Proteschtàktion vu da gaala Schilè
| Dialäkt: Elsassisch |
.jpg)
D Proteschtàktion vu da gaala Schilè ìsch a politischa Bewegung wo sìch spontàn ìm Frànkrìch ìm Oktower 2018 ufgstellt hàt. Ursprunglig ìsch a gaaler Schilè a Sìchersheitsplunder wo jeder Fàhrer ìn sim Auto müeß hàà. Ìn dara Zitt hàt dr Präsidant Emmanuel Macron a unbeliabta Màßnàhma gnumma: a Erheerung vu da Tax uf s Benzin. Dur d soziàla Netzwarka ìsch a Proteschttàg orgànisiart worra: àm Sàmschtig 17. Novamber 2018 sìn Litt mìt gaala Schilè uf da Stroßa un Kritzunga gànga, fer d Auto ààhewa, àls Proteschtàktion. Àn da naachschta Sàmschtig ìsch dia Àktion witterscht gànga.
Soziàl Kontext
Ìm Septamber 2018 hàt d frànzeescha Regiarung bschlossa àss d Tax uf s Benzin, bsunderscht uf s Gàseel, heerer sotta wara. S Zwack vu dara Stiira ìsch d Finànziarung vu dr ekologischa Verwàndlung. Ìn'ma Kontext wo vìel Autofàhrer Diesel-Waga han, ìsch dia Màßnàhma schlacht ààgnumma worra.
Dr Präsidant Emmanuel Macron, stàrk a Johr nohdam àss'r gwählt worra ìsch, ìsch vu manka Frànzoosa nìt so beliabt: ar wìrd ààgsah wia-n-a „Präsidant fer d Riicha“, denn ar hàt zum Beispiel d Stiira uf d Vermeega àbgschàfft.
Erschta Blockiarunga
.jpg)
D erschta Blockiarung hàt àm Sàmschtig 17. Novamber 2018 stàtt gfunda. S Symbol vu da Demonschtrànta ìsch s gaala Schilè, da liichta Kìttel wo ma àn'ma Umfall müeß ààlega fer besser gsah wara. Gsetzlig hàt jeder Fàhrer mìndschens ei gaaler Schilè ìm Wàga.
Dur soziàla Netzwarka (wia Facebook, Twitter...) han sìch Demonschtrànta vum gànza Frànkrìch orgànisiart fer uf d runda Platz ìn dr Mìttla vu da Kritzunga („rond-points“ uf Frànzeesch) z traffa. Vu do har han sa dr Strom vu da Waga mehr oder weniger blockiart.
Àn dam erschta Sàmschtig ìsch's scho zìmlig grobb hargànga: z Pont-de-Beauvoisin ìsch a Fràui verfàhra worra, z Arras ìsch a Mànn umgrennt worra un schwar verletzt ìn dr Spitàl kumma.[1]
Wahrend dr Wucha noochhar sìn teil Kritzunga noch besetzt gsìì, vu Demonschtrànta wo Tàg un Nàcht uf em rond-point bliiwa. Trotz dr Steerung fer d Fàhrer, wìrd schiint's dia Proteschtàktion güet ààgnumma vum Volk.[2]
Àn jedem Sàmschtig gìtt's a schwarera Blockiarung às unter dr Wucha. A pààr „gaala Schilè“ gehn uf Pàris ge demonschtriara, do hàt's gewaltiga Àktiona gaa, Vàndalismus, bsunderscht àm Sàmschtig 1. Dezamber 2018.
Dr Präsidant Macron hàt expliziart àss'r sina politika Rìchtunga nìt wìll schàngschiara, trotz em Protescht vu teil Litt.
Verschlìmmerung vum Protescht
Dur d Proteschtàktiona vum 1. Dezamber hàt's z Pàris vìel Schàda gaa. Litt han uf em Arc de Triomphe mìt Fàrb gschrììwa, s Gràb vum unbekànnta Soldàt, Symbol vu da Kriagsopfer, hàt dur teil Demonschtrànta gega Vàndalismus müeßa gschìtzt wara, mehrera Waga sìn verbrennt worra, teil Gschafter sìn kàpütt gmàcht worra. Bi da Àgrìffer sìn nìt numma gaala Schilè gsìì, àwer aui Krapüll wo derzüe kumma ìsch, numma fer vàndalisiara.
Saller tàg sìn z Pàris 412 Persona verhàfta worra un 133 verletzt, dervu 23 Polizischta.[3]
Àm Mantig 3. Dezamber sìn Schialer vu Gymnàsium bi da gaala Schilè derzüekumma. D Schialer wann aui demonschtriara, gega verschììdena Reforma wo sìe betrìfft.
Àm 4. Dezamber 2018 hàt dr Premier Ministre Édouard Philippe erkìndigt àss d Stiira uf s Benzin uf 6 Monet speeter verschoba wara.[4] Dia güeta Nèikeita hàt zwàr wenig Wìrkung ghàà, dr Protescht hàt nìt àbgnumma. Àm 5. Dezamber 2018 hàt dr Präsidant erkìndigt àss dia Stiira definitiv ufgaa wìrd.
Referanza
- ↑ Gilets jaunes : une manifestante tuée sur un barrage, 227 blessés en France, LeParisien.fr, 17.11.2018 (fr)
- ↑ Sondage : les gilets jaunes plus populaires que jamais, Huffingtonpost, 28.11.2018 (fr)
- ↑ «Gilets jaunes» : 412 arrestations, 133 blessés samedi à Paris, LeFigaro.fr, 02.12.2018 (fr)
- ↑ Edouard Philippe annonce un moratoire de 6 mois sur plusieurs hausses de prix, marianne.net, 04.12.2018 (fr)