Ir al contenido

Diferencia entre revisiones de «Rodio»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Pachina creyada con '{{Elementbox |number=45 |symbol=Rh |name=Rodio |left=Rutenio |right=Paladio |above=Co |below=Ir |series= Metal de transición |group=9 |per...'
 
Sin resumen de edición
 
(No se muestran 34 ediciones intermedias de 16 usuarios)
Linia 1: Linia 1:
{{Grafía EFA}}
{{Elementbox
{{Ficha d'elemento quimico
|number=45
|number=45
|symbol=Rh
|symbol=Rh
Linia 36: Linia 37:
|vapor pressure comment=
|vapor pressure comment=
|crystal structure= cubica centratas en as caras
|crystal structure= cubica centratas en as caras
|oxidation states= 6, 5, 4, '''3''', 2, 1<ref>{{cite web|url=http://openmopac.net/data_normal/rhfr_jmol.html|title=Rhodium: rhodium(I) fluoride compound data|accessdate=2007-12-10|publisher=OpenMOPAC.net}}</ref>, -1<br />(oxido [[anfoterico]])
|oxidation states= 6, 5, 4, '''3''', 2, 1,<ref>{{cita web|url=http://openmopac.net/data_normal/rhfr_jmol.html|títol=Rhodium: rhodium(I) fluoride compound data|calendata_acceso=2007-12-10|editorial=OpenMOPAC.net}}</ref> -1<br />(oxido [[anfoterico]])
|electronegativity= 2.28
|electronegativity= 2.28
|number of ionization energies=3
|number of ionization energies=3
Linia 44: Linia 45:
|atomic radius= 134
|atomic radius= 134
|covalent radius= 142±7
|covalent radius= 142±7
|magnetic ordering= [[paramagnetico]]<ref>[http://www-d0.fnal.gov/hardware/cal/lvps_info/engineering/elementmagn.pdf Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds], in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press. </ref>
|magnetic ordering= [[paramagnetico]]<ref>[http://www-d0.fnal.gov/hardware/cal/lvps_info/engineering/elementmagn.pdf Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds], in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.</ref>
|electrical resistivity at 0= 43.3 n
|electrical resistivity at 0= 43.3 n
|thermal conductivity= 150
|thermal conductivity= 150
Linia 58: Linia 59:
|CAS number= 7440-16-6
|CAS number= 7440-16-6
|isotopes=
|isotopes=
{{Elementbox_isotopes_decay2 | mn=99 | sym=Rh
{{Ficha d'elemento quimico/Isotopo desintegración 2 | mn=99 | sym=Rh
| na=[[radioisotopo sintetico|sin]] | hl=16.1 [[día|d]]
| na=[[radioisotopo sintetico|sin]] | hl=16.1 [[día|d]]
| dm1=[[captura electronica|ε]] | de1=- | pn1=99 | ps1=[[rutenio|Ru]]
| dm1=[[captura electronica|ε]] | de1=- | pn1=99 | ps1=[[rutenio|Ru]]
| dm2=[[radiación gamma|γ]] | de2=0.089, 0.353,<br />0.528 | pn2= | ps2=-}}
| dm2=[[radiación gamma|γ]] | de2=0.089, 0.353,<br />0.528 | pn2= | ps2=-}}
{{Elementbox_isotopes_decay3 | mn=101[[nuclear isomer|m]] | sym=Rh
{{Ficha d'elemento quimico/Isotopo desintegración 3 | mn=101[[nuclear isomer|m]] | sym=Rh
| na=[[radioisotopo sintetico|sin]] | hl=[[1 E5 s|4.34 d]]
