লাক্সেমবাৰ্গ
লাক্সেমবাৰ্গ:( ইংৰাজী আনুষ্ঠানিক ভাৱে গ্ৰেণ্ড ডাচি অৱ লাক্সেমবাৰ্গ , পশ্চিম ইউৰোপৰ এখন ভূমি আবদ্ধ দেশ। ইয়াৰ পশ্চিম আৰু উত্তৰে বেলজিয়াম, পূবে জাৰ্মানী আৰু দক্ষিণে ফ্ৰান্স। ইয়াৰ ৰাজধানী আৰু আটাইতকৈ জনবহুল চহৰ লাক্সেমবাৰ্গ, ইউৰোপীয় সংঘৰ চাৰিখন প্ৰতিষ্ঠানিক আসনৰ ভিতৰত অন্যতম (ব্ৰাছেলছ, ফ্ৰেংকফৰ্ট আৰু ষ্টাছবাৰ্গৰ সৈতে একেলগে) আৰু ইউৰোপীয় সংঘৰ কেইবাটাও প্ৰতিষ্ঠানৰ আসনৰ, বিশেষকৈ ইউৰোপীয় সংঘৰ ন্যায়ালয় , সৰ্বোচ্চ ন্যায়িক কৰ্তৃপক্ষ। লাক্সেমবাৰ্গৰ সংস্কৃতি , মানুহ আৰু ভাষাসমূহ ইয়াৰ ফৰাচী আৰু জাৰ্মান প্ৰতিবেশী দেশসমূহৰ সৈতে অত্যন্ত জড়িত; লাক্সেমবাৰ্গিছ আইনগত ভাবে লাক্সেমবাৰ্গিছ জনসাধাৰণৰ একমাত্ৰ জাতীয় ভাষা, ফৰাচী আৰু জাৰ্মান ভাষা প্ৰশাসনিক আৰু ন্যায়িক বিষয়তো ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু তিনিওটাকে সদেশৰ প্ৰশাসনিক নাষা বুলি গণ্য কৰা হয়।
 |
| Grand Duchy of Luxembourg '"Groussherzogtum Lëtzebuerg (Luxembourgish)
|
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| ৰাষ্ট্ৰীয় সঙ্গীত ৰাজকীয় সঙ্গীত |
||||||
 লাক্সেমবাৰ্গৰ অৱস্থান (গাঢ় সেউজীয়া)
– ইউৰোপত (সেউজীয়া আৰু গাঢ় ধূসৰ)– ইউৰোপীয় সংঘত (সেউজীয়া) |
||||||
| ৰাজধানী (আৰু বৃহত্তম নগৰ) | লাক্সেমবাৰ্গ ৪৯°৪৮′N ০৬°০৭′E / এক্সপ্ৰেছন ত্ৰুটী: অবাঞ্চিত < অপাৰেটৰ এক্সপ্ৰেছন ত্ৰুটী: অবাঞ্চিত < অপাৰেটৰএক্সপ্ৰেছন ত্ৰুটী: অপৰিচিত বিৰামচিহ্ন কেৰেক্টাৰ "৪"এক্সপ্ৰেছন ত্ৰুটী: অপৰিচিত বিৰামচিহ্ন কেৰেক্টাৰ "৪"এক্সপ্ৰেছন ত্ৰুটী: অপৰিচিত বিৰামচিহ্ন কেৰেক্টাৰ "৪"এক্সপ্ৰেছন ত্ৰুটী: অপৰিচিত বিৰামচিহ্ন কেৰেক্টাৰ "৪"এক্সপ্ৰেছন ত্ৰুটী: অপৰিচিত বিৰামচিহ্ন কেৰেক্টাৰ "০"এক্সপ্ৰেছন ত্ৰুটী: অপৰিচিত বিৰামচিহ্ন কেৰেক্টাৰ "০"এক্সপ্ৰেছন ত্ৰুটী: অপৰিচিত বিৰামচিহ্ন কেৰেক্টাৰ "০"এক্সপ্ৰেছন ত্ৰুটী: অপৰিচিত বিৰামচিহ্ন কেৰেক্টাৰ "০" | |||||
| ৰাষ্ট্ৰভাষা (সমূহ) |
|
|||||
| জনগোষ্ঠীসমূহ (২০১৭) |
|
|||||
| জাতীয়তাসূচক বিশেষণ | লাক্সেমবাৰ্গাৰলাক্সেমবাৰ্গিছ | |||||
| চৰকাৰ | একক সংসদীয় সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰ | |||||
| - | •গ্ৰেণ্ড ড্যুক | হেনৰী | ||||
| - | •প্ৰধানমন্ত্ৰী | জেভিয়াৰ বেটেল | ||||
| - | •সহ-উপ প্ৰধানমন্ত্ৰী | পলেট লেনাৰ্ট | ||||
| স্বাধীনতা | ||||||
| - | • ফৰাচী সাম্ৰাজ্যৰ পৰা আৰু লাক্সেমবাৰ্গৰ গ্ৰেণ্ড ডাচিলৈ পৰিৱৰ্তন | ১৫ মাৰ্চ ১৮১৫ | ||||
| - | • নেদাৰলেণ্ডৰ সৈতে ব্যক্তিগত সংঘত স্বাধীনতা (লণ্ডনৰ সন্ধি) | ১৯ এপ্ৰিল ১৮৩৯ চন | ||||
| - | • লণ্ডনৰ স্বাধীনতা সন্ধি পুনৰ দৃঢ় কৰা | ১১ মে’ ১৮৬৭ চন | ||||
| - | • নেদাৰলেণ্ড ৰাজ্যৰ সৈতে ব্যক্তিগত সংযোগৰ অন্ত | ২৩ নৱেম্বৰ ১৮৯০ চন | ||||
| - | • প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত জাৰ্মান সাম্ৰাজ্যৰ দখল | ১ আগষ্ট ১৯১৪ চন | ||||
| - | • গ্ৰেটাৰ জাৰ্মান ৰাইচৰ পৰা মুক্তি | ১৯৪৪ / ১৯৪৫ চন | ||||
| - | • ৰাষ্ট্ৰসংঘত ভৰ্তি | ১৯৪৫ চনৰ ২৪ অক্টোবৰ | ||||
| - | • ইইচি প্ৰতিষ্ঠা | ১ জানুৱাৰী ১৯৫৮ | ||||
| মাটিকালি | ||||||
| - | মুঠ | ২,৫৮৬.৪ বৰ্গ কিমি (১৬৮তম) ৯৯৮.৬ বৰ্গ মাইল |
||||
| - | জলভাগ (%) | ০.২৩ (৬ বৰ্গ কিমি) | ||||
| জনসংখ্যা | ||||||
| - | জানুৱাৰী,২০২২ আনুমানিক | ৬,৪৫,৩৯৭ (১৬৮তম) | ||||
| - | ঘনত্ব | ২৪২ প্ৰতি বৰ্গকিমি (৫৮তম) ৬২৬.৮ প্ৰতি বৰ্গমাইল |
||||
| জিডিপি (পিপিপি) | ২০২২ আনুমানিক | |||||
| - | মুঠ | $৯০.৫৩২ বিলিয়ন (৯৮তম) | ||||
| - | জনমুৰি | $১,৪০,৬৯৪ (১তম) | ||||
| জিডিপি (নামমাত্ৰ) | ২০২২ আনুমানিক | |||||
| - | মুঠ | $৮৬.৮৯৮ বিলিয়ন (৭১তম) | ||||
| - | জনমুৰি | $১,৩৫,০৪৬ (৩তম) | ||||
| জিনি সহগ? (২০১৯) | ৩২.৩(মধ্যমীয়া) | |||||
| মানৱ উন্নয়ন সূচক (২০২১) | ০.৯৩০(অতি উচ্চ) (১৭ম) | |||||
| মুদ্ৰা | ইউৰো(€) (EUR) |
|||||
| সময় অঞ্চল | UTC (ইউটিচি+১) | |||||
| - | গ্ৰীষ্মকালীন (ডিএছটি) | UTC (ইউটিচি+২) | ||||
| তাৰিখ বিন্যাস | dd.mm.yyyy | |||||
| গাড়ী চলোৱা হয় | সোঁফালে | |||||
| ইণ্টাৰনেট টিএলডি | .lu | |||||
| কলিং ক'ড | +৩৫২ | |||||
| a .Not the same as the Het Wilhelmus of the Netherlands.
