanuk]] (652 hab. en 2000) y Sheldont Point (164 hab. en 2000), na desaguada.

[[ArchivuFicheru:Río Yukón, Carmacks, Yukón, Canadá, 2017-08-27, DD 01-04 PAN.jpg|miniaturadeimagen|Río Yukón en Carmacks, Yukón, Canadá.]]

El ríu Yukón tuvo gran relevancia histórica mientres les [[Glaciación|glaciaciones]] del [[Pleistocenu]] yá que el so valle formó un corredor llibre de xelos ente leslos [[Montes PredresosRocosos]] y el [[glaciar]] del NordésNordeste de Canadá que sirvió de ruta d'entrada a la población que proveniente d'Asia enfusar nel continente americanu.

Esa población travesó en distintes folaes el l'[[estrechu de Bering]], que formaba un istmuismu al baxar el nivel del mar unos 100 m (la fondura del estrechu de Bering ye menor d'esta cifra) polapela acumuladura de xelu nos grandes glaciares de Canadá y de d'[[Europa del Norte]] y [[Europa Central|Central]].

[[ArchivuFicheru:Navío en el río Yukón, Dawson City, Yukón, Canadá, 2017-08-27, DD 63.jpg|miniaturadeimagen|Barcu de vapor turísticu nel ríu Yukón, [[Dawson City]], [[Yukón]], Canadá.]]

Los sos principales afluentes, en direición enagüesagües embaxoabaxo, son los siguientes ríos:

: nel tramu estauxunidensed'Estaos Xuníos:

* [https://web.archive.org/web/20091201231305/http://www.ccge.org/ccge/english/resources/rivers/tr_rivers_yukonRiver.asp Páxina del ''Canadian Council for Geographic Education'' con una serie d'artículos de la hestoriahistoria del ríu Yukón] (n'inglés).