| na=[[radioisotopo sintetico|sin]] | hl=[[1 E5 s|4.34 d]]
| dm1=[[captura electronica|ε]] | de1=- | pn1=101 | ps1=[[rutenio|Ru]]
| dm1=[[captura electronica|ε]] | de1=- | pn1=101 | ps1=[[rutenio|Ru]]
| dm2=[[conversión interna|IT]] | de2=0.157 | pn2=101 | ps2=Rh
| dm2=[[conversión interna|IT]] | de2=0.157 | pn2=101 | ps2=Rh
| dm3=[[radiación gamma|γ]] | de3=0.306, 0.545 | pn3= | ps3=-}}
| dm3=[[radiación gamma|γ]] | de3=0.306, 0.545 | pn3= | ps3=-}}
{{Elementbox_isotopes_decay2 | mn=101 | sym=Rh
{{Ficha d'elemento quimico/Isotopo desintegración 2 | mn=101 | sym=Rh
| na=[[radioisotopo sintetico|sin]] | hl=[[1 E8 s|3.3 a]]
| na=[[radioisotopo sintetico|sin]] | hl=[[1 E8 s|3.3 a]]
| dm1=[captura electronica|ε]] | de1=- | pn1=101 | ps1=[[rutenio|Ru]]
| dm1=[[captura electronica|ε]] | de1=- | pn1=101 | ps1=[[rutenio|Ru]]
| dm2=[[radiación gamma|γ]] | de2=0.127, 0.198,<br />0.325 | pn2= | ps2=-}}
| dm2=[[radiación gamma|γ]] | de2=0.127, 0.198,<br />0.325 | pn2= | ps2=-}}
{{Elementbox_isotopes_decay2 | mn=102[[isomero nucleyar|m]] | sym=Rh
{{Ficha d'elemento quimico/Isotopo desintegración 2 | mn=102[[isomero nucleyar|m]] | sym=Rh
| na=[[radioisotopo sintetico|sin]] | hl=2.9 [[anyo|a]]
| na=[[radioisotopo sintetico|sin]] | hl=2.9 [[anyo|a]]
| dm1=ε | de1=- | pn1=102 | ps1=[[rutenio|Ru]]
| dm1=ε | de1=- | pn1=102 | ps1=[[rutenio|Ru]]
| dm2=[[radiación gamma|γ]] | de2=0.475, 0.631,<br />0.697, 1.046 | pn2= | ps2=-}}
| dm2=[[radiación gamma|γ]] | de2=0.475, 0.631,<br />0.697, 1.046 | pn2= | ps2=-}}
{{Elementbox_isotopes_decay4 | mn=102 | sym=Rh
{{Ficha d'elemento quimico/Isotopo desintegración 4 | mn=102 | sym=Rh
| na=[[radioisotopo sintetico|sin]] | hl=[[1 E7 s|207 d]]
| na=[[radioisotopo sintetico|sin]] | hl=[[1 E7 s|207 d]]
| dm1=[[captura electronica|ε]] | de1=- | pn1=102 | ps1=[[rutenio|Ru]]
| dm1=[[captura electronica|ε]] | de1=- | pn1=102 | ps1=[[rutenio|Ru]]
Linia 81: Linia 82:
| dm3=[[desintegración beta|β<sup>−</sup>]] | de3=1.151 | pn3=102 | ps3=[[Paladio|Pd]]
| dm3=[[desintegración beta|β<sup>−</sup>]] | de3=1.151 | pn3=102 | ps3=[[Paladio|Pd]]
| dm4=[[radiación gamma|γ]] | de4=0.475, 0.628 | pn4= | ps4=-}}
| dm4=[[radiación gamma|γ]] | de4=0.475, 0.628 | pn4= | ps4=-}}
{{Elementbox_isotopes_stable | mn=103 | sym=Rh | na=100% | n=58}}
{{Ficha d'elemento quimico/Isotopo estable | mn=103 | sym=Rh | na=100% | n=58}}
{{Elementbox_isotopes_decay2 | mn=105 | sym=Rh
{{Ficha d'elemento quimico/Isotopo desintegración 2 | mn=105 | sym=Rh
| na=[[radioisotopo sintetico|sin]] | hl=35.36 [[hora|h]]
| na=[[radioisotopo sintetico|sin]] | hl=35.36 [[hora|h]]
| dm1=[[desintegració beta|β<sup>−</sup>]] | de1=0.247, 0.260,<br />0.566 | pn1=105 | ps1=[[Paladio|Pd]]
| dm1=[[desintegració beta|β<sup>−</sup>]] | de1=0.247, 0.260,<br />0.566 | pn1=105 | ps1=[[Paladio|Pd]]
Linia 89: Linia 90:
}}
}}