b.The .eu domain is also used, as it is shared with other European Union member states. c.^ "Field Listing – Distribution of family income – Gini index". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Archived from the original on 13 June 2007. Retrieved 3 May 2013. |
||||||
২,৫৮৬ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৯৯৮ বৰ্গ মাইল) আয়তনৰ লাক্সেমবাৰ্গ ইউৰোপৰ অন্যতম সৰু দেশ।২০২৩ চনত ইয়াৰ জনসংখ্যা আছিল ৬,৪৫,৩৯৭ জন,যাৰ ফলত ই ইউৰোপৰ অন্যতম কম জনবসতি পূৰ্ণ দেশ যদিও জনসংখ্যা প্ৰায় আধা বিদেশী। লাক্সেমবাৰ্গ হৈছে সাংবিধানিক ৰজা গ্ৰেণ্ড ড্যুক হেনৰীৰ নেতৃত্বত প্ৰতিনিধি গণতন্ত্ৰ,যাৰ ফলত ই বিশ্বৰ একমাত্ৰ বাকী থকা সাৰ্বভৌম গ্ৰেণ্ড ডাচি।
লাক্সেমবাৰ্গ হৈছে উন্নত অৰ্থনীতিৰ উন্নত দেশ আৰু জনমূৰি বিশ্বৰ সৰ্বোচ্চ জিডিপি (পিপিপি) দেশসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম। লাক্সেমবাৰ্গ চহৰৰ বিশাল দুৰ্গ আৰু ঐতিহাসিক অঞ্চলসমূহৰ ব্যতিক্ৰমী সংৰক্ষণৰ বাবে ১৯৯৪ চনত ইউনেস্কোৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়।
লাক্সেমবাৰ্গ ইউৰোপীয় সংঘ,অ'ইচিডি, ৰাষ্ট্ৰসংঘ, নাটো আৰু বেনেলাক্সৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য। ২০১৩ আৰু ২০১৪ চনত ই প্ৰথমবাৰৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ নিৰাপত্তা পৰিষদত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। ২০২২ চনৰ হিচাপত লাক্সেমবাৰ্গৰ নাগৰিকসকলে ১৮৯খন দেশ আৰু ভূখণ্ডত ভিছামুক্ত বা ভিছা-অন-আৰাইভেল প্ৰৱেশৰ সুবিধা লাভ কৰিছিল, যাৰ ফলত লাক্সেমবাৰ্গৰ পাছপ'ৰ্ট ফিনলেণ্ড আৰু ইটালীৰ সৈতে জড়িত হৈ বিশ্বৰ ভিতৰতে চতুৰ্থ স্থানত আছিল।
ইতিহাস
লাক্সেমবাৰ্গৰ ইতিহাস ৯৬৩ চনৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা বুলি ধৰা হয়, যেতিয়া কাউণ্ট ছিগফ্ৰাইডে ওচৰৰ চেণ্ট মেক্সিমিনৰ ইম্পেৰিয়েল এবেৰ পৰা লুচিলিনবাৰ্হুক নামেৰে জনাজাত এটা শিলৰ প্ৰমণ্টৰী আৰু ইয়াৰ ৰোমান যুগৰ দুৰ্গসমূহ আৰু ইয়াৰ চাৰিওফালৰ অঞ্চলসমূহ অধিগ্ৰহণ কৰে ট্ৰাইয়েৰ।ছিগফ্ৰাইডৰ বংশধৰসকলে বিবাহ, বিজয় আৰু বংশবৃদ্ধিৰ জৰিয়তে নিজৰ ভূখণ্ড বৃদ্ধি কৰিছিল। ত্ৰয়োদশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে লাক্সেমবাৰ্গৰ কাউণ্টসকলে যথেষ্ট ভূখণ্ডত ৰাজত্ব কৰিছিল। ১৩০৮ চনত লাক্সেমবাৰ্গৰ কাউণ্ট সপ্তম হেনৰী ৰোমানসকলৰ ৰজা আৰু পিছলৈ পবিত্ৰ ৰোমান সম্ৰাট হয়;লাক্সেমবাৰ্গৰ ঘৰত উচ্চ মধ্যযুগত চাৰিজন পবিত্ৰ ৰোমান সম্ৰাটৰ জন্ম হ'ব। ১৩৫৪ চনত চতুৰ্থ চাৰ্লছে কাউন্টিখনক লাক্সেমবাৰ্গৰ ডাচিলৈ উন্নীত কৰে। অৱশেষত ডাচিখন বুৰ্গাণ্ডিয়ান চক্ৰৰ অংশ হৈ পৰে আৰু তাৰ পিছত হাবছবাৰ্গ নেদাৰলেণ্ডৰ সোতৰখন প্ৰদেশৰ ভিতৰত অন্যতম।
শতিকাজুৰি লাক্সেমবাৰ্গ চহৰ আৰু দুৰ্গ—ফ্ৰান্স ৰাজ্য আৰু হাবছবাৰ্গ ভূখণ্ডৰ মাজত অৱস্থিত হোৱাৰ বাবে কৌশলগতভাৱে অতিশয় গুৰুত্বপূৰ্ণ—ক্ৰমান্বয়ে ইউৰোপৰ অন্যতম বিখ্যাত দুৰ্গ হিচাপে গঢ়ি তোলা হৈছিল। চতুৰ্দশ লুইৰ ফ্ৰান্স আৰু মাৰিয়া থেৰেছাৰ অষ্ট্ৰিয়া দুয়োখন দেশৰ অন্তৰ্গত হোৱাৰ পিছত লাক্সেমবাৰ্গ নেপোলিয়নৰ অধীনত প্ৰথম ফৰাচী গণৰাজ্য আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অংশ হৈ পৰে।
বৰ্তমানৰ লাক্সেমবাৰ্গ ৰাজ্যখনে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ১৮১৫ চনত ভিয়েনাৰ কংগ্ৰেছত আত্মপ্ৰকাশ কৰে।শক্তিশালী দুৰ্গ থকা গ্ৰেণ্ড ডাচিখন নেদাৰলেণ্ডৰ প্ৰথম উইলিয়ামৰ ব্যক্তিগত দখলত এখন স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰ হৈ পৰে আৰু চহৰখনক আন এখনৰ বিৰুদ্ধে পহৰা দিবলৈ প্ৰুছিয়ান গেৰিছন আছিল ফ্ৰান্সৰ পৰা আক্ৰমণ। ১৮৩৯ চনত বেলজিয়াম বিপ্লৱৰ অস্থিৰতাৰ পিছত লাক্সেমবাৰ্গৰ বিশুদ্ধ ফৰাচী ভাষী অংশ বেলজিয়ামৰ হাতত অৰ্পণ কৰা হয় আৰু লাক্সেমবাৰ্গ ভাষা কোৱা অংশটো (আৰেলাৰলেণ্ড, আৰ্লনৰ আশে-পাশে থকা অঞ্চলটোৰ বাহিৰে) বৰ্তমানৰ লাক্সেমবাৰ্গৰ অৱস্থাত পৰিণত হয়।
খ্ৰীষ্টীয় ৯৬৩ চনৰ আগতে
বৰ্তমানৰ লাক্সেমবাৰ্গত বসতিৰ প্ৰথম লেখ-জোখ প্ৰায় ৩৫,০০০ বছৰ আগৰ পুৰাপাথৰ যুগৰ পৰাই পোৱা যায়। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাৰ পৰা কেলটিক জনজাতিসকলে ৰাইন আৰু মিউজ নদীৰ মাজৰ অঞ্চলত বসতি স্থাপন কৰিছিল আৰু এইদৰে আজিৰ গ্ৰেণ্ড-ডাচি গঠন কৰা অঞ্চলত বসতি স্থাপন কৰিছিল।
ছয় শতিকাৰ পিছত ৰোমানসকলে এই সঠিক অঞ্চলসমূহত সামূহিকভাৱে বাস কৰা কেলটিক জনগোষ্ঠীসমূহৰ নাম ট্ৰেভেৰী বুলি ক’ব। লাক্সেমবাৰ্গত ইহঁতৰ অস্তিত্ব প্ৰমাণ কৰা প্ৰত্নতাত্ত্বিক প্ৰমাণৰ একাধিক উদাহৰণ আৱিষ্কাৰ কৰা হৈছে, ইয়াৰ ভিতৰত আটাইতকৈ বিখ্যাত হৈছে "টিটেলবাৰ্গৰ অপিডাম"।
খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰায় ৫৮ৰ পৰা ৫১ চনত জুলিয়াছ চিজাৰে গল আৰু ৰাইন সীমান্তলৈকে জাৰ্মানিয়াৰ অংশ জয় কৰাৰ সময়ত ৰোমানসকলে দেশখন আক্ৰমণ কৰে, এইদৰে বৰ্তমানৰ লাক্সেমবাৰ্গৰ অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী ৪৫০ বছৰলৈকে ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ অংশ হৈ পৰে, আপেক্ষিকভাৱে বাস কৰে পেক্স ৰোমানাৰ অধীনত শান্তি।
গলত ঘটাৰ দৰেই লাক্সেমবাৰ্গৰ কেলটসকলেও ৰোমান সংস্কৃতি, ভাষা, নৈতিকতা আৰু জীৱনশৈলী গ্ৰহণ কৰিছিল, ফলপ্ৰসূভাৱে ইতিহাসবিদসকলে পিছলৈ গ্যালো-ৰোমান সভ্যতা বুলি বৰ্ণনা কৰা সভ্যতালৈ পৰিণত হৈছিল। সেই সময়ৰ প্ৰমাণৰ ভিতৰত ডালহাইম ৰিচিয়াকাম আৰু ভিচেন মোজাইক যি লাক্সেমবাৰ্গ চহৰৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ইতিহাস আৰু কলা সংগ্ৰহালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছে।
চতুৰ্থ শতিকাৰ পৰাই জাৰ্মানিক ফ্ৰেংকসকলে এই ভূখণ্ডত অনুপ্ৰৱেশ কৰিছিল আৰু খ্ৰীষ্টীয় ৪০৬ চনত ৰোমে ইয়াক পৰিত্যাগ কৰিছিল। লাক্সেমবাৰ্গ হ’বলগীয়া ভূখণ্ড এতিয়া ফ্ৰেংকসকলৰ ৰাজ্যৰ অংশ হৈ পৰিল। এই অঞ্চলত বসতি স্থাপন কৰা চেলিয়ান ফ্ৰেংকসকলক প্ৰায়ে বৰ্তমানৰ লাক্সেমবাৰ্গলৈ জাৰ্মানিক ভাষা অনা বুলি বৰ্ণনা কৰা হয়, কিয়নো তেওঁলোকে কোৱা পুৰণি ফ্ৰেংকিছ ভাষাটোক ভাষাবিদসকলে মজেল ফ্ৰাংকনিয়ান উপভাষাৰ প্ৰত্যক্ষ পূৰ্বসূৰী বুলি গণ্য কৰে, যিটো পিছলৈ আন আন ভাষাৰ লগতে আধুনিক লাক্সেমবাৰ্গ ভাষালৈ বিকশিত হয়।
