Interlingue

Interlingue
Atras denominacions:	{{{atrasdenominacions}}}
Parlau en:	luenga auxiliar internacional
Rechión:	{{{territorios}}}
Etnia:	{{{pueblo}}}
Parladors:	sin datos
Posición:	{{{clasificación}}} (Ethnologue 1996)
Filiación chenetica:	luenga artificial
Escritura:	alfabeto latino
Estatus oficial
Oficial en:	Garra país
Luenga propia de:	{{{propia}}}
Reconoixiu en:	{{{reconoixiu}}}
Regulau por:	Interlingue-Union
Codigos
ISO 639-1	ia
ISO 639-2	ina
ISO 639-3	ina
SIL
Extensión d'o Interlingue

Interlingue u occidental (clamau asinas entre 1922-1947) ye una luenga artificial creyada por Edgar von Wahl, un d'os primers esperantistas.

Von Wahl naixió en Tallin, hue Estonia y alavez provincia de l'Imperio ruso, en o sino d'una familia de luenga alemana. Os suyos consellos estioron seguius por Zamenhof. Oficial d'a marina de guerra, optó por o bando zarista en a Revolución de 1917. Dimpués d'o triunfo d'os sovieticos, s'exilió en Francia, cambiando o suyo apellido por De Wahl. Descontento con o esperanto, decidió creyar o suyo propio prochecto, a o que clamaría occidental. Publica en 1922 o suyo prochecto de luenga. Formula a regla de Wahl. Aconsiguió reunir un chicot grupo de seguidores, que seguiría editando a revista Cosmoglotta dica os anyos 1950.

En 1947 decidioron cambiar o nombre por o de interlingue (no interlingua, nombre usau por Peano pa o suyo "Latino sine flexione", y tamién por l'Alexander Gode en prochecto de IALA de 1953). Manimenos, l'asociación no tornó a dar sinyals de vida dica o decenio d'os anyos 1990, a traviés d'Internet.

Filosofia

De Wahl aprenguèt envolopa las lengas artificialas quand sentiguèt parlar del volapük a Waldemar Rosenberger, un companh de trabalh del paire de De Wahl.​ De Wahl feniguèt en se convertint en òm dels primièrs usatgièrs de l'esperanto, que descobriguèt en 1888 pendent lo sieu periòde coma volapükista e qu'èra per el compilando un diccionari de tèrmes marines. Se convertiguèt rapidament en un fervient partidari de l'esperanto pendent de divèrses ans, a on collaborèt amb Zamenhof en qualques parts del dessenh de l'idiòma e revirèt jonhètz de las primièras òbras a l'esperanto: «Princidino Mary», publicat en 1889 orichinalment jol nom de Princino Mary. contunhèt d'èsser esperantista fins a 1894 quand fracassèt la votacion per reformar l'esperanto. En aquesta votacion, de Wahl foguèt òm dels dos que votèron ni per l'esperanto sens de cambiaments ni per la reforma prepausada per Zamenhof, mas per una reforma entièrament nòva​ L'occidental s'anonciariá pas fins a 28 ans après que de Wahl abandonès l'esperanto, un periòde que passèt en el en trabalhant amb d'autres creadors d'idiòmas e en tractant de desvolopar un sistèma que combinès tant naturalismo coma regularidat. Aquesta combinacion de naturalismo e regularidat se convertiriá en òm dels ventachas que se lifa referéncia a el amb màger frequéncia en la promocion de l'occidental après la siá publicacion.

Literatura

La mayoría d'os textos literarios en occidental, tanto orichinals como traducius, han estau publicaus en Cosmoglotta. Atros textos han estau publicaus en a revista Helvetia, y atros, en menor cantidat, como libros.

La literatura en occidental se puede dividir en quantos periodos:

• Primer periodo entre 1921 y 1927
• Periodo de Viena entre 1927 y 1949
• Periodo d'estancamiento entre 1950 y 1999
• Reavivament en internet a partir de 1999

Atros textos no literarios

Si bien las prencipals obras escritas en occidental han estau obras literarias, existen atras publicacions en este idioma que no se podrían qualificar como tals. Ye lo caso d'obras como:

1. Le Axiome de Paralleles de Euclides a Hilbert, de Carl-Erik Sjöstedt. Publicau en 1986, se tracta d'una enciclopedia de matematicas.
2. Qualques libros de texto publicaus en internet per Vicente Costalago, como ye lo caso de Historie, Cultura classic, Geographie e Mathematica, totz ells publicaus en 2020.

Vinclos externos

• Diccionario aragonés-interlingue