O '''rodio''' ye un [[elemento quimico]] de [[numero atomico]] 45 situato en o [[grupo d'a tabla periodica|grupo]] 9 d'a [[tabla periodica d'os elementos]]. O suyo simbolo ye '''Rh'''. Ye un [[metal de transición]] d'o [[grupo d'o platín]]. Ye poco abundant, se troba por un regular en menas de [[platín]] y s'emplega en bellas [[aleyación|aleyacions]] de platín. Bells d'os suyos compuestos, y tamién como metal finament dividito, s'emplegan como [[catalizador]]s en procesos industrials importants, tals como a carbonilación d'o metanol y a hidrochenación y a hidroformilación d'alcans.
O '''rodio''' ye un [[elemento quimico]] de [[numero atomico]] 45 situato en o [[grupo d'a tabla periodica|grupo]] 9 d'a [[tabla periodica d'os elementos]]. O suyo simbolo ye '''Rh'''. Ye un [[metal de transición]] d'o [[grupo d'o platín]]. Ye poco abundant, se troba por un regular en menas de [[platín]] y s'emplega en bellas [[aliación|aliacions]] de platín. Bels d'os suyos compuestos, y tamién como metal finament dividito, s'emplegan como [[catalizador]]s en procesos industrials importants, tals como a carbonilación d'o metanol y a hidrochenación y a hidroformilación d'alcans.


== Propiedatz==
== Propiedaz==
[[Imachen:Rhodium_foil_and_wire.jpg|thumb|left|120px|Productos de rodio]]
[[Imachen:Rhodium_foil_and_wire.jpg|thumb|left|120px|Productos de rodio]]
O rodio ye un [[metal]] dúctil de color blanco archent. No se disuelve en [[aceto]]s, ni sisquiera en [[augua rechia]], encara que dividito sí que se puet disolver en ista, y tamién en [[aceto sulfurico]] concentrato y en calient, H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>. O rodio tien un [[punto de fusión]] mayor que o d'o platín y una [[densidat]] menor.
O rodio ye un [[metal]] dúctil de color blanco archent. No se disuelve en [[acido]]s, ni sisquiera en [[augua rechia]], encara que dividito sí que se puet disolver en ista, y tamién en [[acido sulfurico]] concentrato y en calient, H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>. O rodio tien un [[punto de fusión]] mayor que o d'o platín y una [[densidat]] menor.


Igual que totz os metals d'o [[grupo d'o platín]], ye un poderoso catalitzador. En combinación con o platín se fa servir ta producir aceto nitrico a partir de l'amoniaco, s'usa tamién como base reflectiva en os faros de vehiclos d'alta gama por o suyo intenso brillo y a suya caracteristica d'estar inoxidable, mesmo en meyos acetos. O rodio ye o metal mas important aintro d'o grupo d'o platín, ya que por a suya escaseza en a naturaleza tien pres altos, encara que encara no s'ha descubierto a totalidat d'aplicacions industrials que tien iste metal.
Igual que toz os metals d'o [[grupo d'o platín]], ye un poderoso catalizador. En combinación con o platín se fa servir ta producir acido nitrico a partir de l'amoniaco, s'usa tamién como base reflectiva en os faros de vehiclos d'alta gama por o suyo intenso brillo y a suya caracteristica d'estar inoxidable, mesmo en [[medios acidos]]. O rodio ye o metal mas important adintro d'o grupo d'o platín, ya que por a suya escaseza en a naturaleza tien pres altos, encara que encara no s'ha descubierto a totalidat d'aplicacions industrials que tien iste metal.


