Wiedike

Dialäkt: Ùndertòggeborg

Wiedike isch en Stadttail vo de Stadt Züri und bildet de Chrais 3. Är bistoot us de drüü Quartier Alt-Wiedike, Frieseberg und Siilfeld. De alti Dorfchern, wo no e paar alti Hüser stönd, lit am Fuess vom Büel gege d Schmidi Wiedike hii. Wiedike het en aigne Baanhof vo de SBB und d Üetlibergbaan het vier Statione i dem Stadtchrais. En Drittel vo de Iiwooner sind Usländer. E Minderhait bildet die orthodoxe Jude, wo iri aigni Sinagog Agudas Achim hend und weg irer Tracht uuffalet.

Quartierbild

Im alte Dorfchern isch s Huus vom hüttige Ortsmuseum Wiedike beraits för s Joor 1594 bizügt. Drüber erhebt sich de Büelhügel, wo mit Villene gsoimlet isch. Vom Büel cha mer öber d Stadt luege. Obwoll de Fridhoof Siilfeld die grööscht Grüealaag vo de Stadt isch, wiist Wiedike wenig öffitlichi Grüeflächi uuf. Da werd uusgliche dur Woonsidlige, wo nöd selte en grüene Hinterhoof hend und au, ass de Chrais im Süüde vo de Allmend und im Weste vom Üetliberg bigrenzt werd. D Hochhüser vom Triemlispitool, wo ane 1970 baut wore sind, chamer öber di ganzi Stadt gsie; über iri Architektuur gönd d Mainige usenand. Im Gmainschaftszentrum Höiriet git s en Straichelzoo.

Wiedike het es paar Fridhööf. De grööscht isch de Fridhof Siilfeld, wo birüemti Lüt bigrabe sind, so de Gottfried Keller, d Johanna Spyri und de Henry Dunant. Nöd öffetlich zuegänglich sind die baide israelitische Fridhöf.

Im Oste goot Wiedike bis a d Sihl. S Ostportaal vo de Nordrööre vom Üetlibergtunnel isch no uf em Gebiet vo Wiedike; s Portal vom Südtunnel isch im Quartier Züri Laibach.

Gschicht

de Schlachteplaan vo St. Jakob bi de Siil

Z Wiedike sind scho i de Staizit Mensche umegloffe, wien e Isebieli zaigt, wo im Binz gfunde worden isch. Au e paar Lanzespitze und anderi Objekt us de Bronzezit sind gfunde worde. Uf em Büel obe sind helvetischi Gräber usgrabe worde. S Dorf Wiedike isch vo de Alemane gründet worde und bide reformierte Büehlchile het mer au e paar alemanischi Gräber gfunde, aber d Bewooner sind arm gsii und d Fundstugg drum nöd spektakulär. Z erschtmol erwänt isch Wiedike im Joor 889 as uuiedinc houa: de Perehtolo het em Fraumöischter a paar Länderaie vermacht.

Im Mittelalter isch Wiedike en königliche Riichshoof gsii, drum zaigt s hütige Woppe vo Wiedike de Riichsöpfel mit em goldige Chrütz. Da Woppe isch zerschtmol im ene Woppebueche us em Joor 1674 abbildet. Zu de Riichsvogtai Wiedike het nebet e paar Buurehööf au Albisriede ghört. D Grenze im Oschte isch uugföör d Siil gsii und im Weschte d Limet.

Wäred em Alte Zürichrieg hend d Aidgnosse im Joor 1442 ganz Wiedike abebrennt. Drufabe hend sich d Aidgnosse und d Zörcher i de Schlacht bi St. Jakob a de Siil tüchtig verhaue, wobi nöd nu de Zörcher Bürgermaister Rudolf Stüssi gfalen isch.

Im Joor 1787 isch s Siilfeld zun ere aigne Gmaind worde und vo Wiedike abtrennt worde. Vier Joor spöter het Wiedike sis aigni Bethus öbercho, wo hüt under Denkmolschutz stoot. Noch de Französische Revolution isch Wiedike e selbständigi Gmaind gsii. 1875 isch Wiedike a s Iisebaannetz agschlosse worde, doch isch de hütig Baanhof e Noibau us em Joor 1927.

1893 isch Wiedike zäme mit witere Gmainde i d Stadt Züri iigmaindet worde. Wiedike und Ussersiil hend denn de Chrais 3 bildet. Doch 1913 isch Ussersiil en aigne Chrais worde. 1896 isch d Büelchile baut worde.

Wertschaft und Vercheer

Wiedike isch vor alem e Woonquartier und die paar wenige Industrie, wo bistande hend, sind wegzoge. Uf em Büel isch e Kantonsschuel. Im Triemli stönd d Hochhüser vom Triemlispitool, ais vo de grööschte Spitööler im Kantoo. S Zentrum vom Quartier isch d Schmidi Wiedike.

Wiedike isch guet vom öffetliche Vercheer erschlosse. D SBB füert e Lini vom Zörcher Hoptbaanhof öber Wiedike i d Ängi und denn em südliche Züriseeufer entlang. D Üetlibergbahn verbindet d Inestadt mit em Üetliberg, em Huusberg vo Züri, und haltet viermoll: im Binz, am Frieseberg, bim Schwäighof und im Triemli.

D Tramlini 9 und 14 faaret zmittst dur Wiedike und verbindet s Quartier mit de Inestadt und em Triemli. D Linie 2 und 3 faaret entlang de westliche Grenze und d Tramlinie 13 und noierdings au 5 faaret im südliche Tail.

Lüt vo Wiedike

Oskar Pfister (1873–1956), Pfarer und Psycholoog
Traugott Vogel (1894–1975), Schriftsteller
Köbi Kuhn (* 1943), Trääner vom Schwizer Tschüttelitrupp
Urs Schönenberger (* 1959), Tschütteler und Trääner
Phenomden (* 1980), Musiker und Comiczaichner

Literatur

Martin Illi: Wiedikon In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.

Weblink

Commons: Wiedikon – Sammlig vo Multimediadateie

d Website vom Quartierveräin Wiedike