লাক্সেমবাৰ্গৰ খ্ৰীষ্টানীকৰণো এই যুগত পৰে আৰু সাধাৰণতে সপ্তম শতিকাৰ শেষৰ ফালে বুলি কোৱা হয়। এই প্ৰসংগত আটাইতকৈ বিখ্যাত ব্যক্তিজন হৈছে উইলিব্ৰৰ্ড, নৰ্থামব্ৰিয়ান মিছনেৰী সন্ত, যিয়ে আন সন্ন্যাসীসকলৰ সৈতে মিলি ৬৯৮ খ্ৰীষ্টাব্দত এচেটাৰ্নাচৰ মঠ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।তেওঁৰ সন্মানত বছৰি হুইট মঙলবাৰে এচটাৰ্নাচৰ উল্লেখযোগ্য নৃত্য শোভাযাত্ৰা অনুষ্ঠিত হয়। কেইটামান শতিকাৰ বাবে এই মঠটো উত্তৰ ইউৰোপৰ অন্যতম প্ৰভাৱশালী মঠত পৰিণত হ’ব। সম্পূৰ্ণৰূপে সোণৰ চিয়াঁহীৰে লিখা এচটাৰ্নাকৰ ক'ডেক্স অৰেয়াছ, যিটো এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ জীয়াই থকা কোডেক্স, ইয়াত একাদশ শতিকাত প্ৰস্তুত কৰা হৈছিল। তথাকথিত সম্ৰাটৰ বাইবেল আৰু তৃতীয় হেনৰীৰ সোণালী শুভবাৰ্তাও এই সময়ত এচটাৰ্নাকত প্ৰস্তুত কৰা হৈছিল, যেতিয়া মধ্যযুগত স্ক্ৰিপ্টৰিয়ামত কিতাপৰ উৎপাদনৰ শিখৰত উপনীত হৈছিল।
লাক্সেমবাৰ্গ কাউন্টিৰ উত্থান আৰু সম্প্ৰসাৰণ (৯৬৩–১৩১২)
৮৪৩ চনত ভাৰ্ডন সন্ধিৰ পৰা আৰম্ভ কৰি যেতিয়া কেৰ'লিংগিয়ান সাম্ৰাজ্য একাধিকবাৰ বিভক্ত হয়, আজিৰ লাক্সেমবাৰ্গৰ ভূখণ্ড ক্ৰমাগতভাৱে মধ্য ফ্ৰান্সিয়া ৰাজ্যৰ (৮৪৩–৮৫৫), লথাৰিঞ্জিয়া ৰাজ্য (৮৫৫-৯৫৯) আৰু শেষত ডচি অৱ... লৰেইন (৯৫৯–১০৫৯), যিখন নিজেই পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ ৰাজ্যত পৰিণত হৈছিল।
লাক্সেমবাৰ্গৰ লিপিবদ্ধ ইতিহাস ৯৬৩ চনত ট্ৰাইয়াৰৰ চেণ্ট মেক্সিমিন এবেৰ সৈতে হোৱা বিনিময় আইনৰ জৰিয়তে বক শিলৰ ওপৰত অৱস্থিত লুচিলিনবাৰ্হক(বৰ্তমান লাক্সেমবাৰ্গ দুৰ্গ) অধিগ্ৰহণৰ পৰা আৰম্ভ হয়। এই দুৰ্গৰ চাৰিওফালে ক্ৰমান্বয়ে এখন চহৰৰ বিকাশ ঘটিছিল, যিখন লৰেইনৰ ডাচিৰ ভিতৰত এক বৃহৎ কৌশলগত মূল্যৰ ৰাজ্যৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ পৰিছিল।বছৰৰ পিছত বছৰ ধৰি ছিগফ্ৰাইডৰ বংশধৰসকলে দুৰ্গটো সম্প্ৰসাৰিত কৰিছিল আৰু ১০৮৩ চনৰ ভিতৰত ইয়াৰে এজন কনৰাড প্ৰথমে প্ৰথমে নিজকে "লাক্সেমবাৰ্গৰ কাউণ্ট" বুলি কয়, আৰু ইয়াৰ লগে লগে ফলপ্ৰসূভাৱে লাক্সেমবাৰ্গৰ স্বাধীন কাউন্টি (যিখন এতিয়াও এটা... পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ ভিতৰত ৰাষ্ট্ৰ)।
ত্ৰয়োদশ শতিকাৰ মাজভাগলৈকে লাক্সেমবাৰ্গৰ কাউণ্টসকলে ধন-সম্পত্তি আৰু ক্ষমতা যথেষ্ট লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল আৰু মেউজ নদীৰ পৰা ম'জেললৈকে নিজৰ ভূখণ্ড সম্প্ৰসাৰিত কৰিছিল। হেনৰী পঞ্চম ব্লণ্ডৰ ৰাজত্বকাললৈকে ব্লণ্ড, বিটবাৰ্গ, লা ৰ'চে-এন-আৰ্ডেন, ডাৰবাই, আৰ্লন, থিয়নভিল, মাৰ্ভিল, লংৱি আৰু ১২৬৪ চনত প্ৰতিযোগী কাউন্টি অৱ ভিয়াণ্ডেন (আৰু ইয়াৰ সৈতে ছেইণ্ট ভিথ আৰু শ্ব্লেইডেন)ৰ হাতত আছিল হয় প্ৰত্যক্ষভাৱে সংযুক্ত কৰা হৈছে নহয় লাক্সেমবাৰ্গ কাউন্টিত অধীনস্থ ৰাজ্যত পৰিণত হৈছে।তেওঁলোকৰ ক্ষমতা বৃদ্ধিৰ সময়ত একমাত্ৰ ডাঙৰ বিপৰ্যয় আছিল ১২৮৮ চনত, যেতিয়া হেনৰী ষষ্ঠ আৰু তেওঁৰ তিনিজন ভাতৃৰ মৃত্যু হয় ৱৰিংগেন যুদ্ধত, আনহাতে তেওঁলোকে লিমবাৰ্গৰ ডাচিকো নিজৰ ৰাজ্যত যোগ কৰাৰ বিফল চেষ্টা কৰে। কিন্তু পৰাজয়ৰ পিছতো ৱৰিংগেন যুদ্ধই লাক্সেমবাৰ্গৰ কাউণ্টসকলক সামৰিক গৌৰৱ লাভ কৰাত সহায় কৰিছিল, যাৰ আগতে তেওঁলোকৰ অভাৱ আছিল, কাৰণ তেওঁলোকে বেছিভাগেই উত্তৰাধিকাৰ, বিবাহ আৰু ফিফডমৰ দ্বাৰা নিজৰ ভূখণ্ড বৃদ্ধি কৰিছিল।
লাক্সেমবাৰ্গৰ কাউন্টসকলৰ আৰোহণৰ শিখৰত উপনীত হয় যেতিয়া সপ্তম হেনৰী ৰোমানসকলৰ ৰজা, ইটালীৰ ৰজা আৰু শেষত ১৩১২ চনত পবিত্ৰ ৰোমান সম্ৰাট হয়।
সোণালী যুগ: মধ্য ইউৰোপত আধিপত্যৰ বাবে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰা লাক্সেমবাৰ্গৰ ঘৰ (১৩১২–১৪৪৩)
সপ্তম হেনৰীৰ সম্ৰাট হিচাপে আৰোহণ কৰাৰ লগে লগে হাউচ অৱ লাক্সেমবাৰ্গৰ বংশই পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্যত শাসন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰাই নহয়, মধ্য ইউৰোপৰ অন্যান্য অংশতো দ্ৰুতগতিত ক্ৰমাৎ প্ৰভাৱ পেলাবলৈ আৰম্ভ কৰে।
হেনৰীৰ পুত্ৰ জন দ্য ব্লাইণ্ড লাক্সেমবাৰ্গৰ কাউণ্ট হোৱাৰ উপৰিও বোহেমিয়াৰ ৰজাও হয়। লাক্সেমবাৰ্গৰ ইতিহাস আৰু লোককথাৰ এজন প্ৰধান ব্যক্তিত্ব হৈয়েই আছে আৰু বহু ইতিহাসবিদে তেওঁক মধ্যযুগীয় যুগৰ শূৰত্বৰ প্ৰতিমূৰ্তি বুলি গণ্য কৰে। ১৩৪০ চনত শ্বুবাৰফ'ৱাৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰা আৰু ১৩৪৬ চনত ক্ৰেচি যুদ্ধত বীৰত্বপূৰ্ণ মৃত্যুৰ বাবেও তেওঁ পৰিচিত। জন ব্লাইণ্ডক লাক্সেমবাৰ্গত জাতীয় নায়ক হিচাপে গণ্য কৰা হয়।
চতুৰ্দশ আৰু পঞ্চদশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে লাক্সেমবাৰ্গৰ ঘৰৰ আৰু তিনিজন সদস্যই পবিত্ৰ ৰোমান সম্ৰাট আৰু বোহেমিয়ান ৰজা হিচাপে ৰাজত্ব কৰিছিল: জনৰ বংশধৰ চতুৰ্থ চাৰ্লছ, চিগিছমুণ্ড (যি হাংগেৰী আৰু ক্ৰ'ৱেচিয়াৰ ৰজাও আছিল), আৰু চতুৰ্থ ৱেন্সেল'ছ। চতুৰ্থ চাৰ্লছে ১৩৫৬ চনৰ দীৰ্ঘদিনীয়া গোল্ডেন বুলৰ সৃষ্টি কৰে, যিটো ডিক্রীত সাম্ৰাজ্যৰ সাংবিধানিক গাঁথনিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশসমূহ নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছিল। লাক্সেমবাৰ্গ পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ স্বতন্ত্ৰ ফিফ (কাউন্টি) হৈয়েই থাকিল আৰু ১৩৫৪ চনত চতুৰ্থ চাৰ্লছে ইয়াক ডাচীৰ মৰ্যাদালৈ উন্নীত কৰে আৰু তেওঁৰ আঢ়ৈ বছৰীয়া ভাতৃ প্ৰথম ৱেন্সেলছ লাক্সেমবাৰ্গৰ প্ৰথম ড্যুক হয়। তেওঁৰ আত্মীয়সকলে পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য আৰু অন্যান্য ঠাইত শাসন কৰি নিজৰ ক্ষমতা সম্প্ৰসাৰণ কৰি থকাৰ সময়তে ৱেন্সেলাউছে ১৩৬৪ চনত চিনি কাউন্টিক নিজৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰে আৰু ইয়াৰ লগে লগে লাক্সেমবাৰ্গৰ নতুন ডাচিৰ ভূখণ্ডসমূহে সৰ্বাধিক পৰিসৰত উপনীত হয়।
এই ১৩০ বছৰৰ ভিতৰত হাউছ অৱ লাক্সেমবাৰ্গে হাউছ অৱ হাবছবাৰ্গৰ সৈতে পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য আৰু মধ্য ইউৰোপৰ ভিতৰত আধিপত্যৰ বাবে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিছিল। ১৪৪৩ চনত এই সকলোবোৰৰ অন্ত পৰিল, যেতিয়া হাউছ অৱ লাক্সেমবাৰ্গত উত্তৰাধিকাৰ সংকটৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয়, যাৰ কাৰণ হৈছিল সিংহাসন গ্ৰহণ কৰিবলৈ পুৰুষ উত্তৰাধিকাৰীৰ অভাৱ। যিহেতু গৰ্লিটজৰ ছিগিছমুণ্ড আৰু এলিজাবেথ দুয়োজনেই উত্তৰাধিকাৰী নাছিল, সেয়েহে লাক্সেমবাৰ্গ বংশৰ সকলো সম্পত্তি ইউৰোপীয় অভিজাত শ্ৰেণীৰ মাজত পুনৰ বিতৰণ কৰা হয়।লাক্সেমবাৰ্গৰ ডাচি ফিলিপ দ্য গুড, ড্যুক অৱ বাৰ্গাণ্ডীৰ দখললৈ পৰিণত হয়।
যিহেতু হাউচ অৱ লাক্সেমবাৰ্গ বিলুপ্ত হৈ গৈছিল আৰু লাক্সেমবাৰ্গ এতিয়া বুৰ্গাণ্ডিয়ান নেদাৰলেণ্ডৰ অংশ হৈ পৰিছিল, সেয়েহে ইয়াৰ ফলত লাক্সেমবাৰ্গৰ ওপৰত প্ৰায় ৪০০ বছৰীয়া বিদেশী শাসনৰ আৰম্ভণি হ’ব।
হাবছবাৰ্গ শাসনৰ অধীনত লাক্সেমবাৰ্গ আৰু বাৰে বাৰে ফৰাচী আক্ৰমণ (১৪৪৪–১৭৯৪)