Os suyos [[estato d'oxidación|estatos d'oxidación]] mas comuns son +1, +3, 0 y -1.
Os suyos [[estau d'oxidación|estaus d'oxidación]] mas comuns son +1, +3, 0 y -1.


== Historia ==
== Historia ==
O rodio, d'o griego ''rhodos'' ("rosa", por a color de bellas solucions d'iste metal) fue descubierto en 1803 por [[William Hyde Wollaston]], poco dimpués d'haber descubierto o [[paladio]]. Ta conseguir-lo disolvió platín en [[augua rechia]] y lo neutralizó con [[hidroxido de sodio]]. Dimpués precipitó o platín con [[cloruro d'amonio]], y con [[cianuro de mercurio]] eliminó o [[paladio]]. O resultato estió una substancia roya que conteneba sals de [[cloruro de rodio]], d'as que se puet obtener o rodio a traviés d'una reducción con gas d'[[hidrochén]].
O rodio, d'o griego ''rhodos'' ("rosa", por a color de bellas solucions d'iste metal) fue descubierto en 1803 por [[William Hyde Wollaston]], poco dimpués d'haber descubierto o [[paladio]]. Ta conseguir-lo disolvió platín en [[augua rechia]] y lo neutralizó con [[hidroxido de sodio]]. Dimpués precipitó o platín con [[cloruro d'amonio]], y con [[cianuro de mercurio]] eliminó o [[paladio]]. O resultato estió una substancia roya que conteneba [[Sal (quimica)|sals]] de [[cloruro de rodio]], d'as que se puet obtener o rodio a traviés d'una reducción con [[gas]] d'[[hidrocheno]].


== Utilización ==
== Utilización ==
=== Catalizador ===
=== Catalizador ===
O prencipal uso industrial d'o rodio (81% en l'anyo 2007) ye como component de [[Convertidor catalitico|catalizadors]]. Presenta avantallas sobre o platín en a [[reacción d'oxidació-reducción|reducción]] d'os nocivos [[oxido de nitrochén|oxidos de nitrochén]] ta obtener [[nitrochén]] y [[oxichén]]. Amás tien utilidat en a industria d'os [[hidrocarburo]]s.
O prencipal uso industrial d'o rodio (81% en l'anyo 2007) ye como component de [[Convertidor catalitico|catalizadors]]. Presenta avantallas sobre o platín en a [[reacción d'oxidació-reducción|reducción]] d'os nocivos [[oxido de nitrocheno|oxidos de nitrocheno]] ta obtener [[nitrocheno]] y [[oxicheno]]. Amás tien utilidat en a industria d'os [[hidrocarburo]]s.


A causa d'o suyo alto pre, o reciclache de catalizadors emplegatos s'ha convertito en una d'as prencipals fuents d'obtención d'iste metal.
A causa d'o suyo alto pre, o reciclache de catalizadors emplegatos s'ha convertito en una d'as prencipals fuents d'obtención d'iste metal.
Linia 110: Linia 111:
=== Atros usos ===
=== Atros usos ===
[[Imachen:White-gold--rhodium-plated.jpg|thumb|left|120px|Aniello d'oro galvanizato con rodio]]
[[Imachen:White-gold--rhodium-plated.jpg|thumb|left|120px|Aniello d'oro galvanizato con rodio]]
O rodio ye un elemento muit emplegato en [[choyería]]. Por un regular, l'[[oro blanco]] se [[galvanizato|galvaniza]] con una capa externa de rodio de 0,05-0,5 [[micra]]s de gordaria, encara que a gordaria ideyal sería una capa de 2,0 micras ta que dure mas tiempo.
O rodio ye un elemento muit emplegato en [[choyería]]. Por un regular, l'[[oro blanco]] se [[galvanizato|galvaniza]] con una capa externa de rodio de 0,05-0,5 [[micra]]s de gordaria, encara que a gordaria ideyal sería una capa de 2,0 micras ta que dure mas tiempo.


