Quälltext vu Rhythmus (Musik) aaluege

{{DISPLAYTITLE:Rhǜthmus}}

I dè [[Musik|Musig]] bezeichnèt dè Begriff '''Rhǜthmus''' ({{grcS|ῥυθμός}}) ein vo dè beidè '''horizontalè (zitlichè)''' ''[[Zeitspanne|Duèrschtrukturè]]'' vo Einzel-Schallereignis (Ysätz odder ggf. Endungè vo Döön/Grüüsch, grafisch durch [[Note (Musik)|Notèzeichè]] rebräsentyrt) un Duèr vo dè [[Stille|Ruè]] (grafisch: [[Notenwert#Pausen|Pausèzeichè]]), bzw. d Duèrschtrukturè vo uuvoänderlich-zämmèhängend interpretyrtè musigalischè [[Gestalttheorie|Konzäpt/Perzäpt]] (z. B. Rhǜthmus vo dè [[Grundton|Fundamèntdöön]], Rhǜǜthmus vo dè Donhöchè (unabhängig vom Rhǜthmus vo dè Aaschlääg/Endungè), Rhǜthmè vo widderkeerendè Donhöchè in schinpolyphoner Melodik, uva.).<br />

Repräsentyrt mò è musigalischi Struktur wiè nè zweidimensionals [[Diagramm]] mit dè Zit uff dè X-Achsè un dè Donhöchè uff dè Y-Achsè (voglychbar mit dè [[Notation (Musik)|Notèschrift]]), bezeichnet ''Rhythmus'' näbbè dè ''[[Melodie|Melody]]'' eini vo dè beidè ''[[Horizont|horizontalè]]'' Strukturè. I sèllèm Bild chunnt diè [[Orthogonalität|senkrächti]] ''vertikali'' Komponentè dè Donhöchi glych. Beidi chönnèd sich grundsätzlich unabhängig vonènand voänderè, allerdings vomittlèt au d Dimension vo dè Donhöchi Rhǜthmè.

== Definition ==
[[Datei:Metrum-takt-rhythmus.svg|mini|380px|Zämmèhang vom [[Grundschlag]], [[Takt (Musik)|Tagt]], [[Metrum (Musik)|Metrum]] un Rhǜthmus]]

D Definition vum Rhǜthmus als permanènti Sequènz stammt vom [[Aristoxenos]], wo als Èrschtè è Theory vum Rhǜthmus gschribbè hèt. Er bschränkt d Duèr nit uff d [[Tondauer|Donlängi]], sondern hèt au d [[Sprache|Sprõchebèni]] im [[Gesang|Gsang]] un d Körperbewegung im [[Tanz]] mit ièbezogè, wo i dè Musig öfter zämmè drèffèt. Pausè im Sinn vo stillè Döön hèn èrscht spòtantiki Rhǜthmiker i d Theory ygfüürt, öppè dè [[Augustinus|Auguschtinus]]. Èn '''Polyrhǜthmus''' sin meeschtimmigè Rhǜthmè, wo glych lang sin; dè lòt d Darschtellung vo komplèxè musigalischè Zitschtrukturè im allgmeinerè Sinn vum Rhǜthmus zuè. [[Polyrhythmik|Polyrhǜthmik]] isch unter andrem i dè [[Traditionelle afrikanische Musik|afrikanischè]] un [[Indische Musik|indischè Musig]] vobreitet.

I dè [[Abendland|õbèdländischè]] Musig isch d [[Notation (Musik)|Notation]] vo dè Rhǜthmè als Sequènz vo [[Notenwert|Notèwärt]] un Pausenwärt normal, also mit dè musigalischè Duèrzeichè dè [[Notenschrift|Notèschrift]]. Dè Rhǜthmus nimmt dört Bezug uff dè vorgäene, meischtens regelmäßig widderholte [[Takt (Musik)|Tagt]] un chriègt dõdurrè è Bedonungsschtruktur. Èn Rhǜthmus gegè dè [[Grundschlag]] vum Tagt wörd als [[Synkope (Musik)|Sǜnkopè]] benamst. Wiè spannungsrych èn Rhǜthmus ygschätzt wörd, isch stark dèvu abhängig, i wellèm Mischungsvohältnis un in wellèrè Wys sini Akzänt mit èm Grundschlag zämmèkeièd odder von èm abwychèd. Spezièll sin Rhǜthmè vo Dänz immer an Tagt bundè un drägèd Eigènämmè, z.&nbsp;B. [[Marschmusik|Marschrhǜthmus]], [[Walzer (Tanz)|Walzerrhǜthmus]], [[Samba (Musik)|Sambarhǜthmus]], [[Tango (Musikrichtung)|Tangorhǜthmus]] usw.

I dè Musig ußerhalb vum õbèdländischè Berych git s hüfig eini vum Tagtsischteem unabhängigi Rhǜthmik, zum Byschpill bim [[Tala (Musik)|Tala]] i dè indischè Musig.

== Luèg au ==
* [[Metrum (Musik)|Metrum]]

== Literadur ==
* Peter Benary: ''Rhythmik und Metrik. Eine praktische Anleitung.'' Gerig, Köln 1967, {{DNB|456065172}}.
* Wilfried Neumaier: ''Antike Rhythmustheorien, historische Form und aktuelle Substanz.'' Amschterdam 1989, ISBN 90-6032-064-6.
* John Palmer: ''Rhythm to go'', Vision Edition 2013, ISMN 979-0-9002315-1-2. Èn Leergang für Ghörbildungskürs entschprechend èm Niveau a Musighochschuèlè.
* Peter Petersen: ''Musik und Rhythmus. Grundlagen, Geschichte, Analyse.'' Schott, Mainz 2010, ISBN 978-3-7957-0728-6.
* Gesine Schröder (Hrsg.): ''Rhythmik und Metrik.'' Laaber, Laaber 2016, ISBN 978-3-89007-828-1.

== Weblinggs ==
{{Commonscat|Rhythms|Rhythmen}}
* [http://www.wissenschaft.de/wissen/news/249033.html www.wissenschaft.de: Rhǜthmischi Ghirngǜmnaschtik]

{{Übersetzungshinweis|1 = de |2 = Rhythmus_(Musik) |3 = dütsch}}

[[Kategorie:Musigtheory]]