১৪৮২ চনত ফিলিপ দ্য হেণ্ডছামে তেতিয়াৰ হাবছবাৰ্গ নেদাৰলেণ্ড নামেৰে পৰিচিত হোৱা সকলোবোৰ উত্তৰাধিকাৰী হিচাপে লাভ কৰে আৰু ইয়াৰ লগে লগে লাক্সেমবাৰ্গৰ ডাচিও উত্তৰাধিকাৰী সূত্ৰে লাভ কৰে। প্ৰায় ৩২০ বছৰ ধৰি লাক্সেমবাৰ্গ প্ৰথমে অষ্ট্ৰিয়াৰ শাসনৰ অধীনত (১৫০৬-১৫৫৬), তাৰ পিছত স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত (১৫৫৬-১৭১৪) শক্তিশালী হাউচ অৱ হাবছবাৰ্গৰ দখল হৈ থাকিব, তাৰ পিছত পুনৰ অষ্ট্ৰিয়াৰ শাসনলৈ উভতি যাব (১৭১৪-১৭৯৪)। হাবছবাৰ্গৰ দখলত হোৱাৰ লগে লগে লাক্সেমবাৰ্গৰ ডাচিও সেই সময়ৰ ইউৰোপৰ বহু দেশৰ দৰেই হাবছবাৰ্গৰ অধীনস্থ দেশ আৰু ফ্ৰান্স ৰাজ্যৰ মাজত ইউৰোপৰ আধিপত্যৰ বাবে হোৱা বহুতো সংঘাতৰ সৈতে যথেষ্ট জড়িত হৈ পৰে।
১৫৪২ চনত ফ্ৰান্সৰ ৰজা প্ৰথম ফ্ৰান্সোৱাই দুবাৰকৈ লাক্সেমবাৰ্গ আক্ৰমণ কৰে যদিও পঞ্চম চাৰ্লছৰ অধীনত হাবছবাৰ্গসকলে প্ৰতিবাৰেই ডাচি পুনৰ জয় কৰিবলৈ সক্ষম হয়।[59]
১৫৫৬ চনত লাক্সেমবাৰ্গ স্পেনিছ নেদাৰলেণ্ডৰ অংশ হৈ পৰে আৰু ১৬৩৫ চনত যেতিয়া ফ্ৰান্স আৰু স্পেইন যুদ্ধত নামি পৰে তেতিয়া ইয়াৰ ফলত পাইৰেনিজ সন্ধিৰ সৃষ্টি হয়, য'ত লাক্সেমবাৰ্গৰ প্ৰথম বিভাজনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। এই সন্ধিৰ অধীনত স্পেইনে লাক্সেমবাৰ্গৰ ষ্টেনে, থিয়নভিল আৰু মণ্টমেডি দুৰ্গ আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে থকা ভূখণ্ড ফ্ৰান্সৰ হাতত অৰ্পণ কৰে, যাৰ ফলত শতিকাজুৰি প্ৰথমবাৰৰ বাবে লাক্সেমবাৰ্গৰ আকাৰ হ্ৰাস পায়।[60]
১৬৮৪ চনত ন বছৰীয়া যুদ্ধৰ প্ৰেক্ষাপটত ফ্ৰান্সে পুনৰ লাক্সেমবাৰ্গ আক্ৰমণ কৰে আৰু ১৬৯৭ চনলৈকে ডাচি জয় কৰি দখল কৰে আৰু স্পেনিছ উত্তৰাধিকাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ সময়ত বোৰ্বন কাৰ্য্যৰ বাবে সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ ইয়াক স্পেনিছক ঘূৰাই দিয়া হয়। ১৭০১ চনত যেতিয়া যুদ্ধ আৰম্ভ হয় তেতিয়া লাক্সেমবাৰ্গ আৰু স্পেনিছ নেদাৰলেণ্ড বাভাৰিয়াৰ নিৰ্বাচক গৱৰ্ণৰ দ্বিতীয় মেক্সিমিলিয়ান ইমানুৱেলৰ অধীনত ফ্ৰান্স সমৰ্থক দলৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয় আৰু বোৰ্বনৰ পক্ষ লয়। পৰৱৰ্তী সময়ত সংঘাতৰ সময়ত অষ্ট্ৰিয়া সমৰ্থক মিত্ৰ বাহিনীয়ে এই ডাচি দখল কৰে আৰু ১৭১৪ চনত ইয়াৰ সমাপ্তিৰ সময়ত অষ্ট্ৰিয়াক প্ৰদান কৰা হয়।[61]
লাক্সেমবাৰ্গৰ ডাচি বাৰে বাৰে স্পেনিছ আৰু অষ্ট্ৰিয়ান শাসনৰ পৰা ফৰাচী শাসনলৈ আগলৈ পিছলৈ যোৱাৰ লগে লগে বিজয়ী জাতিৰ প্ৰতিটোৱেই বছৰৰ পিছত বছৰ ধৰি লাক্সেমবাৰ্গৰ দুৰ্গ হৈ পৰা দুৰ্গটোক শক্তিশালী আৰু সম্প্ৰসাৰণত অৰিহণা যোগাইছিল। ইয়াৰ এটা উদাহৰণ হ'ল ফৰাচী সামৰিক অভিযন্তা মাৰ্কিছ ডি ভ'বানে চহৰৰ চাৰিওফালে আৰু উচ্চতাত থকা দুৰ্গসমূহ আগুৱাই লৈ গৈছিল, দুৰ্গসমূহৰ দেৱালসমূহ আজিও দেখা যায়।[60]
ফৰাচী শাসনৰ অধীনত লাক্সেমবাৰ্গ (১৭৯৪–১৮১৫)
প্ৰথম মিত্ৰজোঁটৰ যুদ্ধৰ সময়ত বিপ্লৱী ফ্ৰান্সে অষ্ট্ৰিয়াৰ নেদাৰলেণ্ড আক্ৰমণ কৰে আৰু ইয়াৰ লগে লগে লাক্সেমবাৰ্গকো পুনৰ আক্ৰমণ কৰে। ১৭৯৩ আৰু ১৭৯৪ চনত ডাচিৰ বেছিভাগ অঞ্চল তুলনামূলকভাৱে দ্ৰুতগতিত জয় কৰা হয় আৰু ফৰাচী বিপ্লৱী সেনাই লাক্সেমবাৰ্গৰ অসামৰিক জনসংখ্যা আৰু মঠৰ বিৰুদ্ধে বহুতো অত্যাচাৰ আৰু লুটপাত কৰে, আটাইতকৈ কুখ্যাত আছিল ডিফাৰডেঞ্জ আৰু ডুডেলেঞ্জৰ হত্যাকাণ্ডৰ লগতে ধ্বংস কৰা ক্লেয়াৰফন্টেইন, এচটাৰ্নাচ আৰু অৰভালৰ মঠ।[62][63] কিন্তু লাক্সেমবাৰ্গৰ দুৰ্গে প্ৰায় ৭ মাহ ধৰি প্ৰতিৰোধ কৰিছিল আৰু তাৰ পিছত ইয়াক ধৰি ৰখা অষ্ট্ৰিয়ান বাহিনীয়ে আত্মসমৰ্পণ কৰিছিল। লাজেমবাৰ্গৰ দীৰ্ঘদিনীয়া প্ৰতিৰক্ষাৰ ফলত লাজাৰে কাৰ্নটে লাক্সেমবাৰ্গক "জিব্ৰাল্টাৰৰ বাহিৰে বিশ্বৰ শ্ৰেষ্ঠ দুৰ্গ" বুলি অভিহিত কৰে, যাৰ ফলত চহৰখনৰ ডাকনাম উত্তৰৰ জিব্ৰাল্টাৰৰ জন্ম হয়।
লাক্সেমবাৰ্গ ফ্ৰান্সে নিজৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰি ডিপাৰ্টমেণ্ট ডেছ ফ'ৰেটছ (বন বিভাগ) হিচাপে পৰিগণিত হয় আৰু ১৭৯৭ চনত কেম্পো ফৰ্মিঅ' চুক্তিত পূৰ্বৰ ডাচিক ফ্ৰান্সত ডিপাৰ্টমেণ্ট হিচাপে অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো আনুষ্ঠানিক কৰা হয়। দখলৰ আৰম্ভণিৰে পৰাই লাক্সেমবাৰ্গত কেৱল ফৰাচী ভাষা কোৱা নতুন ফৰাচী বিষয়াসকলে বহুতো গণৰাজ্যবাদী সংস্কাৰ ৰূপায়ণ কৰিছিল, তাৰ ভিতৰত লেইচিজমৰ নীতিও আছিল, যাৰ ফলত তীব্ৰ কেথলিক লাক্সেমবাৰ্গত আন্দোলনৰ সৃষ্টি হৈছিল। ইয়াৰ উপৰিও ফৰাচী ভাষাক একমাত্ৰ চৰকাৰী ভাষা হিচাপে কাৰ্যকৰী কৰা হৈছিল আৰু লাক্সেমবাৰ্গৰ লোকসকলক সকলো অসামৰিক সেৱাত প্ৰৱেশ নিষিদ্ধ কৰা হৈছিল। যেতিয়া ফৰাচী সেনাই স্থানীয় জনসাধাৰণৰ বাবে সামৰিক কৰ্তব্যৰ প্ৰৱৰ্তন কৰে, তেতিয়া দাঙ্গা আৰম্ভ হয় যি ১৭৯৮ চনত লাক্সেমবাৰ্গৰ কৃষকসকলে বিদ্ৰোহ আৰম্ভ কৰাৰ ফলত শিখৰত উপনীত হয়। যদিও ফৰাচীসকলে ক্লেপেলক্ৰিচ নামৰ এই বিদ্ৰোহটোক দ্ৰুতগতিত দমন কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল, তথাপিও ইয়াৰ প্ৰভাৱ দেশখনৰ আৰু ইয়াৰ নাগৰিকসকলৰ ঐতিহাসিক স্মৃতিশক্তিত গভীৰ আছিল।
কিন্তু এই যুগৰ বহুতো গণৰাজ্যবাদী ধাৰণাই লাক্সেমবাৰ্গত স্থায়ী প্ৰভাৱ পেলাইছে: বহু উদাহৰণৰ ভিতৰত এটাত ১৮০৪ চনত প্ৰৱৰ্তন কৰা আৰু আজিও বৈধ নেপোলিয়নৰ সংহিতা অসামৰিক ৰূপায়ণৰ বৈশিষ্ট্য আছে।
জাতীয় জাগৰণ আৰু স্বাধীনতা (১৮১৫–১৮৯০)
১৮১৫ চনত নেপোলিয়নৰ পৰাজয়ৰ পিছত লাক্সেমবাৰ্গৰ ডাচি পুনৰ স্থাপন কৰা হয়। কিন্তু যিহেতু এই ভূখণ্ড পূৰ্বতে পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ লগতে হাবছবাৰ্গিয়ান নেদাৰলেণ্ডৰ অংশ আছিল, সেয়েহে এতিয়া প্ৰুছিয়া ৰাজ্য আৰু নেদাৰলেণ্ডৰ যুক্তৰাজ্য দুয়োখনেই এই ভূখণ্ডৰ নিজৰ বুলি দাবী কৰিছিল। ভিয়েনাৰ কংগ্ৰেছত মহাশক্তিসমূহে সিদ্ধান্ত লয় যে লাক্সেমবাৰ্গ নতুনকৈ গঠিত জাৰ্মান কনফেডাৰেচনৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰ হ'ব, কিন্তু একে সময়তে নেদাৰলেণ্ডৰ ৰজা প্ৰথম উইলিয়াম ব্যক্তিগত সংঘত নেদাৰলেণ্ডৰ মুৰব্বী হ'ব ৰাজ্য. প্ৰুছিয়াক সন্তুষ্ট কৰিবলৈ সিদ্ধান্ত লোৱা হয় যে কেৱল লাক্সেমবাৰ্গৰ দুৰ্গটোৱেই প্ৰুছিয়ান সৈন্যই নহয়, লাক্সেমবাৰ্গৰ ভূখণ্ডৰ বৃহৎ অংশ (মূলতঃ বিটবাৰ্গ আৰু চেণ্ট ভিথৰ আশে-পাশে থকা অঞ্চল) প্ৰুছিয়াৰ দখললৈ পৰিণত হ'ব।[68] ইয়াৰ দ্বাৰা দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে লাক্সেমবাৰ্গৰ ডাচিৰ আকাৰ হ্ৰাস কৰা হয় আৰু ইয়াক সাধাৰণতে লাক্সেমবাৰ্গৰ দ্বিতীয় বিভাজন বুলি জনা যায়। এই লোকচানৰ ক্ষতিপূৰণ দিবলৈ ডাচিক গ্ৰেণ্ড-ডাচিলৈ উন্নীত কৰাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়, যাৰ ফলত ডাচ ৰজাসকলক লাক্সেমবাৰ্গৰ গ্ৰেণ্ড-ড্যুকৰ অতিৰিক্ত উপাধি দিয়া হয়।