Tamién s'emplega en aplicacions ta contactos electricos, por a suya baixa [[Resistencia electrica (propiedat) |resistencia electrica]] y alta resistencia a la [[corrosión]]. O rodio se galvaniza facilment ta formar superficies duras, resistents a o desgaste y de brillo permanent, se fa servir tanto en contactos electricos como en mirallos y reflectors y en choyería.
Tamién s'emplega en aplicacions ta contactos electricos, por a suya baixa [[Resistencia electrica (propiedat)|resistencia electrica]] y alta resistencia a la [[corrosión]]. O rodio se galvaniza facilment ta formar superficies duras, resistents a o desgaste y de brillo permanent, se fa servir tanto en contactos electricos como en mirallos y reflectors y en choyería.


== Periglosidat ==
== Periglosidat ==
Como metal puro, o rodio ye inerte de tot y no representa riesgo ta a salut humana. Manimenos, os compuestos de rodio son altament toxicos y cancerichens.<ref Name="test">{{es}} [http://www.lenntech.es/periodica/elementos/rh.htm Efectos d'o rodio sobre a salut]</Ref > Si se troba en forma de polvos, ye important mantener-los luent de purnas u flamas, ya que presenta riesgo d'explosión. Amás, s'ha d'evitar a inhalación d'istos polvos.
Como metal puro, o rodio ye inerte de tot y no representa [[risgo quimico|risgo]] ta a salut humana. Manimenos, os compuestos de rodio son altament toxicos y cancerichens.<ref Name="test">{{es}} [http://www.lenntech.es/periodica/elementos/rh.htm Efectos d'o rodio sobre a salut]</ref> Si se troba en forma de [[polvo]]s, ye important mantener-los luent de [[purna]]s u [[flama]]s, ya que presenta [[risgo quimico|risgo]] d'explosión. Amás, s'ha d'evitar a [[inhalación]] d'istos polvos.


==Referencias==
==Referencias==
Linia 121: Linia 122:


{{commons|Rhodium|o rodio}}
{{commons|Rhodium|o rodio}}

{{Control d'autoridaz}}


[[Categoría:Elementos quimicos]]
[[Categoría:Elementos quimicos]]
[[Categoría:Metals de transición]]
[[Categoría:Metals de transición]]
[[Categoría:Metals preciosos]]
[[Categoría:Metals preciosos]]

{{Bueno|de}}
{{Bueno|en}}
{{Destacato|el}}

[[af:Rodium]]
[[ar:روديوم]]
[[az:Rodium]]
[[be:Родый]]
[[bg:Родий]]
[[bn:রোহডিয়াম]]
[[bs:Rodijum]]
[[co:Rodiu]]
[[cs:Rhodium]]
[[cv:Роди]]
[[cy:Rhodiwm]]
[[da:Rhodium]]
[[de:Rhodium]]
[[el:Ρόδιο]]
[[en:Rhodium]]
[[eo:Rodio]]
[[es:Rodio]]
[[et:Roodium]]
[[eu:Rodio]]
[[fa:رودیم]]
[[fi:Rodium]]
[[fr:Rhodium]]
[[fur:Rodi]]
[[ga:Róidiam]]
[[gl:Rodio]]
[[gv:Roydjum]]
[[hak:Ló]]
[[he:רודיום]]
[[hr:Rodij]]
[[ht:Rodyòm]]
[[hu:Ródium]]
[[hy:Ռոդիում]]
[[id:Rodium]]
[[io:Rodio]]
[[is:Ródín]]
[[it:Rodio]]
[[ja:ロジウム]]
[[jbo:zgujinme]]
[[jv:Rodium]]
[[kk:Родий]]
[[ko:로듐]]
[[ku:Rodyûm]]
[[kv:Родий]]
[[la:Rhodium]]
[[lb:Rhodium]]
[[lij:Rodio]]
[[lt:Rodis]]
[[lv:Rodijs]]
[[ml:റോഡിയം]]
[[mn:Роди]]
[[mr:र्‍होडियम]]
[[mrj:Родий]]
[[ms:Rodium]]
[[nl:Rhodium]]
[[nn:Rhodium]]
[[no:Rhodium]]
[[oc:Ròdi]]
[[pl:Rod (pierwiastek)]]
[[pnb:روڈیم]]
[[pt:Ródio]]
[[qu:Rodyu]]
[[ro:Rodiu]]
[[ru:Родий]]
[[scn:Rodiu]]
[[sh:Rodijum]]
[[simple:Rhodium]]
[[sk:Ródium]]
[[sl:Rodij]]
[[sr:Родијум]]
[[stq:Rhodium]]
[[sv:Rodium]]
[[sw:Rodi]]
[[ta:ரோடியம்]]
[[th:โรเดียม]]
[[tr:Rodyum]]
[[uk:Родій]]
[[uz:Rodiy]]
[[vi:Rhodi]]
[[war:Rodyo]]
[[xal:Родиум]]
[[yo:Rhodium]]
[[zh:铑]]
[[zh-yue:銠]]

