Gaan na inhoud

Dwergsterrestelsel

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Die Fornax-dwergsterrestelsel is ’n elliptiese satellietstelsel van die Melkweg.

’n Dwergsterrestelsel is ’n klein sterrestelsel wat uit tot verskeie miljarde sterre bestaan, ’n klein aantal in vergelyking met die Melkweg se 200–400 miljard. Die Groot Magellaanse Wolk met sy 30 miljard sterre word soms as ’n dwergstelsel geklassifiseer, terwyl ander dit beskou as ’n volle sterrestelsel wat om die Melkweg wentel.

Vorming

[wysig | wysig bron]

Volgens die huidige teorie vorm die meeste sterrestelsels, insluitende dwergstelsels, saam met donkermaterie of uit gas wat metale bevat. Nasa se ruimtetuig die Galaxy Evolution Explorer het egter dwergstelsels geïdentifiseer wat gevorm het uit gas sonder metale. Hierdie stelsels is gevind in die Leo-ring, ’n wolk van waterstof en helium rondom twee massiewe sterrestelsels in die sterrebeeld Leeu.[1]

Omdat dwergsterrestelsels so klein is, word hulle soms deur nabygeleë spiraalstelsels uitmekaargeruk totdat hulle eindelik saamsmelt.[2]

Plaaslike dwerge

[wysig | wysig bron]
Die Phoenix-dwergsterrestelsel is ’n onreëlmatige dwergstelsel met jonger sterre in die middelstreke en ouer sterre in die buitestreke.[3]

Daar is baie dwergstelsels in die Lokale Groep. Hierdie klein stelsels wentel dikwels om groter stelsels soos die Melkweg, Andromeda- en Triangulum-sterrestelsel. In 2007[4] is voorgestel dat baie dwergstelsels geskep is deur getykragte tydens die vroeë evolusie in die Melkweg en Andromeda. Gety-dwergstelsels vorm wanneer sterrestelsels bots. Strome galaktiese materiaal word geruk uit die groter stelsels en uit die halo's van donkermaterie om hulle.[5]

Meer as 20 bekende dwergstelsels wentel om die Melkweg en na aanleiding van onlangse waarnemings[6] glo sterrekundiges die grootste bolswerm in die Melkweg, Omega Centauri, is eintlik die kern van ’n dwergsterrestelsel met ’n swartkolk in sy middel wat die een of ander tyd deur die Melkweg opgeneem is.

Soorte dwergstelsels

[wysig | wysig bron]

Daar is baie vorms dwergsterrestelsels:

Die term hobbit-sterrestelsel is onlangs voorgestel vir stelsels kleiner en dowwer as dwergstelsels.[8][9]

Ultra-kompakte dwergsterrestelsels is ’n klas van baie kompakte stelsels wat onlangs ontdek is. Hulle het ’n besonder groot aantal sterre, en daar word geglo hulle is sowat 200 ligjare breed en bevat sowat ’n honderdmiljoen sterre.[10] Die teorie is dat dit die kerns van dwergstelsels is wat hul gas en buitenste sterre verloor het weens gety-interaksies terwyl hulle deur sterryke sterreswerms beweeg het. Hulle kom voor in die Virgo-, Fornax-, Abell 1689-, Coma- en ander sterreswerms.[11]

Voorbeelde

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "New Recipe For Dwarf Galaxies: Start With Leftover Gas", Science Daily, 19 Februarie 2009
  2. ↑ Jaggard, Victoria (9 September 2010). "Pictures: New Proof Spiral Galaxies Eat, Digest Dwarfs". National Geographic Daily News (in Engels). National Geographic Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Oktober 2016. Besoek op 11 Februarie 2012.
  3. ↑ "Hubble Sizes up a Dwarf Galaxy". Picture of the Week (in Engels). ESA/Hubble. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Augustus 2019. Besoek op 25 Oktober 2011.
  4. ↑ Metz, M.; Kroupa (2007). "Dwarf-spheroidal satellites: are they of tidal origin?". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 376: 387–392. arXiv:astro-ph/0701289. Bibcode:2007MNRAS.376..387M. doi:10.1111/j.1365-2966.2007.11438.x.
  5. ↑ New Recipe for Dwarf Galaxies: Start with Leftover Gas Newswise, URL besoek op 20 Februarie 2009.
  6. ↑ Noyola, E. and Gebhardt, K. and Bergmann, M. (2008). "Gemini and Hubble Space Telescope Evidence for an Intermediate-Mass Black Hole in ω Centauri". The Astrophysical Journal. 676 (2): 1008–1015. arXiv:0801.2782. Bibcode:2008ApJ...676.1008N. doi:10.1086/529002.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  7. ↑ J.M. Schombert, R.A. Pildis, J.A. Eder, A. Oelmer jr. (1995). "Dwarf Spirals". Astronomical Journal. 110: 2067–2074. Bibcode:1995AJ....110.2067S. doi:10.1086/117669.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  8. ↑ New 'Hobbit' Galaxies Discovered Around Milky Way. Space.com (2007-01-15). URL besoek op 2012-02-03.
  9. ↑ Hobbits in Space – ScienceNOW Geargiveer 28 Maart 2009 op Wayback Machine. Sciencenow.sciencemag.org. 9 Januarie 2007. URL besoek op 2012-02-03.
  10. ↑ Anglo-Australian Observatory Astronomers discover dozens of mini-galaxies Geargiveer 22 Julie 2008 op Wayback Machine 0100 AEST Vrydag 2 April 2004
  11. ↑ Mieske; Infante; Benitez; Coe; Blakeslee; Zekser; Ford; Broadhurst; Illingworth (2004). "Ultra Compact Dwarf galaxies in Abell 1689: a photometric study with the ACS". The Astronomical Journal. 128 (4): 1529–1540. arXiv:astro-ph/0406613. Bibcode:2004AJ....128.1529M. doi:10.1086/423701.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Dwergsterrestelsel&oldid=2618550"