১৮৩০-১৮৩১ চনৰ বিজয়ী বেলজিয়াম বিপ্লৱৰ পিছত বেলজিয়াম স্বাধীন দেশ হিচাপে পৰিগণিত হোৱাৰ পিছত ই সমগ্ৰ লাক্সেমবাৰ্গৰ গ্ৰেণ্ড-ডাচিক বেলজিয়ামৰ অংশ বুলি দাবী কৰিছিল, অৱশ্যে ডাচ ৰজা যিজন লাক্সেমবাৰ্গৰ গ্ৰেণ্ড ড্যুক, লগতে প্ৰুছিয়াও আছিল, তেওঁ লাক্সেমবাৰ্গৰ গ্ৰেণ্ড ড্যুক হিচাপেও দাবী কৰিছিল। লাক্সেমবাৰ্গৰ শক্তিশালী দুৰ্গটোৰ ওপৰত নিজৰ দখল হেৰুৱাব বিচৰা নাছিল আৰু বেলজিয়ামৰ দাবীৰ সৈতে একমত নাছিল। ১৮৩৯ চনৰ লণ্ডন সন্ধিত এই বিবাদৰ সমাধান হ’ব য’ত লাক্সেমবাৰ্গৰ তৃতীয় বিভাজনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছিল। এইবাৰ এই ভূখণ্ড আধাতকৈ অধিক হ্ৰাস কৰা হয়, কাৰণ দেশখনৰ প্ৰধানকৈ ফ্ৰেংকোফোন ভাষা কোৱা পশ্চিম অংশটো (কিন্তু তেতিয়াৰ লাক্সেমবাৰ্গিছ ভাষী আৰেলাৰলেণ্ডৰ অংশটোও) নতুন ৰাজ্য বেলজিয়ামলৈ হস্তান্তৰ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ লগে লগে লাক্সেমবাৰ্গক ইয়াৰ আধুনিক সীমান্ত প্ৰদান কৰা হয় . ১৮৩৯ চনৰ সন্ধিয়ে লাক্সেমবাৰ্গৰ বাকী থকা জাৰ্মানিক ভাষী গ্ৰেণ্ড-ডাচিৰ সম্পূৰ্ণ স্বাধীনতাও প্ৰতিষ্ঠা কৰে।
১৮৪২ চনত লাক্সেমবাৰ্গে জাৰ্মান শুল্ক সংঘ (জ'লভেৰেইন)ত যোগদান কৰে। ইয়াৰ ফলত জাৰ্মান বজাৰ মুকলি হয়, লাক্সেমবাৰ্গৰ তীখা উদ্যোগৰ বিকাশ ঘটে আৰু ১৮৫৫ চনৰ পৰা ১৮৭৫ চনলৈকে লাক্সেমবাৰ্গৰ ৰেলৱে নেটৱৰ্ক সম্প্ৰসাৰণ হয়।
১৮৬৬ চনৰ লাক্সেমবাৰ্গ সংকটৰ ফলত প্ৰুছিয়া আৰু ফ্ৰান্সৰ মাজত যুদ্ধৰ প্ৰায় সূচনা হোৱাৰ পিছত, কিয়নো দুয়োজনে লাক্সেমবাৰ্গ আৰু ইয়াৰ শক্তিশালী দুৰ্গৰ ওপৰত আনজনে প্ৰভাৱ পেলোৱা দেখিবলৈ অনিচ্ছুক আছিল, গ্ৰেণ্ড ডাচিৰ স্বাধীনতা আৰু নিৰপেক্ষতাক লণ্ডনৰ দ্বিতীয় সন্ধিৰ দ্বাৰা পুনৰ দৃঢ়তা প্ৰদান কৰা হয় আৰু অৱশেষত প্ৰুছিয়াক পুনৰ দৃঢ় কৰা হয় লাক্সেমবাৰ্গৰ দুৰ্গৰ পৰা নিজৰ সৈন্য প্ৰত্যাহাৰ কৰিবলৈ ইচ্ছুক, এই চৰ্তত যে দুৰ্গসমূহ ভাঙি পেলোৱা হ'ব। সেইটো একে বছৰতে হৈছিল। ১৮৭০ চনত ফ্ৰান্স-প্ৰুছিয়ান যুদ্ধৰ সময়ত লাক্সেমবাৰ্গৰ নিৰপেক্ষতাক উত্তৰ জাৰ্মান কনফেডাৰেচনে সন্মান কৰিছিল আৰু ফ্ৰান্স বা জাৰ্মানীয়েও দেশখন আক্ৰমণ কৰা নাছিল।
ইউৰোপৰ প্ৰধান শক্তিসমূহৰ মাজত পুনৰাবৃত্তিমূলক বিবাদৰ ফলত লাক্সেমবাৰ্গৰ জনসাধাৰণে ক্ৰমান্বয়ে স্বাধীনতাৰ চেতনা গঢ়ি তুলিছিল আৰু ১৯ শতিকাত জাতীয় জাগৰণ ঘটিছিল। লাক্সেমবাৰ্গৰ জনসাধাৰণে নিজকে লাক্সেমবাৰ্গ বুলি ক’বলৈ আৰম্ভ কৰিলে, চাৰিওফালৰ বৃহত্তৰ জাতিসমূহৰ ভিতৰত এটাৰ অংশ নহয়। ১৮৯০ চনত মিৰ ৱেলে ব্লেইৱে ৱাট মিৰ চিনৰ এই চেতনাৰ শিখৰত উপনীত হয়, যেতিয়া অৱশেষত সম্পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দিশত শেষ পদক্ষেপ লোৱা হয়: উত্তৰাধিকাৰ সংকটৰ বাবে ডাচ ৰাজতন্ত্ৰই লাক্সেমবাৰ্গৰ গ্ৰেণ্ড-ড্যুক উপাধি লাভ কৰা বন্ধ কৰে। নাছাউ-ৱেইলবাৰ্গৰ এডলফৰ পৰা আৰম্ভ কৰি গ্ৰেণ্ড-ডাচিৰ নিজা ৰাজতন্ত্ৰ থাকিব, যাৰ ফলত ইয়াৰ সম্পূৰ্ণ স্বাধীনতা পুনৰ দৃঢ় হ'ব।
দুটা জাৰ্মান দখল আৰু আন্তঃযুদ্ধৰ ৰাজনৈতিক সংকট (১৮৯০–১৯৪৫)
১৯১৪ চনৰ আগষ্ট মাহত প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত সাম্ৰাজ্যবাদী জাৰ্মানীয়ে ফ্ৰান্সক পৰাস্ত কৰিবলৈ লাক্সেমবাৰ্গ আক্ৰমণ কৰি ইয়াৰ নিৰপেক্ষতা উলংঘা কৰিছিল। তথাপিও জাৰ্মান দখলৰ সত্ত্বেও লাক্সেমবাৰ্গক নিজৰ স্বাধীনতা আৰু ৰাজনৈতিক ব্যৱস্থাৰ বহুখিনি বজাই ৰাখিবলৈ অনুমতি দিয়া হৈছিল। জাৰ্মানীয়ে যে জাৰ্মানীৰ বিজয়ৰ ক্ষেত্ৰত গ্ৰেণ্ড-ডাচিক গোপনে নিজৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছিল (ছেপ্টেম্বৰপ্ৰগ্ৰেম) সেই কথা অজ্ঞাত হৈ লাক্সেমবাৰ্গ চৰকাৰে কঠোৰ নিৰপেক্ষতাৰ নীতি গ্ৰহণ কৰি থাকিল। কিন্তু লাক্সেমবাৰ্গৰ জনসাধাৰণে জাৰ্মানীয়ে লাক্সেমবাৰ্গক নিজৰ লগত সংলগ্ন কৰিব বুলি আশংকা কৰি জাৰ্মানীৰ ভাল উদ্দেশ্যক বিশ্বাস কৰা নাছিল। প্ৰায় ৩,৭০০ লাক্সেমবাৰ্গাৰে ফৰাচী সেনাবাহিনীত সেৱা আগবঢ়াইছিল, ইয়াৰে ২০০০ জনৰ মৃত্যু হৈছিল। তেওঁলোকৰ বলিদানক Gëlle Fra ত স্মৰণ কৰা হৈছে।
যুদ্ধৰ পিছত গ্ৰেণ্ড-ডাচেছ মেৰী-এডেলেইডক বহুতে (ফ্ৰান্স আৰু বেলজিয়াম চৰকাৰকে ধৰি) জাৰ্মানসকলৰ সৈতে সহযোগিতা কৰা বুলি গণ্য কৰিছিল আৰু তেওঁৰ পদত্যাগ আৰু গণৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠাৰ আহ্বান অধিক জোৰদাৰ হৈ পৰিছিল। জাৰ্মান সেনাবাহিনী পিছুৱাই যোৱাৰ পিছত লাক্সেমবাৰ্গ চহৰ আৰু এচ-ছুৰ-আলজেটৰ কমিউনিষ্টসকলে জাৰ্মানীত উত্থাপিত হোৱা ছোভিয়েট শ্ৰমিক গণৰাজ্যৰ দৰেই এখন ছোভিয়েট শ্ৰমিক গণৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে যদিও এই প্ৰচেষ্টাসমূহ মাত্ৰ ২ দিনহে চলিছিল। ১৯১৮ চনৰ নৱেম্বৰ মাহত চেম্বাৰ অৱ ডেপুটিছত ৰাজতন্ত্ৰ বিলুপ্তিৰ দাবীত প্ৰস্তাৱ এটা ২১ টা ভোটৰ বিপৰীতে ১৯ টা ভোটৰ বিপৰীতে (৩ টা ভোটৰ বিপৰীতে) সংকীৰ্ণভাৱে পৰাস্ত হয়।
যুদ্ধৰ সময়ত ফ্ৰান্সে লাক্সেমবাৰ্গ চৰকাৰ আৰু বিশেষকৈ মেৰী-এডেলেইডৰ নিৰপেক্ষতাক লৈ প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছিল আৰু দুয়োখন দেশতে লাক্সেমবাৰ্গক ফ্ৰান্স বা বেলজিয়ামৰ সৈতে সংযুক্ত কৰাৰ আহ্বান অধিক জোৰদাৰ হৈ পৰিছিল।১৯১৯ চনৰ জানুৱাৰী মাহত লাক্সেমবাৰ্গ সেনাৰ এটা কোম্পানীয়ে নিজকে নতুন গণৰাজ্যৰ সেনা বুলি ঘোষণা কৰি বিদ্ৰোহ কৰে যদিও ফৰাচী সৈন্যই হস্তক্ষেপ কৰি বিদ্ৰোহৰ অন্ত পেলায়। তথাপিও নিজৰ সশস্ত্ৰ বাহিনীয়ে দেখুওৱা অনানুগত্য মেৰী-এডেলেইডৰ বাবে অত্যধিক আছিল, যিয়ে ৫ দিনৰ পিছত ভগ্নী চাৰ্লটৰ সপক্ষে পদত্যাগ কৰিছিল। একে বছৰতে জনপ্ৰিয় গণভোটত লাক্সেমবাৰ্গৰ ৭৭.৮% জনসংখ্যাই ৰাজতন্ত্ৰ বজাই ৰখাৰ পক্ষত ঘোষণা কৰে আৰু গণৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা নাকচ কৰে। এই সময়ছোৱাত বেলজিয়ামে লাক্সেমবাৰ্গক নিজৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ বাবে ঠেলি দিছিল। কিন্তু অৱশেষত পেৰিছ শান্তি সন্মিলনত এনে সকলো দাবী খাৰিজ কৰা হয় আৰু যাৰ ফলত লাক্সেমবাৰ্গৰ স্বাধীনতা নিশ্চিত হয়।
১৯৪০ চনত দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ আৰম্ভ হোৱাৰ পিছত লাক্সেমবাৰ্গৰ নিৰপেক্ষতা পুনৰ উলংঘা কৰা হয় যেতিয়া নাজী জাৰ্মানীৰ ৱেৰমাক্টে "সম্পূৰ্ণ ন্যায্যতা অবিহনে" দেশখনত প্ৰৱেশ কৰে।প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ বিপৰীতে দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত জাৰ্মানীয়ে লাক্সেমবাৰ্গ দখল কৰাৰ সময়ত দেশখনক জাৰ্মান ভূখণ্ড হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল আৰু অনানুষ্ঠানিকভাৱে কাষৰীয়া নাজী জাৰ্মানী প্ৰদেশ গাউ মজেলেণ্ডৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হৈছিল। এইবাৰ লাক্সেমবাৰ্গ নিৰপেক্ষ হৈ নাথাকিল কাৰণ লণ্ডনত ভিত্তি কৰি নিৰ্বাসিত লাক্সেমবাৰ্গ চৰকাৰে মিত্ৰশক্তিক সমৰ্থন কৰিছিল, নৰ্মাণ্ডী আক্ৰমণত অংশগ্ৰহণ কৰা স্বেচ্ছাসেৱকৰ এটা সৰু দল পঠিয়াইছিল আৰু দখল কৰা দেশখনৰ ভিতৰত একাধিক প্ৰতিৰোধ গোট গঠন হৈছিল।