Zaguera versión d'o 23:31 17 chul 2024

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Rodio
RutenioRodioPaladio
Co

Rh

Ir
Información cheneral
Nombre, simbolo, numero Rodio, Rh, 45
Serie quimicaMetal de transición
Grupo, periodo, bloque 95, d
Colorblanco archent
Peso atomico 102.90550 g·mol−1
Configuración electronica [Kr] 5s1 4d8
Electrons por capa 2, 8, 18, 16, 1
Propiedaz fisicas
Fasesolido
Densidat (a t.a.)12.41 g·cm−3
Densidat en liquido en o p.f.10.7 g·cm−3
Punto de fusión2237 K
(1964 °C, 3567 °F)
Punto d'ebullición3968 K
(3695 °C, 6683 °F)
Entalpía de fusión26.59 kJ·mol−1
Entalpía de vaporización494 kJ·mol−1
Calor especifica(25 °C) 24.98 J·mol−1·K−1
Presión de vapor
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T/K 2288 2496 2749 3063 3405 3997
Propiedaz atomicas
Estructura cristalinacubica centratas en as caras
Estaus d'oxidación6, 5, 4, 3, 2, 1,[1] -1
(oxido anfoterico)
Electronegatividat2.28 (escala de Pauling)
Enerchías d'ionización 1ª: 719.7 kJ·mol−1
2ª: 1740 kJ·mol−1
3ª: 2997 kJ·mol−1
Radio atomico134 pm
Radio covalent142±7 pm
Atra información
Ordenación magneticaparamagnetico[2]
Resistividat electrica(0 °C) 43.3 nΩ·m
Conductividat termal(300 K) 150 W·m−1·K−1
Dilatación(25 °C) 8.2 µm·m−1·K−1
Velocidat d'o sonito(20 °C) 4700 m/s
Modulo d'elasticidat380 GPa
Mod. elast. transversal150 GPa
Modulo de compresión275 GPa
Coeficient de Poisson0.26
Dureza Mohs6.0
Dureza Vickers1246 MPa
Dureza Brinell1100 MPa
Numero CAS7440-16-6
Isotopos mas estables
iso AN Vida MD ED (MeV) PD
99Rh sin 16.1 d ε - 99Ru
γ 0.089, 0.353,
0.528
-
101mRh sin 4.34 d ε - 101Ru
IT 0.157 101Rh
γ 0.306, 0.545 -
101Rh sin 3.3 a ε - 101Ru
γ 0.127, 0.198,
0.325
-
102mRh sin 2.9 a ε - 102Ru
γ 0.475, 0.631,
0.697, 1.046
-
102Rh sin 207 d ε - 102Ru
β+ 0.826, 1.301 102Ru
β 1.151 102Pd
γ 0.475, 0.628 -
103Rh 100% 103Rh ye estable con 58 neutrons
105Rh sin 35.36 h β 0.247, 0.260,
0.566
105Pd
γ 0.306, 0.318 -