যুদ্ধৰ পূৰ্বৰ জনসংখ্যাৰ ২.৪৫% লোকৰ মৃত্যু হোৱাৰ লগতে লাক্সেমবাৰ্গৰ সকলো অট্টালিকাৰ এক তৃতীয়াংশ ধ্বংস বা গুৰুতৰভাৱে ক্ষতিগ্ৰস্ত হোৱাৰ লগে লগে (মূলতঃ বাল্জৰ যুদ্ধৰ বাবে) লাক্সেমবাৰ্গে পশ্চিম ইউৰোপ আৰু মিত্ৰশক্তিৰ যুদ্ধ প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰতি থকা দায়বদ্ধতাৰ বাবে সৰ্বাধিক এনে লোকচানৰ সন্মুখীন হয় কেতিয়াও প্ৰশ্ন কৰা হোৱা নাছিল।লাক্সেমবাৰ্গৰ প্ৰায় ১০০০-২৫০০ ইহুদীক হ’ল’কাষ্টত হত্যা কৰা হৈছিল।
আধুনিক ইতিহাস: নাটো আৰু ইউৰোপীয় সংঘত একত্ৰীকৰণ (১৯৪৫–)
১৯৪৫ চনত গ্ৰেণ্ড ডাচি ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য হয়। সংবিধানৰ অধীনত লাক্সেমবাৰ্গৰ নিৰপেক্ষ মৰ্যাদা ১৯৪৮ চনত আনুষ্ঠানিকভাৱে শেষ হয় আৰু ১৯৪৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহত ই নাটোৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্যও হয়। শীতল যুদ্ধৰ সময়ত লাক্সেমবাৰ্গে পশ্চিম ব্লকৰ পক্ষত নিজৰ জড়িততা অব্যাহত ৰাখিছিল। পঞ্চাশৰ দশকৰ আৰম্ভণিতে কোৰিয়া যুদ্ধত সৈন্যৰ এটা সৰু দলে যুঁজিছিল। লাক্সেমবাৰ্গৰ সৈন্যই আফগানিস্তানতো নিয়োজিত হৈছে, আইএছএএফক সমৰ্থন কৰিবলৈ।
১৯৫১ চনত লাক্সেমবাৰ্গ ইউৰোপীয় কয়লা আৰু তীখা সম্প্ৰদায়ৰ ছখন প্ৰতিষ্ঠাপক দেশৰ ভিতৰত অন্যতম হৈ পৰে আৰু ১৯৫৭ চনত ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় আৰু ১৯৯৩ চনত ইউৰোপীয় সংঘ হিচাপে পৰিগণিত হয়। ৰবাৰ্ট শ্বুমান (ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক পিতৃ), পিয়েৰ ৱাৰ্নাৰ (ইউৰোৰ পিতৃ বুলি গণ্য কৰা হয়), জেক ছাণ্টাৰ আৰু জিন-ক্লড জাংকাৰ (দুয়োজনেই ইউৰোপীয় আয়োগৰ সভাপতি)ৰ সৈতে লাক্সেমবাৰ্গৰ ৰাজনীতিবিদসকলে ইউৰোপীয় ইউনিয়ন গঠনত যথেষ্ট অৰিহণা যোগাইছিল আৰু... প্ৰতিষ্ঠান। ১৯৯৯ চনত লাক্সেমবাৰ্গে ইউৰোজোনত যোগদান কৰে।
২০ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ৰেড লেণ্ডছৰ চহকী লোহাৰ অক্সাইডৰ মাটিৰ শোষণ কৰা তীখা উদ্যোগে লাক্সেমবাৰ্গৰ ঔদ্যোগীকৰণৰ সূচনা কৰিছিল। ১৯৭০ চনত তীখা উদ্যোগৰ অৱনতিৰ পিছত দেশখনে নিজকে বিশ্বব্যাপী বিত্তীয় কেন্দ্ৰ হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰাত মনোনিৱেশ কৰি বেংকিং হাব হিচাপে বিকশিত হয়। একবিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰে পৰাই ইয়াৰ চৰকাৰসমূহে দেশখনক জ্ঞান অৰ্থনীতিলৈ উন্নীত কৰাত মনোনিৱেশ কৰি আহিছে, লাক্সেমবাৰ্গ বিশ্ববিদ্যালয় আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় মহাকাশ কাৰ্যসূচী প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।
চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি
লাক্সেমবাৰ্গক "সম্পূৰ্ণ গণতন্ত্ৰ" বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে, য'ত এজন সাংবিধানিক ৰজাৰ নেতৃত্বত সংসদীয় গণতন্ত্ৰ আছে। কাৰ্য্যবাহী ক্ষমতা গ্ৰেণ্ড ড্যুক আৰু কেবিনেটে ব্যৱহাৰ কৰে, যিটো আন কেইবাজনো মন্ত্ৰীৰে গঠিত। ১৮৬৮ চনৰ ১৭ অক্টোবৰত লাক্সেমবাৰ্গৰ সৰ্বোচ্চ আইন লাক্সেমবাৰ্গৰ সংবিধান গ্ৰহণ কৰা হয়। গ্ৰেণ্ড ড্যুকৰ বিধানসভা ভংগ কৰাৰ ক্ষমতা আছে, তেনে ক্ষেত্ৰত তিনি মাহৰ ভিতৰত নতুন নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত কৰিব লাগিব। কিন্তু ১৯১৯ চনৰ পৰা সাৰ্বভৌমত্ব জাতিটোৰ লগত বসবাস কৰি আহিছে, যিটো সংবিধান আৰু আইন অনুসৰি গ্ৰেণ্ড ড্যুকে প্ৰয়োগ কৰে।
বিধানসভাৰ ক্ষমতা চেম্বাৰ অৱ ডেপুটিজৰ হাতত নিহিত হৈ আছে, যিটো ষাঠিজন সদস্যৰ এক সদস্যযুক্ত বিধানসভা, যি চাৰিটা সমষ্টিৰ পৰা পোনপটীয়াকৈ পাঁচ বছৰৰ বাবে নিৰ্বাচিত হয়। গ্ৰেণ্ড ড্যুকে নিযুক্তি দিয়া ২১ জন সাধাৰণ নাগৰিকৰে গঠিত দ্বিতীয়টো সংস্থা কাউন্সিল অৱ ষ্টেট (Conseil d'État) এ চেম্বাৰ অৱ ডেপুটিছক আইন প্ৰণয়নৰ ক্ষেত্ৰত পৰামৰ্শ দিয়ে।
লাক্সেমবাৰ্গত তিনিটা নিম্ন ন্যায়াধিকৰণ (justices de paix; Esch-sur-Alzette, লাক্সেমবাৰ্গ চহৰ আৰু ডাইকিৰ্চত), দুখন জিলা ন্যায়াধিকৰণ (লাক্সেমবাৰ্গ আৰু ডাইকিৰ্চ), আৰু এখন উচ্চ ন্যায়ালয় (লাক্সেমবাৰ্গ) আছে, য'ত Court of... আপীল আৰু কেচেচন আদালত। ইয়াৰ উপৰিও প্ৰশাসনিক ন্যায়াধিকৰণ আৰু প্ৰশাসনিক আদালতৰ লগতে সাংবিধানিক আদালতো আছে, এই সকলোবোৰ ৰাজধানীত অৱস্থিত।
প্ৰশাসনিক বিভাগসমূহ
লাক্সেমবাৰ্গক ১২টা কেণ্টনত বিভক্ত কৰা হৈছে, যিবোৰক আৰু ১০২টা কমিউনত বিভক্ত কৰা হৈছে। ইয়াৰে বাৰটা কমিউনৰ নগৰৰ মৰ্যাদা আছে; লাক্সেমবাৰ্গ চহৰখনেই আটাইতকৈ ডাঙৰ।
বৈদেশিক সম্পৰ্ক
লাক্সেমবাৰ্গ দীৰ্ঘদিন ধৰি ইউৰোপীয় ৰাজনৈতিক আৰু অৰ্থনৈতিক সংহতিৰ বিশিষ্ট সমৰ্থক। ১৯২১ চনত লাক্সেমবাৰ্গ আৰু বেলজিয়ামে আন্তঃবিনিময়যোগ্য মুদ্ৰা আৰু এক উমৈহতীয়া ৰীতি-নীতিৰ শাসন ব্যৱস্থা গঢ়ি তুলিবলৈ বেলজিয়াম–লাক্সেমবাৰ্গ অৰ্থনৈতিক সংঘ (BLEU) গঠন কৰে। লাক্সেমবাৰ্গ বেনেলাক্স অৰ্থনৈতিক সংঘৰ সদস্য আৰু ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায়ৰ (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ) অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল। ই শ্বেংগেন গ্ৰুপতো অংশগ্ৰহণ কৰে (লাক্সেমবাৰ্গৰ শ্বেংগেন গাঁওখনৰ নামেৰে নামকৰণ কৰা হৈছে য'ত চুক্তিসমূহ স্বাক্ষৰিত হৈছিল)।একে সময়তে লাক্সেমবাৰ্গৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক লোকে ধাৰাবাহিকভাৱে বিশ্বাস কৰি আহিছে যে ইউৰোপীয় ঐক্যৰ অৰ্থ কেৱল গতিশীল আটলাণ্টিক অতিক্ৰমৰ সম্পৰ্কৰ প্ৰেক্ষাপটতহে, আৰু এইদৰে পৰম্পৰাগতভাৱে তেওঁলোকে নাটো সমৰ্থক, আমেৰিকা সমৰ্থক বৈদেশিক নীতি অনুসৰণ কৰিছে।[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]।
লাক্সেমবাৰ্গত ইউৰোপীয় সংঘৰ ন্যায়ালয়, ইউৰোপীয় নিৰীক্ষক আদালত, ইউৰোপীয় সম্প্ৰদায়ৰ পৰিসংখ্যা কাৰ্যালয় (ইউৰোষ্টেট) আৰু ইউৰোপীয় সংঘৰ অন্যান্য গুৰুত্বপূৰ্ণ অংগসমূহৰ স্থান। ইউৰোপীয় সংসদৰ সচিবালয় লাক্সেমবাৰ্গত অৱস্থিত যদিও সংসদৰ বৈঠক সাধাৰণতে ব্ৰাছেলছত আৰু কেতিয়াবা ষ্ট্ৰাছবাৰ্গত হয়।
সেনা
লাক্সেমবাৰ্গৰ সেনাবাহিনী বেছিভাগেই নিজৰ কেছাৰ্নত ভিত্তি কৰি গঢ় লৈ উঠিছে, ডাইকিৰ্চৰ হাৰেবিয়েৰ্গত থকা চেণ্টাৰ মিলিটাৰ কেছাৰ্নে গ্ৰেণ্ড-ডাক জিন। সাধাৰণ কৰ্মচাৰীসকল ৰাজধানী ইটাট-মেজৰত অৱস্থিত।সেনাবাহিনী অসামৰিক নিয়ন্ত্ৰণত আছে, গ্ৰেণ্ড ড্যুক কমাণ্ডাৰ ইন চিফ হিচাপে। প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী ফ্ৰান্সোৱা বাউছে সেনাৰ অভিযান চোৱাচিতা কৰে। সেনাবাহিনীৰ পেছাদাৰী মুৰব্বী হ’ল প্ৰতিৰক্ষা মুৰব্বী, যিয়ে মন্ত্ৰীক উত্তৰ দিয়ে আৰু জেনেৰেলৰ পদবী লাভ কৰে।
লেণ্ডলক হোৱাৰ বাবে লাক্সেমবাৰ্গত নৌসেনা নাই। সোতৰখন নাটোৰ এৱাকছ বিমান লাক্সেমবাৰ্গৰ বিমান হিচাপে পঞ্জীয়ন কৰা হৈছে। বেলজিয়ামৰ সৈতে হোৱা যৌথ চুক্তি অনুসৰি দুয়োখন দেশেই এখন এ৪০০এম সামৰিক মালবাহী বিমানৰ বাবে ধন আগবঢ়াইছে।
লাক্সেমবাৰ্গে ইউৰোকৰ্পছত অংশগ্ৰহণ কৰিছে, পূৰ্বৰ ইউগোস্লাভিয়াত ইউএনপ্ৰ’ফ’ৰ আৰু আইএফঅ’আৰ অভিযানত সৈন্যৰ অৱদান আগবঢ়াইছে আৰু বছনিয়া আৰু হাৰ্জেগোভিনাত নাটোৰ এছএফঅ’আৰ অভিযানত এটা সৰু দলৰ সৈতে অংশগ্ৰহণ কৰিছে। লাক্সেমবাৰ্গৰ সৈন্যই আফগানিস্তানতো নিয়োজিত হৈছে, আই এছ এ এফক সহায় কৰিবলৈ। কুৰ্দসকলৰ বাবে শৰণাৰ্থী শিবিৰ স্থাপন আৰু আলবেনিয়াক জৰুৰীকালীন সামগ্ৰী যোগান ধৰাৰ দৰে মানৱীয় সাহায্য অভিযানতো সেনাই অংশগ্ৰহণ কৰিছে।
ভূগোল
ইউৰোপৰ অন্যতম সৰু দেশ লাক্সেমবাৰ্গ, বিশ্বৰ ১৯৪খন স্বাধীন দেশৰ ভিতৰত ১৬৭ নম্বৰ স্থানত আছে; ইয়াৰ আকাৰ প্ৰায় ২,৫৮৬ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৯৯৮ বৰ্গ মাইল) আৰু ইয়াৰ দীঘল ৮২ কিলোমিটাৰ (৫১ মাইল) আৰু বহল ৫৭ কিলোমিটাৰ (৩৫ মাইল)। ই ৪৯° আৰু ৫১° উত্তৰ অক্ষাংশ আৰু ৫° আৰু ৭° পূব দ্ৰাঘিমাংশৰ মাজত অৱস্থিত।
পূবে লাক্সেমবাৰ্গ ৰাইনলেণ্ড-পেলেটিনেট আৰু ছাৰলেণ্ডৰ জাৰ্মান বুণ্ডেছলেণ্ডাৰ আৰু দক্ষিণে ফ্ৰান্সৰ গ্ৰেণ্ড ইষ্ট (লৰেইন) অঞ্চলৰ সীমাৰেখাৰে আবদ্ধ। গ্ৰেণ্ড ডাচিৰ সীমা বেলজিয়ামৰ ৱালনিয়াৰ সৈতে, বিশেষকৈ বেলজিয়ামৰ লাক্সেমবাৰ্গ আৰু লিয়েজৰ প্ৰদেশৰ সৈতে, যাৰ এটা অংশত ক্ৰমে পশ্চিম আৰু উত্তৰত জাৰ্মান ভাষী বেলজিয়াম সম্প্ৰদায়ক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
দেশৰ উত্তৰ তৃতীয়াংশক অছলিং বুলি জনা যায়, আৰু ই আৰ্ডেনছৰ অংশ। ইয়াত পাহাৰ আৰু নিম্ন পৰ্বতমালা প্ৰধান, য'ত উইলৱেৰ্ডেঞ্জৰ ওচৰৰ নেইফো আছে,যিটো সৰ্বোচ্চ বিন্দু, ৫৬০ মিটাৰ (১,৮৪০ ফুট) উচ্চতাত। আন আন পৰ্বতসমূহ হ'ল হালডাঞ্জৰ ওচৰৰ ৫৫৯ মিটাৰ (১,৮৩৪ ফুট) উচ্চতাত থকা বুৰ্গপ্লাটজ আৰু ৰেমব্ৰাউচৰ ওচৰত ৫৫৪ মিটাৰ (১,৮১৮ ফুট) উচ্চতাত থকা নেপ'লিয়নছগাৰ্ড। এই অঞ্চলত জনবসতি কম, মাত্ৰ এখন চহৰ (উইলটজ) আৰু জনসংখ্যা চাৰি হাজাৰতকৈ অধিক।
দেশৰ দক্ষিণৰ দুই তৃতীয়াংশক গুটলেণ্ড বুলি কোৱা হয়, আৰু ইয়াত অছলিংতকৈ অধিক ঘন জনবসতি আছে। ইয়াৰ উপৰিও ই অধিক বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ আৰু ইয়াক পাঁচটা ভৌগোলিক উপ-অঞ্চলত ভাগ কৰিব পাৰি। দক্ষিণ-মধ্য লাক্সেমবাৰ্গৰ লাক্সেমবাৰ্গ মালভূমি এটা বৃহৎ, সমতল, বেলেগ বেলেগ বেলেগ শিলৰ গঠন আৰু লাক্সেমবাৰ্গ চহৰৰ স্থান। লাক্সেমবাৰ্গৰ পূব দিশত অৱস্থিত সৰু চুইজাৰলেণ্ডত শিলৰ ভূখণ্ড আৰু ডাঠ অৰণ্য আছে। মজেল উপত্যকা হৈছে দক্ষিণ-পূব সীমান্তৰ কাষেৰে চলি থকা আটাইতকৈ নিম্ন অঞ্চল। সুদূৰ দক্ষিণ আৰু দক্ষিণ-পশ্চিম দিশত থকা ৰেড লেণ্ডছ লাক্সেমবাৰ্গৰ ঔদ্যোগিক হৃদয়ভূমি আৰু ইয়াত লাক্সেমবাৰ্গৰ বহু বৃহৎ চহৰ আছে।
লাক্সেমবাৰ্গ আৰু জাৰ্মানীৰ মাজৰ সীমান্ত তিনিখন নদীৰে গঠিত: মজেল, ছাউৰ আৰু আৱাৰ। আন আন প্ৰধান নদীসমূহ হ’ল এলজেট, এটাৰ্ট, ক্লাৰ্ভ আৰু উইল্টজ। মধ্য ছাউৰ আৰু আটাৰ্টৰ উপত্যকাসমূহে গুটলেণ্ড আৰু অছলিঙৰ মাজৰ সীমা গঠন কৰে।
পৰিৱেশ
২০১২ চনৰ পৰিৱেশ পৰিৱেশন সূচকাংক অনুসৰি লাক্সেমবাৰ্গ পৰিৱেশ সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত বিশ্বৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ প্ৰদৰ্শনকাৰী দেশ, ১৩২ খন মূল্যায়ন কৰা দেশৰ ভিতৰত ৪ৰ্থ স্থান। ২০২০ চনত ই ১৮০খন দেশৰ ভিতৰত দ্বিতীয় স্থান লাভ কৰে। মাৰ্চাৰৰ দ্বাৰা বিশ্বৰ শীৰ্ষ দহখন আটাইতকৈ বসবাসযোগ্য চহৰৰ ভিতৰত লাক্সেমবাৰ্গ ৬ নম্বৰ স্থানতো আছে।দেশখনে ১০ বছৰত GHG নিৰ্গমন ৫৫% হ্ৰাস কৰি ২০৫০ চনৰ ভিতৰত শূন্য নিৰ্গমন লাভ কৰিব বিচাৰে। লাক্সেমবাৰ্গে জৈৱিক কৃষি পাঁচগুণ বৃদ্ধি কৰিব বিচাৰে।২০১৯ চনৰ ফৰেষ্ট লেণ্ডস্কেপ অখণ্ডতা সূচকাংকৰ গড় স্ক'ৰ আছিল ১.১২/১০, যাৰ ফলত ১৭২খন দেশৰ ভিতৰত বিশ্বজুৰি ১৬৪ নম্বৰ স্থানত আছে।
জলবায়ু
ইউৰোপীয় টেলিকম নিৰ্দেশনা লাক্সেমবাৰ্গৰ আইনলৈ। ইয়াৰ ফলত নেটৱৰ্ক আৰু সেৱাত বিনিয়োগক উৎসাহিত কৰা হয়। নিয়ন্ত্ৰক আই এল আৰ – ইনষ্টিটিউট লাক্সেমবাৰ্জোৱা ডি ৰেগুলেচনএ এই আইনী নিয়মসমূহ মানি চলাটো নিশ্চিত কৰে।
অৰ্থনীতি
লাক্সেমবাৰ্গৰ সুস্থিৰ আৰু উচ্চ আয়ৰ বজাৰ অৰ্থনীতিত মধ্যমীয়া বৃদ্ধি, কম মুদ্ৰাস্ফীতি আৰু উচ্চ মাত্ৰাৰ উদ্ভাৱনৰ বৈশিষ্ট্য আছে। নিবনুৱা সমস্যা পৰম্পৰাগতভাৱে কম যদিও ২০১২ চনৰ মে' মাহলৈকে ই ৬.১% ত উপনীত হয়, ইয়াৰ মূল কাৰণ ২০০৮ চনৰ বিশ্বৰ আৰ্থিক সংকট। ২০১১ চনত আই এম এফৰ মতে লাক্সেমবাৰ্গ বিশ্বৰ দ্বিতীয় ধনী দেশ আছিল, ক্ৰয় শক্তি সমতা (পিপিপি) ভিত্তিত জনমূৰি জিডিপি ৮০,১১৯ ডলাৰ। ক্ৰয় শক্তিৰ মানদণ্ডত ইয়াৰ জনমূৰি জিডিপি ২০১৯ চনত ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ গড়ৰ ২৬১% (১০০%) আছিল। লাক্সেমবাৰ্গে দ্য হেৰিটেজ ফাউণ্ডেশ্যনৰ ইনডেক্স অৱ ইকনমিক ফ্ৰিডমত ১৩ নম্বৰ,ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মানৱ উন্নয়ন সূচকাংকত ২৬ নম্বৰ আৰু ইকনমিষ্ট ইনটেলিজেন্স ইউনিটৰ জীৱনৰ মানদণ্ড সূচকাংকত ৪ৰ্থ স্থান লাভ কৰিছে।২০১৯ আৰু ২০২০ চনত গ্ল'বেল ইনোভেচন ইনডেক্সত ই ১৮ নম্বৰ আৰু ২০২১ চনত ২৩ নম্বৰ স্থান লাভ কৰিছিল।
১৯৬০ চনলৈকে তীখাৰ আধিপত্য থকা ঔদ্যোগিক খণ্ডটোৱে তাৰ পিছৰ পৰা বৈচিত্ৰ্যময় ৰূপত ৰাসায়নিক পদাৰ্থ, ৰবৰ আৰু অন্যান্য সামগ্ৰী অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। যোৱা দশকবোৰত বিত্তীয় খণ্ডৰ বৃদ্ধিয়ে তীখা উৎপাদন হ্ৰাস পোৱাৰ ক্ষতিপূৰণতকৈও অধিক ক্ষতিপূৰণ দিছে। বিশেষকৈ বেংকিং আৰু বিত্ত সেৱাই অৰ্থনৈতিক উৎপাদনৰ সৰহভাগ অংশ গ্ৰহণ কৰে। লাক্সেমবাৰ্গ হৈছে বিশ্বৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম বিনিয়োগ পুঁজি কেন্দ্ৰ (আমেৰিকাৰ পিছত), ইউৰোজোনৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ ব্যক্তিগত বেংকিং কেন্দ্ৰ আৰু ইউৰোপৰ পুনৰ্বীমা কোম্পানীসমূহৰ বাবে আগশাৰীৰ কেন্দ্ৰ। তদুপৰি লাক্সেমবাৰ্গ চৰকাৰে ইণ্টাৰনেট ষ্টাৰ্টআপক আকৰ্ষণ কৰাৰ লক্ষ্য লৈছে, স্কাইপ আৰু আমাজন হৈছে বহুতো ইণ্টাৰনেট কোম্পানী যিয়ে নিজৰ আঞ্চলিক মুখ্য কাৰ্যালয় লাক্সেমবাৰ্গলৈ স্থানান্তৰিত কৰিছে। লাক্সেমবাৰ্গত থ্ৰীডি স্ক্যানাৰ ডেভেলপাৰ/নিৰ্মাতা আৰ্টেক থ্ৰীডিকে ধৰি অন্যান্য উচ্চ প্ৰযুক্তিৰ কোম্পানীসমূহে নিজকে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছে।