O rodio ye un elemento quimico de numero atomico 45 situato en o grupo 9 d'a tabla periodica d'os elementos. O suyo simbolo ye Rh. Ye un metal de transición d'o grupo d'o platín. Ye poco abundant, se troba por un regular en menas de platín y s'emplega en bellas aliacions de platín. Bels d'os suyos compuestos, y tamién como metal finament dividito, s'emplegan como catalizadors en procesos industrials importants, tals como a carbonilación d'o metanol y a hidrochenación y a hidroformilación d'alcans.

Productos de rodio

O rodio ye un metal dúctil de color blanco archent. No se disuelve en acidos, ni sisquiera en augua rechia, encara que dividito sí que se puet disolver en ista, y tamién en acido sulfurico concentrato y en calient, H2SO4. O rodio tien un punto de fusión mayor que o d'o platín y una densidat menor.

Igual que toz os metals d'o grupo d'o platín, ye un poderoso catalizador. En combinación con o platín se fa servir ta producir acido nitrico a partir de l'amoniaco, s'usa tamién como base reflectiva en os faros de vehiclos d'alta gama por o suyo intenso brillo y a suya caracteristica d'estar inoxidable, mesmo en medios acidos. O rodio ye o metal mas important adintro d'o grupo d'o platín, ya que por a suya escaseza en a naturaleza tien pres altos, encara que encara no s'ha descubierto a totalidat d'aplicacions industrials que tien iste metal.

Os suyos estaus d'oxidación mas comuns son +1, +3, 0 y -1.

O rodio, d'o griego rhodos ("rosa", por a color de bellas solucions d'iste metal) fue descubierto en 1803 por William Hyde Wollaston, poco dimpués d'haber descubierto o paladio. Ta conseguir-lo disolvió platín en augua rechia y lo neutralizó con hidroxido de sodio. Dimpués precipitó o platín con cloruro d'amonio, y con cianuro de mercurio eliminó o paladio. O resultato estió una substancia roya que conteneba sals de cloruro de rodio, d'as que se puet obtener o rodio a traviés d'una reducción con gas d'hidrocheno.

Utilización

[editar | modificar o codigo]

Catalizador

[editar | modificar o codigo]

O prencipal uso industrial d'o rodio (81% en l'anyo 2007) ye como component de catalizadors. Presenta avantallas sobre o platín en a reducción d'os nocivos oxidos de nitrocheno ta obtener nitrocheno y oxicheno. Amás tien utilidat en a industria d'os hidrocarburos.

A causa d'o suyo alto pre, o reciclache de catalizadors emplegatos s'ha convertito en una d'as prencipals fuents d'obtención d'iste metal.

Aniello d'oro galvanizato con rodio

O rodio ye un elemento muit emplegato en choyería. Por un regular, l'oro blanco se galvaniza con una capa externa de rodio de 0,05-0,5 micras de gordaria, encara que a gordaria ideyal sería una capa de 2,0 micras ta que dure mas tiempo.

Tamién s'emplega en aplicacions ta contactos electricos, por a suya baixa resistencia electrica y alta resistencia a la corrosión. O rodio se galvaniza facilment ta formar superficies duras, resistents a o desgaste y de brillo permanent, se fa servir tanto en contactos electricos como en mirallos y reflectors y en choyería.

Periglosidat

[editar | modificar o codigo]

Como metal puro, o rodio ye inerte de tot y no representa risgo ta a salut humana. Manimenos, os compuestos de rodio son altament toxicos y cancerichens.[3] Si se troba en forma de polvos, ye important mantener-los luent de purnas u flamas, ya que presenta risgo d'explosión. Amás, s'ha d'evitar a inhalación d'istos polvos.

Referencias

[editar | modificar o codigo]
Commons
Commons
Se veigan as imáchens de Commons sobre o rodio.