২০০৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহত লাক্সেমবাৰ্গৰ বেংকিং গোপনীয়তা আইনসমূহৰ লগতে কৰ স্বৰ্গ হিচাপে ইয়াৰ সুনামৰ বাবে উদ্বেগৰ বাবে জি-২০ৰ দ্বাৰা প্ৰশ্নবোধক বেংকিং ব্যৱস্থা থকা ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ "ধূসৰ তালিকা"ত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়া স্বৰূপে দেশখনে অতি সোনকালেই তথ্য বিনিময়ৰ ক্ষেত্ৰত অ'ইচিডিৰ মানদণ্ড গ্ৰহণ কৰে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ইয়াক "আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয়ভাৱে চুক্তিবদ্ধ কৰ মানদণ্ড যথেষ্ট পৰিমাণে কাৰ্যকৰী কৰা ন্যায়িক অধিকাৰক্ষেত্ৰ"ৰ শ্ৰেণীত যোগ কৰা হয়। ২০১০ চনৰ মাৰ্চ মাহত ছাণ্ডে টেলিগ্ৰাফে প্ৰকাশ কৰিছিল যে কিম জং-ইলৰ ৪ বিলিয়ন ডলাৰৰ গোপন একাউণ্টৰ অধিকাংশই লাক্সেমবাৰ্গৰ বেংকত আছিল। ২০১২ চনৰ এপ্ৰিল মাহত দ্য গাৰ্ডিয়ানে প্ৰকাশ কৰা অনুসৰি লাক্সেমবাৰ্গৰ কৰ সুৰুঙাৰ পৰাও Amazon.co.uk য়ে যথেষ্ট পৰিমাণৰ যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ৰাজহ চেনেল কৰি লাভৱান হয়। টেক্স জাষ্টিচ নেটৱৰ্কৰ ২০১১ চনৰ বিত্তীয় গোপনীয়তা সূচকাংকত লাক্সেমবাৰ্গে তৃতীয় স্থান লাভ কৰিছিল আৰু কেমেন দ্বীপপুঞ্জৰ পৰা মাত্ৰ অলপ পিছ পৰি আছিল। ২০১৩ চনত লাক্সেমবাৰ্গক ছুইজাৰলেণ্ডৰ পিছতে বিশ্বৰ ২য় নিৰাপদ কৰ স্বৰ্গ হিচাপে স্থান দিয়া হৈছিল।
২০১৪ চনৰ নৱেম্বৰৰ আৰম্ভণিতে ইউৰোপীয় আয়োগৰ মুৰব্বী হোৱাৰ মাত্ৰ কেইদিনমানৰ পিছতে লাক্সেমবাৰ্গৰ প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী জিন-ক্ল’ড জাংকাৰক সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰকাশৰ আঘাত পাইছিল—যিটো লাক্সেমবাৰ্গ লিকছ নামেৰে জনাজাত নথিপত্ৰ ফাদিলৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছিল—যিটো লাক্সেমবাৰ্গ ইউৰোপৰ কৰ্পৰেটৰ এক প্ৰধান কেন্দ্ৰলৈ ৰূপান্তৰিত হৈছিল তেওঁৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী পদত কৰ পৰিহাৰ কৰা হৈছিল।
২০১০ চনত লাক্সেমবাৰ্গৰ সক্ৰিয় জনসংখ্যাৰ প্ৰায় ২.১% কৃষিয়ে নিয়োজিত কৰিছিল, তেতিয়া ২২০০ টা কৃষিভূমি আছিল আৰু প্ৰতিটো ভূমিৰ গড় ক্ষেত্ৰফল আছিল ৬০ হেক্টৰ।
লাক্সেমবাৰ্গৰ বেলজিয়াম আৰু নেদাৰলেণ্ডৰ সৈতে বিশেষভাৱে ঘনিষ্ঠ বাণিজ্য আৰু বিত্তীয় সম্পৰ্ক আছে (বেনেলাক্স চাওক), আৰু ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ সদস্য হিচাপে ই মুক্ত ইউৰোপীয় বজাৰৰ সুবিধা লাভ কৰে।
২০১৫ চনৰ মে' মাহত ১৭১ বিলিয়ন ডলাৰ লাভ কৰি দেশখনে আমেৰিকাৰ ট্ৰেজাৰী ছিকিউৰিটিজৰ অংশীদাৰিত্বৰ ক্ষেত্ৰত বিশ্বৰ ১১ নম্বৰ স্থানত আছিল। কিন্তু অ-লাক্সেমবাৰ্গৰ বাসিন্দাসকলৰ মালিকানাধীন, কিন্তু লাক্সেমবাৰ্গত কাষ্টডিয়েল একাউণ্টত ৰখা ছিকিউৰিটিসমূহ এই সংখ্যাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
২০১৯ চনলৈকে লাক্সেমবাৰ্গৰ ৰাজহুৱা ঋণৰ পৰিমাণ আছিল মুঠ ১৫,৬৮৭,০০০,০০০ ডলাৰ, অৰ্থাৎ প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বাবে ২৫,৫৫৪ ডলাৰ। জিডিপিৰ প্ৰতি ঋণ আছিল ২২.১০%।
লাক্সেমবাৰ্গৰ শ্ৰম বজাৰে ১ লাখ ২০ হাজাৰ লাক্সেমবাৰ্গৰ লোক, ১ লাখ ২০ হাজাৰ বিদেশী বাসিন্দা আৰু সীমান্ত অতিক্ৰম কৰি অহা ২০৫ হাজাৰ লোকে দখল কৰা ৪ লাখ ৪৫ হাজাৰ চাকৰিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। পিছৰসকলে লাক্সেমবাৰ্গত কৰ আদায় দিয়ে যদিও তেওঁলোকৰ শিক্ষা আৰু সামাজিক অধিকাৰ তেওঁলোকৰ বাসস্থানৰ দেশৰ দায়িত্ব। পেঞ্চনাৰসকলৰ ক্ষেত্ৰতো একেই কথা। লাক্সেমবাৰ্গ চৰকাৰে কেতিয়াও ফ্ৰান্সৰ সীমান্তৰ স্থানীয় কৰ্তৃপক্ষৰ সৈতে নিজৰ কৰ ৰাজহৰ ভাগ-বতৰা কৰা নাই। এই ব্যৱস্থাক লাক্সেমবাৰ্গৰ অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধিৰ অন্যতম চাবিকাঠি হিচাপে গণ্য কৰা হয়, কিন্তু সীমান্তৱৰ্তী দেশসমূহৰ মূল্যত।
===পৰিৱহণ ব্যৱস্থা===
প্ৰয়োজনলাক্সেমবাৰ্গত সমগ্ৰ দেশতে আধুনিক আৰু ব্যাপকভাৱে নিয়োজিত অপটিকেল ফাইবাৰ আৰু কেবল নেটৱৰ্ক আছে। ২০১০ চনত লাক্সেমবাৰ্গ চৰকাৰে ২০২০ চনৰ ভিতৰত দেশখনৰ সম্পূৰ্ণ ১ জিবিটি/ছেকেণ্ড কভাৰেজ লাভ কৰি অতি তীব্ৰবেগী ব্ৰডবেণ্ডৰ ক্ষেত্ৰত বিশ্বব্যাপী আগশাৰীৰ হোৱাৰ লক্ষ্যৰে অতি তীব্ৰবেগী নেটৱৰ্কৰ বাবে নিজৰ ৰাষ্ট্ৰীয় কৌশল আৰম্ভ কৰে।২০১১ চনত লাক্সেমবাৰ্গৰ এন জি এ কভাৰেজ ৭৫% আছিল। ২০১৩ চনৰ এপ্ৰিল মাহত লাক্সেমবাৰ্গে বিশ্বজুৰি ৬ষ্ঠ সৰ্বোচ্চ ডাউনলোড গতি আৰু ইউৰোপৰ ২য় সৰ্বোচ্চ গতি লাভ কৰে: ৩২,৪৬ এমবিটি/ছেকেণ্ড।[145] মধ্য ইউৰোপত দেশখনৰ অৱস্থান, সুস্থিৰ অৰ্থনীতি আৰু কম কৰ দূৰসংযোগ উদ্যোগৰ বাবে অনুকূল।
আইটিইউ আইচিটি উন্নয়ন সূচকাংকত তথ্য আৰু যোগাযোগ প্ৰযুক্তিৰ বিকাশৰ ক্ষেত্ৰত ই বিশ্বৰ ভিতৰতে ২য় আৰু অক্সফৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয় আৰু অভিয়েডো বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গ্ল'বেল ব্ৰডবেণ্ড গুণগত অধ্যয়ন ২০০৯ত অষ্টম স্থান লাভ কৰিছে।[149][150][151] [152]

লাক্সেমবাৰ্গ চহৰৰ ক্ল’চ ডি অ’ৰত চেণ্টাৰ ড্ৰ’ছবাকৰ সন্মুখত চিন
লাক্সেমবাৰ্গ ইউৰোপৰ সকলো প্ৰধান ইণ্টাৰনেট এক্সচেঞ্জ (AMS-IX Amsterdam,[153] DE-CIX Frankfurt,[154] LINX London),[155] ডাটাচেণ্টাৰ আৰু POP সমূহৰ সৈতে অতিৰিক্ত অপটিকেল নেটৱৰ্কৰ জৰিয়তে সংযুক্ত।[156][157][158] [১৫৯][১৬০] ইয়াৰ উপৰিও দেশখন আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ডাটা হাব অপাৰেটৰ এংকোটেলৰ ভাৰ্চুৱেল মিটমি ৰুম সেৱা (vmmr)[161]ৰ সৈতে সংযুক্ত।[162] ইয়াৰ ফলত লাক্সেমবাৰ্গক বিশ্বজুৰি সকলো প্ৰধান টেলিকমিউনিকেচন অপাৰেটৰ[163] আৰু ডাটা কেৰিয়াৰৰ সৈতে আন্তঃসংযোগ স্থাপন কৰিবলৈ সক্ষম হয়। আন্তঃসংযোগ বিন্দুসমূহ ফ্ৰেংকফৰ্ট, লণ্ডন, নিউয়ৰ্ক আৰু হংকঙত আছে।[164] লাক্সেমবাৰ্গে ইউৰোপৰ অন্যতম আগশাৰীৰ বিত্তীয় প্ৰযুক্তি (ফিনটেক) কেন্দ্ৰ হিচাপে নিজকে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছে, লাক্সেমবাৰ্গ চৰকাৰে লাক্সেমবাৰ্গ হাউচ অৱ ফাইনেন্সিয়েল টেকন'লজিৰ দৰে পদক্ষেপক সমৰ্থন কৰিছে।[165]
লাক্সেমবাৰ্গত প্ৰায় ২০টা ডাটা চেণ্টাৰ[166][167][168] চলি আছে। ছটা ডাটা চেণ্টাৰ টায়াৰ IV ডিজাইন প্ৰমাণীকৃত: তিনিটা ebrc,[169] দুটা LuxConnect[170][171] আৰু এটা ইউৰোপীয় ডাটা হাবৰ।[172] ২০১২ চনৰ ডিচেম্বৰ আৰু ২০১৩ চনৰ জানুৱাৰী মাহত কৰা নটা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ডাটা চেণ্টাৰৰ ওপৰত কৰা এক সমীক্ষাত আৰু উপলব্ধতা (আপ-টাইম) আৰু পৰিৱেশন (অনুৰোধ কৰা ৱেবছাইটৰ পৰা তথ্য লাভ কৰাৰ বিলম্ব) জুখিছিল, শীৰ্ষb গ্ৰীষ্মকাল উষ্ণ আৰু শীতকাল শীতল।